Postawy społeczne nauczycieli oraz uczniów szkół polskich wobec niepłynności mowy
Abstrakt
Autorki przedstawiają wyniki badań ankietowych dotyczących postaw wobec niepłynności mowy. Badania zostały przeprowadzone na przełomie 2020 i 2021 roku na terenie Polski i wzięło w nich udział blisko 700 uczniów oraz 100 nauczycieli. W trakcie badań pytano szczegółowo o obawy i odczucia, jakie mogą towarzyszyć osobom jąkającym się, ale także wobec osób mówiących niepłynnie. Sprawdzono ponadto opinie rówieśników oraz nauczycieli, mających bezpośredni kontakt z uczniem zmagającym się z niepłynnością mowy, na temat stereotypów dotyczących jąkania się. W dalszej części zweryfikowano wiedzę badanych na temat znanych im zasad skutecznej komunikacji i podejścia terapeutycznego w przypadku jąkania się, a także sposobu ich omawiania na forum klasy. Na podstawie badań określono podobieństwa i różnice między podejściem nauczycieli i uczniów.
Słowa kluczowe
postawy społeczne; niepłynność mowy; uczniowie; nauczyciele
Bibliografia
Błachnio, A., Przepiórka, A., St. Louis, K.O., Węsierska, K., Węsierska, M. (2015). Postawy społeczne wobec jąkania w Polsce – przegląd badań z użyciem POSHA-S. W: K. Węsierska (red.), Zaburzenia płynności mowy – teoria i praktyka (t. 1, s. 89–99). Wydawnictwo Komlogo – Uniwersytet Śląski.
Borsel, van J., Verniers, I., Bouvry, S. (1991). Public awareness of stuttering. Folia Phoniatrica et Logopaedica, 51, 124–132.
Chęciek, M. (2007). Jąkanie – diagnoza, terapia, program. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Cooper, E.B., Cooper, C.S. (1996). Clinic attitudes towards stuttering: two decades of change. Journal of Fluency Disorders, 21, 119–135.
Conture, E.G. (2001). Stuttering. Its nature, diagnosis and treatment. Pearson.
Dorsey, M., Guenther, R. (2000). Attitudes of professors and students towards college students who stutter. Journal of Fluency Disorders, 25, 77–83.
Franck, A., Jackson, R., Pimentel, J., Greenwood, G. (2003). School-age children’s perceptions of a person who stutters. Journal of Fluency Disorders, 3, 216–227.
Grzybowska, A., Łapińska, I., Michalska, R. (1991). Postawy nauczycieli wobec jąkania. Psychologia Wychowawcza, 2, 139–149.
Guitar, B. (2006). Stuttering. An integrated approach to its nature and treatment (2nd ed.). Williams & Wilkins.
Kelman, E., Nicholas, A. (2013). Praktyczna interwencja w jąkaniu wczesnodziecięcym. Wydawnictwo Harmonia.
Larkowa, H. (1970). Postawy otoczenia wobec inwalidów. PZWL.
Lechta, V. (2004). Koktavost. Integrativní přístup. Portal.
Rembowski, J. (1989). Empatia. Studium psychologiczne. Wydawnictwo PWN.
Riley, G., Riley, J. (1979). A component model for diagnosing and treating children who stutter. Journal of Fluency Disorders, 4, 279–293.
Rustin, L., Botterill, W., Kelman, E. (1996). Assessment and therapy for young fluent children. Family interaction. Whurr Publishers.
Silverman, F.H., Bongey, T.A. (1997). Nurses’ attitudes towards physicians who stutter. Journal of Fluency Disorders, 22, 61–62.
Smith, A., Kelly, E. (1997). Stuttering. A dynamic, multifactorial model. W: R. Curlee, G.M. Siegel (red.), Nature and treatment of stuttering. New directions (s. 204–217). Needham Heights: Allyn and Bacon.
Starkweather, C.W., Gottwald, S.R. (1993). The demands and capacities model II. Clinical applications. Journal of Fluency Disorders, 15, 143–157.
Wall, M., Myers, F. (1995). Clinical management of childhood stuttering. TX: Pro-ed.
Wojciszke, B. (2001a). Postawy i ich zmiana W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 79–106). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wojciszke, B. (2001b). Psychologia postaw i ocen. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tarkowski, Z. (2002). Jąkanie. WSiP.
Tarkowski, Z. (2007). Psychosomatyka jąkania. Dlaczego osoby jąkające się mówią płynnie. Wydawnictwo Fundacji „Orator”
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-3618-4927
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
