1790: Kres Prawdy w interpretacji złożonych kontekstów
Abstrakt
Artykuł dowodzi, że standardowa pro- i antykantowska recepcja Krytyki władzy sądzenia wskazuje w znacznej mierze na to, iż komentatorzy Kanta błędne zrozumieli relację między częścią I a częścią II dzieła, nie dostrzegając, że ta pierwsza przede wszystkim dostarcza czytelnikowi serię przesłanek, które przygotowują grunt pod rozwinięcie rozumowania refleksyjno-teleologicznego w części II. Odstępując od dominujących dziś interpretacji Krytyki władzy sądzenia, w świetle których dzieło to odnosi się przede wszystkim do biologicznej istoty przyrody, artykuł niniejszy podejmuje próbę wysublimowania z sądu refleksyjno-teleologicznego uniwersalnej zasady, według której zwykle interpretujemy dowolny złożony zbiór szczegółów, wskazując na to, że Kantowska refleksja z 1790 roku kwestionuję - a nawet niweczy - koncepcję prawdy interpretacyjnej, którą filozof z Królewca zastąpił skromniejszym pojęciem zrozumiałości.
Słowa kluczowe
przyczynowość typu; nieokreśloność; projekcja; roszczenia do prawdy; czytelność
Bibliografia
Ast, Friedrich. Grundlinien der Grammatik, Hermeneutik und Kritik. Landshut: Thomann, 1808.
Bird, Graham. “Introduction” to “The Critique of the Power of Judgment.” In A Companion to Kant, edited by Graham Bird, 399–407. Oxford: Blackwell, 2006.
Bollnow, Otto-Friedrich. “What Does It Mean to Understand a Writer Better than He Did Himself?” Philosophy Today 23, 1 (1979), 16–28.
Caputo, John. More Radical Hermeneutics: On Not Knowing Who We Are. Bloomington: Indiana University Press, 2000.
Caputo, John. Radical Hermeneutics: Repetition, Deconstruction, and the Hermeneutic Project. Bloomington: Indiana University Press, 1987.
Derrida, Jacques. The Truth in Painting. Translated by Geoff Bennington and Ian McLeod. Chicago: University of Chicago Press, 1987.
Dilthey, Wilhelm. The Formation of the Historical World in the Human Sciences, edited by Rudolf A. Makkreel and Frithjof Rodi, v. 3. Princeton: Princeton University Press, 2002.
Floyd, Juliet. “Heautonomy: Kant on Reflective Judgment and Systematicity.” In Kants Ästhetik, Kant’s Aesthetics, L’esthétique de Kant, edited by H. Parret, 192–218. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1998.
Gadamer, Hans-Georg. Truth and Method. New York: Crossroad, 1985.
Guyer, Paul. Kant’s System of Nature and Freedom: Selected Essays by Paul Guyer. Oxford: Oxford University Press, 2005.
Guyer, Paul. “Reason and Reflective Judgment: Kant on the Significance of Systematicity.” Noûs 24, 1 (1990), 17–43.
Heidegger, Martin. Being and Time. Translated by John Macquarrie and Edward Robinson. London and New York: Harper, 2008.
Kant, Immanuel. Critique of Judgment. Translated by James C. Meredith and Nicholas Walker. Oxford: Oxford University Press, 2007. (CJ)
Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Translated by Norman K. Smith. New York: St. Martin’s Press, 1965. (CPR)
Kant, Immanuel. Opus Postumum. Translated by Eckart Förster and Michael Rosen. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.
McLaughlin, Peter. Kant’s Critique of Teleology in Biological Explanation: Antimony and Explanation. Lewiston: Edwin Mellen Press, 1990.
Nancy, Jean-Luc. “The Kantian Pleasure System.” In A Finite Thinking, edited by Simon Sparks, 199–210. Stanford: Stanford University Press, 2003.
Ricoeur, Paul. Hermeneutics and the Human Sciences: Essays on Language, Action and Interpretation. Translated by John B. Thompson. Cambridge: Cambridge University Press, 1988.
Ruthrof, Horst. The Roots of Hermeneutics in Kant’s Reflective-Teleological Judgment. New York: Springer, 2023.
Schleiermacher, Friedrich. Hermeneutics: The Handwritten Manuscripts, edited by Heinz Kimmerle. Translated by James Duke and Jack Forstman. Missoula, MT: Scholars Press, 1977.
Schleiermacher, Friedrich. Hermeneutics and Criticism and Other Writings. Translated and edited by Andrew Bowie. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
Szlezák, Thomas Alexander. Reading Plato. Translated by Graham Zanker. London and New York: Routledge, 1999.
Vattimo, Gianni. Beyond Interpretation: The Meaning of Hermeneutics for Philosophy. Translated by David Webb. Stanford: Stanford University Press, 1997.
Vattimo, Gianni. The Adventure of Difference: Philosophy after Nietzsche and Heidegger. Translated by Cyprian Blamires and Thomas Harrison. Cambridge: Polity Press, 1993.
Warren, Daniel. Reality and Impenetrability in Kant’s Philosophy of Nature. New York: Routledge, 2001.
Zuckert, Rachel. Kant on Beauty and Biology: An Interpretation of the Critique of Judgment. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
Zumbach, Clark. The Transcendent Science: Kant’s Conception of Biological Methodology. The Hague: Martinus Nijhoff, 1984.
Murdoch University Australia
http://orcid.org/0000-0002-5018-5918
Profesor Emeritus Uniwersytetu Murdoch w Perth w Australii Zachodniej, Horst Ruthrof jest członkiem Australijskiej Akademii Humanistycznej oraz Amerykańskiego Instytutu Komunikologii w Waszyngtonie. Opublikował ponad 100 artykułów w czasopismach literackich, językoznawczych, semiotycznych i filozoficznych, jest autorem książek The Reader’s Construction of Narrative (Routledge 1981; 2017); Pandora i Occam: O granicach języka i literatury (Indiana UP 1992; 2017); Semantyka i ciało: od Fregego do postmodernizmu (Toronto UP 1997; Melbourne UP 1998); Ciało w języku (Cassell 2000; Bloomsbury 2015); Język i wyobraźnia (Cambridge Scholars 2014); Fenomenologia języka Husserla: intersubiektywność i wspólnotowość w Nachlass (Bloomsbury 2021); oraz Korzenie hermeneutyki w refleksyjno-teleologicznym osądzie Kanta (Springer 2023)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
