Google Street View i nie-ludzka fotografia w projektach Jona Rafmana i Michaela Wolfa
(Artykuł w języku polskim/Article in Polish)
Abstrakt
Artykuł jest próbą podjęcia refleksji nad zjawiskiem nie-ludzkiej fotografii. Punktem wyjścia tekstu jest zwrócenie uwagi na fakt, że w dobie automatyzacji procesu fotografowania, zdjęcia wykonywane przez człowieka są tylko jednym z wymiarów współczesnej fotografii. Artykuł jest analizą projektów artystycznych Jona Rafmana i Michaela Wolfa, którzy wykorzystują fotografie wykonane przez automatyczne aparaty Google Street View. Eksponowanie pęknięć, szczelin i błędów tego systemu zbliża ich twórczość do tzw. glitch artu. Ważnym aspektem podejmowanej analizy jest refleksja nad wyobrażeniami związanymi z nie-ludzkim spojrzeniem, pytanie o prawdę fotografii oraz o to, w jaki sposób zbudowany jest interfejs Google Street View.
Słowa kluczowe
nie-ludzka fotografia; Google Street View; Jon Rafman; Michael Wolf; Glitch art
Bibliografia
Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2005.
Dziewit, Jakub. Aparaty i obrazy. W stronę kulturowej historii fotografii. Katowice: grupakulturalna.pl., 2014.
Flusser, Vilém. Ku filozofii fotografii, przeł. Jacek Maniecki. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2015.
Bazin, André. “Ontologia obrazu fotograficznego”, przeł. Bolesław Michałek. W: Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, red. Małgorzata Bogunia-Borowska, Piotr Sztompka, 421–426. Kraków: Znak, 2012.
Manovich, Lev. Język nowych mediów, przeł. Piotr Cypryański. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, 2012.
Marzec, Andrzej. “Glitch art – sztuka resztek, zakłóceń i widm”. Czas Kultury, 2 (193) (2017), 166–170.
Mirzoeff, Nicholas. Jak zobaczyć świat, przeł. Łukasz Zaremba. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2016.
Moakely, Paul. “Street View and Beyond: Google’s Influence on Photography”. Time, 24.10.2012. http://time.com/55683/street-view-and-beyond-googles-influence-on-photography/ (4.06.2020).
Nahirny, Rafał. “Nadnaturalny horror w Google Street View. Estetyka niepokoju a obraz ładu w przestrzeni miejskiej”. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, tom 15 (2015), 65–80.
Żylińska, Joanna. “The Creative Power of Nonhuman Photography”. W: Photographic Powers, red. Mika Elo, Marko Karo, 132–154. Helsinki: Aalto University, 2014.
Rafman, Jon. “The Nine Eyes of Google Street View”. Art F City, 12.08.2009. http://artfcity.com/2009/08/12/img-mgmt-the-nine-eyes-of-google-street-view/ (05.06. 2020).
Strzemiński, Władysław. Teoria widzenia. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 2016.
Mitchell, William John Thomas. “Oko zrekonfigurowane. Prawda wizualna w epoce post-fotograficznej”, przeł. Justyna Kucharska, Katarzyna Stanisz. W: Teoria i estetyka fotografii cyfrowej, red. Piotr Zawojski, 95–118. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2017.
Rubinstein, Daniel. “Posthuman Photography”. W: The Evolution of the Image: Political Action and the Digital Self, red. Marco Bohr, Basia Śliwińska, 100–112. Oxford–New York: Routledge, 2018.
Wiertow, Dziga. Człowiek z kamerą, przeł. Tadeusz Karpowski. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1976.
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-8123-3839
Agata Stronciwilk – dr nauk humanistycznych, historyczka sztuki, kulturoznawczyni. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Publikowała w „Kulturze Współczesnej”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „International Journal of Food Design”, „Estetyce i Krytyce”. Jej badania koncentrują się na tematyce zmysłów w sztuce współczesnej.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).