Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

The Evolution of China’s Codification of Private International Law and Its Latest Development: Comments on China’s New PIL‑Act

Zou Guoyong , Wu Wei

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 13-36

Prior to the 20th century, the codification of private international law in China progressed in very slow pace, even though the earliest conflict rule already emerged in the Tang Code of 651. The promulgating of the Statute on the Application of Law on August 5, 1918 marked the birth of China’s modern private international law. Since the reform and open‑door policy was initiated in 1978, the codification of private international law in China has been entering into a stage of rapid and great improvement. A series of choice‑of‑law rules have been laid down in some domestic legislations, such as the General Principles of the Civil Law of 1986, the Maritime Act of 1992, the Civil Aviation Act of 1995, etc., and a lot of related judicial interpretations. However, the non‑systematic, incomplete, lacking conformity and unscientific provisions in the existing legislations cannot meet the practical needs. With the unremitting efforts of Chinese legislature and scholars of private international law over 20 years, the Act of the PRC on the Application of Laws in Foreign‑Related Civil Relations (PIL‑Act) was adopted on October 28, 2010. This Act contains 8 chapters and 52 articles, and reflects, both in style and in specific rules, many outstanding features, e.g. the expansion of the scope of party autonomy, habitual residence used as main connecting point in determining lex personalis, increased flexibility in application of laws. Meanwhile, there are some shortcomings in the PIL‑Act which should be improved through the judicial interpretations and subsequent legislative amendments in the future.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Czy do zakresu statutu formy pełnomocnictwa należy udział świadka potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem? Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2022 r. (III CZP 22/22)

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 183-193

Sąd Okręgowy w Kielcach zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: "Czy do wskazanego na podstawie art. 25 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. 2015, poz. 792)[1] statutu formy pełnomocnictwa udzielonego w stanie Illinois (USA) do przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce należy udział świadka, potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem?"Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały rozstrzygającej to zagadnienie prawne wskazując jednocześnie, że w świetle art. 23 i 25 p.p.m. prawem właściwym do oceny udzielonego pełnomocnictwa jest prawo stanu Illinois jako prawo miejsca jego wystawienia (prawo miejsca dokonania czynności prawnej – lex loci actus). Ponadto zwrócił uwagę, że przedstawiając wskazaną wątpliwość do rozstrzygnięcia jako zagadnienie prawne, Sąd Okręgowy nie dokonał wyczerpujących ustaleń w zakresie treści prawa właściwego. Zastrzeżenia budzą rozważania Sądu Najwyższego, w których wskazano, że dla celów rozstrzygnięcia przedstawionego mu zagadnienia prawnego, konieczne jest uprzednie przesądzenie tego, jakie jest znaczenie i jaka jest funkcja rozpatrywanego wymagania oraz przyczyny jego ustanowienia, a także skutki jego niedochowania w prawie właściwym dla formy. Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne można było rozstrzygnąć, opierając się na kwalifikacji dokonanej na tle art. 25 ust. 1 p.p.m. Nie było do tego konieczne poddawanie szczegółowej analizie przepisów Illinois Power of Attorney Act i ustalenie roli świadka obecnego przy udzielaniu pełnomocnictwa regulowanego tymi przepisami. Jego udział w czynności prawnej dokonywanej przez mocodawcę należy do zakresu statutu formy czynności prawnej w rozumieniu art. 25 ust. 1 zd. 1 i 2 p.p.m. Rolą świadka w rozpatrywanym przypadku jest bowiem potwierdzenie swoim podpisem, że w jego obecności doszło do udzielenia pełnomocnictwa i złożenia podpisu przez mocodawcę pod treścią oświadczenia, w którym udziela on tego pełnomocnictwa. Pełni on przy tej czynności prawnej rolę podobną do notariusza (notary public), którego udział przy jej dokonaniu także jest wymagany, co nie jest kwestionowane jako wymóg objęty zakresem zastosowania statutu formy.

 

[1] Dalej p.p.m.

2023-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Loi du 4 février 2011 — Droit international privé. The Act on Private International Law dated 4 February 2011

Paulina Twardoch , Maciej Zachariasiewicz

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 109-138

This document presents the English translation of the Polish Act on Private International Law of 4 February 2011. The Act's primary function is to govern the determination of the applicable law for private law relationships that are connected with more than one state. It establishes nationality as the primary connecting factor for natural persons and the law of the seat for legal persons. The legislation covers a wide array of topics, including obligations, property rights, family law, and succession.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawa rzeczowe przysługujące obywatelom Ukrainy na tle obowiązujących w Polsce norm kolizyjnych

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 20-03-2023 | Abstrakt | s. 29-48

