Ukryty, jawny, zdystansowany: Richarda Shustermana <i>The Adventures of the Man in Gold: Paths Between Art and Life. A Philosophical Tale</i>
(Recenzja w języku polskim)
Abstrakt
Proponowane tu omówienie książki Richarda Shustermana koncentruje się głównie na jej wymiarze literackim, stawiając pytania o gatunek tego tekstu i jego usytuowanie w kontekście tradycyjnych motywów tematycznych. Ową publikację można bowiem odczytywać jako przykład nie tylko opowiastki filozoficznej, lecz także fotoeseju ożywiającego tradycję paragone (rywalizacji obrazu ze słowem), bajki, romansu opartego na motywie poszukiwania i opowiadania fantastycznego, wykorzystującego motyw doppelgängera. Ten ostatni wątek został zinterpretowany (między innymi) w kontekście eseju literaturoznawczego Shustermana "Wilde and Eliot” i jego spostrzeżeń na temat sposobów kształtowania własnego wizerunku publicznego przez obu autorów. Ponadto w przedstawianym omówieniu rozważa się relacje pomiędzy autorem tekstu, jego narratorem i bohaterem, podkreślając znaczenie ironii jako strategii, która zapobiega wzajemnemu utożsamieniu tych trzech postaci – pomimo tego, że sam tekst zawiera jawne wątki autobiograficzne. W konkluzji niniejsza interpretacja proponuje, by spojrzeć na postać człowieka w złocie – literackiego ingénu – jako na filozoficzne przeciwieństwo Rortiańskiej ironistki.
Słowa kluczowe
Richard Shusterman; somaestetyka; fotoesej; doppelgänger; ironia słów-kluczy
Bibliografia
Botha, Catherine F. “Re-Thinking the Ego/Re-conceptualising Philosophy: Shusterman’s Man in Gold”. Pragmatism Today, vol. 8, no. 2/2017.
Budziak, Anna. “Antyesencjonalizm nietekstowy: o filozofii Richarda Shustermana”. Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura, (12), 2006, 9–24.
Budziak, Anna. “W stronę cielesności. Estetyka Richarda Shustermana”. Teksty Drugie, (99), 2006, 71–75.
Cohen, William A. “Willie and Wilde: Reading The Portrait of Mr. W. H.”. South Atlantic Quarterly, vol. 88, no. 1/1989.
Cortazar, Julio. “Aksololt”, w: Opowiadania, przeł. Zofia Chądzyńska. Warszawa: MUZA, 1994.
Koczanowicz, Dorota. “Sztuka i życie. Teoria estetyczna Richarda Shustermana”. W: Doświadczenie sztuki / sztuka życia. Wymiary estetyki pragmatycznej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2008.
Księżyk, Rafał. “Fantazja: osobowość fantastyczna”. Dwutygodnik, Cykl artykułów Fantazja. Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. https://www.dwutygodnik.com/artykul/7015-fantazja-osobowosc-fantastyczna.html (16.11.2018).
Marino, Stefano. [Recenzja]. “Richard Shusterman (with Yann Toma), The Adventures of the Man in Gold/ Les Aventures de l’Homme en Or”, European Journal of Pragmatism and American Philosophy, vol. 9, no. 2/2017.
Mitek-Dziemba, Alina. “W stronę estetyzacji ponowoczesnej, czyli Richard Shusterman, 3.2. Starożytny pragmatyzm: życie estetyczne w warunkach demokracji”, w: Literatura i filozofia w poszukiwaniu sztuki życia: Nietzsche, Wilde, Shusterman. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
Rorty, Richard. Przygodność, ironia i solidarność, przeł. Wacław Popowski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2009.
Shusterman, Richard. Praktyka filozofii, filozofia praktyki. Pragmatyzm a życie filozoficzne, przeł. A. Mitek. Kraków: Universitas, 2005.
Shusterman, Richard. “Genius and the Paradox of Self-Styling”, Performing Live: Aesthetic Alternatives for the Ends of Art. Ithaca–London: Cornell University Press, 2000.
Shusterman, Richard. “Fotografia jako proces performatywny”. W: Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, przeł. Patrycja Poniatowska. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2016.
Shusterman, Richard. “Somaesthetics and Care of the Self: The Case of Foucault”, The Monist. An International Journal of General Philosophical Inquiry, vol. 83, no. 4/2000.
Shusterman, Richard. “Somaesthetics: A Disciplinary Proposal”, Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 57, no 3/1999.
Shusterman, Richard. The Adventures of the Man in Gold: Paths between Art and Life. A Philosophical Tale / Les aventures de l’homme en or. Passages entre l’art et la vie. Conte philosophique. Paris: Éditions Hermann, 2016.
Shusterman, Richard. “Wilde and Eliot”. T. S. Eliot Annual, no 1/1990, 117–144; T. S. Eliot and the Philosophy of Criticism, New York: Columbia University Press, 1988.
Snævarr, Stefán. “Shusterman and the Man in Gold”. The Nordic Journal of Aesthetics, no 54/2017.
Sztompka, Piotr. Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: PWN, 2012.
Wilde, Oskar. “Portret Pana W.H.”, przeł. Jadwiga Korniłowiczowa. W: Twarz, co widziała wszystkie końce świata; opowiadania, bajki, poematy prozą, eseje. Warszawa: PIW, 2011.
Wilde, Oskar. “Rybak i jego dusza”, przeł. Maria Feldmanowa. W: Twarz, co widziała wszystkie końce świata; opowiadania, bajki, poematy prozą, eseje. Warszawa: PIW, 2011.
Instytut Filologii Angielskiej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Wrocławski Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
