Wprowadzenie

Autor wskazuje i omawia funkcje systemu edukacyjnego. Nie są one utożsamiane ani z funkcjami systemu edukacyjnego, ani z celami kształcenia ogólnego i zawodowego, ale mają fundamentalne znaczenie w przypadku młodych ludzi. Obejmują one: gotowość do życia w społeczeństwie demokratycznym, gotowość do życia indywidualnego, gotowość do uczestnictwa w kulturze, gotowość do życia w środowisku naturalnym oraz gotowość do życia zawodowego.

Praca stanowi analizę wybranych zagadnień socjologicznych, psychologicznych i pedagogicznych związanych ze społeczeństwem opartym na wiedzy. Szczególny nacisk położono na rolę edukacji w zmieniającym się społeczeństwie, budowanie wiedzy, rozwój umiejętności i zdolności zawodowych, a także samokształcenie jednostek w ramach edukacji przez całe życie, zarówno w sektorze edukacji publicznej, jak i prywatnej, z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT).

Rozwój technologiczny, zapoczątkowany rewolucją przemysłową na początku XIX wieku, doprowadził do powstania społeczeństwa stron internetowych (medialnego), co było możliwe dzięki rozwojowi technologii telekomunikacyjnych, ich globalnemu zasięgowi oraz powiązaniu komputera z telefonem w ramach Internetu. Autor artykułu, odwołując się do własnych wniosków, podejmuje próbę ustalenia, co charakteryzuje wspomniane społeczeństwo.

Artykuł poświęcony jest roli kapitału społecznego w rozwoju i postrzeganiu współczesnych technologii informacyjnych. Na osobiste i autorskie spojrzenie wpłynęło zaproszenie na konferencję poświęconą m.in. wpływowi nowych technologii informacyjnych na funkcjonowanie współczesnego społeczeństwa postindustrialnego. W oparciu o poruszony problem autor konfrontuje dotychczasowe osiągnięcia w tej dziedzinie w Polsce, dowodząc, że tradycyjne wspólnoty — w przeciwieństwie do nowoczesnych struktur — ograniczają masowy udział społeczny w zakresie akceptacji wzorców, norm i wartości propagowanych m.in. w kulturze cyfrowoczesności, której głównym nośnikiem jest Internet i realna demokracja. Autor podejmuje próbę zwrócenia uwagi Czytelnika na rodzimą sytuację w omawianym zakresie, naznaczoną licznymi sprzecznościami.

Edukacja jest równie mocno związana z nauczaniem, jak i z wychowaniem. Dlatego cele edukacyjne należą do kategorii rozwoju ukierunkowanego na przyszłość, ponieważ dotyczą pożądanych zmian zachodzących w zakresie wiedzy, umiejętności, zdolności poznawczych, zainteresowań oraz osobowości ucznia pod wpływem procesu dydaktyczno-wychowawczego. Dziecko w naturalnych warunkach funkcjonuje w różnorodnych środowiskach, które, oddziałując na nie, zaspokajają jego ciekawość poznawczą, kształtują rozwój polisensoryczny, a także system opinii i wartości. W efekcie zdobywana wiedza nie zawsze ma charakter rzeczywisty, a przyswajane wartości nie odpowiadają wymaganiom aksjologicznym. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera rola nauczyciela jako przewodnika, który pozostając w bezpośrednim kontakcie z uczniem poprzez dialog, stwarza warunki do wszechstronnego rozwoju dzięki dialogowi pedagogicznemu. Kluczowym warunkiem dialogu pedagogicznego jest traktowanie uczniów jako partnerów. Artykuł przedstawia cele i zakres dialogu pedagogicznego, jego aspekty dydaktyczne, psychologiczne i etyczne, a także relacje między modelami szkoły, postawami nauczycieli i ich umiejętnościami prowadzenia dialogu z uczniami.

