Językowe formy budowania równowagi w relacjach międzynarodowych. Lingwistyczna analiza listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku
Abstrakt
Linguistic Forms of Balance Building in International Relations. A Linguistic Analysis of the Reconciliation Letter of the Polish Bishops to Their German Brothers of 1965
In his article, Waldemar Czachur makes an attempt of analysing the Reconciliation Letter of the Polish Bishops to their German Brothers of 1965 in terms of strategies aimed at building balance in international relations. The section which outlines the historical background of the letter and its political significance for Poland and the Polish-German relations is followed by linguistic analysis of subsequent parts of the letter to look at various balancing strategies between appreciating oneself and the recipient and protecting oneself and the recipient in the spirit of Goffman’s ritual equilibrium.
Key words: 1965 Reconciliation Letter of the Polish bishops to German bishops, linguistic politeness, relationship building strategies, letter
Bibliografia
Bąk P., 2010: „Wir vergeben und bitten um Vergebung“ po 44 latach. O dwujęzyczności debaty publicznej na przykładzie „Oświadczenia Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski i Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Niemiec z okazji 70 rocznicy rozpoczęcia II wojny światowej 1 września 1939 roku”. W: Czapiga A., Czapiga Z., red.: Słowo i tekst w opisie porównawczym. Rzeszów, s. 11–24.
Bartoszewicz I., 2000: Formen der Persuasion im deutsch-polnischen politischen Dialog. Untersuchungen zu politischen Reden zwischen 1989 und 1995. Wrocław.
Bartoszewicz I., 2003: Pojednanie polsko-niemieckie 1989–1995 w ujęciu lingwistycznym. „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” XXIX, s. 17–25.
Bingen D., 1997: Polityka Republiki Bońskiej wobec Polski. Od Adenauera do Kohla 1949–1991. Kraków.
Bonacchi S., 2013: (Un)Höflichkeit – eine kulturologische Analyse Deutsch – Italienisch – Polnisch. Frankfurt am Main.
Borodziej W., Ziemer K., 2000: Deutsch-polnische Beziehungen. Eine Einführung. Osnabrück.
Brown P., Levinson S., 1987: Politeness. Some Universal in Language Usage. Cambridge.
Czachur W., Schramm W., 2014: Sprachliche Formen der versöhnungsorientierten Handlungsstrategie. Einige Reflexionen zur Sprache der deutsch-polnischen Versöhnung. In: Kaczmarek D., Makowski J., Michoń M., Hrsg.: Texte im Wandel. Łódź, s. 33–53.
Feindt G., 2011: Semantiken der Versöhnung. Theologische Hintergründe der Versöhnung mit Polen am Beispiel des Briefwechsels der deutschen und polnischen Bischöfe und des Polen-Memorandums des Bensberger Kreises. „Kirchliche Zeitgeschichte“ Nr 24, s. 396–414.
Goffman E., 2006: Rytuał interakcyjny. Warszawa.
Holly W., 2000: Beziehungsmanagement und Imagearbeit. In: Brinker K., Antos G., Heinemann W., Sager S.F., Hrsg.: Text- und Gesprächslinguistik. Ein internationales Handbuch zeitgenössischer Forschung. Berlin–New York, s. 1382–1393.
Kerski B., Kycia T., Żurek R., 2006: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Orędzie biskupów polskich i odpowiedź niemieckiego episkopatu z 1965 roku. Geneza, kontekst, spuścizna. Olsztyn.
Łaziński M., 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowopłciowa. Warszawa.
Madajczyk P., 1994: Na drodze do pojednania: wokół orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku. Warszawa.
Marcjanik M., 2007: Grzeczność w komunikacji językowej. Warszawa.
Stehle H., 1994: „Spróbujmy zapomnieć”. Dlaczego biskupi niemieccy nie ujęli od razu ręki wyciągniętej przez Polaków. W: Pflüger F., Lipscher W., red.: Od nienawiści do przyjaźni. O problemach polsko-niemieckiego sąsiedztwa. Warszawa.
Wóycicki K., Czachur W., 2009: Jak rozmawiać z Niemcami. O trudnościach dialogu polsko-niemieckiego i jego europejskim wyzwaniu. Wrocław.
Żurek R., 2010: Wymiana listów między episkopatami Polski i Niemiec w 1965 roku. W: Boll F., Wysocki W., Ziemer K., 2010: Pojednanie i polityka. Polsko-niemieckie inicjatywy pojednania w latach sześćdziesiątych XX wieku a polityka odprężenia. Warszawa, s. 63–71.
Uniwersytet Warszawski
Waldemar Czachur, dr hab., prof. UW, pracuje w Zakładzie Językoznawstwa Germańskiego w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze: lingwistyka tekstu i dyskursu, lingwistyka kontrastywna, historia stosunków polsko-niemieckich. Opublikował trzy monografie: Textmuster im Wandel. Ein Beitrag zur textlinguistischen Erforschung der Vereinssatzungen im 19. Jahrhundert (Wrocław Dresden 2007), Diskursive Weltbilder im Kontrast. Linguistische Konzeption und Methode der kontrastiven Diskursanalyse deutscher und polnischer Medien (Wrocław 2011) oraz Jak rozmawiać z Niemcami. O trudnościach dialogu polsko niemieckiego i jego europejskim wyzwaniu (współautorstwo; Wrocław 2009).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
