Odhumanizowanie jednostki i demontaż wartości w <i>Oleju</i> Lukasa Bärfussa
(artykuł w języku polskim, abstrakt w języku angielskim)
Abstrakt
"Odhumanizowanie jednostki i demontaż wartości w Oleju Lukasa Bärfussa"
Artykuł ma na celu ukazanie dehumanizacji jednostki i demontażu wartości na podstawie sztuki teatralnej Lukasa Bärfussa pt. Olej. Tytułowa ropa/olej łączy się nierozerwalnie z nieokiełznaną żądzą pieniądza, która ostatecznie prowadzi do tragedii. Zaczynając od antycznej energii, poprzez stosunki (post)kolonialne po system władzy-wiedzy według Michela Foucaulta ukazana zostaje jedna z możliwych interpretacji utworu.
Słowa kluczowe
dehumanizacja; Lukas Bärfuss; wartości; degradacja; olej; ropa
Bibliografia
“Actus”. W: Łacińsko-polski słownik terminów św. Tomasza z Akwinu. https://diametros.uj.edu.pl/serwis/?l=1&p=tom1&m=83&kk=2&ii=2&ij=9 (14.03.2021).
“Energia”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. http://www.ptta.pl/pef/pdf/a/aktim.pdf (14.03.2021).
Bärfuss, Lukas. Öl. Göttingen: Wallstein Verlag, 2009.
Dürrenmatt, Friedrich. Die Schweiz ist ein Gefängnis. 22.10.1990. http://www.juerg-buergi.ch/resources/Aktuell/Blog/Rede_Duerrenmatt.pdf.
Fanon, Frantz. Wyklęty lud ziemi, przeł. Hanna Tygielska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Foucault, Michel. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1998.
Götze, Clemens. “Desperate Houswife erstickt am schwarzen Gold”. Literaturkritik: https://literaturkritik.de/id/16575, (15.03.2021).
Hoffman, Philip T. Why Did Europe Conquer the World?. Princeton, Oxford: Princeton University Press, 2015.
Michalzik, Peter. “Der Redefluss zum Ölfuss”. Frankfurter Rundschau, 21.09.2009. https://www.fr.de/kultur/theater/redefluss-oelfluss-11479349.html (15.03.2021).
Kulik, Ryszard. “Niewolnictwo. Okruchy ekozoficzne”. Dzikie życie, 7–8 (2014), 241–242. https://dzikiezycie.pl/archiwum/2014/lipiec-i-sierpien-2014/niewolnictwo (14.03.2021).
Markowski, Michał Paweł. “Postkolonializm”. W: Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, 549–563. Kraków: Znak, 2006.
Mazenauer, Beat. “Lukas Bärfuss, Öl. Schauspiel”. viceversaliterature.ch, 22.08.2017. http://www.viceversalitterature.ch/review/885 (2.12.2020).
Müller, Tobi. “Lukas Bärfuss hat Angst vor guten Menschen”. Die Welt, 21.09.2009. https://beta.welt.de/kultur/theater/article4574101/Lukas-Baerfuss-hat-Angst-vor-guten-Menschen.html?wtrid=crossdevice.welt.desktop.vwo.google-referrer.home-spliturl&betaredirect=true (6.09.2016).
Pelizaeus, Ludolf. Der Kolonialismus. Geschichte der europäischen Expansion. Wiesbaden: Marixverlag, 2008.
Renan, Ernest. La Réforme intellectuel et morale. Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
Rozmowa z Lukasem Bärfussem, http://www.teatr-pismo.pl/ludzie/650/filozof_i_poeta._rozmowa_z_lukasem_bärfussem/ (12.04.2018).
Schönhöfer, Petra. “Klimawandel und Neukolonialismus. Klima-Kolonialismus als neue Herrschaftsstruktur”. https://www.goethe.de/prj/yim/de/the/pos/21746200.html (2.02.2021).
Zimmer, Oliver. “Im Wahrheitsrausch”. Neue Zürcher Zeitung, 16.10.2015, 3.
Zimmermann Olaf, Theo Geißler (wyd.). “Kolonialismus-Debatte: Bestandaufnahme und Konsequenzen”. Zeitung des Deutschen Kulturrates, 17. Berlin: Deutscher Kulturrat, 2019.
Uniwersytet Szczeciński Polska
https://orcid.org/0000-0001-6452-504X
Justyna Kłopotowska, dr. jest pracownikiem naukowo-dydaktyczny w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Szczecińskiego od 2011 roku. Ukończyła studia z zakresu germanistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1997-2002) oraz studia doktoranckie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2003-2009). W ramach pobytów stypendialnych przebywała w Bambergu (2000/2001), Kilonii (2005/2006) i Bazylei (2006/2007). Jej obszary badawcze obejmują: niemieckojęzyczną literaturę Szwajcarii, współczesną literaturę Niemiec i Austrii, hermeneutyką, transkulturowość, dramat, teorię dramatu i dydaktyzację literatury.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).