Język:
EN
| Data publikacji:
05-05-2025
|
Abstrakt
| s. 1-9
Niniejszy artykuł jest ogólnym zarysem zjawisk językowych prowadzących do powstania synkretyzmu celownika i miejscownika w różnych językach słowiańskich, a w szczególności w słowackim, czeskim, ukraińskim, słoweńskim, serbskim oraz chorwackim. Innowacje te mogą być umotywowane zarówno semantycznie, gdzie powiązane są z kategorią żywotności, jak i morfologicznie, kiedy nastają jako efekt przebudowy systemu odmiany. W obu wypadkach mechanizmy powstawania synkretyzmu mają źródło w języku prasłowiańskim, jednak zmiany uwarunkowane morfologicznie częściej prowadzą do pełnego synkretyzmu, podczas gdy motywacja semantyczna utrzymuje tę innowację w obrębie paradygmatu rzeczowników męskich żywotnych.
Język:
PL
| Data publikacji:
30-01-2025
|
Abstrakt
| s. 1-22
Autor wychodzi z założenia o istnieniu w językoznawstwie dwóch zasadniczo odmiennych poglądów teoretyczno-metodologicznych: determinizmu oraz indeterminizmu. Pierwszy kierunek polega na ujęciu algorytmicznym, systemowym, komputacyjnym, a drugi – na ujęciu empiriocentrycznym, doświadczeniowym, fenomenologicznym. Choć formacje naukowe, ufundowane na pierwszym lub drugim ujęciu teoretycznym, są spolaryzowane, w rzeczywistości reprezentują one ambiwalentną naturę języka – jego charakterystyki, które w działalności językowej wzajemnie się uzupełniają. Konieczność zastosowania w badaniach lingwistycznych metodologii indeterminizmu wynika z faktu, że konstrukcje językowe w praktyce ulegają modyfikacji pod wpływem czynników, które mają charakter ekstralingwistyczny – w pierwszej kolejności pod wpływem ludzkiego doświadczenia. W związku z tym autor rozważa zjawisko aproksymacji jako podstawową zasadę działalności językowej, która warunkuje różnego rodzaju modyfikacje reguł językowych w zakresie gramatyki. Na przykładzie kategorii strony czasowników autor pokazuje, że za sprawą aproksymacji obowiązujące w systemie języka opozycje klas funkcjonalnych (strony czynnej i biernej) ulegają rozmyciu.