Full issue.

Title page, editorial pages, letter of contents.

Wstęp autorstwa redaktora naczelnego wprowadzający kluczowe zagadnienia dla współczesnej teorii literatury i kultury, a także komentujący zagadnienia, którym poświęcony jest niniejszy numer.

Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu fikcjonalności oraz problemom wyrastającym z próby zaproponowania jej jasnej definicji. Co więcej, przedstawia on także wiele przeciwstawnych perspektyw właściwych dla współczesnych dyskusji nad tą kategorią. W swojej metaanalizie, autorka przedstawia wnikliwy opis wyżej wspomianych metod dzieląc je na dwie główne grupy wywodzące się z narratologii oraz filozofii analitycznej, z których każda domaga się wyłączności w badaniach nad fikcjonalnością. Oparta na zestawieniu struktura artykułu opiera się na sześciu podrozdziałach, w których autorka zapoznaje czytelnika ze współczesnymi badaniami, tak, aby zaproponować własną syntezę pozornie wykluczających się perspekyw i uwydatnić konceptualne pokrewieństwa obu szkół filozoficznych.

Z czeskiego przełożyła Izabela Mroczek.

Wychodząc od teorii światów fikcyjnych, niniejszy artykuł stara się zrehabilitować koncepcję literatury opartą o kategorię mimesis. Nie chodzi jednak o kontinuum realności i fikcji, które jest ostro, choć nie bez racji, krytykowane przez teorię światów fikcyjnych. Jeżeli jednak spojrzymy na mimesis jako na naśladownictwo literatury (a nie imitację rzeczywistości), to będziemy wstanie wyprowadzić teorię światów fikcyjnych z od dawna trudnego do obrony założenia, iż literackie światy posiadają radykalną autonomię.

Z czeskiego przełożyła Izabela Mroczek.

Niniejszy artykuł poświecony jest strukturalistycznej teorii Jana Mukařovskiego w kontekście mereologii, a zatem teorii części i całości jakie one formują. Naszkicowany zostaje rozwój mereologii w filozofii, od jej starożytnych greckich korzeni, poprzez pisma Leibniza, aż po bardziej nowoczesne całościowe analizy J. Ch. Smutsa. Następnie opisana zostaje wizja struktury dzieła literackiego autorstwa Mukařovskiego, w której strukturalne i kompozycyjne analizy ich części stanowią o wyłonieniu się znaczenia, które wyrasta z jednostkowych kontomentów wyłącznie w odniesieniu do holistycznej perspektywy całości. Teoria czeskiego lingwisty staje się zatem syntezą myśli mereologicznej oraz idealizmu heglowskiego, w perspektywie której struktury dzieła literackiego zdają się przekraczać materialność świata.

Z czeskiego przełożyła Małgorzata Kalita.

Artykuł poświęcony jest transformacji jaką przeszła czeska literatura oraz kultura literacka w wyniku nadejścia i rozprzestrzeniania się nowych mediów oraz technologii komunikacji (zwłaszcza Internetu) w drugiej połowie lat 90 ubiegłego stulecia. Metodologia opiera się na pojęciu remediacji, wprowadzonej przez J.D. Boltera i zaadaptowanej na potrzeby badań historyczno-literackich. Niniejszy artykuł przygląda się materiałowi, który możemy podzielić na dwie główne grupy. Pierwsza z nich, to czeska społeczność internetowa wykorzystująca nowe możliwości do tworzenia i prezentowania tekstu literackiego (hipertekst, fora literackie, blogi); druga obejmuje teksty rozpowszechniane za pomocą tradycyjnego medium druku, lecz wprost odwołujące się do nowych technologii cyfrowych oraz medialnych (powieść blogowa, powieść e-mailowa, wiersze w formie wiadomości tekstowych). W zakończeniu zaprezentowane zostają trzy wiodące mechanizmy wspólnej interakcji między literaturą czeską a Internetem.

Z czeskiego przełożyła Izabela Mroczek.

