Artykuł analizuje zależności między językiem a płcią z perspektywy lingwistycznej. Postawiono tezę, że pozytywne zmiany społeczne ról płciowych w sferach społecznej, politycznej i zawodowej nie zawsze mają pozytywny wpływ na przedstawianie różnic płciowych w języku przez różne grupy społeczne, w tym środowiska naukowe. Gotowość do uznania prymatu ideologii nad systemem językowym prowadzi w wielu przypadkach do naruszeń norm ortograficznych i gramatycznych. W dyskusji uwzględniono formy językowe, które mają na celu uwidocznienie zróżnicowanych koncepcji płci, a ich ocena została osadzona w kontekście reguł gramatycznych i ortograficznych. Omówiono m.in. imiesłowy i przymiotniki odrzeczownikowe, generyczny rodzaj męski, formy podwójne, konstrukcje bierne oraz różne warianty graficzne w języku pisanym. Zwrócono także uwagę na trudności wymowy niektórych form pisanych proponowanych przez nurt gender. Argumentacja opiera się na autentycznych przykładach z tekstów, w których wprowadzane są zasady proponowane przez zwolenników ideologii gender. W konkluzji stwierdzono, że wśród form językowych wrażliwych na płeć są takie, które w określonych sytuacjach komunikacyjnych uznawane są za społecznie zasadne i grzeczne, oraz takie, które mogą być postrzegane jako stylistyczne i estetyczne dewiacje, nieuzasadnione i nieakceptowalne odstępstwa od normy językowej, które niekoniecznie przynoszą pozytywne efekty w komunikacji.

W artykule przeanalizowano głosy odrębne w głosowaniu na laureata Nagrody im. Kazimierza Kutza w 2022 r., którym został wówczas Szczepan Twardoch. Autorami tych głosów są Iwona Świętochowska-Kutz oraz Jerzy Illg. Oba są wyeksponowane, ale różnią się materią, formą, środkami, motywacją oraz zamiarem. Oba zostały skomentowane przez Szczepana Twardocha. Badania przeprowadzono metodą analizy dyskursu, skupiono się zwłaszcza na pragmatycznej i retorycznej analizie sytuacji. Celem artykułu jest wskazanie mechanizmów sytuacyjnych decydujących o intencjach i celach uczestników zdarzenia komunikacyjnego. Wnioski wynikające z badań dotyczą na poziomie pragmatycznym – ataków na cudzy image (twarz), natomiast na poziomie retorycznym – konstrukcji ethosów i doprowadzenia do ich starcia.

W tekście poddano analizie adaptację niemieckiego słowa Zeitenwende w polskim dyskursie prasowym. Materiał źródłowy, na który składają się teksty publikowane w wybranych, reprezentujących różne światopoglądy gazetach i tygodnikach opinii, zbadano pod kątem tłumaczenia pojęcia Zeiten­wende na język polski, przypisywanego słowu znaczenia oraz stosowanych strategii adaptacyjnych. Sprawdzono także, w jakich kontekstach słowo Zeitenwende występuje, i wykazano różnice w jego adaptacji w zależności od światopoglądu autorów. Szczegółową analizę poprzedza przedstawienie leksemu Zeitenwende w języku niemieckim w ujęciu słownikowym, na osi czasu oraz w przemówieniach niemieckich polityków. W pracy zastosowano metodologie szkoły düsseldorfskiej badania dyskursu oraz językowego i dyskursywnego obrazu świata. Przeprowadzona analiza potwierdza tezę, że Zeitenwende może być słowem kluczowym przydatnym do badania współczesnego dyskursu.

W pracy podjęto problematykę bilingwizmu dziecięcego. Wymiarem dwujęzyczności, któremu poświęcono szczególną uwagę, jest społeczna charakterystyka osoby bilingwalnej. Mieści się to w zakresie opisu bilingwizmu danej jednostki. Zaprezentowano logopedyczną koncepcję oceny dwujęzyczności u dziecka. Zastosowaną metodą opisu jest biografia językowa, która w połączeniu z klasyfikacją ICF, procedurą RIOT, kwestionariuszem LEAP stanowi zestaw narzędzi mogących posłużyć w ocenie bilingwizmu u dzieci. Egzemplifikacją tego działania jest badanie przypadku R. – chłopca wychowywanego w dwujęzyczności polsko-angielskiej.

Niniejszy artykuł ma na celu analizę włoskiego słownictwa opisującego miasto poprzez badanie profilowania struktur miejskich oraz ich projekcji na inne pojęcia. Domena kognitywna miasta (città) w języku włoskim okazuje się niezwykle produktywna, generuje szeroką gamę wyrażeń, w których wykorzystywane są elementy infrastruktury miejskiej do opisu obiektów, działań, zjawisk i innych aspektów rzeczywistości. W zaprezentowanym badaniu szczególną uwagę poświęcono elementom struktur miejskich pełniącym funkcję łączącą. Jako narzędzie metodologiczne do analizy zastosowano proces obrazowania (construal), w szczególności odniesiono się do jednego z jego wymiarów: profilowania, pojęcia wywodzącego się z teorii gramatyki kognitywnej wprowadzonej przez Ronalda W. Langackera. Celem badania jest pokazanie, w jaki sposób miasto i jego elementy są opisywane w języku włoskim, na podstawie ich konceptualizacji, oraz w jaki sposób są wykorzystywane do opisu i rozumienia innych sfer życia codziennego.

Jednym z parametrów charakteryzujących leksykę tekstu jest wskaźnik powtarzalności słownictwa, porównywalny tylko wtedy, gdy badamy teksty lub reprezentatywne próbki tekstów o jednakowej długości. Aby porównywać teksty o różnej (lub podobnej) stylistycznej proweniencji, najczęściej analizie poddaje się 10 tys. słowoform i bada wartość wskaźnika dla tej próby. Wartość wskaźnika dla badanych w artykule polskich reportaży książkowych waha się między 2,94 a 3,88. Średnia wartość wskaźnika dla badanych reportaży wynosi ok. 3,39 i jest zbliżona do wartości analizowanego parametru dla humanistycznych prac naukowych, głównie z zakresu literaturoznawstwa i historii. Wydaje się to uzasadnione tematyką reportaży, odwołujących się często do faktów historycznych, i sposobem literackiej prezentacji tekstów, a także tym, że w reportażach dużą grupę stanowią wy­razy niezależne od autora (nazwy miejscowe, nazwiska, terminy politologiczne itp.). Badania dowodzą, że reportaż książkowy cechuje się małą powtarzalnością słownictwa, a co za tym idzie – leksyką zróżnicowaną, bogatą i oryginalną.

W sprawozdawczej recenzji książki Estetyka a pragmatyka: estetyczne akty mowy Aleksandra Kiklewicza autorka położyła nacisk na problematyczne i porównawcze omówienie estetycznych aktów mowy. Zestawiła je z propozycją obrazowych aktów mowy – oba typy aktów mowy powstają w komunikacji jako efekt świadomej intencji nadawcy oraz jej deszyfracji koniecznie z użyciem kontekstu. Za wartościowe uznała w książce tło stylistyczne, pragmalingwistyczne i literaturoznawcze. Wydobyła z recenzowanej publikacji treści, które mogą stanowić odpowiedzi na istotne dla czytelnika pytania.