Mass inflow of Ukrainian citizens into Poland gives rise to many legal issues, including conflict-of-law questions about rights in rem held by such persons both in respect of property left in Ukraine and property brought to Poland. In the context of the prolonged stay of such persons in Poland, one crucial task may be, for example, to establish the law applicable to the disposal of their property brought to Poland under legal acts made in Poland.
The Agreement between the Republic of Poland and Ukraine on legal aid and legal relationships in civil and criminal matters, done at Kiev on 24 May 1993, applicable in Polish-Ukrainian relations, devotes several  provisions to those questions.
However, the Agreement ignores the question of the law applicable to property law relationships having movable items as their objects. In particular, it does not designate the law applicable to contracts transferring the ownership of movable assets and contracts encumbering such assets with limited rights in rem. The relevant norms in this regard are conflict-of-law rules of the Polish Act of 04 February 2011 — Private International Law, and of the Ukrainian confl ict-of-law Act of 23 June 2005, designating the law applicable to property.
Accordingly, as long as movable items are located in Poland, Polish law will apply with regard to the respective property law relationships. This is provided for in Article 41 (1) of the Private International Law Act. However, Polish law will not apply to obligational and property rights having as their object immovable properties located in Ukraine, which is covered by Article 32 of the Agreement of 24 May 1993. In this regard, Ukrainian law is exclusively applicable.
Under Article 41 (2) of the Private International Law Act, in the assessment of legal relationships relating to a movable property brought to Poland from Ukraine, one should also consider legal events taking place when the asset in question was still in Ukraine. However, the assessment of legal events having an impact on property law relationships taking place in Poland and relating to movable items brought back to Ukraine will be based on the Ukrainian law.

2023-03-20



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolejny przejaw fenomenu kodyfikacji prawa prywatnego międzynarodowego w Ameryce Łacińskiej – urugwajska Ustawa Ogólna o Prawie Prywatnym Międzynarodowym n°19.920 z 17 listopada 2020 r. Zagadnienia wybrane

Paulina Twardoch , Wojciech Klyta

Język: PL | Data publikacji: 12-06-2022 | Abstrakt | s. 79-113

The article deals with the new Uruguayan act on private international law, i.e. the General Act on Private International Law n° 19.920 of the 17th of November 2020. The authors aim to analyse and assess its solutions, especially in the areas of matrimonial property relations, succession and legal entities, taking into account historical and comparative perspectives. The study presents the origins of the Act, its structure, main characteristics and ideas, and essential novelties introduced thereby. As for matrimonial property relations and succession, the authors focus on the question of the applicable law, while as for legal entities, also on the notion of the recognition of their legal personality. Within the comparative remarks, new Uruguayan provisions are explained against the background of Argentinian, Brazilian, Chilean, Colombian, Cuban, Dominican, Panamanian, Paraguayan, Peruvian and Venezuelan rules, as well as international multilateral conventions and European Union regulations.

2022-06-12



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zjawisko trademark trollingu — problem, z jakim mogą zmierzyć się polscy przedsiębiorcy po zmianie procedury uzyskiwania prawa ochronnego na znak towarowy

Michał Ryba

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 109-129

Przedmiotem artykułu jest zjawisko rejestrowania cudzych znaków towarowych jako własne przez tzw. trolle znaków towarowych w celu żądania zapłaty za używanie takich znaków lub wymagania zawarcia odpowiednich licencji na ich używanie od rzeczywistych właścicieli tych znaków. Ogólnie rzecz biorąc, ta nieuczciwa praktyka rejestracyjna określana jest mianem „trollingu znaków towarowych”. Obecnie rejestracja znaku towarowego w Polsce jest szybsza i tańsza niż uzyskanie prawa z patentu. Jest to spowodowane zmianami w ustawie Prawo własności przemysłowej, które weszły w życie 15 kwietnia 2016 r. Nowelizacja zmieniła system rejestracji znaków towarowych w Polsce z „systemu badawczego” na „system sprzeciwowy”. Zmiana ta może w znacznym stopniu przyczyniać się do nieuczciwej rejestracji znaków towarowych. Artykuł opisuje również przykłady naruszeń praw do znaków towarowych na podstawie najgłośniejszych spraw, takich jak: Tesla Motors przeciwko Zhang Baosheng, rejestracja znaku towarowego „Viagra” – „Weige” w Chinach oraz Never Give Up przeciwko Juiced Up i Juicelin. Na koniec artykuł opisuje możliwości obrony przed działaniami trollingu znaków towarowych w polskim systemie prawnym, w szczególności takie jak: instytucja wniesienia sprzeciwu wobec rejestracji znaku towarowego dokonanej w złej wierze, możliwość uznania rejestracji znaku towarowego w celach spekulacyjnych za czyn nieuczciwej konkurencji na podstawie Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a w konsekwencji zakaz używania znaków towarowych zarejestrowanych przez trolle znaków towarowych.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Perypetie projektu ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym na końcowym etapie procesu legislacyjnego

