Przestępstwa przeciwko zwierzętom na gruncie ustawy o ochronie zwierząt
Abstrakt
Artykuł dotyczy przestępstw zabijania i znęcania się nad zwierzętami w polskim porządku prawnym. Analizowane są przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 22 marca 1928 r. oraz ustawy o ochronie zwierząt z 21 sierpnia 1997 r. Omówione zostały kolejno: historia przepisów dotyczących przestępstw przeciwko zwierzętom, przedmiot ochrony przepisów ustawy o ochronie zwierząt wraz z rozważaniami dotyczącymi podmiotowości zwierząt. Rozpatrzono również stronę przedmiotową tytułowych przestępstw, a więc opis przesłanek, dzięki którym możliwe jest zakwalifikowanie danego czynu jako przestępstwa. Poddano analizie również podmiot czynów zabronionych oraz stronę podmiotową w postaci motywacji sprawcy.
Słowa kluczowe
ochrona; przestępstwo; zwierzęta; podmiotowość; prawa
Bibliografia
Białocerkiewicz, Jan. Status prawny zwierząt. Prawa zwierząt czy prawna ochrona zwierząt. Toruń: TNOiK Dom Organizatora, 2005.
Fundacja Czarna Owca Pana Kota i Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt Ekostraż. Jak Polacy znęcają się nad zwierzętami? Raport z monitoringu sądów, prokuratur i policji. Kraków–Wrocław: Fundacja Czarna Owca Pana Kota, 2016. Pobrano z: https://czarnaowca.org/wp-content/uploads/2016/03/CzarnaOwca-NMP-RAPORT-1.pdf (dostęp: 20.01.2022).
Gabriel-Węglowski, Michał. Przestępstwa przeciwko humanitarnej ochronie zwierząt. Toruń: TNOiK Dom Organizatora, 2008. LEX 2009.
Giezek, Jacek. „Wiek sprawcy jako przesłanka odpowiedzialności karnej”. W Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. Marek Bojarski, 111–113. Wyd. 7. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
Jarosz, Marta. „Ochrona zwierząt w Polsce na przestrzeni dziejów”. Wiadomości Zootechniczne, t. 54, nr 3 (2016): 110–118.
Jedlecka, Wioletta, i Joanna Helios. Współczesne oblicza przemocy. Zagadnienia wybrane. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
Krakowiak, Damian. Ustawa o ochronie zwierząt a kumulacja ról procesowych. Glosa do wyroku SN z 16 stycznia 2014 r., V KK 370/13. LEX/el. 2015.
Kuszlewicz, Karolina. Prawa zwierząt. Praktyczny przewodnik. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
Mozgawa, Marek. Prawnokarna ochrona zwierząt. Lublin: Oficyna Wydawnicza Verba, 2001.
Mozgawa, Marek. „Ustawa z 21.08.1997 r. o ochronie zwierząt”. W Pozakodeksowe przestępstwa przeciwko zasobom przyrody i środowisku, red. Marek Mozgawa, 41–102. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia. Wyd. 5. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2003.
Radecki, Wojciech. Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz. Warszawa: Difin, 2012.
Radecki, Wojciech. „Ustawa z 21 sierpnia 1997 o ochronie zwierząt”. W Wojciech Radecki i Marek Bojarski. Przewodnik po pozakodeksowym prawie karnym, 169–184. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt. Dziennik Ustaw, nr 42 (1932), poz. 417.
Szwarczyk, Maciej, i Patrycja Kozłowska. „Prawnokarna ochrona zwierząt.” Zamojskie Studia i Materiały, z. 1 (2000): 59–69.
„Ustawa o ochronie zwierząt. Postępowania wszczęte, przestępstwa stwierdzone, wykryte, wskaźnik wykrycia oraz liczba podejrzanych”. Statystyka.policja.pl [2022]. Pobrano z: https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/wybrane-ustawy-szczegol/ustawa-o-ochronie-zwier/50889,Ustawa-o-ochronie-zwierzat.html (dostęp: 30.12.2020).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Dziennik Ustaw (2021), poz. 2345 ze zm.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Dziennik Ustaw (2020), poz. 638 ze zm.
Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. Dziennik Ustaw (2021), poz. 1331 ze zm.
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy – Kodeks karny. Dziennik Ustaw (2018), poz. 663.
Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich. Dziennik Ustaw (2021), poz. 36 ze zm.
Woźniakowska-Fajst, Dagmara. „Zwierzęta jako przedmiot zainteresowania wiktymologii – nowe spojrzenie w XXI wieku”. W Sprawiedliwość dla zwierząt, red. Barbara Błońska, Włodzimierz Gogłoza, Witold Klaus i Dagmara Woźniakowska-Fajst, 79–89. Warszawa: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk i Stowarzyszenie Otwarte Klatki, 2017.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2014 r. Sygn. akt V KK 370/13. LEX nr 1418905.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2016 r. Sygn. akt II KK 291/16. LEX nr 2237277.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 kwietnia 2009 r. Sygn. akt II OSK 1953/08. LEX nr 597454.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2011 r. Sygn. akt II OSK 1628/11. LEX nr 1141962.
Zientara, Anna, i Paweł Skuczyński. „Prawnokarna ochrona zwierząt a filozoficzny i teoretycznoprawny problem wartości i praw podmiotowych”. W Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, red. Teresa Gardocka i Agnieszka Gruszczyńska, 199–227. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
Zoll, Andrzej, i Włodzimierz Wróbel. Polskie prawo karne. Część ogólna. Wyd. 3. Kraków: Znak, 2014.
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-1450-1167
Anna Fijałkowska – doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego. Swoją rozprawę doktorską poświęca tematyce praw zwierząt.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
