Język:
RU
| Data publikacji:
20-11-2025
|
Abstrakt
| s. 1-28
W artykule omówiono specyfikę serii translatorskiej powieści Sergiusza Piaseckiego Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy,która ukazała się w języku białoruskim. Każdy z tłumaczy – Feliks Januszkiewicz, Galina Bienkiewicz, Maria Puszkina – tworzy nieco inny obraz pisarza i jego powieści dla białoruskich czytelników. Ważną rolę w tym procesie odgrywają parateksty, które w różnych przekładach inaczej pozycjonują książkę. W pierwszym z nich wyróżnia się wątek historyczno-przygodowy, w drugim – polsko-białoruski dualizm Piaseckiego i jego romantyczny wizerunek, w trzecim – magiczny wymiar utworu.
Język:
PL
| Data publikacji:
07-10-2025
|
Abstrakt
| s. 1-21
Artykuł jest próbą zastosowania teorii przekładu intersemiotycznego i interkulturowego w odniesieniu do adaptacji filmowej. Autorka analizuje film Vinka Brešana Svjedoci (2003) powstały w oparciu o powieść Juricy Pavičicia Ovce od gipsa (1997), wskazując i opisując trzy operacje formalno-semantyczne (inwersja, amplifikacja, transakcentacja), które w zasadniczy sposób zaważyły na kształcie filmu. Badanie prowadzi ją do wniosku, że adaptacja, choć zachowuje sensy pierwowzoru, to dokonuje korekty ich hierarchii. Film Brešana wprowadza mocniej aniżeli książka – mocniej poprzez charakter swojego medium i typowe dla niego środki, ale też dokumentalną formułę, inwersję porządku wydarzeń i szereg zabiegów amplifikacyjnych – jako widzialne i słyszalne to, co nie było wcześniej pokazywane na ekranie, a mianowicie chorwackie zbrodnie wojenne.
Język:
PL
| Data publikacji:
15-09-2025
|
Abstrakt
| s. 1-14
Artykuł proponuje podejście do znaczenia metaforycznego z punktu widzenia teorii profilowania, powstałej w ramach polskiej szkoły kognitywistycznej. Tekst zawiera przykłady kontekstowej realizacji leksemu worek, które eksplikują profilowanie, zachodzące zarówno podczas dosłownego, jak i metaforycznego użycia wyrazu. Focus artykułu jednak leży na różnego rodzaju stosunkach, które powstają między komponentami metafory na płaszczyźnie międzyjęzykowej w zależności od profilu. W ramach tych stosunków zarysowują się różne translatologiczne problemy, w tym obecność metaforycznych aproksymatów. Powstają one w przypadku odmiennych tematów i identycznych nośników metaforycznych u których wyprofilowano różne cechy, np. fox w języku angielskim i lis w językach słowiańskich. Artykuł także przedstawia możliwości, które daje uwzględnienie profili przy doborze translatu, a również zwraca uwagę na fakt, że metafory, wyodrębnione na podstawie różnych rodzajów znaczenia, czyli metafora identyfikująca i metafora predykacyjna potrzebują odmiennych podejść do rozwiązań zadań translatorskich.
Język:
PL
| Data publikacji:
15-09-2025
|
Abstrakt
| s. 1-26
Artykuł analizuje twórczość Dubravki Đurić przez pryzmat performatywności i przekładu, ukazując, w jaki sposób jej poezja i performanse stają się przestrzeniami transgresji językowej i tożsamościowej. Wielojęzyczność, głos i intertekstualność służą jako narzędzia poetyckiego „post-przekładu”.
Język:
PL
| Data publikacji:
07-10-2025
|
Abstrakt
| s. 1-19
Niniejszy artykuł przybliża temat mitopoetyckiego podejścia do postaci z mitologii słowiańskiej w tłumaczeniu wiersza Siergieja Gorodeckiego na język polski autorstwa Jerzego Litwiniuka . Przyjrzymy się bliżej utworowi: Рожество Ярилы (1905) – Jariła (1971). Naszym zadaniem jest analiza tłumaczenia i prześledzenie, w jakim stopniu tłumacz odzwierciedlił specyfikę postaci z mitologii (ros. Ярила) przedstawionej w oryginale, a w jakim stopniu zmienił jej wizerunek w tłumaczeniu. Pokażemy również, w jaki sposób konkretne działania translatorskie wpływają na percepcję sytuacji lirycznej przedstawionej w wierszu. Na koniec zbadamy, w jakim stopniu ekwilinearność i ekwirytmiczność (Kwiatkowski) zostały zachowane w analizowanym tekście.
