Samoocena polskojęzycznych studentów w kierunku giełkotu – wstępne wyniki badań
Abstrakt
Nie tylko w Polsce dostrzega się konieczność inicjowania nowych badań nad giełkotem oraz upowszechniania aktualnej i rzetelnej wiedzy o tym zjawisku. Głównym celem prezentowanych badań było rozpoznanie, czy, a jeśli tak, to jakie cechy charakterystyczne dla giełkotu i z jakim nasileniem dostrzegają u siebie młodzi dorośli. W badaniu wzięło udział N = 726 polskojęzycznych studentów z 54 szkół wyższych, w tym n = 638 (87,8%) studentów kierunków nielogopedycznych oraz n = 88 (12,2%) studentów kierunków logopedycznych. W badaniu wykorzystano polskojęzyczny kwestionariusz Forms opracowany przez Monikę Kaźmierczak na podstawie Predictive Cluttering Inventory oraz COCAF-4. Checklist of Cluttering & Associated Features. Analiza wyników samooceny pozwoliła zidentyfikować trzy grupy respondentów z: I – nieznacznym, II – średnim oraz III – znacznym nasileniem cech charakterystycznych dla giełkotu. Przeważająca część respondentów nigdy nie słyszała o giełkocie i nie zna tego fenomenu językowo-komunikacyjnego, zatem wszelkie działania nakierowane na podnoszenie wśród studentów świadomości dotyczącej giełkotu są niezwykle potrzebne.
Słowa kluczowe
profilaktyka; giełkot/mowa bezładna; samoocena; młodzi dorośli (studenci)
Bibliografia
Literatura
Arnold, G. (1960). Studies in tachyphemia: 1 Present concepts of aetiologic factors. Logos, 3, 25–45.
Daly, D. A. (2006). Prognozowanie gielkotu – inwentarz cech. Tłum. K. Węsierska. https://drive.google.com/file/d/1agS2NySwEQxFBE1TN6jPSSzh9G3GtkUP/view
Georgieva, D. (2001). Professional awareness of cluttering. A comparative study (Part two). W: H. G. Bosshardt, J. S. Yaruss, H. F. M. Peters (red.), Fluency disorders. Theory, research, treatment and self-help. Proceedings of the Third World Congress on Fluency Disorders in Nyborg, Denmark, International Fluency Association (s. 630–635). Nijmegen University Press.
Georgieva, D. (2010). Understanding cluttering. Eastern European traditions vs. Western European and North American traditions. W: K. Bakker, L. Raphael, F. Myers (red.), Proceedings of the First International Conference on Cluttering (s. 230–243). International Cluttering Association.
Howell, P., Davis, S. (2011). The epidemiology of cluttering with stuttering. W: D. Ward, K. Scaler Scott (red.), Cluttering. A handbook of research, intervention and education (s. 69–89). Psychology Press.
Icht, M., Zukerman, G., Zigdon, A., Korn, L. (2023). There is more to cluttering than meets the eye. The prevalence of cluttering and association with psychological well-being indices in an undergraduate sample. International Journal of Language & Communication Disorders, 58(6), 2022–2032.
Kaźmierczak, M. (2022). Perspektywa klienta w giełkocie. Logopaedica Lodziensia, 6, 117–134.
Kaźmierczak, M. (2023). A proposal for a non-antagonistic approach to disorder and order in cluttering. Logopaedica Lodziensia, 7, 67–78.
Kaźmierczak, M. (2024). Giełkot – historia i współczesność. Prace Językoznawcze, 26(1), 219–233.
Kostecka, W. (2006). Giełkot. Studium przypadku. AWH Antoni Dudek.
Krzeszewska, P. (2020). Praktyka oparta na dowodach w postępowaniu logopedycznym. Logopedia, 49(2), 233–248.
McCurtin, A., Murphy, C., Roddam, H. (2019). Moving beyond traditional understandings of evidence-based practice. A total evidence and knowledge approach (TEKA) to treatment evaluation and clinical decision making in speech-language pathology. Seminars in Speech and Language, 40(5), 370–393.
Myers, F. L. (2018). Istota mowy bezładnej a interwencja logopedyczna w giełkocie. W: Węsierska K., Gaweł K. (red.), Zaburzenia płynności mowy (s. 44–63). Harmonia Universalis.
Myers, F. L., Bakker, K., St. Louis, K. O., Raphael, L. I. (2021). Disfluencies in cluttered speech. Journal of Fluency Disorders, 37(1), 9–19.
