Symulakryczna prywatność w mediach płynnej nowoczesności
(Artykuł w języku polskim/A research article in Polish)
Abstrakt
Media jako jedna z emanacji nowych technologii informacyjnych silnie oddziałują na proces kształtowania tożsamości jednostki, umożliwiając człowiekowi tworzenie, wybór i ocenę wzorców społecznych oraz kulturowych. W wyniku postępującej konwergencji i mediatyzacji dotychczas stabilne wartości ulegają w nich “upłynnieniu”, a kategorie wspólnotowe są zastępowane kategoriami osobniczymi. Jednym z przykładów tych przeobrażeń są zmiany w sposobie postrzegania prywatności. Ten trwały, pomimo własnej dyskursywności, konstrukt w warunkach nowomedialnego ekosystemu staje się podatny na zmiany i, jak ujmuje do Zygmunt Bauman, “momentalny”. Celem tego artykułu jest uchwycenie przesunięć w obrębie dychotomicznych relacji kształtujących znaczenie prywatności, których przyczyną jest binarna struktura mediów zorientowana na zaspakajanie jednostkowych potrzeb. Na podstawie analizy definiujących prywatność w mediach bipolarnych opozycji prywatne – publiczne, autentyczne – intencjonalne, istotne – nieistotne oraz dozwolone – niedozwolone ujawniona zostaje labilna, symulakryczna natura tej wartości.
Słowa kluczowe
prywatność; płynna nowoczesność; nowe media; tożsamość; symulakra
Bibliografia
Anglim, Christopher T., Jane E. Kirtley, Gretchen Nobahar, red. Privacy Rights in the Digital Age. Amenia, NY: Grey House Publishing, 2015.
Bal, Mieke. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, przeł. Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
Banaszewska, Anna. “Prawo do prywatności we współczesnym świecie”. Białostockie Studia Prawnicze, tom 13, 2013, 127–136.
Barney, Darin. Społeczeństwo sieci, przeł. Marcin Fronia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2008.
Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2005.
Bauman, Zygmunt. “O tarapatach tożsamości w ciasnym świecie”. Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura, nr 6, 2003, 9–25.
Bauman, Zygmunt. Płynna nowoczesność, przeł. Tomasz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Cashmore, Ellis. Celebrity / Culture. Abingdon: Routledge, 2006.
Castells, Manuel. Władza komunikacji, przeł. Jakub Jedliński, Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
Celiński, Piotr. Interfejsy. Cyfrowe technologie w komunikowaniu. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
Celiński, Piotr. Postmedia. Cyfrowy kod i bazy danych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
Galtung, Johan, Ruge Mari Holmboe. “The Structure of Foreign News. The Presentation of the Congo, Cuba and Cyprus Crises in Four Norwegian Newspapers”. Journal of Peace Research tom 2, nr 1, 1965, 64–90.
Godzic, Wiesław, Anna Buchner, Małgorzata Kubalska, Lidia Rudzińska-Sierakowska. Celebryci w polskiej przestrzeni medialnej i społecznej. Badanie interdyscyplinarne. Warszawa: Uniwersytet SWPS. https://www.swps.pl/images/Raport_celebryci.pdf (16.06.2020).
Gorman, Claire E. “Publicity and Privacy Rights: Evening out the Playing Field for Celebrities and Private Citizens in the Modern Game of Mass Media”. DePaul Law Review tom 53. nr 3, 2004, 1247–1283.
Jewkes, Yvonne. Media i przestępczość, przeł. Ewa Magiera. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
Kirtley, Jane E. “Introduction”. W: Privacy Rights in the Digital Age, red. Christopher T. Anglim, Jane E. Kirtley, Gretchen Nobahar, XXI-XXVI. Amenia, NY: Grey House Publishing, 2015.
Lejeune, Philippe. Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, przeł. Wincenty Grajewski, Stanisław Jaworski, Aleksander Labuda, Regina Lubas-Bartoszyńska. Kraków: Universitas, 2001.
Lejeune, Philippe. “Drogi zeszycie...”, “drogi ekranie...”: o dziennikach osobistych, przeł. Agnieszka Karpowicz, Magda i Paweł Rodakowie. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010.
Lister, Martin, Dovey Jon, Giddings Seth, Grant Ian, Kelly Kieran. Nowe media. Wprowadzenie, przeł. Marta Lorek, Agata Sadza, Katarzyna Sawicka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Majewska, Małgorzata. Prywatność a media. Zarys problematyki. Kraków: Wydawnictwo ToC, 2018.
McLuhan, Marshall. Understanding Media. The Extensions of Man. Cambridge, MA; London: The MIT Press, 1994.
McNair, Brian. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, przeł. Ewa Klekot. Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, 2004.
McNamara, Kim. “Publicising Private Lives: Celebrities, Image Control and the Reconfiguration of Public Space”. Social & Cultural Geography, tom 10, nr 1, 2009, 9–23.
Möller, Johanna E., Nowak Jakub. “Surveillance and Privacy as Emerging Issues in Communication and Media. An Introduction”. Mediatization Studies, tom 2, 2018, 7–15.
Nissenbaum, Helen. Privacy in Context. Technology, Policy, and the Integrity of Social Life. Stanford, CA: Stanford Law Books, 2010.
Pareek, Anurag, Majumdar Arka. “Protection of Celebrity Rights – The Problems and the Solution”. Journal of Intellectual Property Rights, tom 11, 2006, 415–423.
Poszewiecki, Andrzej, Bizon Wojciech. “Measurement of Privacy by Using an Experiment”. W: Looking through an Economic Keyhole – Privacy Matters, red. Andrzej Poszewiecki, 59–82. Gdańsk: Uniwersytet Gdański, 2016.
Solove, Daniel J. The Future of Reputation. Gossip, Rumour, and Privacy on the Internet. London: Yale University Press, 2007.
Solove, Daniel J. Understanding Privacy. Cambridge, MA; London: Harvard University Press, 2008.
Szpunar, Magdalena. “Koncepcja bańki filtrującej a hipernarcyzm nowych mediów”. Studia Medioznawcze, tom 61, nr 2, 2018, 191–200.
Wacks, Raymond. Privacy. A Very Short Introduction. Oxford, Nowy Jork: Oxford University Press, 2010.
Więckiewicz, Marta. Blog w perspektywie genologii multimedialnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Polska
https://orcid.org/0000-0002-9471-210X
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
