Narratologia w systemie wiedzy o literaturze
Abstrakt
Uznając poetykę i retorykę za dwa fundamenty narratologii, niniejszy artykuł uwypukla ich naturę i interpretatywne konsekwencje, z których część ujawnia się w poststrukturalistycznym pragenieniu uchwyceniu tego, co co znajduje się poza wewnętrznie ustrukturyzowanym tekstem, a także tego, co można by określić jako komunikacyjną inter-podmiotowość. Każdy dyskurs narracyjny pozwala się rozpoznać jako kombinacja wydarzenia referencyjnego oraz wydarzenia komunikacyjnego. Oba zaś są zdeterminiowane przez trzy podstawowe czynniki: aktanta, punkt widzenia oraz Weltanschauung. Perspektywa przyjęta przez niniejszy artykuł pozwala otworzyć serię nowych możliwości interpretacyjnych, które umożliwiają przedefiniowanie tradycyjnych i historycznych metodologii badań literackich.
Słowa kluczowe
filozofia; teoria literatury; dwudziestowieczna teoria literatury; rosyjska teoria literatury
Bibliografia
Bachtin Michaił. 1982. Problemy literatury i estetyki. Przeł. Wincenty Grajewski. Warszawa.
Chatman Seymour. 1990. Coming to Terms: The Rhetoric of Narrative in Fiction and Film. Ithaca.
Danto Arthur Coleman. 1965. Analytical Philosophy of History. Cambridge.
Friedemann Kate. 1910. Die Rolle des Erzahlers in der Epik. Berlin.
Schmid Wolf. 2010. Elemente der Narratologie (Narratologia). New York.
Todorov Tzvetan. 1984. Poetyka. Przeł. Stanisław Cichowicz. Warszawa.
Бахтин Михаил Михайлович. 1979. Эстетика словесного творчества. Москва.
Женетт Жерар. 1998. Работы по поэтике. Фигуры, tom 2. Przeł. Елена Гальцова. Москва.
Лотман Юрий Михайлович. 1973. “Происхождение сюжета в типологическом освещении”. W Статьи по типологии культуры, вып. 2, Тарту.
Максимова Николай Викторович. 2004. “Чужая речь в нарративе и ментативе”. W Слово. Словарь. Словесность. Санкт-Петербург.
Рикёр Поль. 1999. Время и рассказ, T. 1. Интрига и исторический рассказ. Przeł. Т.В. Славко. Москва, Санкт-Петербург.
Тамарченко Натан Давидович, Валерий Игоревич Тюпа, Валерий Игоревич Бройтман. 2004. Теория литературы, tom 1. Москва.
Тюпа Валерий Игоревич. 2006. Анализ художественного текста. Москва.
Тюпа Валерий. 2007. “Нарратология в системе литературоведческого знания”. W Нарративные традиции славянских литератур. Повествовательные формы средневековья и нового времени, 5–15. Red. Елена Ромодановская. Новосибирск.
Фрейденберг Ольга Михайловна. 1978. “Происхождение наррации”. W Миф и литература древности. Москва.
Российский государственный гуманитарный университет Rosyjski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny Federacja Rosyjska
Profesor w Centrum Badawczo-Dydaktycznym Globalistyki i Komparatywistyki Wydziału Filologicznego Instytutu Filologii i Historii Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistycznego w Moskwie
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
