Raport o stanie dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce

Adrian Gleń

Opublikowane: 2017-06-15

Nr 34 (2017)

Raport o stanie dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce

Adrian Gleń

Website: http://pol.uni.opole.pl/aglen.html

Abstrakt

Adrian Gleń
Zakład Literatury Współczesnej i Teorii Literatury
Uniwersytet Opolski

A Report on the Condition of the Critical Discourse in Poland

Abstract:

The article is an attempt to describe the condition of the discourse of literary criticism as practiced in Poland. The author investigates the process of gradual impoverishment and despecification of the language of literary criticism, which reveals itself via diverse socio-literary phenomena, such as the demand for shortenings and evaluative character of literary criticism, the places where literary criticism appears, the disappearance of the quality of the dialogue, and the way literary criticism functions in the Polish contemporary publishing market. A separate part of these considerations is devoted to the overview of the critics’ approaches to the condition of the discourse of literary criticism and the discussion of the postulate of the “privatization” of literary criticism.

Keywords: literary criticism, Poland, critical discourse, scholarly publishing, academic dialog

Raport o stanie dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce

Tekst stanowi próbę opisu stanu dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce. Autor śledzi proces stopniowej pauperyzacji i despecyfikacji języka krytyki literackiej, ujmując owe zjawiska przez pryzmat zjawisk socjoliterackich (określone zapotrzebowanie na skrótowość i ewaluacyjny charakter krytycznoliterackiego pisania, miejsca ujawniania dyskursu krytycznoliterackiego, zanik dialogowości w tymże dyskursie, funkcjonowanie krytyki literackiej na współczesnym rynku wydawniczym w Polsce). Osobną część rozważań stanowi przegląd stanowisk krytyków wobec kondycji dyskursu krytycznoliterackiego oraz dyskusja na temat postulowanej tzw. „prywatyzacji pisania” krytycznoliterackiego.

Słowa kluczowe: krytyka literacka, Polska, dyskurs krytyczny, wydawnictwa akademickie, dialog akademicki

Słowa kluczowe:

krytyka literacka , Polska , dyskurs krytyczny , wydawnictwa akademickie , dialog akademicki

Kody JEL

Literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, historia, literatura polska

Pobierz pliki

POBIERZ PLIK PDF

Zasady cytowania

Gleń, A. (2017). Raport o stanie dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, 1(34). Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/4707

Bibliografia

BAGŁAJEWSKI Arkadiusz, Krytyka literacka dzisiaj. Między uniwersytetem a Internetem?, „Polonistyka” 2013, nr 1.
Google Scholar

CHWIN Stefan, Rozkosz czytania, „Kwartalnik Artystyczny” 2014, nr 1.
Google Scholar

CYRANOWICZ Maria, Jak krytyka nie służy krytykowi – czyli o tym, co traci krytyk jako czytelnik, pisząc recenzję, [w:] Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

CZAPLIŃSKI Przemysław, Żwawy trup. Krytyka literacka 1989-2004, „Kresy” 2006, nr 1/2.
Google Scholar

CZAPLIŃSKI Przemysław, Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Google Scholar

GLEŃ Adrian, Istnienie i literatura. Notatnik krytyczny, Wydawnictwo „Toposu”, Sopot 2010.
Google Scholar

GLEŃ Adrian, Czułość. Studia i eseje o literaturze najnowszej, Wydawnictwo „Toposu”, Sopot 2014.
Google Scholar

GOŁĘBIEWSKI Łukasz, Gdzie jest czytelnik?, Warszawa 2012.
Google Scholar

GRUPIŃSKI Rafał, [odpowiedź na ankietę], „Czas Kultury” 1998, nr 5.
Google Scholar

HOFFMANN Krzysztof, Wyimki z kronik zagrożonych gatunków, „Czas Kultury” 2012, nr 6.
Google Scholar

KAŁUŻA Anna, Rytualne mordy, „Nowe Książki” 2012, nr 4.
Google Scholar

KOBELSKA Adela, Co media masowe robią z nagrodą literacką? Nagroda Nike w odbiorze prasowym (1997–2005), „Przegląd Humanistyczny” 2009, z. 3.
Google Scholar

KUNZ Tomasz, [głos w dyskusji], „Odra” 2013, nr 3.
Google Scholar

KUNZ Tomasz, Krytyka literacka po 1989 roku – kłopoty z tożsamością, kłopoty z przedmiotem, [w:] Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

ŁUKASIEWICZ Małgorzata, Krytyk jako czytelnik, czytelnik jako świadek, „Polonistyka” 2013, nr 1.
Google Scholar

