Liberackie ciało i jego „Oka-leczenie”



Abstrakt

Niniejszy artykuł skupia się na modelowym tekście liberackim, Oka-leczenie autorstwa Zenona Fajfera i Katarzyny Bazarnik, opublikowanym w 2000 roku i pokazuje, iż szeroko rozumiana fizyczność dzieła liberackiego jest niezbywalnym elementem czytania i rozumienia go. Tym samym, liberatura jest tu opisywana jako literatura totalna, nie tylko dlatego, że zarówno tekst, jak i elementy wizualne są kluczowe dla procesu czytelniczego, ale także  dlatego, że fizyczne aspekty dzieła, np. puste lub wycięte miejsca, są nośnikami znaczenia i wyrażają określone sensy za pomocą swojej cichej obecności. Ciało liberackie to ciało, które może być zranione, zniszczone, czy nawet martwe. Co więcej, liberatura pokazana zostaje jako literatura, które nie tylko przechowuje i komunikuje określoną treść, ale także dosłownie pokazuje ją za pomocą nośnika - ciała - na którą treść została naniesiona.


Słowa kluczowe

Literackość; Teoria literatury; Liberatura; Ciało; Cisza; Fizyczność

Barthes, Roland. ”Śmierć autora,” przeł. Michał Paweł Markowski. Teksty Drugie, nr 1–2 (1999).

Bazarnik, Katarzyna, Zenon Fajfer. „Krótka historia liberatury.” W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Bazarnik, Katarzyna. “Czas na liberaturę”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Bazarnik, Katarzyna. „Dlaczego od Joyce’a do liberatury (zamiast wstępu).” W Od Joyce’a do liberatury. Szkiceo architekturze słowa, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Universitas, 2002.

Bazarnik, Katarzyna. „Liberatura, czyli o powstawaniu gatunków (literackich)”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Bazarnik, Katarzyna. „Samotna żona Williego Gassa”. Portret 1, vol. 16/17 (2004).

Bazarnik, Katarzyna. Liberatura: ikoniczne oka-leczenie literatury <http://www.liberatura. republika.pl/teksty/pojedynek.html> (dostęp: 14.07.2014).

Caton, Steven C. “Contributions of Roman Jakobson”. Annual Review of Anthropology (1987).

Fajfer Zenon. „liryka, epika, dramat, liberatura”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „Jak liberatura redefiniuje książkę artystyczną.” W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „Liberatura czyli literatura totalna. (Aneks do »Aneksu do Słownika terminów literackich«)”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „Liberatura: hiperksięga w epoce hipertekstu”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „Po czym odróżnić liberaturę od literatury (wybrane szczegóły anatomiczne)”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Fajfer, Zenon. „W stronę liberatury”. W Liberatura czyli literatura totalna, red. Katarzyna Bazarnik. Kraków: Korporacja Ha!art, 2010.

Kalaga, Wojciech. „Tekst hybrydyczny. Polifonie i aporie doświadczenia wizualnego”. W Kulturowe wizualizacje doświadczenia, red. Włodzimierz Bolecki i Adam Dziadek. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2010.

Kołos, Anna. „Przestrzeń odarta z metafory. Liberatura w kontekście rewizji filozoficznej i perspektyw badań” <http://www.pkult.amu.edu.pl/publikacja/A.%20Kolos,%20Przestrzen%20 odarta%20z%20metafory.pdf> (dostęp: 26.07.2014).

Ladorucki, Jacek. Książka – obiekt – idea – kolekcja (publikacja internetowa). (dostęp: 28.07.2014

Matuszyk, Łukasz. „Tradycja liBeracka: o potrzebie pisania teorii liberatury.” Ogrody Nauk i Sztuk, nr 4 (2014).

Nowakowski, Radosław. Pistolet. Pojedynek słowa z obrazkiem <http://liberatorium.

pl/teksty-dostepne-na-stronie.html> (dostęp: 07.08.2014).

Przybyszewska, Agnieszka. „Liberacka analiza tekstu (o czytaniu Oka-leczenia Zenona Fajfera i Katarzyny Bazarnik)”. W Polska literatura najnowsza – poza kanonem, red. Paulina Kierzek. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2008.

Przybyszewska, Agnieszka. „liberatura/literatura totalna”. W Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. Grzegorz Gazda. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.

Sławiński, Janusz. „Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości”. W Przestrzeń i literatura. Studia, red. Michał Głowiński i Aleksandra Okopień-Sławińska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.


Opublikowane : 2016-06-30


Matuszyk Łukasz. (2016). Liberackie ciało i jego „Oka-leczenie”. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (32). Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/4852

Łukasz Matuszyk  lukasz.filolog@gmail.com
Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych Wydział Filologiczny Uniwersytet Śląski w Katowicach ul. Gen. Stefana Grota-Roweckiego 5 41-205 Sosnowiec  Polska



Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).