„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2018, T. 20 (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) ukazują się od 2005 roku, w roku bieżącym, przyjmując formułę kwartalnika recenzowanego. Prezentowany tom 20 jest pierwszym, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia  Press (www.journals.us.edu.pl). Formuła kwartalnika sprzyja publikowaniu w nim nader aktualnych opracowań i obliguje do tego zarówno Autorów, jak i Redaktorów naukowych.

 Teksty prezentowane w tomie 20 pomieszczone zostały w dwóch działach. W dziale Polityki publiczne L. Kwieciński przedstawia strategiczny wymiar programów badawczo-rozwojowych (B+R) jako instrumentów polityki proinnowacyjnej, M. Molendowska omawia zagadnienia Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), A.M. Świątkowski  zestawia  unijne strategie zatrudniania z suwerennością państw członkowskich UE, E. Januła  ocenia założenia aktualnej  polityki społecznej  w świetle  metodologii szkoły chicagowskiej i Tofflerowskiego „społeczeństwa trzeciej fali”, a K. Chaczko porusza problem reformowania systemu pomocy społecznej w Polsce.  W dziale Partie polityczne i systemy partyjne przedstawiono jeden tylko tekst, którego autor, R. Miernik, odnosi się do reform wprowadzanych przez Prawo i Sprawiedliwość.

Abstrakt: Strategiczne programy badawczo‑rozwojowe (B+R) jako instrumenty publicznej polityki proinnowacyjnej

W artykule przedstawiono jedno z głównych narzędzi publicznej polityki proinnowacyjnej w Polsce, jakim są programy strategiczne w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego (B+R). Wskazano także na relacje zachodzące między państwem a rynkiem w obszarze innowacyjności. W tym kontekście opisano rolę jednego z głównych aktorów narodowego systemu innowacji w Polsce, jakim jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Instytucja ta wdraża obecnie pięć strategicznych programów badawczo‑rozwojowych: BIOSTRATEG, STRATEGMED, TECHMATSTRATEG, GOSPOSTRATEG oraz INFOSTRATEG. W konkluzjach przedstawiono dylematy dotyczące efektywności i skuteczności programów strategicznych państwa.

Słowa kluczowe: program strategiczny, badania i rozwój, polityka proinnowacyjna

Abstract: Research and Development (R&D) Strategic Programs as instruments of the public proinnovation policy

In this article presents one of the main tools of public proinnovation policy in Poland, which are research and technological development strategic programs (R&D). Relationship between the state and the market are one of the most important aspect in the area of this kind of public policy. The key actor of the national innovation system in Poland is the National Centre for Research and Development (NCRD). In this context author has been described the role and aims of this institution in the Polish NIS. The NCRD is currently implementing five strategic R&D programs: BIOSTRATEG, STRATEGMED, TECHMATSTRATEG, GOSPOSTRATEG and INFOSTRATEG. The conclusions show the dilemmas regarding the efficiency and effectiveness of the state strategic programs.

Abstrakt: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa jako przykład polityki publicznej Unii Europejskiej

W tym artykule wykorzystano teoretyczne ramy analizy polityki publicznej w celu zbadania Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. W ramach artykułu polityka publiczna prezentowana jest na podstawie ugruntowanej typologii instrumentów. W polityce publicznej wyróżnia się pewne typy elementów, które muszą wystąpić razem: po pierwsze — brak możliwości rozwiązania danego problemu na poziomie krajowym bądź większa efektywność rozwiązania tego problemu na szczeblu wspólnotowym; po drugie — i to krok następny — ustalenie zasad, celów oraz instrumentów niezbędnych do realizacji danej polityki publicznej. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa spełnia wszystkie wymienione kryteria polityki publicznej. Ponadto w polityce publicznej bierze się pod uwagę tylko publiczne inicjatywy podjęte przez rząd, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Niemniej jednak instrumenty partnerskie często obejmują podmioty pozarządowe, a niekiedy mają postać wyraźnych partnerstw publiczno-prywatnych.

Słowa kluczowe: polityki publiczne, Unia Europejska, Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa.

Abstract: Common Foreign and Security Policy as an example of public policy of the European Union

In this article, theoretical framework provided by the public policy analysis was used in order to examine Common Foreign and Security Policy. Within this article, public policies are presented following a well‑established typology of instruments. The Public policy consists of a few distinguished features. These elements must appear together. Firstly, the inability to solve the problem at the national level or the greater effectiveness of solving this problem at the Community level; secondly, the next step is to establish the principles, objectives and instruments necessary to implement a given public policy. Common Foreign and Security Policy definitely has all of the elements of public policy mentioned above. In addition, public policy considers government-launched public initiatives only, both on the national and international level. Nonetheless, partnering instruments often include non-governmental actors and sometimes take the form of explicit public-private partnerships.

Abstrakt: Unijne strategie zatrudnienia a suwerenność państw członkowskich

Autor argumentuje, że unijne strategie zatrudnienia nie stanowią zagrożenia dla suwerenności państw członkowskich, ponieważ mają podstawę w Europejskim Modelu Społecznym, strategiach — lizbońskiej i Europa 2020 opartych na zasadach dobrowolności, międzyrządowych formach zarządzania oraz otwartej metodzie koordynacji i elastycznych instrumentach, za których pomocą są realizowane przez państwa członkowskie.

Słowa kluczowe: aktywne państwo dobrobytu, bezpieczeństwo i elastyczność, dyrektywy polityki zatrudnienia, Europejski Model Socjalny, polityka zatrudnienia, strategia lizbońska, suwerenność

Abstract: EU manpower policy strategies and the Member State sovereignty

The Author argues that focus on EU employment strategies does not impose any threat to the Member States sovereignty due to the fact that European Social Model, Lisbon and UE2000 strategies are based on the principal of voluntarist, intergovernmental form of management, open method government as well as non‑binding, flexible instruments.