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 83-108

31 października 2008 r. polski premier przesłał projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym do parlamentu. Pierwsza debata nad projektem (tzw. „pierwsze czytanie”) odbyła się 21 listopada 2008 r. Wszystkie grupy parlamentarne przychylnie odniosły się do projektu. Następnie został on przesłany do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która powołała nadzwyczajną podkomisję w celu kontynuowania prac nad projektem. Po 16 pracowitych i czasami burzliwych sesjach podkomisja zakończyła swoje prace 9 sierpnia 2010 r. Opierając się na sprawozdaniu podkomisji, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przyjęła projekt 2 grudnia 2010 r. Podczas drugiego czytania jedna z grup parlamentarnych zaproponowała 21 poprawek do projektu. W niniejszym artykule autor krytycznie omówił te propozycje i argumentuje, że słusznie je odrzucił. 18 stycznia 2011 r. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka postanowiła odrzucić wszystkie proponowane poprawki, z wyjątkiem jednej, która miała zostać wprowadzona do artykułu 54a. Ta poprawka brzmiała: „Małżeństwo w rozumieniu niniejszej ustawy to tylko związek mężczyzny i kobiety. Przepisy prawa obcego dotyczące związków partnerskich osób tej samej płci nie mają zastosowania”. 4 lutego 2011 r. parlament uchwalił ustawę bez żadnych poprawek do projektu. Podczas obrad w Senacie zgłoszono kilka propozycji poprawek. Ostatecznie jednak 3 marca 2011 r. Senat przyjął ustawę bez żadnych poprawek. Ustawa weszła w życie 16 maja 2011 r.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla czynności prawnych związanych z zarządem sukcesyjnym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 189-208

The Act of 5 July 2018 on the succession administration of the business of a physical person introduced a possibility to carry out transactions relating to establishing and performing administration of the estate. In particular, the Act permits to appoint a succession administrator and empowers him or her to carry out legal transactions relating to the business of the deceased entrepreneur. A need to determine the law applicable to these legal transactions arises. The article contains an analysis of the conflict rules adopted in the EU Succession Regulation. From this analysis the author draws a conclusion that the appointment of the succession administrator and the legal acts relating thereto are subject to the law applicable to succession. Likewise one should classify legal transactions relating to the administration of the business undertaken by persons named in the Act to carry out administration in the period before the succession administration is established. The prerequisites of the validity of the legal transactions carried out by the effectively nominated succession administrator on the other hand are subject to the law applicable to the given legal transactions, as according to general rules relating thereto. This includes, inter alia, that the legal acts falling with the scope of the law applicable to succession (Article 23 of the Succession Regulation), are governed by that law.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowa krajowa regulacja prawa prywatnego międzynarodowego w Polsce

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 9-16

4 lutego 2011 r. Sejm RP uchwalił ustawę o prawie prywatnym międzynarodowym, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 80, poz. 432 i weszła w życie 16 maja 2011 r. Nowa ustawa zastąpiła starą ustawę z 1965 r. Stanowi ona „część krajową” norm kolizyjnych obowiązujących w Polsce i jest skoordynowana z europejskim prawem prywatnym międzynarodowym. Ustawa reguluje kwestie wyłączone z zakresu rozporządzeń Rzym I i Rzym II oraz uzupełnia Konwencję haską z 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci. Nowe prawo wdraża również normę kolizyjną ustanowioną w Dyrektywie 2008/122/WE z dnia 14 stycznia 2009 r. Ustawa z 2011 r. wypełnia wiele luk, które istniały wcześniej (np. określa prawo właściwe dla pełnomocnictwa, praw osobistych i nazwiska) i zmienia niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie z 1965 r. Umożliwia ona m.in. wybór
prawa dla małżeńskich ustrojów majątkowych, umowy małżeńskiej i dziedziczenia. Ponadto zobowiązania wynikające z jednostronnych czynności prawnych zostały potraktowane inaczej niż w ustawie z 1965 r. Jeśli chodzi o formalną ważność czynności prawnych związanych z rozporządzeniem nieruchomością lub sprawami korporacyjnymi (takimi jak utworzenie, przekształcenie lub likwidacja osoby prawnej), nowe prawo rezygnuje z reguły, zgodnie z którą wystarczające było spełnienie wymogów formy lex loci actus. Wreszcie ustawa ustanawia ogólną regułę, opartą na pojęciu najściślejszego związku, która ma zastosowanie w okolicznościach, w których sama ustawa lub inne przepisy prawa polskiego nie wskazują prawa właściwego.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z dnia 9 października 2006 r.

