Lewacka sałata. Ekonomiczne aspekty weg*anizmu
Abstrakt
Wegetarianizm to – najkrócej rzecz ujmując – niejedzenie mięsa. Weganizm jest nieco bardziej radykalną opcją – to nie tylko niespożywanie mięsa, ale generalnie produktów zwierzęcych: jajek, mleka, nabiału, miodu. Są to stosunkowo proste definicje dla tych rodzajów diet. Problem zaczyna się jednak już wtedy, kiedy określimy wegetarianizm czy weganizm rodzajem diety. Wegetarianizm i weganizm nie jest więc jedynie związany z jedzeniem, można mówić tu już o pewnym stylu życia rozumianym przede wszystkim jako „rozmiary i forma konsumpcji”. W swoim wystąpieniu chcę prześledzić pobudki, jakie stoją za wyborem tego rodzaju diety – zdrowie stanowi jedną z nich – a także poddać refleksji nie tylko zdrowotne, ale także kulturowe aspekty weg*anizmu. Na rynku obecnych jest coraz więcej produktów wegetariańskich i wegańskich, z dużą częstotliwością powstają też nowe restauracje, a nawet lodziarnie czy fast foody, o ile nie całkowicie wege lub wega, o tyle włączające do swojego menu potrawy bezmięsne czy po prostu warzywne. Mnożą się wege fora i społeczności internetowe, kanały na YouTube oraz blogi z przepisami kuchni roślinnej. Wszystko to pozwala zastanawiać się, czy dieta wege/wega stała się czymś w rodzaju mody, która w niedługim czasie przeminie czy też przemawiają za tym także inne względy, a jeśli tak, to jakie.
Słowa kluczowe
kulturoznawstwo; metodologia nauk humanistycznych; teoria kultury
Bibliografia
Banaszak G., Kmita J., Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Instytut Kultury, Warszawa 1994
Burszta W.J., Kontrkultura – co nam z tamtych lat?, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej ''Academica", 2005.
DaGrazia D., Prawa zwierząt. Bardzo krótkie wprowadzenie (przeł. P. Polak), Wydawnictwo Nomos, Kraków 2014.
Domański H., Wzory jedzenia a struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2015.
Gellatley J., Wardle T., Milcząca arka. Mieso – zabójca świata (przeł. R. Rupkowski), Wydawnictwo Hidari, Stargard Szczeciński 2010.
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej (przeł. C. Znamierowski), Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1951.
Kundera M., Nieznośna lekkość bytu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1996.
Ossowski S., O strukturze społecznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986
Rowlands M., Filozof i wilk (przeł. D. Cieśla-Szymańska), Wydawnictwo AB, Warszawa 2011.
Urbański J., Społeczeństwo bez mięsa. Socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, Wydawnictwo A+, Poznań 2016.
Werner K., Weiss H., Czarna lista firm. Intrygi światowych koncernów (przeł. J. E. Franek), Wydawnictwo Hidari, Stargard Szczeciński 2009.
Ziegler J., Geopolityka głodu. Masowa zagłada, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2013.
Zakrzewski P. (2016) Kuchnia jarska i rajska. O heroicznych początkach polskiego wegetarianizmu, „Culture.pl” z 26 lutego 2016.
pozyskano z: http://culture.pl/pl/artykul/kuchnia-jarska-i-rajska-o-heroicznych-poczatkach-polskiego-wegetarianizmu (2016).
Melanie Joy, Ukryta przyczyna jedzenia mięsa, 31 sierpnia 2016.
https://www.youtube.com/watch?v=AINuazo8mz0 dostęp 27 listopada 2016.
film dokumentalny Before the flood, reż. Fisher Stevens, 2016.
film dokumentalny Cowspiracy, reż. Kip Andersen, Keegan Kuhn, 2014.
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Alicja Węcławiak – doktorantka w Instytucie Kulturoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prezes Europejskiego Stowarzyszenia Kulturoznawczego, członkini Fundacji Artystycznej Rozsypaniec. Dysertację zamierza poświęcić różnicującej i unifikującej roli kultury, ze szczególnym uwzględnieniem idei praw człowieka. W pracy magisterskiej zajęła się kategorią wiedzy oraz mądrości w filozofii. Jej dodatkowe zainteresowania badawcze to kontrkultura oraz zjawisko odmiennych stanów świadomości w różnych kulturach. W wolnych chwilach uczestniczy w PAN-owskich projektach Instytutu Chemii Bioorganicznej.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
