Włoskie złożenia nominalne typu V+N – problemy tłumaczenia na język polski
Abstrakt
Italian V+N Compounds and Their Translation into Polish
The focus of the article is on the structural and semantic analysis of Italian V+N compounds and on their translation into Polish. These structures indicate the agents, objects, containers, notions and phenomena. In Polish, they resemble the Italian formations in terms of structure and derivation or they show regularity in translation accoring to Polish derivational norms. The Polish equivalents manifest themselves as regular deverbal or denominal derivatives with a suffix or as periphrastic expressions. In the case of some new compounds of that type, created on the basis of linguistic competence and existing models, it is not always easy to find an equivalent, despite functional rules of word formation.
Semantic restrictions and cultural differences are often the reason for their untranslatability.
Key words: compounds, derivation, deverbal derivative, collocation, translation
Bibliografia
Słowniki
Zingarelli N., red., 1941–2016: Vocabolario della lingua italiana. Bologna.
Sabatini F., Coletti V., 2003–2007: Dizionario della lingua italiana. Milano.
Literatura
Grossmann M., Rainer F., 2004: La formazione delle parole in italiano. Tübingen.
Grzegorczykowa R., 1979: Zarys słowotwórstwa polskiego. Warszawa.
Grzegorczykowa R., 1998: Langues et conceptualisations du monde. In: Bartol-Jasińska D., ed.: Langues et peuples d’Europe centrale et orientale dans la culture française. Michigan, s. 27–37.
Hejwowski K., 2006: Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa.
Ježek E., 2005: Lessico. Classi di parole, strutture, combinazioni. Bologna.
Klemensiewicz Z., 1974: Historia języka polskiego. Warszawa.
Renzi L., Salvi G., Cardinaletti A., red.: 1991: Grande grammatica italiana di consultazione. Bologna.
Rospond S., 1973: Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa.
Scalise S., Bisetto A., 2008: La struttura delle parole. Bologna.
Tabakowska E., 2002: Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki. W: Lewicki R., red.: Przekład – język – kultura. Lublin, s. 25–34.
Università degli Studi di Torino Włochy
Irena Putka, dr, emerytowana lektorka języka polskiego na Uniwerytecie w Turynie i profesor kontraktowy na uniwersytecie w Mediolanie. Zainteresowania badawcze: nauczanie języka polskiego jako obcego, zagadnienia konfrontatywne polsko-włoskie, teoria tłumaczenia. Jest autorką opracowania monograficznego Konstrukcje włoskie z czasownikami „fare”, „dare”, „prendere” i ich odpowiedniki polskie (Warszawa 1997), wielu artykułów opublikowanych w polskich i włoskich czasopismach językoznawczych oraz w zbiorach materiałów konferencyjnych PAN w Rzymie, m.in. La norma di fronte alle nuove tendenze nella lingua polacca contemporanea (w: Il problema del canone nella letteratura polacca. Red. M. Ciccarini, K. Żaboklicki. Roma 2003); Aspetti linguistici della narrazione nella prosa dei giovani scrittori polacchi (w: Italia, Polonia, Europa. Scritti in memoria di Andrzej Litwornia. Red. A. Ceccherelli. Roma 2007); Le formazioni italiane tipo „padellata” e la loro traduzione in polacco („Studi Slavistici” 2012); Język polski we Włoszech i w północno-wschodnich regionach Francji („Poradnik Językowy” 2013, z. 8). Jest członkiem PTJ i AIP (Associazione Italiana dei Polonisti).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