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 115-131

Artykuł analizuje projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z dnia 9 października 2006 roku. Projekt ten ma na celu kompleksowe uregulowanie prawa właściwego dla stosunków z zakresu prawa prywatnego powiązanych z więcej niż jednym państwem. Ustawa określa m.in. prawo właściwe dla zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osób fizycznych, stosunków majątkowych między małżonkami, spraw spadkowych, a także zawiera klauzulę porządku publicznego, która wyłącza stosowanie prawa obcego, jeśli jego zastosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. Projekt ustawy przewiduje również możliwość wyboru prawa właściwego przez strony w określonych przypadkach. W przypadku braku wskazania prawa właściwego w ustawie, w przepisach szczególnych lub w umowach międzynarodowych, do stosunku objętego zakresem zastosowania ustawy stosować należy prawo państwa, z którym stosunek ten jest najściślej związany. Projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z 2006 roku stanowi istotny krok w kierunku modernizacji i ujednolicenia polskich przepisów w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wybór prawa w sprawach spadkowych w ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 roku

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 9-22

Polskie prawo prywatne międzynarodowe ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. zezwala w art. 64 ust. 1 na wybór prawa właściwego dla spraw spadkowych. Zgodnie z tym artykułem testator w testamencie lub innym rozporządzeniu na wypadek śmierci może wybrać dla spraw spadkowych prawo krajowe albo prawo państwa, w którym znajduje się miejsce zamieszkania, albo prawo państwa, w którym znajduje się miejsce zwykłego pobytu (zwykłego pobytu) w chwili dokonania czynności prawnej lub w chwili śmierci. Gdy testator posiada obywatelstwo dwóch lub więcej państw, może wybrać jedno z praw krajowych. Takie samo rozwiązanie należy zastosować w sytuacji wielokrotnego miejsca zamieszkania lub wielokrotnego miejsca zwykłego pobytu (zwykłego pobytu). Testator może wskazać prawo, które wybiera (na przykład może określić, że wybiera prawo Szwajcarii), ale może również określić jedynie kryterium, które będzie decydujące dla prawa, które będzie obowiązywało (na przykład może określić, że wybiera prawo państwa, w którym znajduje się jego zwykłe miejsce pobytu w chwili dokonywania wyboru prawa). Jeżeli testator wskazał prawo, które wybiera, skuteczność jego wyboru prawa zależy od spełnienia wymagań przewidzianych w artykule 64 ust. 1. Wybór prawa krajowego od chwili dokonania wyboru prawa jest skuteczny również wtedy, gdy testator w chwili śmierci nie był obywatelem państwa. Nie ma potrzeby oddzielnego rozważania kwestii formy wyboru prawa z uwagi na fakt, że wyboru prawa można dokonać tylko w testamencie lub w innym rozporządzeniu na wypadek śmierci. Wystarczające jest spełnienie wymagań dotyczących formy testamentu lub innego rozporządzenia na wypadek śmierci, w którym umieszczono klauzulę wyboru prawa. Prawo właściwe dla formy testamentu określa Konwencja haska z 1961 r. (przypomina o tym art. 66 ustawy z 2011 r.). Zgodnie z art. 66 ust. 2 ustawy z 2011 r. Konwencja haska z 1961 r. powinna być stosowana również przy ustalaniu prawa właściwego dla rozporządzeń na wypadek śmierci innych niż testament. Zgodnie z prawem polskim brak jest szczególnej ochrony dla uprawnień z tytułu réserve héreditaire lub legitim. Wybór innego prawa niż prawo krajowe z chwili śmierci, które byłoby właściwe w sytuacji braku wyboru prawa zgodnie z art. 64 ust. 2 ustawy z 2011 r., może zmniejszyć lub zniweczyć ww. uprawnienia.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stosowanie obcych norm kolizyjnych

