W niniejszym opracowaniu przedstawiono najważniejsze zmiany w zakresie powszechnej ochrony drzew i krzewów w Polsce dokonane w 2017 roku, w szczególności w zakresie wymogów dotyczących usuwania drzew przez osoby fizyczne. Na przestrzeni pół rok obowiązywały w tym zakresie trzy stany prawne: do 31 grudnia 2016 roku, od 1 stycznia 2017 roku do 16 czerwca 2017 roku, od 17 czerwca 2017 roku. Analizie poddano główne kierunki zmian oraz ich konsekwencje.

Komentowane przepisy określają mechanizmy powstawania oraz treść użytkowania górniczego. To ostatnie można ustanowić wyłącznie w odniesieniu do przestrzeni objętej własnością górniczą (wnętrza skorupy ziemskiej), a zwłaszcza znajdujących się w jej granicach złóż kopalin. Powstaje ono w drodze umowy, która określa m.in. czas trwania tego prawa oraz wynagrodzenie za jego ustanowienie. W sytuacjach określonych prawem przedsiębiorcy przysługuje pierwszeństwo do ustanowienia użytkowania górniczego. Jest ono silnie powiązane z koncesją; umowa powoduje określony w niej skutek prawny dopiero w razie uzyskania koncesji i gaśnie wraz z utrata mocy tej ostatniej. Ustanowienie użytkowania górniczego może być poprzedzone przetargiem. Treścią wspomnianego prawa jest wyłączność uprawnionego do wykorzystywania oznaczonej przestrzeni, do (odpowiednio) poszukiwania (rozpoznawania) złóż kopalin, ich wydobywania, podziemnego składowania odpadów, podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz niektórych rodzajów wykorzystywania przedmiotu własności górniczej. W sytuacjach nie uregulowanych ustawą do użytkowania górniczego odpowiednio stosuje się wymagania dotyczące dzierżawy.

Artykuł ten ma na celu przybliżyć kwestia związane z kontrolą przestrzegania przepisów na terenie dwóch obszarowych form ochronnych tj. parku narodowego i rezerwatu przyrody. W opracowaniu tym zwraca się uwagę na różnice występujące nie tyle w reżimie ochronnym wynikającym z art. 15 ustawy o ochronie przyrody, gdyż te są nieznaczne, co w kontroli właśnie. Szczególną uwagę poświęcono odpowiedzialności wykroczeniowej przewidzianej w u.o.p. ograniczając się jedynie do zasygnalizowania odpowiedzialności karnej sensu stricto. Ponadto dostrzeżono nie tylko kwestie problematyczne w zakresie omawianej materii, ale także sformułowano wnioski de lege ferenda.

Niniejsze opracowanie skupia się na skutkach prawnych nowelizacji ustawy o lasach dokonanej ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach. W obrębie zainteresowania pozostaje wprowadzony ustawą zmieniającą art. 14b do u.l. w kontekście ochrony rezerwatów przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń jakie ze sobą zmiany te niosą.

Zgodnie z art. 34 pkt 8 w związku z art. 389 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne wydobywanie z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów stanowi szczególne korzystanie z wód wymagające pozwolenia wodnoprawnego. Z kolei stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze działalność w zakresie wydobywania kopalin ze złóż może być wykonywana po uzyskaniu koncesji. W konsekwencji w literaturze i w orzecznictwie utrwalił się pogląd, że wydobywający kopaliny z wód powierzchniowych powinien uzyskać zarówno pozwolenie wodnoprawne, jak i koncesję. W opracowaniu wskazano negatywne następstwa tego rodzaju podwójnej reglamentacji i zaproponowano koncepcję rozdzielenia przedmiotów odniesienia obu ustaw we wspomnianej materii.

Tekst zawiera rozważania w przedmiocie odpowiedzialności za szkody wyrządzone robotami geologicznym nie wymagającymi koncesji. Autor ukazuje problemy związane z jej poniesieniem na podstawie Prawa geologicznego i górniczego, występujące wskutek tego, że w przypadku takich robót nie zawsze zespół urządzeń posiada status zakładu górniczego, a podejmowane działania nie są rozumiane jako jego ruch prowadzony przez przedsiębiorcę. Obiekcje budzi zwłaszcza użyty przez prawodawcę zabieg, w postaci wprowadzenia szeregu odesłań. Mają one w założeniu umożliwienie szerszego zastosowania reguł dotyczących szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego, co jednak zostało przeprowadzone w sposób niezbyt klarowny. Pojawiające się przy tym wątpliwości natury językowej, skłaniają do sięgnięcia do wykładni systemowej oraz historycznej, w celu ich eliminacji.