O propozycjach klasyfikacji jednostek mowy ludzkiej – polemicznie
Abstrakt
About proposals for the classifications of the units of human speech – polemically
The article is a reconnaissance. First, the author discusses with the authors of the classification of language and speech. Second, the author formulates own proposals in question of quality and quantity of units of human speech. The author distinguishes between units who perform functions: representative (propositional) and communication (text) and analyzes it based on different linguistic programs.
Key words: speech unit, metalinguistics, sentence, text
Bibliografia
Słowniki
EJO – Polański K., red., 1999: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław.
ISJP – Bańko M., red., 2000: Inny słownik języka polskiego. T. 1–2. Warszawa.
USJP – Dubisz S., red., 2003: Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 1–6. Warszawa.
Literatura
Ajdukiewicz K., 1985: Język i poznanie. T. 1–2. Warszawa.
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009: Tekstologia. Warszawa.
Bloch-Rozmej A., Buczek-Zawiła A., 2008: Fonologia rządu. Charakterystyka modelu i jego zastosowań. „Zeszyty Naukowe KUL” nr 3, s. 57–74.
Bogusławski A., 1959: O zasadach analizy morfologicznej. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XVIII, s. 87–95.
Bogusławski A., 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka. „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 356–364.
Bogusławski A., 1983: Słowo o zdaniu i tekście. W: Dobrzyńska T., Janus E., red.: Tekst i zdanie. Zbiór studiów. Warszawa, s. 17–31.
Bogusławski A., 1987: Obiekty leksykograficzne i jednostki języka. W: Saloni Z., red.: Studia z polskiej leksykografii współczesnej. T. 3. Białystok, s. 13–31.
Bogusławski A., 1989: Preliminaria gramatyki operacyjnej. „Polonica” XIII, s. 163–222.
Bogusławski A., 2008: Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny. Warszawa.
Bogusławski A., 2009: Myśli o gwiazdce i o regule. Warszawa.
Danielewiczowa M., 2010: Schematy składniowe – podstawowe kwestie metodologiczne. „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 5–27.
Gleason J.B., Ratner N.B., 2005: Psycholingwistyka. Bobryk J. i in., tłum. Gdańsk.
Heinz A., 1978: Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa.
Kawka M., 2010: Dyskurs jako przedmiot badań językoznawczych. W: Czopek-Kopciuch B., Żmigrodzki P., red.: Język polski – wczoraj, dziś, jutro… Kraków, s. 102–107.
Kurcz I., 2000: Psychologia języka i komunikacji. Warszawa.
Kuryłowicz J., 1971: Podstawowe struktury języka: grupa i zdanie. W: Lewicki A.M., red.: Problemy składni polskiej. Studia, dyskusje, polemiki z lat 1945–1970. Kraków, s. 37–44.
Lubaszewski W., 1982: Struktura morfemowa polskiego czasownika (próba opisu generatywnego). Wrocław–Warszawa–Kraków.
Mecner P., 2007: Elementy gramatyki umysłu. Od struktur składniowych do minimalizmu. Kraków.
Nowak T., 2013: Językoznawstwo współczesne na tle koncepcji programów badawczych I. Lakatosa. „Linguistica Copernicana” X, nr 2, s. 235–254.
Nowak T., 2014: Modele lingwistyczne – ile i dla kogo? W: Moroz A., Sobotka P., Żabowska M., red.: Maiuscula linguistica. Studia in honorem Professori Matthiæ Grochowski sextuagesimo quinto dedicata. Warszawa, s. 339–354.
Saussure F. de, 2002: Kurs językoznawstwa ogólnego. Kasprzyk K., tłum. Warszawa.
Saussure F. de, 2004: Szkice z językoznawstwa ogólnego. Danielewiczowa M., tłum. Warszawa.
Wajszczuk J., 2005: O metatekście. Warszawa.
Witosz B., 2005: Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki. Katowice.
Zaron Z., 2009: Problemy składni funkcjonalnej. Warszawa.
Zawadowski L., 1966: Lingwistyczna teoria języka. Warszawa.
Żurowski S., 2013a: Gdzie szukać w słownikach nieleksykalnych jednostek języka? „Prace Filologiczne” LXIV, cz. 1, s. 421–430.
Żurowski S., 2013b: W stronę słowotwórstwa operacyjnego. „Slavia Meridionalis. Studia Slavica et Balcanica” XIII, s. 41–52.
Uniwersytet Śląski Polska
Tomasz Nowak, dr hab., adiunkt w Zakładzie Leksykologii i Semantyki w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania naukowe: gramatyka, semantyka, kognitywistyka. Autor monografii: Od przesłanki do konkluzji. Polskie czasowniki wnioskowania (Katowice 2013), Przyimki lokatywno-inkluzyjne we współczesnym języku polskim (w głębi, w obrębie, w środku, we wnętrzu) (Katowice 2008), Język w świetle odkryć nauki (Kraków 2011).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
