Transfer kulturowy w klasycznym tańcu indyjskim odissi w Indiach
Abstrakt
Tekst ma na celu ukazanie zmian zachodzących w klasycznym tańcu indyjskim Odissi pod wpływem zachodnich koncepcji, idei i praktyk w tańcu i teatrze. Opierając się na aspektach opisanych przez Dominika Picka, podejmuję się analizy transferu kulturowego w metodologii nauczania oraz w praktyce współczesnych tancerzy Odissi w Indiach. Analizy tej dokonuję na przykładach praktyk instytutu tańcu Nrityagram oraz tancerki Sharmila Mukherjee. W obu przypadkach rozważam kwestię koniunktury rozpatrując podłoże socjo-kulturowe w Indiach, liberalizację ekonomii, która pozwoliła na otwarcie się na rynek światowy, większy wpływ globalizacji oraz mobilność, czyli migrację tancerek. Biorę pod uwagę aktorów transferu, czyli „migrujących tancerzy”, którzy poznają nowe praktyki ćwiczeń kondycyjnych, pracy nad ciałem i techniki tańca, oraz swobodnie przenoszą i wcielają je do swoich praktyk „w domu”. Do nich należą też osoby inspirujące się motywami europejskich tańców. Następnie opisuje i analizuję ideę, koncepcję i praktyki zachodnie jako przedmiot transferu. Ostatecznie badam proces przyswajania przedmiotu transferu, jaki wpływ ma zastosowanie tych praktyk w tańcu Odissi oraz jakie są przemiany z tym związane.
Słowa kluczowe
taniec Odissi, klasyczny taniec indyjski, transfer kulturowy, praktyki psychosomatyczne i somatyczne, balet, Jezioro Łabędzie
Bibliografia
BIBLIOGRAFIA
Andrews, D. L, Batts, C. & Silk, M. L. Sport, glocalization and the new Indian middle class, “International Journal of Cultural Studies”, 2013, 17, 3, s. 259-276.
Ashley, L.The Essential Guide to Dance, Hodder Education, Oxon, 2008.
Batson, G. Dancing Fully, Safely, and Expressively: The Role of the Body Therapies in Dance Training,“Journal of Physical Education, Recreation & Dance”,1990, 61, 9,s. 28-31.
Bedi P., Bedi Ebrahim P., Timepass: The Memoirs of Protima Bedi, Penguin Books, New Delhi, 2000.
Brosius, C. India's Middle Class: New Forms of Urban Leisure, Consumption and Prosperity, Routledge, New Delhi, 2010.
Coorlawala, U. A. & Vatsyayan, K.Kapila Vatsyayan: Formative Influences. “Dance Research Journal”,2000, 32, 1, s. 103-109.
Espagne, M. What is Cultural Transfer<https://eu.spb.ru/en/news/14094-what-is-cultural-transfer>(10.05.2018)
Feldenkrais, M. Awareness Through Movement: Health Exercises for Personal Growth, Penguin, Ontario, 1984.
Fernandes, L. India’s New Middle Class: Democratic Politics in an Era of Economic Reform, University of Minnesota Press, Minneapolis, 2006.
Fitt, S.Dance Kinesiology, Schirmer Books, New York, 1996.
Franklin, E.Dynamic Alignment: Through Imagery, Human Kinetics, USA, 1996.
Goldschmidt, H. Dancing With Your Head On: Mental Imagery Techniques for Dancers, “Journal of Dance Education”, 2002, 2, 1, s.15-22.
Greenblatt, S. Cultural Mobility: A Manifesto, Cambridge University Press, Cambridge, 2010.
Hackney, P. Making Connections: Total Body Integration Through Bartenieff Fundamentals, Routledge, Oxon, 2002.
Jabłkowska J. Transfer kulturowy czy po prostu kontakty?, w: TEATR – LITERATURA – MEDIA. O polsko-niemieckich oddziaływaniach w sferze kultury po 1989 roku, red. Małgorzata Leyko, Artur Pełka, Primum Verbum, Łódź 2013, s. 26-42.
Johnson, M. The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason, University of Chicago Press, Chicago, 1987.
Johnson, M.The Meaning of the Body: Aesthetics of Human Understanding, The University of Chicago Press, Chicago, 2007.
Menon, R. The Politics of the Sensuous and the Sacred Body in India, “ Paragrana”, 2009, 18,1, s. 284-305.
Middell, M. European History and Cultural Transfer,”Diogenes”, 2000, 189, 48, s.23-30.
Munshi, S. Images of the 'Modern Woman' in Asia: Global media, local meanings, Curzon Press, Surrey. 2001
Newlove, J., Dalby, J.Laban for All, Routledge, London, 2004.
Nrityagram, The Future(12.08.2014)
Parameswaran,R.Global Media Events in India: Contests over Beauty, Gender and Nation, “Journalism & Communication Monographs”, 2001, 3, 52, s. 53-105.
Pathy, D. Re-thinking Odissi, Harman Publishing House, New Delh, 2007.
Patnaik, D.Odissi Dance, Orissa Sangeet Natak Akademi, Bhubaneswar, 1971.
Pick, D. Czym jest transfer kultury? Transfer kultury a metoda porównawcza. Możliwości zastosowania transfertsculturels na gruncie polskim, w: Monolog, dialog, transfer. Relacje kultury polskiej i niemieckiej w XIX i XX wieku, red. Mirosława Zielińska, Marek Zybura, Wrocław, Centrum Willy’ego Brandta, Wrocław 2013, s. 253-267.
Purkayastha, P. Indian Modern Dance, Feminism and Translationalism, Palgrave Macmillan, Basingstoke, 2014.
Ruth, K. A.Uday Shankar: The Early Years, 1900-1938, „Dance Chronicle”, 2007, 30, 3 s. 363-426. <http://www.jstor.org/stable/25598119> (01.09.2018).
Royo, A. L. Classicism, post-classicism and Ranjabati Sircar’s work: re-defining the terms of Indian contemporary dance discourses,„South Asia Research”, 2003,23, 2, s.153-169.
Sikand, N.Bodies and borders: the Odissi costume controversy. w:Dance Matters red. PallabiChakravorty, Nilanjana Gupta, Routledge, Oxon, 2018, s.49-65.
Sklar, D. Reprise: On Dance Ethnography,“Dance Research Journal”,2000, 32, 1, 70-77.
Sreevathsa, S. No gains in translation, “The Hindu”, <https://www.thehindu.com/entertainment/dance/no-gains-in-translation/article23441506.ece> (04.06.2018).
Sweigard, L. E. Human Movement Potential: Its Ideokinetic Facilitation, Harper and Row, New York, 1974.
Todd, M.E.The Thinking Body: a Study of the Balancing Forces of Dynamic Man, Dance Horizons, New York,1937.
Vatsyayan, K. Orissi, w Indian Classical Dance, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India, New Delhi, 1974.
Verma, A. Eroticism in Indian Classical Dance: Odissi, w: Performance and Culture: Narrative, Image and Enactment in India, red. Archana Verma, Cambridge Scholar Publishing, Newcastle, 2011, s. 53.
Wywiad z Bijayini Satpathy (wywiad przepr. S.S.S.P.), Bangalore, Indie, dn. 26.07.2014.
Wywiad z Sharmila Mukherjee (wywiad przepr. S.S.S.P.), Skype, dn. 12.09.2018.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-9939-1018
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