Scaler Scott, K., St. Louis, K. O. (2009). A perspective on improving evidence and practice in cluttering. Perspectives on Fluency and Fluency Disorders, 19(2), 46–51.
Spruit, M. (2017). Giełkot – jak zrozumieć osoby mówiące niewyraźnie. Wydawnictwo Edukacyjne.
St. Louis, K. O., Hinzman, A. R. (1986). Studies of cluttering. Perceptions of cluttering by speech-language pathologists and educators of cluttering. Journal of Fluency Disorders, 11, 131–149.
St. Louis, K. O., McCaffrey, E. (2005). Public awareness of cluttering and stuttering. Preliminary results. Poster presented at the Annual Convention of the American Speech-Language-Hearing Association. San Diego, CA.
St. Louis, K. O., Rustin, L. (1992). Professional awareness of cluttering. W: F. L. Myers, K. O. St. Louis (red.), Cluttering. A clinical perspective (s. 23–35). Far Communications. (Reissued in 1996 by Singular, San Diego, CA).
St. Louis, K. O., Myers, F. L., Bakker, K., Raphael, L. J. (2007). Understanding and treating cluttering. W: E. G. Conture, R. F. Curlee (red.), Stuttering and related disorders of fluency (s. 297–323). Thieme Medical Publishers. Inc.
St. Louis, K. O., Raphael, L. J., Myers, F. L., Bakker, K. (2003). Cluttering updated. The ASHA LEADER, 21, 4–5, 21–23.
St. Louis, K. O., Filatova, Y., Coskun, M., Topbas, S., Ozdemir, S., Georgieva, D., George, R. D. (2010). Identification of cluttering and stuttering by the public in four countries. International Journal of Speech-Language Pathology, 12(6), 508–519.
Szpitalak, M., Polczyk, R. (2015). Samoocena – geneza, struktura, funkcje i metody pomiaru. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tetnowski, J. A., Douglass, J. (2011). Cluttering in the academic curriculum. W: D. Ward, K. Scaler
Scott (red.), Cluttering. A handbook of research, intervention and education (s. 280–296). Psychology Press.
Van Zaalen, Y., Reichel, I. (2015). Cluttering. Current views on its nature, assessment and treatment. iUniverse.
Van Zaalen, Y., Reichel, I. K. (2017). Prevalence of cluttering in two European countries. A pilot study. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 2, 42–49.
Vanryckeghem, M. (2018). Wielowymiarowa, oparta na dowodach diagnoza prowadząca do wielopłaszczyznowej terapii jąkania. W: K. Węsierska, K. Gaweł (red.), Zaburzenia płynności mowy (s. 30–43). Harmonia Universalis.
Ward, D. (2018). Stuttering and cluttering: Frameworks for understanding and treatment. Second edition. Routledge, Taylor & Francis Group.
Ward, D., Scaler Scott, K. (red.). (2011), Cluttering. A handbook of research, intervention and education. Psychology Press.
Węsierska, K., Myszka, A., Płusajska-Otto, A., St. Louis, K. O. (2015). Osoby z giełkotem w społeczeństwie – diagnostyka, świadomość społeczna, postulaty. W: K. Węsierska (red.), Zaburzenia płynności mowy (t. 1, s. 251–264). Wydawnictwo Komlogo–Uniwersytet Śląski.
Węsierska, K., St. Louis, K. O., Węsierska, M., Porwoł, I. (2021). Changing Polish university students’ attitudes toward cluttering. Journal of Fluency Disorders, 67, 1–16.
Węsierska, M., St. Louis, K. O. (2018). Postawy polskich i angielskich studentów logopedii wobec giełkotu i osób zmagających się z tym zaburzeniem. W: K. Węsierska, K. Gaweł (red.), Zaburzenia płynności mowy (s. 142–155). Harmonia Universalis.
Wilhelm, R. (2020). Too fast for words.How discovering that I don’t stutter but clutter changed my life. Big Time Publishers.
Yaruss, J. S., Quesal, R. W. (2002). Academic and clinical education in fluency disorders. An update. Journal of Fluency Disorders, 27(1), 43–63.
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-4396-3627
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 4, Łódź Polska
https://orcid.org/0009-0000-5940-5457
PrzeMowa” – gabinet logopedyczny, Łódź Polska
https://orcid.org/0009-0007-7440-7451
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