Autor przygląda się rzeczywistości edukacyjnej. Przedmiotem jego analizy są procesy edukacyjne uznane za istotne zarówno w podstawowym zakresie działania, jak i w kontekście języka naukowego oraz zjawisk i kategorii o charakterze podmiotowym. Podstawą rozważań są dwa główne wątki: pierwszy związany z „filozofią” rozwoju człowieka i edukacji, drugi – określony przez kulturę organizacyjną instytucji edukacyjnych oraz politykę edukacyjną, zdrowotną i społeczną.

Istotą zmian edukacyjnych w szkole średniej jest odpowiadanie na oczekiwania uczniów. Dotyczą one zmian w treściach nauczania, podnoszenia jakości przekazu informacji oraz poszerzania wiedzy uczniów. Celem moich rozważań jest przedstawienie konstruktywnego punktu widzenia dotyczącego edukacji akademickiej. Zaprezentowano efekty i uwarunkowania procesu studiowania z wykorzystaniem technologii informacyjnych.

Stały przyrost wiedzy, skutkujący zwiększaniem ilości materiału dydaktycznego, który uczniowie muszą opanować w szkole, prowadzi do ich przeciążenia obowiązkami szkolnymi, co z kolei powoduje systematyczny spadek zaangażowania, niezadowolenie, frustrację oraz utratę motywacji do nauki. Co istotniejsze, uczniowie oczekują, że szkoła przygotuje ich do samodzielnego uczenia się w różnych dziedzinach – zgodnie z ich zindywidualizowanymi potrzebami edukacyjnymi – a nie tylko umożliwi zapamiętanie określonej partii materiału. Technologie informacyjne mogą odegrać tu istotną rolę, jednak ich wykorzystanie w procesie samokształcenia jest możliwe dopiero wtedy, gdy uczniowie wykształcą wcześniej nawyki właściwego posługiwania się nimi jako narzędziem intelektualnego rozwoju człowieka.

Media nieustannie poszerzają swój zakres oddziaływania we współczesnym życiu człowieka. Młode pokolenie powinno być przygotowywane do racjonalnego korzystania z mediów. To trudne zadanie spoczywa zarówno na szkole, jak i na rodzinie. Stąd wynika potrzeba przygotowania rodziny do tej roli poprzez jej edukację, realizowaną w formie pedagogizacji medialnej. Taka pedagogizacja może odbywać się w szkołach wyższych, jednak jej zasięg będzie ograniczony. Szersze grono odbiorców można objąć poprzez media masowe oraz zebrania z rodzicami organizowane w szkołach. Zakres tej pedagogizacji obejmuje szerokie spektrum wiedzy o mediach — od możliwości ich wykorzystania w życiu człowieka, przez zagrożenia, jakie ze sobą niosą, po organizację czasu wolnego dzieci i młodzieży.

Autorka artykułu analizuje zagadnienie społeczeństwa informacyjnego i kultury medialnej. Przedstawia wyniki badań dotyczących zachowań młodzieży w kontekście kultury medialnej, rozumianej przede wszystkim jako nośnik informacji — zarówno w mediach tradycyjnych, jak i elektronicznych. Badaną grupę stanowili uczniowie gimnazjum w wieku 13–16 lat.

Artykuł porusza problem zastosowania blogów w edukacji na poziomie szkoły podstawowej. Przedstawia początki blogów na świecie i w Polsce. Omawia różne aspekty wykorzystania blogów, ze szczególnym uwzględnieniem blogów edukacyjnych. Szczególną uwagę poświęcono analizie wyników badań dotyczących wartości edukacyjnej blogów tworzonych przez uczniów. W artykule scharakteryzowano badane blogi oraz podjęto próbę ich kategoryzacji. Na podstawie wyników badań sformułowano praktyczne wnioski dotyczące wykorzystania blogów w rozwijaniu wiedzy oraz umiejętności efektywnego korzystania z technologii informacyjnych.

Przedmiotem artykułu jest naturalny eksperyment pedagogiczny, którego celem było ukazanie nowatorskiej sytuacji dydaktycznej oraz zmian w zakresie wiedzy arytmetycznej i umiejętności nabywanych przez uczniów szkoły podstawowej. Ponadto zaprezentowano pozytywne aspekty nauczania matematyki wspomaganego komputerowo.

Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego - historia, struktura, rozwój.