Muzyczność "wielkiej fugi orfickiej" Stanisława Swena Czachorowskiego
(artykuł w języku polskim, abstrakt w języku angielskim)
Abstrakt
"Muzyczność "wielkiej fugi orfickiej" Stanisława Swena Czachorowskiego"
Przedmiotem analizy artykułu jest wiersz Stanisława Swena Czachorowskiego zatytułowany “wielka fuga orficka”, łączący muzyczną tradycję baroku ze współczesnością, a którego kompozycję i poszczególne elementy składowe autorka widzi jako literacką wariację na temat klasycznej fugi. Istotny jest tu dialog harmonii i jedności z chaosem i wieloperspektywicznością uzyskany w kontrapunktowych zestawieniach muzyki Bacha. Analizując wiersz, autorka pokazuje, jak Czachorowski za pomocą synchronizacji oraz zamierzonej asynchronizacji wzorców percepcyjnych, aksjologicznych i etycznych tworzy synchroniczną czasoprzestrzeń kulturową, intencjonalnie zakładaną w programach nadrealistów jako cel działań artystycznych.
Słowa kluczowe
Czachorowski; muzyczność; fuga; barok; nadrealizm; J. S. Bach
Bibliografia
Biedermann, Hans, red. Leksykon symboli, przeł. Janusz Rubinowicz. Warszawa: Muza, 2000.
Biernacka, Barbara. “Malarz psychicznego klimatu”. Nowe Książki, 14 (1960), 858–859.
Czachorowski, Stanisław Swen. “wielka fuga orficka”. W: Wieczerza ludzka, 108–111. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Eliade, Mircea. Mity, sny i misteria, przeł. Krzysztof Kocjan. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1994.
Graves, Robert. Mity greckie, przeł. Henryk Krzeczkowski. Warszawa: PIW, 1992.
Głowiński, Michał. “Poszukiwania językowe”. Twórczość, 8 (1958), 139–142.
Hejmej, Andrzej. Muzyczność dzieła literackiego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
Janicka, Krystyna. Światopogląd surrealizmu. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1985.
Jarniewicz, Jerzy. W brzuchu wieloryba. Szkice o dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2001.
Jastrzębski, Zdzisław. “Ostatni klasyk awangardy”. Więź, 10 (1960), 141–147.
Kaliściak, Tomasz. Katastrofy odmieńców. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003.
Krassowski, Maciej. Granice sensu. Szkice o poezji polskiej. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.
Krokiewicz, Adam. Studia orfickie. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski, 1947.
Kuncewicz, Piotr. Cień ręki. Szkice o poezji. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1977.
Kuncewicz, Piotr. “Człowiek, natura, demony”. W: Samotni wobec historii. Warszawa: Czytelnik, 1967.
Kuncewicz, Piotr. “Kontrowersje poety. (O poezji Swena Czachorowskiego).” W: Cień ręki. Szkice o poezji. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1977.
Lipski, Jan Józef. “Asocjacje i sens.” Twórczość, 6 (1967), 111–115.
Łukasiewicz, Jacek. “Ballada o dobrym katarynku.” Współczesność, 16 (1964), 9.
Marx, Jan. Gry krytyczne. Warszawa: KAW, 1985.
Pascal, Blaise. Rozważania ogólne nad geometrią, przeł. Mieczysław Tazbir. W: Rozprawy i listy. Warszawa: Pax, 1962, 379–392.
Peiper, Tadeusz. “Metafora teraźniejszości”. W: Pisma wybrane, 34–46. Wrocław: Ossolineum, 1979.
Pelc, Janusz. Barok – epoka przeciwieństw. Warszawa: Czytelnik, 1993.
Pieńkosz, Konstanty. “Swena poezja niemożliwa”. Poezja, 7/8 (1976), 66–76.
Pociej, Bohdan. Bach – Muzyka i wielkość. Kraków: PWM, 1972.
Siewkowski, Michał. Poetyckie światy Stanisława Swena Czachorowskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004.
Sławiński, Janusz. “Próba porządkowania doświadczeń”. W: Przypadki poezji. Kraków: Universitas, 2001.
Sokołowska, Jadwiga. Dwie nieskończoności. Warszawa: PIW, 1978.
Sprusiński, Michał. “Haftowana poezja czy dłuto w studni możliwości?” Poezja, 6 (1969), 71–78.
Sprusiński, Michał. “Liryka i uroki ‘Śpiewającego obelisku’”. Twórczość, 10 (1968).
Szymański, Wiesław Paweł. “Hiacynt barokowy”. Życie Literackie, 4 (1967), 8.
Śledziński, Stefan, red. Mała encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN, 1981.
Trznadel, Jacek. “Mitu doskonalenie”. W: Róże trzecie. Szkice o poezji współczesnej. Warszawa: PIW, 1966, 132–145.
Wilkoń, Aleksander. “Czachorowskiego świat własny”. Życie Literackie, 36 (1964), 9.
Zakład Literatury i Kultury Brytyjskiej / Department of British Literature and CultureUniwersytet Łódzki / University of Lodz, Poland Polska
https://orcid.org/0000-0001-8111-4998
Dr Monika Kocot zajmuje się współczesną poezją i prozą szkocką, twórczością rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, komparatystyką literacką i przekładem literackim. Jest autorką monografii Playing Games of Sense in Edwin Morgan’s Writing (Frankfurt am Main: Peter Lang, 2016) oraz współredaktorką monografii Języki (pop)kultury w literaturze, mediach i filmie (Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015),Nie tylko Ishiguro. Szkice o literaturze anglojęzycznej w Polsce (Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019) i Moving between Modes. Papers in Intersemiotic Translation. In Memoriam Professor Alina Kwiatkowska (Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020). Należy do Association for Cultural Studies, The Association for Scottish Literary Studies, French Society of Scottish Studies (SFEE), Scottish Centre for Geopoetics i Polskiego Towarzystwa Językoznawstwa Kognitywnego. Jest wiceprzewodniczącą Stowarzyszenia Literackiego im. K.K. Baczyńskiego.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
