Demontaż idei wolności. Degeneracja dydaktyki w humanistyce?


Abstrakt

Dydaktyka jest funkcją systemu edukacji opartą o badanie-śledzenie osób biorących udział w procesie nauczania i uczenia się. Owo śledzenie ucznia przez nauczyciela/mistrza i odwrotnie ustanawia co jakiś czas w procesie przekazywania wiedzy proceder samodzielnego myślenia, który z jednej strony pozwala rozwijać idee, z drugiej jednak, również je wypacza i naraża adepta humanistyki na upadek w ideologię. W swoich rozważaniach na temat demontażu idei i degeneracji nauczania posłużę się koncepcją błędów poznawczych, polemiką na temat współczesnego uniwersytetu (Bill Readingd), koncepcją dyskursów Jacques’a Lacana i ustaleniami Hannah Arendt na temat woli i ideologii, oraz założeniami teorii systemów społecznych Niklasa Luhmanna rozumianych jako autopoietyczne systemy skodyfikowanych reguł funkcjonowania.


Słowa kluczowe

dydaktyka; mistrz; systemy społeczne; myślenie; dyskurs akademicki

Arendt, Hannah. Polityka jako obietnica, przeł. Wojciech Madej, Mieczysław Godyń. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005.

Arendt, Hannah. Życie umysłu, przeł. Hanna Buczyńska-Garewicz, Robert Piłat, Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia, 2016.

Arendt, Hannah. Korzenie totalitaryzmu, przeł. Daniel Grinberg, Mariola Szawiel, Warszawa: Świat Książki, 2021.

Barthes, Roland. System mody, przeł. Maciej Falski. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.

Doda, Agnieszka. Pośpiech i cynizm. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora, 2002.

Dostojewski, Fiodor. Notatki z Podziemia, przeł. Władysław Broniewski, Gabriel Karski. Warszawa: Plus 1992.

Jent, Glenn A. “Perennialism: or, ‘give me that old time religion’”. http://www.ttgst.ac.kr/upload/ttgst_resources13/20123-176.pdf (2.08.2022).

Kahneman, Daniel. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, przeł. Piotr Szymczak. Poznań: Media Rodzina, 2012.

Kołakowski, Leszek. Obecność mitu. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994.

Kwiek, Marek. “Wprowadzenie: Reforma szkolnictwa wyższego w Polsce i jej wyzwania. Jak stopniowa dehermetyzacja systemu prowadzi do jego stratyfikacji”. Nauka i Szkolnictwo Wyższe 2, nr 50 (2017), 9–38. https://cpp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2022/03/Kwiek_Wprowadzenie_NISW_50_2017_Dehemermetyzacja-i-stratyfikacja.pdf, (08.08.2022).

Lacan, Jacques. “Encore”. Le Séminaire, Livre XX, ét. par Jean-Allan Miller. Paris: Éditions du Seuil, 1999.

Luhmann, Niklas. Systemy społeczne, przeł. Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos, 2007.

Luhmann, Niklas. Realność mediów masowych, przeł. Joanna Barbacka. Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2009.

Piaget, Jean. Strukturalizm, przeł. Stanisław Cichowicz. Warszawa: PWN, 1972.

Readings, Bill. Uniwersytet w ruinie, przeł. Samanta Stecko. Warszawa: Naukowe Centrum Kultury, 2017.

Saussure, Ferdynand. Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. Krystyna Kasprzyk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.

Szrajnert, Rafał. “Błąd koniunkcji. Model mentalny, podejmowanie najlepszych decyzji i szybkiego rozwiązywania trudnych problemów”. https://www.rafalszrajnert.pl/blad-koniunkcji/ (8.08.2022).

Taleb, Nassim Nicholas. “Corporate Socialism: The Government is Bailing Out Investors & Managers Not You”. https://medium.com/incerto/corporate-socialism-the-government-is-bailing-out-investors-managers-not-you-3b31a67bff4a (8.08.2022).

Witkowski, Lech. “Dwanaście ‘grzechów głównych’ reform w nauce i na uczelniach (przed J. Gowinem i po nim)”. Zdanie. Pismo Stowarzyszenia “Kuźnica” 3, 194 (2022), 42–50.

Žižek, Slavoy. Przekleństwo fantazji, przeł. Adam Chmielewski. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001

Pobierz

Opublikowane : 2024-07-18


Doda-WyszyńskaA. (2024). Demontaż idei wolności. Degeneracja dydaktyki w humanistyce?. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (48), 169-187. https://doi.org/10.31261/errgo.14540

Agnieszka Doda-Wyszyńska  adod@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  Polska
https://orcid.org/0000-0002-4726-5669




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).