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 19-30

W każdym państwie sądy stosują przede wszystkim własne normy kolizyjne. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Można je znaleźć w przepisach dotyczących odesłania (renvoi) oraz warunkowego stosowania legis rei sitae (prawa miejsca położenia rzeczy). Kolejny wyjątek wynika z rozwiązań przyjętych na potrzeby rozstrzygania kwestii wstępnej w prawie prywatnym międzynarodowym. W Ustawie z 2011 r. polski ustawodawca ograniczył stosowanie odesłania. W art. 5 Ustawy dopuścił jedynie odesłanie zwrotne (odesłanie z powrotem do prawa sądu orzekającego), podczas gdy odesłanie dalsze (odesłanie do prawa państwa trzeciego) jest dozwolone jedynie w odniesieniu do prawa właściwego dla osób prawnych (art. 17 ust. 2). W końcowej fazie prac nad projektem Ustawy z 2011 r. ustawodawca odrzucił propozycję uwzględnienia „przyjętego” odesłania dalszego. Ustawa z 1926 r., w odniesieniu do stosunków między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi, przewidywała stosowanie prawa miejsca położenia nieruchomości, jednak z zastrzeżeniem norm kolizyjnych państwa miejsca położenia nieruchomości (warunkowe zastosowanie lex rei sitae). Zostało to ostro skrytykowane przez Kazimierza Przybyłowskiego. W konsekwencji podobna reguła nie została przyjęta ani w Ustawie z 1965 r., ani w nowej ustawie z 2011 r., i słusznie. Zarówno w Polsce, jak i za granicą, istnieją spory co do metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla kwestii wstępnej. Zaproponowano, aby: a) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną sądu orzekającego (lex fori), która reguluje daną kwestię, b) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną prawa właściwego dla kwestii głównej (lex causae), c) ustalać prawo właściwe dla kwestii wstępnej elastycznie, w zależności od okoliczności danej sprawy (a tym samym elastycznie stosować metodę pierwszą lub drugą). Zalecana jest metoda trzecia. Jednakże przy ustalaniu prawa właściwego dla stanu faktycznego, który został w całości zamknięty w przeszłości, gdy tylko niewielka część faktów stanowi kwestię główną, należy stosować normy kolizyjne państwa, z którym dany stan faktyczny – od początku do końca – był najściślej związany.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O podstawach stosowania wobec dzieci ukraińskich rozstrzygnięć opiekuńczych przewidzianych w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfl iktem zbrojnym na terytorium tego państwa

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2022 | Abstrakt | s. 81-101

The Act of March 12, 2022 on Assistance to Citizens of Ukraine in Connection with Armed Conflict on the Territory of Ukraine introduced the possibility of establishing temporary custody for minor citizens of Ukraine who — following the war in their home country — found themselves on the territory of the Republic of Poland without the protection of adults (Article 25 of the Law). The author seeks to determine what are the grounds for the application of the above-mentioned provisions of Polish law to Ukrainian citizens while examining the grounds for asserting the domestic jurisdiction of Polish courts in temporary custody cases.
Despite the existence of a 1993 bilateral agreement in Polish-Ukrainian relations, which contains conflict-of-law rules on applicable law and jurisdiction, the 1996 Hague Convention on Parental Responsibility, to which both Poland and Ukraine are parties, takes precedence in guardianship cases. Article 6 of this convention stipulates that for the children who, due to disturbances occurring in their country, are internationally displaced, the authorities of the country on the territory of which these children are present as a result of their displacement have jurisdiction. Article 15 of the Hague Convention, on the other hand, stipulates that the authority that has jurisdiction applies its own law.
The author notes, however, that the Polish legislator has not referred to the abovementioned conflict rules justifying the jurisdiction of Polish courts and the jurisdiction of Polish law, but seems to treat the provisions on temporary custody as the international mandatory rules (lois l’application immédiate). It is also unfortunate that Article 25 of the Act refers to Polish law with regard to the premise of a minor present in Poland unaccompanied by “responsible adults.” However, the author contends that the point of reference here must be Polish conflict of laws (and not family law), which leads to the conclusion that the determination of who is responsible for the child should be determined on the basis of Ukrainian law.

2022-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nazwisko mężatki w prawie prywatnym międzynarodowym. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 6/02

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 119-126

Komentowany wyrok dotyczy transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego (aktu małżeństwa), która jest uregulowana w art. 73 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (p.a.s.c.). Sąd Najwyższy stwierdził, że w ramach transkrypcji aktu małżeństwa niedopuszczalna jest zmiana nazwiska zamężnej kobiety, które zostało zamieszczone w akcie. W tym przypadku problem dotyczył zmiany końcówki z „cki” na „cka”. Teza ta powinna zostać oceniona pozytywnie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął również stanowisko w kilku istotnych kwestiach. Należy również aprobować pogląd Sądu Najwyższego, że wpływ zawarcia małżeństwa na nazwisko – z powodu braku regulacji w ustawie z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe – powinien być oceniany według prawa właściwego dla skutków zawarcia małżeństwa (wskazuje na to art. 17 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Miejsce zamieszkania jako łącznik w normie kolizyjnej z art. 17 ust. 3 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe powinno być interpretowane autonomicznie w stosunku do zastosowania powyższej normy. Nie jest zalecane przypisywanie decydującej roli rejestracji jako aktu prawa publicznego. Sąd Najwyższy niepotrzebnie powołał się na przepisy bezwzględnie obowiązujące, próbując znaleźć podstawę prawną zastosowania art. 73 ust. 1 p.a.s.c. Niemniej jednak Sąd Najwyższy prawidłowo zaliczył nazwisko do dóbr osobistych, które są chronione nie tylko normami prawa cywilnego, ale także normami Konstytucji oraz normami niektórych Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej w ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 roku

Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 61-86

Odpowiedzialność deliktowa za szkody wynikające z acta iure imperii jest wyraźnie wyłączona z zakresu Rozporządzenia nr 864/2007 o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II). Niektórzy autorzy wyrażają jednak pogląd, że roszczenia przeciwko władzy publicznej nie wchodzą w zakres Rozporządzenia Rzym II z uwagi na to, że nie są kwestią prawa cywilnego. Zgodnie z tym podejściem odpowiedzialność „organów zarządzających” jest uważana za domenę prawa publicznego. Niemniej jednak ostatnie zmiany zmierzają w kierunku odmiennej charakterystyki roszczeń wynikających z acta iure imperii. Dlatego w sytuacjach eksterytorialnych konieczne staje się ustalenie, które prawo ma zastosowanie na mocy krajowych norm kolizyjnych. Polska ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym przewiduje szczególną regułę, która wyznacza prawo właściwe w sprawach odpowiedzialności deliktowej władz publicznych. Zgodnie z artykułem 35 odpowiedzialność cywilna za działania i zaniechania podmiotów, które są zaangażowane w działalność władzy publicznej w danym państwie, podlega prawu tego państwa. Zakres tej zasady ogranicza się wyłącznie do tych działań i zaniechań organów publicznych, które miały miejsce na terytorium organu, w imieniu którego te organy działały. Zatem transgraniczna działalność organów publicznych nie mieści się w zakresie art. 35. Niemniej jednak w pewnych sytuacjach może być konieczne ustalenie prawa właściwego. Polska ustawa z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym nie jest w tej kwestii jasna. Istnieje kilka możliwych rozwiązań. Po pierwsze, działania i zaniechania organów publicznych poza terytorium państwa przyjmującego mogą być traktowane jako acta iure gestionis. Po drugie, czyny niedozwolone, które miały miejsce poza terytorium państwa przyjmującego, mogą być traktowane jako publiczne. Po trzecie, te czyny niedozwolone można określić jako „zobowiązania pozaumowne” w rozumieniu art. 33. Dlatego prawo właściwe należy wyznaczyć przepisami rozporządzenia Rzym II. Wreszcie można uznać, że sytuacje te nie mieszczą się w zakresie stosowania żadnej z krajowych norm kolizyjnych. Prowadziłoby to do wniosku, że istnieje luka regulacyjna, która musi zostać wypełniona uzupełniającą normą kolizyjną. W konsekwencji właściwe prawo zostanie określone zgodnie z art. 67. Uważa się, że konieczne jest ustalenie kraju najbardziej związanego z danym stosunkiem prawnym. Podobne podejście jest charakterystyczne dla niemieckiej i austriackiej doktryny prawa prywatnego międzynarodowego. To rozwiązanie prawdopodobnie zostanie przyjęte przez sądy polskie.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Highlights and Pitfalls of the EU Succession Regulation

Maksymilian Pazdan , Maciej Zachariasiewicz

Język: EN | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 125-187

The EU Succession Regulation constitutes a remarkable achievement of unification of conflict of law rules at the European level. It has importantly changed the landscape for all those interested in succession law, in particular, the notaries and the
estate planning practitioners. The present article takes up a number of selected issues that arise under the Regulation. The paper first identifies certain general difficulties that result either from the complex nature of the matters addressed or from a somewhat ambiguous wording of the rules adopted by the EU legislator. The attention is devoted to the exceptions to the principle of the unity of legis successionis, the dispositions upon death, and the intertemporal questions resulting from the change of the conflict of laws rules in the Member States which occurred on 17th August 2015 when the Regulation started to be applied. The paper then moves to some of the more specific issues arising under the Regulation. To that effect, it first looks at the Polish Act of 2018 governing the ”succession administration” of the enterprise, which forms part of the estate. The argument is made that the rules contained in the 2018 Act should be applied by virtue of Article 30 of the Succession Regulation because they constitute “special rules” in the meaning of this provision. Second, the notion of a “court” under Article 3(2) of the Regulation is discussed in light of the recent judgment of the CJEU in case C-658/17 WB, where the European Court found that a Polish notary issuing the deed of certification of succession is not a “court” for purposes of Article 3(2). The paper provides a critical account of the Court’s decision.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Patent trolling w Wielkiej Brytanii

Katarzyna Kluczka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2018 | Abstrakt | s. 107-122

