Proliferacyjne efekty fikcji. Naśladowanie literatury jako zasada motywacji postępowania człowieka



Abstrakt

Z czeskiego przełożyła Izabela Mroczek.

Wychodząc od teorii światów fikcyjnych, niniejszy artykuł stara się zrehabilitować koncepcję literatury opartą o kategorię mimesis. Nie chodzi jednak o kontinuum realności i fikcji, które jest ostro, choć nie bez racji, krytykowane przez teorię światów fikcyjnych. Jeżeli jednak spojrzymy na mimesis jako na naśladownictwo literatury (a nie imitację rzeczywistości), to będziemy wstanie wyprowadzić teorię światów fikcyjnych z od dawna trudnego do obrony założenia, iż literackie światy posiadają radykalną autonomię.


Słowa kluczowe

Teoria literatury; Narracja; Fikcja; Autonomia; Mimesis

Barthes, Roland. Efekt reálného; przeł. Tomáš Jirsa; Aluze X, č. 3, 2006, s. 78–81.

Barthes, Roland. Mytologie, przeł. Josef Fulka. Praha: Dokořán, 2004.

Barthes, Roland. Smrt autora, przeł. Tomáš Jirsa, Aluze X, č. 3, 2006, s. 75–77.

Barthes, Roland. Úvod do strukturální analýzy vyprávění, w: Znak, struktura, vyprávění; red. Petr Kyloušek, przeł. Jaroslav Fryčer. Brno: Host, 2002

Černý, Václav. Král Ubu a pan Josef Švejk, jeho poddaný, w: Tvorba a osobnost, red. Jan Šulc, Jaroslav Kabíček. Praha: Odeon, 1993.

Češka, Jakub. Cizinec Kundera, Obraz jako metafora separace, w: Falešná paměť literatury. Praha: Togga, 2010.

Cohn, Dorrit. Transparent Minds: Narrative Modes for Presenting Consciousness in Fiction. Princeton:

Cohn, Dorrit.Co dělá fikci fikcí?, przeł. Milan Orálek, Veronika Klusáková. Praha: Academia, 2009.

Doležel, Lubomír. Heterocosmica. Fikce a možné světy. Praha: Karolinum, 2003.

Doležel, Lubomír. Mimesis a možné světy, „Česká literatura” XLV, č. 6, 1997, s. 600–624;

Doležel, Lubomír. Narativní způsoby v české literaturę. Praha: spisovatel, 1993.

Genette, Gérard, Hranice vyprávění, w: Znak, struktura, vyprávění, red. Petr Kyloušek, przeł. Petr Kyloušek. Brno: Host, 2002.

Genette, Gérard. Palimpsestes: la littérature au second degré. Paris: Seuil, 1992.

Girard, René. Des choses cachées depuis la fondation du monde. Paris: Bernard Grasset, 1978.

Girard, René. Lež romantismu a pravda románu, przeł. Alena Šabatová, Československý, Praha: spisovatel, 1968.

Pavel, Thomas. Román: morálka a svoboda, przeł. Bohumil Fořt i Alice Jedličková, Ústav pro českou literatura. Praha: AV ČR, 2009.

Příbram 2012 (studie 545).

Princeton University Press, 1987.

Ryan, Marie-Laure. Možné světy v soudobé teorii literatury, przeł. Miroslav Červenka, Česká literatura XLV, č. 6, 1997.

Schaeffer, Jean-Marie. Pourquoi la fiction?. Paris: Seuil, 1999.

Švéda, Josef. Mašínovský mýtus: ideologie v české literatuře a kultuře, Pistorius & Olšanská Příbram 2012 (studie 545).

Švéda, Josef. Mašínovský mýtus: ideologie v české literatuře a kultuře, Pistorius & Olšanská

Turner, Mark. Literární mysl: o původu myšlení a jazyka, przeł. Olga Trávníčková. Brno: Host, 2005.

Pobierz

Opublikowane : 2015-01-01


ČeškaJ. (2015). Proliferacyjne efekty fikcji. Naśladowanie literatury jako zasada motywacji postępowania człowieka. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (30). Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/2794

Jakub Češka  ceska@fhs.cuni.cz
Katedra elektronické kultury a sémiotiky FHS UK, U Kříže 8, 158 00 Praha 5 – Jinonice, Czech Republic  Czechia
BIO Jakub Češka



Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).