Pytania o wartość. Ekonomiczne uwikłania jednostki i języka w <i>Wyznaniach</i> Jeana-Jacques'a Rousseau
(artykuł w języku polskim, abstrakt w języku angielskim)
Abstrakt
"Pytania o wartość. Ekonomiczne uwikłania jednostki i języka w Wyznaniach Jeana-Jacques'a Rousseau"
Szkic stanowi próbę ukazania zróżnicowania sposobów ewokacji i wieloznaczności problematyki ekonomicznej w Wyznaniach Jeana-Jacques’a Rousseau. Liczne motywy biograficzne wskazują paradoksalność sytuacji i wyborów autora Rozprawy o nierówności, jednocześnie kwestionującego społeczne funkcje pieniądza jako formę zniewolenia i poszukującego stabilizacji finansowej jako rękojmi wolności. Tekst Wyznań problematyzuje także kwestię relatywności stosunku pieniądza i towaru oraz braku samoistnej wartości pieniądza, jak również przeniesienie tej wizji na relacje międzyludzkie. Ekonomizację myślenia o świecie dostrzec można też w intensywnym dialogu z publicznością i w znaczeniu nadawanemu pismom autobiograficznym w walce o ustalenie własnej wartości w oczach czytelników.
Słowa kluczowe
Jan Jakub Rousseau; Wyznania; literatura i ekonomia; autobiografia; wartość; Jean-Jacques Rousseau
Bibliografia
Baczko, Bronisław. “Paradoksy russoistyczne”. W: Jean-Jacques Rousseua, Umowa społeczna [i in.], przeł. Bronisław Baczko [i in.], oprac. i wstępem oraz przypisami opatrzył Bronisław Baczko, IX–LXI. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
Baczko, Bronisław. Rousseau: samotność i wspólnota. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2009.
Baron-Milian, Marta. Wat plus Vat. Związki literatury i ekonomii w twórczości Aleksandra Wata. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2015.
Bieńczyk, Marek. Przezroczystość. Kraków: Znak, 2007.
Derrida, Jacques. O gramatologii, przeł. Bogdan Banasiak. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 2011.
Gusdorf, Georges. “Warunki i ograniczenia autobiografii”, przeł. Janusz Barczyński. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 19–46. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2009.
Hörisch, Jochen. Orzeł czy reszka. Poezja pieniądza, przeł. Jadwiga Kita-Huber, Steffen Huber. Kraków: Universitas, 2010.
Renza, Louis A. “Wyobraźnia stawia veto: Teoria autobiografii”, przeł. Maciej Orkan-
-Łęcki. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 47–82. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2009.
Rousseau Jean-Jacques. “[Historia życia wewnętrznego]”, przeł. Bronisław Baczko. W: Filozofia francuskiego Oświecenia, wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył Bronisław Baczko, 350–352. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.
Rousseau, Jean Jacques. Emil, czyli o wychowaniu, t. 1, przeł. Eugeniusz Zieliński, wstępem i komentarzem opatrzył Jan Legowicz. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1955.
Rousseau, Jean Jacques. Wyznania, przeł. i wstępem opatrzył Tadeusz Boy-Żeleński. Kraków: Zielona Sowa, 2003.
Rzadkowska, Ewa. “Wstęp”. W: Jan Jakub Rousseau, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. Ewa Rzadkowska, III–LXIV. Wrocław [i in.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1962.
Rzadkowska, Ewa. “Wstęp”. W: Jan Jakub Rousseau, Wyznania (wybór), przeł. Tadeusz Żeleński (Boy), oprac. Ewa Rzadkowska, III–XCII. Wrocław [i in.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1978.
Shell, Marc. Ekonomia literatury, przeł. Aleksandra Małecka. Kraków: Korporacja ha!art, 2015.
Starobinski, Jean. Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau, przeł. Janusz Wojcieszak. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000.
Warchala, Michał. “Rousseau, Diderot i narodziny autentyczności.” Teksty Drugie, 1–2 (2006), 205–224.
Żeleński, (Boy) Tadeusz. “Od tłumacza”. W: Jean Jacques Rousseau, Wyznania, przeł. i wstępem opatrzył Tadeusz Boy-Żeleński, 3–20. Kraków: Zielona Sowa, 2003.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-2353-7364
Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Śląskim (2010). Doktor nauk humanistycznych (2016), literaturoznawczyni. Zainteresowania: historia literatury epok oświecenia i romantyzmu, tradycja oświeceniowa i romantyczna w literaturze współczesnej, twórczość Jana Potockiego, komparatystyka literacka, historia powieści, dynamika przemian kategorii estetycznych (ironia, groteska, melancholia). Autorka książki „Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego i wybrane powieści XX wiek (Fowles – Rosendorfer – Gretkowska) (Katowice 2018) oraz kilkunastu szkiców omawiających dorobek twórców oświeceniowych i romantycznych, a także współczesnych. Współredaktorka kilku tomów zbiorowych poświęconych zagadnieniom kultury literackiej XVIII i XIX wieku. Opiekunka Studenckiego Koła Naukowego Romantyzmu (2010–2013; 2017–2019). Sekretarz Śląskiego Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (od 2016).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