Głównym tematem niniejszego artykułu jest obecny stan spraw dotyczących trollingu patentowego w Wielkiej Brytanii. Istnieje możliwość, że kraj ten może stać się w przyszłości głównym celem działań trolli. Dlatego opis brytyjskiego systemu patentowego, wraz z porównaniem z systemem amerykańskim, miejmy nadzieję, pozwoli odpowiedzieć, dlaczego do tej pory trolle patentowe nie odniosły pełnego sukcesu w Wielkiej Brytanii. Ponadto artykuł krótko przedstawia najważniejszą dotychczasową sprawę w kwestii trollingu patentowego w Wielkiej Brytanii, która stanowi precedens mający zastosowanie do patentów kluczowych dla standardu (standard-essential patents) i zasad FRAND. Co więcej, pojawiają się problematyczne aspekty ustanowienia patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz jednolitego sądu patentowego. Nowy sąd może kusić trolle patentowe i uprościć ich działania. Jednak Wielka Brytania nie pozostaje bezczynna. Wprowadzono nowe prawo – Intellectual Property (Unjustified Threats) Act 2017. Celem ustawy jest zapewnienie ochrony przed bezzasadnymi groźbami postępowań o naruszenie.

2018-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawne aspekty płci

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 17-04-2025 | Abstrakt | s. 5-38

The article deals with legal gender from the conflict-of-laws perspective. Its aims are: to identify the law applicable to the establishment (upon birth) and change of legal gender under Polish private international law, to determine that law’s scope of application, and to indicate the values that should be taken into account when considering the intervention of the ordre public. Given the gap existing in Polish PIL in matters of legal gender, the applicable law should be searched for on the basis of a generic rule of art. 67 of the Polish PIL Act. In my opinion, under that rule, it is the national law of a person that should be considered to be the law applicable to that person’s legal gender. However, the establishment or change of legal gender that occurred abroad may be qualified as “a closed legal situation.” Thus, the law determined by the relevant rule of that situation’s state of origin may be deemed the applicable one. The laws applicable to the potential impact of the legal gender’s change on marriage, name and surname, filiation and succession should be searched for separately. If the change of legal gender is inadmissible under the applicable law, the public policy exception may be used in order to allow such change, based on the individual’s right to respect for their sexual self-determination, which is one of the aspects of the right to respect for private life under the ECHR. However, the decision to apply the public policy exception should always be preceded by an assessment in concreto. This also concerns dealing with a foreign rule that provides for “the third gender” being assigned to a child. The child’s best interests and the values related to the cross-border continuity of a personal legal status should be taken into account in this regard.

2025-04-17



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Statut spadkowy w postępowaniu dotyczącym podatku od spadku. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 maja 2019 r., II FSK 1811/18

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2021 | Abstrakt | s. 151-167

The Supreme Administrative Court has correctly adjudicated that without determining which inheritance law is applicable to the inheritance from the testator, the tax authority cannot categorically claim that an heir subject to inheritance and donation tax acquired the ownership of things or rights by inheritance at the time of the testator’s death. The ruling of the Supreme Administrative Court is also an opportunity to take a broader look at the provisions of the Act of the 28th of July 1983 on inheritance and donation tax which go beyond the issues covered by this jurisdiction. That act also raises other issues the resolution of which requires the application of conflict-of-law rules or, at the very least, of the methods of qualification specific to private international law.
The position adopted by the Supreme Administrative Court in this verdict should contribute to the increase of the interest of tax authorities in conflict-of-law issues. Inheritance and donation tax is a public levy with which, due to the nature of the legal events covered by it, there are cases with the so-called „foreign element”. These are also of interest to the conflict-of-law rules. When considering them, as follows from the ruling of the Supreme Administrative Court, it is necessary to refer not only to our own (Polish) provisions of civil law, but also, by applying appropriate conflict-of-law rules, to the provisions of foreign civil law.

2021-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ustanawianie ograniczonych praw rzeczowych w prawie prywatnym międzynarodowym — uwagi na tle statutu rzeczowego i jego rozgraniczenia

Katarzyna Anna Dadańska

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 141-168

In international trade, it is essential to determine the scope of the law applicable to property rights, i.e. the law applicable to the assessment of rights in rem. Article 41 of the Polish Private International Law Act uses the connecting factor of the situs rei. The competence of legis rei sitae regarding rights in rem should not be challenged when the subject of rights in rem is tangible property. If, however, the subject of rights in rem is not a tangible object but in a claim or other type of a right, then there is an urgent need to seek other ways of establishing the law applicable to the formation of such rights. In addition, there is a recurrent problem with the proper delimitation with the laws applicable to other issues, i.e. the determination of the law applicable to the assessment of the effectiveness of the acquisition of a limited right in rem, and the question of the so-called adaptation and qualification.