Język:
PL
| Data publikacji:
15-09-2025
|
Abstrakt
| s. 1-21
W artykule omówiono niszczenie rytmów w polskim tłumaczeniu powieści Do latarni morskiej Virginii Woolf, którego autorem jest Krzysztof Klinger. Pokazano, że rytm współtworzy znaczenie tekstu oraz może pełnić szereg funkcji na poziomie mikro i makro – m.in. w całej omawianej powieści naśladuje dynamikę przebiegu procesów myślowych. Tym samym zaburzanie rytmu w przekładzie, przede wszystkim na poziomie składni i interpunkcji, zubaża sens utworu.
Język:
PL
| Data publikacji:
28-10-2024
|
Abstrakt
| s. 1-17
This article presents selected contemporary answers to the old question of the need for literary translation from Slovak into Czech. It also draws attention to the implications of the question of the legitimacy of this translation. To describe the place occupied by translated Slovak literature in the Czech literary field, I propose the practical application of the language of sociology of literature.
Język:
##locale.name.hr_HR##
| Data publikacji:
26-06-2025
|
Abstrakt
| s. 1-19
W artykule dokonano analizy ekwiwalentów przekładowych angielskiego intensyfikatora bardzo w języku polskim, chorwackim i serbskim. Materiał badawczy zebrano z dwóch przekładów na język polski oraz chorwackiego i serbskiego tłumaczenia angielskiej powieści dla dzieci „Kubuś Puchatek” autorstwa A. A. Milne’a. Celem pracy jest przedstawienie różnych rozwiązań tłumaczeniowych związanych z intensyfikacją znaczenia. Rozwiązania te obejmują procedury na poziomie morfologicznym, leksykalnym i semantyczno-syntaktycznym. Analiza przykładów wykazała, że dosłowny odpowiednik angielskiego intensyfikatora nie jest najczęstszym wyborem tłumaczy i że istnieje szeroka gama różnych struktur językowych – zarówno prostych, jak i złożonych – spełniających tę samą lub podobną funkcję. Różne rozwiązania tłumaczeniowe zawierają, oprócz intensyfikacji znaczeń, także znaczenia dodatkowe lub większy stopień intensyfikacji treści niż ten występujący w tekście oryginalnym. Wszystkie ekwiwalenty zawierają jednak element oceny jakościowej lub ilościowej, a ich dobór jest zgodny z kontekstem społeczno-kulturowym, czyli odpowiednim dla dzieci rejestrem językowym i naturalnością wypowiedzi.
Język:
##locale.name.hr_HR##
| Data publikacji:
13-06-2025
|
Abstrakt
| s. 1-16
Leszek Małczak, literaturoznawca i tłumacz ,wybitny znawca historii chorwacko-polskich relacji kulturalnych od XX wieku po współczesność, który konsekwentnie podkreśla i wskazuje na teatr jako ich najistotniejszy aspekt, w swoich badaniach niewątpliwie dużo uwagi poświęca chorwacko-polskim związkom teatralnym. Potwierdzają to jego liczne prace, w których bada poszczególne okresy polskiej recepcji twórczości dramatycznej i teatralnej, a także analizuje wybrane tłumaczenia chorwackich dramatów na język polski. Osiągając do dziś imponujący dorobek naukowy zarówno pod względem zakresu, jak i znaczenia, a także będąc nieprzerwanie obecnym w chorwackiej humanistyce od dwudziestu lat i regularnie uczestnicząc w najważniejszych konferencjach teatrologicznych w Chorwacji, polski kroatysta wniósł istotny wkład do chorwackich badań teatrologicznych.