Popularyzowanie diet bezmięsnych w oparciu o koncepcję krążenia wzorców konsumpcyjnych Thorsteina Veblena
Abstrakt
Biologiczne przesłanki wskazują na to, że dieta ludzka, powinna być zbliżona do szympansiej. Jako gatunek,homo sapiens sapiens, nie jest stricte mięsożerny. Społeczno-kulturowe uwarunkowania doprowadziły do sytuacji powszechnego spożywania mięsa. Na spożywanie mięsa w niektórych częściach globu wpływa też swoisty klimat, który utrudnia lub wręcz uniemożliwia pozyskiwanie produktów roślinnych (choćby w Mongolii, Kirgistanie, regionach polarnych). Człowiek nie tylko je mięso, ale nadaje mu też silne kulturowe naznaczenia (spożywanie mięsa białego- powszechnie przypisuje się kobietom, podczas kiedy mężczyźni „powinni” spożywać mięso czerwone). Obok takich utartych przekazów, zakorzenionych mocno w kulturze zachodniej, pojawia się jednak nowy silny i dynamiczny trend, jakim jest odrzucenie produktów odzwierzęcych. Liczba osób nie jedzących mięsa wzrasta. Czy jest to zatem powrót do natury człowieczej czy też odstępstwo od niej? Niektórzy autorzy uważają, że diety bezmięsne stanowią przywilej klas społeczno-ekonomicznych ulokowanych w wyższych sferach społecznych. Czy jest możliwe niejedzenie mięsa przez całe społeczności, szczególnie jeśli diety bezmięsne zostaną uznane za atrakcyjną formę konsumpcji?
Słowa kluczowe
Diety roślinne; moda; elity; wzory konsumpcji
Bibliografia
Bartoszewicz K., Słownik prawdy i zdrowego rozsądku, 1905 (https://polona.pl/item/slownik-prawdy-i-zdrowego-rozsadku,NTE4MzEy/69/#info:metadata data dostępu 1 listopada 2018)
Borowiec A., Aranowska A.E., Style żywieniowe Polaków i ich społeczno-demograficzne uwarunkowania. W: Pomeranian Journal of Life Sciences 2018; 64(2):93-98. http://ojs.pum.edu.pl/pomjlifesci data dostępu 2 listopada 2018
Bunda M., Wagawege, 2018, W: Polityka nr 32/2018 ss.34-36.
CBOS, Upodobania kulinarne, nawyki żywieniowe i zachowania konsumenckie Polaków, 2005, Komunikat z badań BS/173/2005.
CBOS, Zachowania żywieniowe Polaków, 2014, Komunikat z badań 115/2014.
Coelho P. R. P., McClure J.E., Toward an Economic Theory of Fashion. W: Economic Inquiry, 1993, 31 (October), ss. 595-608.
De Grazia D., Prawa zwierząt. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Paulina Polak, 2014, Wydawnictwo Nomos. Kraków.
Domański H., Karpiński Z., Przybysz D., Straczuk J., Wzory jedzenia a struktura społeczna, 2015, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Duve K., Jeść przyzwoicie, 2013, przeł. Karolina Kuszyk Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Dyczewski L. (red.), Wartości w kulturze polskiej, 1993, Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie, Lublin.
Empatyczne mizantropki? – wizerunek osób działających w organizacjach pozarządowych na rzecz zwierząt, Raport z badań, 2012, Fundacja Czarna Owca Pana Kota, Kraków.
Foer J.S., Zjadanie zwierząt, przeł. Dominika Dymińska, 2013, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Gzyra D., Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta, 2018, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Harris M., Krowy, świnie, wojny i czarownice, 1985, przeł. Philippa Gregory, PIW. Warszawa.
Infuture Hatalska Forsight Institute, Future of food, 2017.
Jastrzębowski J., Historja ruchu jarskiego w Polsce, 1912, Nakładem Wydawnictwa Hygieia, Berlin.
Kymlicka W., Donaldson S., Animal Rights, Multiculturalism and the Left, 2013, Tekst wystąpienia wygłoszonego na seminarium w cyklu Mellon-Sawyer Seminar Series, Graduate Center, CUNY.
Lymbery P., Oakeshott I., Farmagedon. Rzeczywisty koszt taniego mięsa, 2015, przeł. Bartłomiej Kotarski, Wydawnictwo Vivante, Białystok.
Mamzer H., Tytus Andronikus. Teatr, film czy widowisko z wartości. W: Człowiek i społeczeństwo nr 21/2003 s.115-129.
Maslow A., Motywacja i osobowość, 2006, przeł. Józef Radzicki, Wydawnictwo PAX, Warszawa.
Moore J.W., Kryzys Ekologiczny czy Ekologicznie-Światowy?, 2014, przeł. Praktyka Teoretyczna, 4(14)/2014.
Mortelmans D., Sign values in processes of distinction: the concept of luxury, W: Semiotica, 2005, 157, 1/4, ss. 497–520.
Moszyński K., Ludy zbieracko-łowieckie, 1951, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków.
Palska H., Bieda i dostatek. o nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych, 2002, IFiS PAN, Warszawa.
Rabizo I., Rzeźnia Henry’ego Forda, W: Urbański J., 2016, Społeczeństwo bez mięsa. Socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, S.276-296, Wydawnictwo A+, Poznań.
Rotzetter A., Głaskane, tuczone, zabijane, 2013, przeł. Kamil Markiewicz, Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha. Poznań.
Siciński A. (red.), Styl życia. Koncepcje i propozycje, 1976, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Siciński A. (red.), Styl życia: przemiany we współczesnej Polsce, 1978, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Siciński A. (red.), Styl życia: koncepcje, propozycje, 1980, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Siciński A., Styl życia, kultura, wybór: szkice, 2002, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
Simmel G., Filozofia mody, przeł. S. Magala. W: Simmel S. Magala (red.) (1980) Warszawa.
Stuart T., Bezkrwawa rewolucja. Historia Wegetarianizmu od 1600 roku do współczesności, 2011, przeł. Jarosław Mikos, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
Urbański J., Społeczeństwo bez mięsa. Socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, 2016, Wydawnictwo A+, Poznań.
Veblen T., Teoria klasy próżniaczej, 2008, Przeł. J. Frentzel-Zagórska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA,Warszawa.
https://www.zywnosc.com.pl/roslinniejemy/ data dostępu 2 listopada 2018.
https://www.otwarteklatki.pl/informacje-prasowe/prawie-60-polakow-deklaruje-ograniczenie-spozycia-miesa/ data dostępu 2 listopada 2018.
https://roslinniejemy.org/blog/ibris-prawie-60-polakow-deklaruje-ograniczenie-spozycia-miesa data dostępu 2 listopada 2018.
http://m.interia.pl/biznes/news,2585960,4199 data dostępu 2 listopada 2018.
https://cleanmeat.com/ data dostępu 2 listopada 2018.
http://www.colleenpatrickgoudreau.com/clean-meat-slaughter-free-and-sustainable/ data dostępu 2 listopada 2018.
http://wegemaluch.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1338:odpowiedz-na-petycje-ministerstwo-zdrowia&catid=113:newsy&Itemid=411 data dostępu 2 listopada 2018.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
