W stronę upodmiotowiania twórczości naukowej – przypadek auto/biografii
Abstrakt
Artykuł przedstawia problem napięć pojawiających się między twórczością akademicką a pozaakademickimi doświadczeniami uczonych. Poszczególne podrozdziały składają się z przybliżeń wyrazistych przypadków auto/biografii naukowych, które zaliczają się do kategorii „świadomościowo rozpołowionych” – badaczy, których prace sytuują się na przecięciu tego, co osobiste z tym, co akademickie, nadając mu określony wydźwięk poznawczy. Przyjęta w rozważaniach perspektywa zawarta jest w horyzoncie myślenia refleksywnego, umożliwiającego praktykowanie hermeneutyki Siebie w obszarze „nowej humanistyki”, która rozpoczyna się od (i kończy na) przeżywanych doświadczeniach aktywnych podmiotów ludzkich.
Słowa kluczowe
upodmiotowianie twórczości naukowej; auto/biografia naukowa
Bibliografia
Buchowski, Michał, Wojciech J. Burszta, O założeniach interpretacji antropologicznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1992.
Burszta, Wojciech J. “Ojciec”. Polska Sztuka Ludowa. Konteksty 3 (1988), 211–212.
Burszta, Wojciech J. Czytanie kultury. Pięć szkiców. Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, 1996.
Burszta, Wojciech J. “Słowo od autora: pamiętać i interpretować”. W: Czytanie kultury. Pięć szkiców, 12–15. Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, 1996.
Burszta, Wojciech J. “Antropologia i literatura”. W: Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, 177–190. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2004.
Burszta, Wojciech J. “Życie jako forma badania. Przypadek Paula Ricoeura”. W: Uwagi w kwestii poznania. Księga Jubileuszowa prof. Adama Palucha. Kolbuszowa, red. Jacek Bardan, Konrad Górny, 49–58. Wrocław: Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, 2013.
Burszta, Wojciech J. “Ojciec i piwnica wspomnień”. W: Od etnografii wsi do antropologii współczesności. Tom dedykowany pamięci Profesora Józefa Burszty w setną rocznicę urodzin, red. Wojciech Dohnal, 103–112. Poznań: Komitet Nauk Etnologicznych PAN, Instytut im. Oskara Kolberga, 2014.
Burszta, Wojciech J. “W podwojonym cieniu. Zapiski z etnografii życia”. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne 1 (2017), 158–170.
Burszta, Wojciech J. Umykanie. Pomyślenia z etnografii życia (manuskrypt datowany na 2020).
“Edukacyjne wymiary badań biograficznych/Educational Dimensions of Biographical Research”, numer specjalny czasopisma Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, red. Danuta Urbaniak-Zając, Elżbieta Dubas, Marcin Kafar. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2017.
Feyerabend, Paul F. Zabijanie czasu, przeł. Tomasz Bieroń. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996.
Grad, Jan. “Antropologia kultury Wojciecha J. Burszty”. Nauka 3 (2021), 147–164.
Jullien François. Une seconde vie. Commencer véritablement d’exister. Paris: Éditions Grasset et Fasquelle, 2017.
Kafar, Marcin. “Wprowadzenie”. W: Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, red. Marcin Kafar, 7–11. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2011.
Kafar, Marcin, Adam F. Kola. “Człowiek, życie i śmierć w kontekście etyczno-moralnych ‘praktyk humanistycznych’”. W: Etyczno-moralne aspekty “praktyk humanistycznych”, red. Marcin Kafar, Adam F. Kola, 23–39. Toruń – Łódź: Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją ICIMSS, 2015.
Kafar, Marcin, Sławomir Pasikowski, “Od tekstu do kontekstu. O praktyce upodmiotowiania w przestrzeniach twórczości naukowej – prolegomena”, Przestrzenie Teorii 34 (2020), 375–391.
Kaniowska, Katarzyna. “Leiris i etnografia”. Polska Sztuka Ludowa. Konteksty 3–4 (2007), 270–273.
Kirkegaard, Søren. Powtórzenie. Przedmowy, przeł. i oprac. Bronisław Świderski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2000.
Kubica, Grażyna. “Intelektualne epifanie, czyli o emocjach w nauce. Szkic autoetnograficzny”. W: Wyobrażone, przeżyte i przedstawione. Księga Jubileuszowa dla profesora Janusza Muchy, red. Łukasz Krzyżowski, Katarzyna Leszczyńska, Maria Szmeja, 40–49. Kraków: Nomos, 2019.
Markowski, Michał P. Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków: Universitas, 2013.
Marynowicz-Hetka, Ewa. Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2019.
Richardson, Laurel. “Getting Personal. Writing-stories”. International Journal of Qualitative Studies in Education 14, no. 1 (2001), 33–38, https://doi.org/10.1080/09518390010007647.
Richardson, Laurel, St. Pierre, Elizabeth A. “Pisanie jako metoda badawcza”, tłum. Marta Sałkowska. W: Metody badań jakościowych, red. Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, 457–482. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Sendyka, Roma. Od kultury ja do kultury siebie. O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych. Kraków: Universitas, 2015.
Wejland, Andrzej P. “Spojrzeć na świat jak antropolog. Wyzwanie autobiograficzne”. W: Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, red. Marcin Kafar, 33–48. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2016.
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-0679-8992
Marcin Kafar, doktor nauk humanistycznych, redaktor naczelny serii „Perspektywy Biograficzne”, członek Rady Redakcyjnej czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” oraz prowadzonej przez Wydawnictwo UŁ serii „W poszukiwaniu idei XXI wieku”. Opublikował kilkadziesiąt prac, w tym m.in. W świecie wygnańców, wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej (Wydawnictwo UŁ, Łódź 2013), Scientific Biographies. Between the ‘Professional’ and ‘Non-Professional’ Dimensions of Humanistic Experiences (red., Wydawnictwo UŁ, Wydawnictwo UJ, Łódź – Kraków 2014), Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych (red., Wydawnictwo UŁ, Łódź 2016), Autoetnograficzne „zbliżenia” i „oddalenia”. O autoetnografii w Polsce (red. wspólnie z A. Kacperczyk, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2020), Umykanie. Pomyślenia z etnografii życia (wspólnie z Wojciechem J. Bursztą, Wydawnictwo UŁ, Wydawnictwo SWPS, Łódź – Warszawa 2023). Stażysta (2010, 2016) i visiting professor (2018) w Department of Communication, University of South Florida, USA. Jego zainteresowania naukowe obejmują takie problemy jak: recepcja autoetnografii w Polsce; podmiotowość w twórczości naukowej; biografie naukowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
