Mój awatar krzyczy jak ja. Współczesne realizacje motywu sobowtóra w kilku polskich tekstach fantastycznonaukowych
(Artykuł w języku polskim/Article in Polish)
Abstrakt
Celem tekstu jest przyjrzenie się kilku realizacjom motywu sobowtóra i ukazanie, w jaki sposób ta istniejąca w kulturze od wieków figura aktualizuje się w literaturze drugiej połowy XX wieku. Jaka jest relacja między tymi postaciami a tradycyjnie ujmowanymi doppelgängerami ukazującymi rozbicie i poczucie zagrożenia podmiotu? Czy zmiana, jaka zaszła w figurze sobowtóra, jest tylko powierzchowna, wynikająca z konieczności unowocześnienia wytartych motywów, czy też za taką modyfikacją postępuje również ewolucja przenoszonych znaczeń? Jako materiał badawczy posłużyły trzy polskie opowiadania fantastycznonaukowe, które powstały w obrębie różnych nurtów i w różnym czasie: “Holoman” Janusza Szablickiego i “Skasować drugie ja” Adama Hollanka oraz tekst “#Eudajmonia” Magdaleny Kucenty.
Słowa kluczowe
fantastyka naukowa; sobowtór; identyfikacja wyobrażeniowa
Bibliografia
Baudrillard, Jean. “Przemoc wirtualnej i zintegrowanej rzeczywistości”, przeł. Mateusz Salwa, Sztuka i Filozofia nr 29 (2006), 15–31.
Freud, Sigmund. Pisma psychologiczne. Przeł. Robert Reszke Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
Grudnik, Krzysztof. Tożsamość katoptryczna w nowelistyce Stefana Grabińskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
Hollanek, Adam. “Skasować drugie ja”. W: Skasować drugie ja. Opowiadania wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1989.
Janion, Maria. Gorączka romantyczna, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007.
Kucenty, Magdalena. “#Eudajmonia”. W: Opowiadania nominowane do Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza Zajdla za rok 2017 [ebook]. Oprac. Marcin Zwierzchowski, Michał Dagajew. 2018.
Lacan, Jacques. Mit indywidualny neurotyka albo poezja i prawda w nerwicy. Przeł. Tomasz Gajda, Jacek Kotara, Janusz Waga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015.
Masłoń, Sławomir. “Twój bliźni – twój sobowtór: strach jako więź społeczna”. Er(r)go nr 29 (2014), 33–42.
Sikora, Tomasz. Euoi. Studia z symbolizmu i metaforyzacji katoptrycznej. Kraków: Nomos, 2004.
Skwara, Ewa. Wstęp [do komedii “Amfitrion”]. W: Plaut, Komedie, t. 1. Przeł. i oprac. Ewa Skwara. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka, 2002.
Szablicki, Janusz. “Holoman”. W: Trzecie stadium ewolucji. Katowice: Wydawnictwo “Śląsk”, 1980.
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
