2024-10-03

Kolejny numer – 52 (1/2026) – męskość/nie-męskość/anty-męskość

Termin nadsyłania tekstów: 30 stycznia 2025 r.

Dominująca we współczesnych dyskursach humanistycznych krytyka patriarchatu zepchnęła pojęcie męskości do rangi historycznego anachronizmu utożsamianego z większością dramatów współczesnego świata, od korporacyjno-militarnego imperializmu począwszy, poprzez uprzedmiotowienie kobiet, na dewastacji środowiska naturalnego skończywszy. Napędzana nieustannie powielanymi medialnymi stereotypami męskość stała się synonimem wrodzonej agresji, programowej dominacji, wiecznego współzawodnictwa, wszechobecnego racjonalizmu i nieustającej potrzeby optymalizacji i efektywności legitymizowanych wymiernymi sukcesami zachodniego modelu społeczno-technologicznej egzystencji. A kiedy do głosu dochodzą poglądy kwestionujące budowaną na owych stereotypach męską tożsamość, ta ostatnia niemal natychmiast postrzegana jest w kategoriach nowej kolokacji – kryzysu męskości.

W tym kontekście rodzi się więc pytanie, o jakim kryzysie tak naprawdę jest mowa i czy przypadkiem nieco apokaliptyczny ton owej kolokacji w takim samym stopniu nie zwiastuje zmierzchu historycznej koncepcji męskości, co narodzin jej nowych wersji i odmian zainspirowanych chociażby refleksją feministyczną i genderową, o dorobku samych men’s studies nie wspominając?  Czy oddzielenie męskości od patriarchatu – o ile w ogóle możliwe – nie będzie aktem ostatecznego wyzwolenia spod jarzma systemu historycznie stworzonego przez jego własne ofiary? A jeśli tak, to czy wciąż będziemy mogli mówić o (jakkolwiek radykalnie przedefiniowanym) pojęciu męskości, nie wpadając w pułapkę nowej stereotypizacji wspomaganej nowymi paradygmatami anty-patriarchalnej poprawności? Czy rozpad tradycyjnej męskiej tożsamości nie skomplikuje, a nawet nie zakwestionuje sensowności użycia samego pojęcia, zmuszając nas do stworzenia nowej nomenklatury, a może nawet nowego języka na wzór drugo-falowej koncepcji écriture féminine?

Korozja historycznych kanonów męskości, którą przecież obserwujemy już dziś, nie odbywa się jednak w akademickiej próżni. Poza-patriarchalne modele męskości budzą liczne kontrowersje nie tylko wśród przedstawicieli tradycyjnie konserwatywnych środowisk, ale również w gronie zwolenników wszelkich form genderowej liberalizacji, czemu oczywiście trudno się dziwić. Redefinicja społeczno-egzystencjalnych konturów jakiejkolwiek płci nieuchronnie oznacza bowiem redefinicję niemal wszystkich relacji społecznych i samych społeczności w oparciu o owe kontury budowanych. Także tych, dla których bardziej tradycyjne formy społecznego współistnienia stanowią świadomie wybrany komponent ich tożsamości.

W ramach krytycznego ujęcia zarysowanej powyżej problematyki, zapraszamy do nadsyłania publikacji zainspirowanych następującymi zagadnieniami: 

• kulturowe konstrukty męskości
• męskości poza-patriarchalne
• maskulinizm / feminizm
• męskość w dyskursach nieheteronormatywnych
• reprezentacje męskości w kinie/literaturze/sztuce
• męskie ciała – kanony piękna i brzydoty
• kryzys(y) męskości / kryzys mężczyzny
• męskość jako performance
• przestrzenie męskości
• oblicza (nie)męskości / anty-męskość
• język(i) męskości
• męskość w edukacji
• męskość w kulturach nie-zachodnich
• szowinizm, seksizm, mizoginizm
• męskość w kontekście antropo- i kapitałocenu
• psychoanaliza męskości

 Teksty, wraz ze wszystkimi wymaganymi metadanymi, prosimy nadsyłać przez system OJS do dnia 30 stycznia 2025 r., zgodnie z procedurą opisaną w zakładkach „O czasopiśmie” i „Dla autorów”.