MACKIEWICZ Paweł, Ikony i kukły. Czy współczesna krytyka krytyki się obawia?, „Odra” 2007, nr 1.
Google Scholar

MARKOWSKI Michał P., Precz z dekadencją, „Europa” 2006, nr 22.
Google Scholar

MARKOWSKI Michał P., Antropologia, humanizm, interpretacja, [w:] Kulturowa teoria literatury, red. Ryszard Nycz, Michał P.
Google Scholar

Markowski, Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

MARKOWSKI Michał P., Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Universitas, Kraków 2013.
Google Scholar

NASIŁOWSKA Anna, Umysł literacki i media, „Odra” 2011, nr 9.
Google Scholar

NAWROCKI Michał, Krytyk@.pl, [w:] Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

NOWACKI Dariusz, Świadomość krytyki [głos w ankiecie], „Wielogłos” 2011, nr 1.
Google Scholar

NOWACKI Dariusz, UNIŁOWSKI Krzysztof, Do czytelnika, [w:] Była sobie krytyka. Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych, w opracowaniu i ze wstępem Dariusza Nowackiego i Krzysztofa Uniłowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
Google Scholar

SZARUGA Leszek, Pisanie o literaturze, „Polonistyka” 2013, nr 1.
Google Scholar

ŚLIWIŃSKI Piotr, [głos w dyskusji], „Odra” 2013, nr 3.
Google Scholar

UNIŁOWSKI Krzysztof, Poza zasadą autonomii. Z przygód świadomości krytycznoliterackiej w latach dziewięćdziesiątych i pierwszych, [w:] Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

VARGA Krzysztof, Zamiast kos – pióra na sztorc!, „Gazeta Wyborcza” 2013–03–02.
Google Scholar

WERNER Andrzej, Pochwała dekadencji, „Europa” 2006, nr 19.
Google Scholar

WYKA Marta, Czy krajobraz po bitwie? Uwagi o kondycji krytyki, w: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

ZAWADA Andrzej, Oset, pokrzywa. Szkice o literaturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Google Scholar

Adrian Gleń

adrglen@uni.opole.pl

Afiliacja:

Zakład Literatury Współczesnej i Teorii Literatury Uniwersytet Opolski Polska

Biogram

Zainteresowania naukowe

Pogranicze filozofii i literatury (zwłaszcza w perspektywie dwudziestowieczności),
Filozofia Martina Heideggera,
Polska poezja lingwistyczna,
Twórczość Juliana Kornhausera,
Uprawianie krytyki literackiej,
Prowadzenie badań nad teorią krytyki literackiej.

Moje zainteresowanie koncepcjami Martina Heideggera i współczesnych hermeneutów, które próbowałem wykorzystać do analiz poezji Tymoteusza Karpowicza, Mirona Białoszewskiego i Czesława Miłosza (w książce: Bycie – słowo – człowiek. Inspiracje heideggerowskie w literaturze, Opole 2007) ewoluowało w kierunku aplikacji modelu hermeneutycznego do dyskursu krytycznoliterackiego. Mariaż hermeneutyki i antropologii (spod znaku francuskiej krytyki historycznej i tematycznej) próbowałem praktycznie wprowadzić w Istnieniu i literaturze (Sopot 2010), nazywając uprawiany przeze mnie model pisania krytycznego – hermeneutyką personalistyczną, akcentując przede wszystkim przewartościowanie estetyki dokonane przez hermeneutykę w duchu heideggerowskim, i zwracając uwagę na rolę głosu krytycznego jako wskazu idei.

Interesuję się współczesną hermeneutyką (pracuje nad możliwością skonstruowania Heideggerowskiej wykładni odbioru tekstu literackiego i przysposobieniem filozoficznych kategorii egzystencjalnych do rozumienia tekstu literackiego), poezją Mirona Białoszewskiego (ogólnie tzw. poezją lingwistyczną) i problematyką podmiotowości, przedmiotem i istnieniem we współczesnej literaturze. Zajmuję się również krytyką literacką, uprawiam twórczością poetycką (szkice i wiersze drukowałem m.in.: na łamach "Kresów", "Zeszytów Literackich", "Śląska" i "Toposu").

ER(R)GO nr 34 (1/2017) - literaturoznawstwo (w) przyszłości (pod redakcją gościnną Adriana Glenia)

Nr 34 (2017)
Opublikowane: 2017-06-15

ISSN: 1508-6305

eISSN: 2544-3186

10.31261/errgo

Wydawca

University of Silesia Press | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk"

Prześlij tekst

Raport o stanie dyskursu krytycznoliterackiego w Polsce

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Kody JEL

Adrian Gleń

Informacje