Abstrakt: Założenia polityki społecznej w pierwszej połowie XXI wieku w świetle metodologii szkoły chicagowskiej oraz w doktrynie „społeczeństwa trzeciej fali”

Alvin Toffler niezmiennie uważany jest za wizjonera i futurologa o najwyższym światowym autorytecie. Jego Szok przyszłości ku zaskoczeniu niektórych zweryfikował się pozytywnie. Zarysowane w kolejnej wielkiej pracy Trzecia fala koncepcje i przewidywania również zaczynają się sprawdzać. Jednocześnie narasta wielki ogólnoświatowy problem ludzi starszych, ponieważ w państwach demokratycznych średnia długość życia wyraźnie wzrasta. Potencjał intelektualny i doświadczenie tej zbiorowości trzeba po prostu wykorzystać. Właśnie połączenie Tofflerowskiej wizji społeczeństwa z metodologią szkoły chicagowskiej może być pozytywną odpowiedzią na badania i określenie trendów obecnego i przyszłego społeczeństwa.

Słowa kluczowe: Alvin Toffler, „trzecia fala”, szkoła chicagowska, zbiorowość „srebrnych włosów”.

Abstract: The assumptions of social policy in the first half of the 21st century in the light of the Chicago School methodology and the doctrine of „third wave society”

Alvin Toffler is currently a visionary and futurologist of the world’s highest authority. His Future Shock to the surprise of some verified positively. Also outlined in the next great work of Third Wave concepts and prediction, start also verified. Parallel builds big global problem for older people. Because in democratic countries, life expectancy rises significantly. This community you have to just use it. Perhaps because there is hidden in the great intellectual potential and experience. That connection Toffler’s vision of society with the methodology of the Chicago School can be a positive response to the test and deter-mine the trends of the current and prospective public.

Abstrakt: „Przeszłość niedokończona” O imitacji i zaniechaniach w reformowaniu systemu pomocy społecznej

Po rozpoczęciu transformacji systemowej, zmiany w pomocy (opiece) społecznej nastąpiły bardzo szybko, gdyż już w 1990 roku uchwalono ustawę o pomocy społecznej. W wyniku tych zmian pomoc społeczna przyjęła rolę instytucji łagodzącej społeczne skutki transformacji. Niestety, od tamtego momentu minęły niemal trzy dekady, a pomoc społeczna wciąż tkwi w realiach przemian społeczno-ekonomicznych lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Faktu tego nie zmieniła kolejna ustawa o pomocy społecznej z 2004 roku. Zaniechania w reformowaniu pomocy społecznej są nad wyraz widoczne, dlatego niezbędna jest gruntowna reforma tego obszaru polityki społecznej, a szczególnie reorientacja celów, zadań i instrumentów, by odmienić praktykę pomocy społecznej, a wskutek tego uwolnić tę instytucję od zgubnej przeszłości.

Słowa kluczowe: polityka społeczna, system pomocy społecznej, transformacja systemowa

Abstract: “Past Unfinished” Of the imitation and non-action in reforming the social welfare system

After the transformation of the political system began, changes in social welfare system were introduced very quickly, as already in 1990 the Act on Social Welfare was passed. As a result of these changes, social welfare system played a role in mitigating the social consequences of transformation. Nearly thirty years have passed and social welfare system still functions in the realities of socio-economic changes. This situation was not changed by another Act on Social Welfare (2004). A fundamental reform of social welfare system is necessary, in particular a reorientation of objectives, tasks and instruments to free this institution from a disastrous past.

Abstrakt: Reformy Prawa i Sprawiedliwości — nowy kierunek rozwoju państwa czy skuteczna strategia wyborcza?

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o to, czy reformy proponowane przez Prawo i Sprawiedliwość stanowią nowy kierunek rozwoju państwa, czy też może są elementem strategii, dzięki której partia polityczna zdobywa bardzo wysokie, jak na polskie warunki, poparcie społeczne, tworząc kapitał przed przyszłymi wyborami samorządowymi i parlamentarnymi. Zwrócono uwagę na programy polityczne i wyborcze PiS oraz na reformy, które partia ta zaproponowała w ciągu dwóch lat sprawowania rządów. Wskazano również na poparcie społeczne dla reform przeprowadzanych przez Prawo i Sprawiedliwość. Ponadto scharakteryzowano strategię wchłaniania, która polega na przejmowaniu założeń pro-gramowych innych partii w celu przejęcia ich elektoratu. Strategia ta związana jest z dążeniem partii do poszerzania rynku i skierowaniem swojej oferty do nowych, atrakcyjnych segmentów wyborców.

Słowa kluczowe: reforma, strategia wyborcza, strategia wchłaniania

Abstract: The Law and Justice party’s reforms — new direction of development of the state or effective electoral strategy?

The article is an attempt to answer the question whether the reforms proposed by Law and Justice party (PiS) are a new direction of the state development or whether they are an element of the strategy, thanks to which the political party acquires very high (for Polish conditions) social support, creating capital before future local and parliamentary elections. The author paid attention to PiS’ political and electoral programs and to the reforms proposed by the party within 2 years of governance. The article also points to public support for reforms carried out by the Law and Justice party. In addition, the strategy of absorption, which consists in taking over frameworks of other parties’ programs in order to take over their electorate, is characterised. This strategy is related to the party’s pursuit of expanding the market and directing its offer at new and attractive voter segments.

Key words: reform, election strategy, strategy of absorbing