Aporie dyskursu żałobnego. O założeniach polityki i etyki żałoby w pismach Jacques’a Derridy
(Artykuł w języku polskim/A research article in Polish)
Abstrakt
Aporie dyskursu żałobnego. O założeniach polityki i etyki żałoby w pismach Jacques’a Derridy
Niniejszy artykuł, bazujący na tekstach Jacques’a Derridy, poświęconych w głównej mierze jego zmarłym przyjaciołom, jest próbą nakreślenia założeń polityki i etyki żałoby. Podążając za zawartym w tekstach Derridy opisem aporii oraz paradoksów, w które dyskurs żałobny jest nieuchronnie uwikłany, autor skupia się na etyczno-politycznym otwarciu, związanym z niedrukowalnym napięciem pomiędzy uniwersalnością prawa a jednostkową odpowiedzialnością wobec innego. Żałoba zostaje ukazana nie jako jeden z wielu fenomenów, lecz jako kondycja źródłowa, czyli taka, w ramach której etyka, polityka czy odpowiedzialność mogą zyskać swe radykalne znaczenie.
Słowa kluczowe
żałoba; dyskurs; dekonstrukcja; przeżycie; ślad
Bibliografia
Barthes, Roland. Światło obrazu, przeł. Jacek Trznadel. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2008.
Birnbaum, Jean, Jacques Derrida. “Je suis en guerre contre moi-même”. Le Monde (Cahier du „Monde”), nr 18572, 12.10.2004, 6–7.
Derrida, Jacques. Adieu à Emmanuel Lévinas. Paris: Éditions Galilée, 1997.
Derrida, Jacques. Apories. Paris: Éditions Galilée,1996.
Derrida, Jacques. “Avouer – l’impossible”. W: Le dernier des Juifs. Paris: Éditions Galilée, 2014.
Derrida, Jacques. Chaque fois unique, la fin du monde. Paris: Éditions Galilée, 2003.
Derrida, Jacques. Demeure. Maurice Blanchot. Paris: Éditions Galilée, 1998.
Derrida, Jacques. Inny kurs, przeł. Tomasz Załuski. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 2017.
Derrida, Jacques. “Language Is Never Owned”. W: Sovereignties in Question. New York: Fordham University Press, 2005.
Derrida, Jacques. “Le survivant, le sursis, le sursaut”. Identities, nr 2/3 (2004), 239–246.
Derrida, Jacques. Mémoires. Paris: Éditions Galilée, 1988.
Derrida, Jacques. O gramatologii, przeł. Bogdan Banasiak. Łódź: Officyna, 2011.
Derrida, Jacques. Papier machine. Paris: Éditions Galilée, 2001.
Derrida, Jacques. Pismo i różnica, przeł. Krzysztof Kłosiński. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2004.
Derrida, Jacques. Points de suspension. Paris: Éditions Galilée, 1992.
Derrida, Jacques. Politiques de l’amitié. Paris: Éditions Galilée, 1994.
Derrida, Jacques. Psyché. Inventions de l’autre. Paris: Éditions Galilée, 1998.
Derrida, Jacques. Widma Marksa, przeł. Tomasz Załuski. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 2016.
Derrida, Jacques, Maurizio Ferraris. Le goût du secret. Paris: Éditions Hermann, 2018.
Naas, Michael. “When It Comes to Mourning”. W: Jacques Derrida, Key Concepts, red. Claire Colebrook, 113–121. London–New York: Routledge, 2015.
Royle, Nicholas. In Memory of Jacques Derrida. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2009.
“Dialogue entre Jacques Derrida, Philippe Lacoue-Labarthe et Jean-Luc Nancy”. Rue Descartes, nr 2/52 (2006), 86–99.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-0672-9519
Aleksander Kopka jest adiunktem w Intytucie Filozofii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Stopień doktora uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie w Lille. Jego praca doktorska nosi tytuł A Life Interrupted. The Politics and Ethics of Mourning in the Work of Jacques Derrida. W swych badaniach skupia się na dekonstrukcji, filozofii demokracji, fenomenologii, marksizmie i antropologii żałoby.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