W niniejszym artykule zostają zanalizowane struktury monologów wewnętrznych obecne w czeskiej literaturze drugiej połowy XIX wieku. Opierając się na pismach Lubomíra Doležela, autor nakreśla oraz bada ewolucję oraz rozwój różnych form monologów wewnętrznych i zwraca szczególną uwagę na rolę, jaką pełnią dla samej narracji oraz figury narratora. Celem artykułu jest natomiast egzemplifikacja rozbudowanego procesu zmiany, w ramach której monolog oparty na mowie zależnej zastąpił psycho-narrację oraz wyjaśnienie znaczenia tego przeesunięcia, mając na uwadzę funckję monologu dla danej postaci, fabuły oraz budowy świata wewnątrz teksualnego mikrokosmosu .

Z czeskiego przełożyła Małgorzata Kalita.

Niniejszy artykuł przedstawia i omawia wybrane rozumienia pojęcia "świata," podejmowanego przez członków szkoły praskiej oraz obecnego w pismach Doležela. Dzięki temu, podejmuje on próbę wskazania znaczących różnic, jak i podobieństw między różnymi użyciami tego pojęcia. W toku dyskusji, uwydatnione zostają przedewszystkim użycia odwołujące się do opisu świata przedstawionego w poszczególnych dziełach literackich oraz odwołujące się do otaczającej nas empirycznej rzeczywistości poprzez system odniesień. Najważniejsza część artykułu poświęcona jest złożonej analizie rzeczywistości "intencjonalnej" wedle Mukařovskiego oraz Ingardena, oraz relacyjnej analizie wariantów tego pojęcia u Doležela i Vodički. Konkludując swój wywód, autor twierdzi, iż mimo pewne użycia "świata" zdają się nakładać na siebie, nie należy stosować ich jako synonimów, ponieważ fundamentalne rozbieżności w użyciu tego pojęcia wyrastają z różnych referentów.

Niniejszy artykuł poświęcony jest wpływowi studiów postkolonialnych na założeniach i praktykach badań afro-amrykańskich. Pokazuje on, iż studia postkolonialne - a zwłaszcza brytyjskie studia kulturowe osadzone w tej tematyce - w znacznym stopniu wpłynęły na umiędzynarodowienie studiów afro-amerykańskich (a także studiów etnicznych i amerykanistyki), poprzez przekształcenie amerykańskiego pojęcia etniczności oraz poszerzenie amerykańskiego dyskursu multikulturalizmu. Artykuł skupia się przede wszystkim na krytycznych tekstach brytyjskich teoretyków kultury pochodzenia karaibiskiego, przede wszystkim Paula Gilroya, będącego pierwszym badaczem, który zastosował metodologię postkolonialną w odniesieniu do tekstów autorstwa afro-amerykanów.

Samuel Beckett znany był z chronienia kształtu swoich sztuk swoimi rozległymi zaleceniami. Mimo to, jak widać na przykładzie Polski, w ostatnich latach miały miejsca śmiałe wystawienia Końcówki przez Macieja Sobocińskiego (2016), god.com przez Tomasza Hynka (2006) czy Szczęśliwych Dni przez Krzysztofa Jasińskiego (2007). W pierwszej z wyżej wspomnianych sztuk, postacie są ograniczone do huśtającego się Hamma oraz Clova, skaczącego wokół piaskownicy zajmującej scenę. W drugiej, Pozzo jest grany przez kobietę wyposażoną w bicz z sex-shopu, za pomocą którego zniewala Lucky'ego. W trzeciej zaś, kopiec, w którym Winnie jest zakopana staje się znanym symbolem krakowa, zaś sama bohaterka śpiewa kilka piosenek w akopmaniamencie Williego-pianisty. Na polskiej scenie teatralnej możemy dostrzec znacznie więcej pogwałceń zaleceń Becketta, co do odgrywania jego sztuk. Niniejszy tekst przedstawia te najbardziej kontrowersyjne i stara się zdiagnozować przyczyny gwałtownych rewizji, których dokonują.

Recenzja książki Érica Barataya Zwierzęcy punkt widzenia. Nowa wersja historii (2014) autorstwa Marzeny Kubisz.

Noty krytyczne poświęcone najciekawszym ostatnim pozycjom wydawniczym.

Streszczenia tekstów zawartych w niniejszym numerze.

Er(r)go stylesheet and policies of submission

Colophon