Opowiedzieć człowieka, śpiewając pieśń Femiosa. W stronę estetyki biografii
(Article in English/Artykuł w języku angielskim)
Abstrakt
Opierając się na teoretycznych pismach Tzvetana Todorova i Georga Lukácsa poświęconych powieści, esej niniejszy postuluje szersze uznanie biografii za gatunek literacki. Autor tekstu określa gatunek biografii jako gatunek radykalnej niekompletności, omawiając jednoczesne poszukiwanie prawdy i skłonność do fragmentacji w dążeniu biografa jako jakości, która cechuje nie tylko źródła, z jakich biograf korzysta, ale także determinuje przygodny, nieciągły charakter intelektualnej i emocjonalnej przestrzeń, którą zamieszkuje zarówno podmiot biograficzny, jak i sam biograf.
Słowa kluczowe
biografia; teoria literatury; teoria biografii; Tzvetan Todorov; Georg Lukács; prawda w biografii; proza; gatunek
Bibliografia
Todorov, Tzvetan. The Poetics of Prose. Ithaca: Cornell University Press, 1977.
Bryant, John. “The Biographical Re-Turn: Writing Melville Biography and the Example of Women.” In: The New Melville Studies, edited by Cody Marrs. Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
James, Henry. “The Art of Fiction.” In: Partial Portraits. London: Macmillan and Co., 1919.
Lukács, Georg. The Theory of the Novel. Cambridge, MA: The MIT Press, 1971.
Homer. The Odyssey. Translated by Alexander Pope. London: F. J. Du Roveray, 1806.
John Jay College of Criminal Justice, City University of New York Stany Zjednoczone
https://orcid.org/0000-0002-3093-7561
John Matteson (ur. 3 marca 1961 w San Matteo w Kaliforni) jest amerykańskim literaturoznawcą, kulturoznawcą, historykiem i biografem. Piastuje funkcję Distinguished Professor na wydziale Anglistyki w John Jay College of Criminal Justice, City University of New York. W 2008 roku zdobył nagrodę Pulitzera w dziedzinie biografii/autobiografii za swoją pierwszą książkę Eden's Outcasts: The Story of Louisa May Alcott and Her Father. Matteson jest absolwentem Uniwersytetów Princeton, Harvard, oraz Columbia. Pisał artykuły do wielu wpływowych czasopism, wśród których najważniejsze to The New York Times i The Wall Street Journal, oraz wysokopunktowane czasopisma naukowe The New England Quarterly, Streams of William James i Leviathan. Druga książka autorstwa Johna Mattesona, The Lives of Margaret Fuller, została opublikowana w styczniu 2012 r. - i w tym samym roku została wyróżniona nagrodą Ann M. Sperber Biography Award jako wybitna biografia dziennikarza lub innej postaci w mediach. Matteson był także finalistą Plutarch Award, konkursu o nagrodę za najlepszą biografię roku, wybranej przez Międzynarodową Organizację Biografów (BIO). Uzyskał też nominację do nagrody PEN/Jacqueline Bograd Weld Award for Biography. Inną istotną publikacją autora jest krytyczne wydanie powieści Louisy May Alcott Little Women z komentarzami w jego opracowaniu, które ukazało się nakładem wydawnictwa W. W. Norton & Company w listopadzie 2015 r. Wydanie to zawierało wiele unikatowych fotografii z rodzinnego domu Alcottów - Orchard House, a także liczne ilustracje i fotosy z różnych adaptacji filmowych dzieł pisarki. Najnowsza książka Mattesona, A Worse Place Than Hell: How the Civil War Battle of Fredericksburg Changed a Nation, ukazała się w lutym 2021 roku. John Matteson wystąpił też w filmie dokumentalnym Orchard House: Home of Little Women z 2018 roku. Pełnił też funkcję skarbnika the Melville Society; jest członkiem rady doradczej towarzystwa Louisa May Alcott Society, członkiem Towarzystwa Historycznego Massachusetts. W ubiegłej kadencji, pełnił też funkcję zastępcy dyrektora Leon Levy Center for Biography.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
