Autorytet i pasja. Profesor Władysław Lubaś i początki katowickiej szkoły socjolingwistycznej
Abstrakt
Authority and Passion. Władysław Lubaś and School of Socioliguistics in Katowice
The article shows the preliminary stage of a research work – pioneering at that time – on the city language as well as of the formation of sociolinguistic methods to describe the contemporary oral Polish; it gives the account of a group of linguists based in Katowice the leading figure of which was Władysław Lubaś – his intellectual passion and undisputed scholarly authority gave rise to the Katowice school of socioliguistics.
Key words: Władysław Lubaś, socioliguistics, Katowice school of socioliguistics
Bibliografia
Bocheński J.M., 1993: Co to jest autorytet? W: Bocheński J.M.: Logika i filozofia. Wybór pism. Warszawa, s. 187–324.
Davies N., 1997: Autorytet i krytycyzm. „Ethos” nr 1(37), s. 180–204.
Finkielkraut A., 1992: Porażka myślenia. Ochab M., tłum. Warszawa.
Furgalska A., 1983: O aspekcie socjolingwistycznym w analizie utworów dialektyzowanych. Na przykładzie „Spowiedzi” Józefa Mortona. „Socjolingwistyka” V, s. 129–135.
Furgalska A., Urban K., 1982: Swoisty idiolekt chłopa – pisarza. „Socjolingwistyka” IV, s. 103–113.
Furgalska A., Warchala J., 1982: O tekstach pozdrowień. „Socjolingwistyka” IV, s. 123–127.
Gawęda E., 1980: Z socjolingwistycznych badań nad wymową mieszkańców Wrocławia. „Socjolingwistyka” III, s. 123–143.
Janasowa J., 1979: Słownictwo techniczne w akcie mowy. „Socjolingwistyka” II, s. 183–194.
Janasowa J., Nowakowska-Kempna I., 1979: Sposoby porozumiewania się w hali produkcyjnej. „Socjolingwistyka” II, s. 197–206.
Kantyka J., Lubaś W., red., 1975: Rola nauk społecznych w humanizacji środowiska wielkoprzemysłowego. Katowice.
Kita M., 1989: Wypowiedzi przerwane we współczesnym polskim języku potocznym. Katowice.
Kriger U., 1979: Czy pauza w komunikacji językowej jest wyznacznikiem składniowej segmentacji tekstu mówionego? „Socjolingwistyka” II, s. 121–132.
Kriger U., 1983: Wyznaczniki składniowej segmentacji tekstu miejskiego języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia. Katowice.
Lebda R., 1979: Dźwiękowe elementy parajęzykowe. Na przykładzie języka robotników województwa katowickiego. „Socjolingwistyka” II, s. 149–160.
Lebda R., Furgalska A., Warchala J., 1982: O przejawach niepewności lingwistycznej na przykładzie wywiadów z robotnikami. „Socjolingwistyka” IV, s. 67–74.
Lubaś W., 1973a: Język Katowic jako problem naukowo-badawczy. „Rocznik Katowicki” I, s. 46–51.
Lubaś W., 1973b: Socjolingwistyczne badania nad językiem mieszkańców Katowic. „Zaranie Śląskie” XXXVI, z. 4, s. 729–741.
Lubaś W., 1975a: Badania nad językiem jako punkt wyjścia dla ustalenia i realizowania polityki językowej. W: Kantyka J., Lubaś W., red.: Rola nauk społecznych w humanizacji środowiska wielkoprzemysłowego. Katowice, s. 62–69.
Lubaś W., 1975b: Polityka językowa i integracja językowa. ZN WSP w Szczecinie, nr XIII, s. 116–123.
Lubaś W., 1975c: Społeczna rola języka a polityka językowa. „Zaranie Śląskie” XXXVIII, z. 2, s. 235–253.
Lubaś W., 1976: Badania nad językiem mieszkańców Katowic. W: Lubaś W., red.: Miejska polszczyzna mówiona. Metodologia badań. Katowice, s. 41–47.
Lubaś W., red., 1976: Miejska polszczyzna mówiona. Metodologia badań. Katowice.
Lubaś W., 1977a: Wstęp. „Socjolingwistyka” I: Polityka językowa, s. 7.
Lubaś W., 1977b: Opinia społeczna a polityka językowa. „Socjolingwistyka” I: Polityka językowa, s. 38–45.
Lubaś W., 1977c: Miejski język Sosnowca. W: Rechowicz H., red.: Sosnowiec. Zarys rozwoju miasta. Warszawa, s. 475–486.
Lubaś W., red., 1978: Teksty języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia. T. 1. Katowice.
Lubaś W., 1979a: Socjolingwistyka jako metoda badawcza. „Socjolingwistyka” II, s. 11–27.
Lubaś W., 1979b: Społeczne uwarunkowania współczesnej polszczyzny. Szkice socjolingwistyczne. Kraków.
Lubaś W., red., 1980: Teksty języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia. T. 2. Katowice
Lubaś W., 2013: Studia socjolingwistyczne. Opole.
Maciejewski S., 2002: Puste słowo autorytet. W: Gołębiowski B., red.: Autorytety polskie. Łomża, s. 305–328 .
Niesporek B., 1982: Wymowa samogłosek nosowych w kilku wsiach w okolicy Łącka jako przykład procesów socjolingwistycznych. „Socjolingwistyka” IV, s. 129–139.
Piętkowa R., 1979: Socjologiczne uwarunkowania wariantywności fonetycznej w języku mówionym katowiczan. „Socjolingwistyka” II, s. 105–120.
Piętkowa R., Witosz B., 1985: O funkcji fatycznej w tekstach języka mówionego. W: Wróbel H., red.: Z problemów współczesnej polszczyzny. Katowice, s. 125–136.
Pisarkowa K., 1975: Składnia rozmowy telefonicznej. Wrocław.
Urban K., 1979: Przechodzenie elementów języka potocznego (kolokwializmów) do języka ogólnego w opinii społecznej. Metody badawcze. „Socjolingwistyka” II, s. 175–182.
Witosz B., 1985: Rola powtórzeń w tekście literackim stylizowanym na tekst mówiony (na przykładzie monologu wypowiedzianego). W: Wilkoń A., red.: Język Artystyczny. T. 3. Katowice, s. 95–110.
Zimmerli W. Ch, 1996: Eksperyment antyplatoński. Uwagi na temat technologicznego postmodernizmu. W: Czerniak S., Szahaj A., red.: Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów. Warszawa, s. 214–259.
Żydek-Bednarczuk U., 1979: Użycie wariantów leksykalnych w słownictwie technicznym. Na przykładzie nazw narzędzi ślusarskich. „Socjolingwistyka” II, s. 207–222.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
Aldona Skudrzyk, prof. dr hab., pracuje w Zakładzie Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania w Instytucie Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, pragmalingwistyka, glottodydaktyka, regionalizm. Opublikowała siedem monografii: Język (za)pisany. O kolokwialności dialogów współczesnej prozy polskiej (Katowice 1994); Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym (Katowice 2005); Gwara śląska – świadectwo kultury, narzędzie komunikacji. Sytuacja językowa w miastach Górnego Śląska (współautorstwo; Katowice 2001); Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych (współautorstwo; Katowice 2010); Kultura piśmienności młodego pokolenia (współautorstwo; Katowice 2010); Literacy of the young generation in a diglossic environment (współautorstwo; Katowice 2012); Style współczesnego języka polskiego. Przewodnik po stylistyce polskiej (współautorstwo; Kraków 2013).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
