Która gramatyka jest realna psychologicznie? Wybrane modele lingwistyczne na tle wyników badań eksperymentalnych
Abstrakt
Which Model of Grammar is Psychologically Real? Selected Models of Linguistic on the Background of Experimental Results
The article is reconnaissance. The author seeks to answer the question: which model of grammar is psychologically real? The content of the paper focuses on issues relating to the hypothesis of grammar: phrase structures grammar and dependency grammar. In close relationship with the analyzed problem author make some experiments. On this basis, the author draws own conclusions.
Key words: hypothesis linguistic, psychological reality, epistemological control, laboratory experiment
Bibliografia
Apresjan J., 1971: Koncepcje i metody współczesnej lingwistyki strukturalnej. Saloni Z., tłum. Warszawa.
Bever T.G., 1970: The Cognitive Basis for Linguistic Structures. In: Hayes J.R., ed.: Cognition and the Development of Language. New York, s. 279–362.
Bogusławski A., 2004: Aspekt i negacja. Warszawa.
Brzeziński J., 2012: Metodologia badań psychologicznych. Warszawa.
Friederici A.D., 2011: The Brain Basis of Language Processing: From Structure to Function. “Physiological Reviews” no 91 (4), s. 1357–1392.
Gaifman H., 1965: Dependency Systems and Phrase-structure Systems. “Information and Control” VIII, s. 304–337.
Greene J., 1977: Psycholingwistyka. Chomsky a psychologia. Łaszcz J., tłum. Warszawa.
Johnson N.F., 1965: The Psychological Reality of Phrase-structure Rules. “Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior” IV, s. 469–475.
Johnson-Laird P.N., 1996: Gramatyka a psychologia. W: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów. T. 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem. Graff A. [et al.], tłum. Warszawa, s. 149–162.
Lakoff G., Johnson M., 1988: Metafory w naszym życiu. Krzeszowski T.P., tłum. Warszawa.
Langacker R., 2009: Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Tabakowska E. i in., tłum. Kraków.
Laskowski R., 1998: Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna. W: Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H., red.: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa, s. 152–170.
Lyons J., 1998: Chomsky. Stanosz B., tłum. Warszawa.
Marr D., 1982: Vision: A Computational Investigation into the Human Representation and Processing of Visual Information. New York.
Mazurkiewicz-Sokołowska J., 2006: Transformacja i strategie wiązania w lingwistycznych badaniach eksperymentalnych. Kraków.
Mykowiecka A., 2007: Inżynieria lingwistyczna. Komputerowe przetwarzanie tekstów w języku naturalnym. Warszawa.
Polański K., red., 1999: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław.
Rączaszek-Leonardi J., 2008: Metodologiczne podstawy współczesnej psycholingwistyki. W: Stalmaszczyk P., red.: Metodologie językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje. Kraków, s. 236–251.
Siuta J., red., 2006: Słownik psychologii. Kraków.
Such J., Szcześniak M., 1999: Filozofia nauki. Poznań.
Vigliocco G., Vinson D.P., Druks J., Barber H., Cappa S.F., 2011: Nouns and Verbs in the Brain: A Review of Behavioural, Electrophysiological, Neuropsychological and Imaging Studies. “Neuroscience and Biobehavioral Reviews” XXXV, s. 407–426.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Tomasz Nowak, dr hab., pracuje w Zakładzie Leksykologii i Semantyki w Instytucie Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: matematyczno-przyrodnicze aspekty lingwistyki. Autor kilkudziesięciu publikacji (artykułów i książek) z zakresu różnych dyscyplin lingwistycznych, m.in. monografii: Od przesłanki do konkluzji. Polskie czasowniki wnioskowania (Katowice 2013).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