The purpose of the present study is to determine the law applicable to the establishment of limited property rights. Using the dogmatic-legal, comparative and complementary historical methods, the provisions of Article 41 of the Private International Law Act are evaluated, and conclusions are drawn de lege ferenda.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Regionalne ujednolicenie prawa prywatnego międzynarodowego w Skandynawii ze szczególnym uwzględnieniem spraw spadkowych

Jagoda Klimala

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2021 | Abstrakt | s. 5-37

The aim of the following article is to introduce characteristics of the Nordic countries’ cooperation in the field of private international law, with particular emphasis on legislative cooperation concerning matters of inheritance law. The study discusses the genesis, characteristics and methods of legislative cooperation, along with selected Nordic conventions on private international law. As an example of a legal act of such kind, the article presents the Convention of 19 November 1934 comprising private international law provisions on succession, wills and estate administration, the detailed analysis of which was based on the author’s translation of the act from Swedish to Polish. Selected detailed issues discussed in the content of the Convention were also presented, some of which were compared to the solutions adopted by Regulation (EU) No 650/2012 of the European Parliament and of the Council of 4 July 2012.

2021-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowa ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym a małżeństwa i związki osób tej samej płci

Maria -Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 71-113

Autor opisuje burzliwe losy nowelizacji ustawy p.p.m. z 2011 r. (Dz. U. z 15.04.2011 r. Nr 80, poz. 432) przedstawionej zarówno w Sejmie, jak i Senacie, dotyczącej małżeństw osób tej samej płci i par pozostających w konkubinacie. Zgodnie z nowelizacją, osoby obawiające się, że norma kolizyjna zawarta w art. 48 tej ustawy („Możliwość zawarcia związku małżeńskiego ustala się wobec każdej ze stron według prawa jej obywatelstwa z dnia zawarcia związku małżeńskiego”) będzie prowadzić do konieczności uznawania zagranicznych związków homoseksualnych, optowały za wprowadzeniem prawnej definicji małżeństwa rozumianego jako związek mężczyzny i kobiety, a także za dodaniem szczególnej klauzuli ordre public zakazującej stosowania jakichkolwiek zagranicznych norm prawa dotyczących związków homoseksualnych. W istocie celem tej propozycji jest stworzenie luki prawnej w przepisach kolizyjnych, a także luk w przepisach obowiązujących systemów prawa, z oczekiwaniem, że można zignorować zagraniczne małżeństwa homoseksualne i zarejestrowane związki partnerskie. Autorka krytykuje poprawkę, pokazuje irracjonalność idei celowego tworzenia luk prawnych. Wyjaśnia również, dlaczego ustawa kolizyjna nie powinna wprowadzać definicji merytorycznych niektórych pojęć prawnych. Ponadto sprzeciwia się idei „uznawania” lub „nieuznawania” zagranicznych małżeństw lub zarejestrowanych związków partnerskich na poziomie kolizyjnym, co jest sprzeczne z ugruntowanym podejściem do ustalania prawa właściwego dla konkretnych sytuacji społecznych i relacji. Pokazując podstawy idei ordre public, podkreśla niedopuszczalność tworzenia ścisłych zakazów stosowania konkretnych przepisów prawa obcego, które nie uwzględniają ich treści i konsekwencji ich zastosowania w konkretnym przypadku.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurisdiction and applicable law to non — contractual obligations arising out of restriction of competition. A case of the pharmaceutical sector

Monika Wałachowska

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 7-27

In this Article the Author has analysed the most important issues arising from the interaction between intellectual property law, competition law and the right to redress, taking into account the cross-border character of the discussed matters. The cases of restraints of competition, having frequently a multinational character raise doubts as to both jurisdiction and applicable law. I believe that the EU’s legal act in this area are not well agreed. Perhaps after introducing the Directive no. 2014/104 the provisions of both Brussels I-bis and Rome II should be reconsidered, taking into account the specific character of delicts in the field of competition law. On one hand the wording of art. 6(3) of Rome II somewhat reconciles the interests of both EU-cases and non-EU cases, but the risk of applying the mosaic principle in the discussed cases seems inevitable. Perhaps for these matters the choice of law should be considered. For example the parties could have the possibility to choose the law of one of the affected markets (both of an EU-country or non-EU country, since art. 3 Rome II provides for an universal character of the regulation). When in comes to jurisdiction it is left to the courts to interpret the notion of both place of act and place of its consequences, which seems to be a propersolution. In this way we can apply a case-by-case method.

2018-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stan obecny i perspektywy przyjęcia przez Serbię nowego prawa prywatnego międzynarodowego

Ewelina Kochowska

Język: PL | Data publikacji: 29-05-2023 | Abstrakt | s. 95-122

The Yugoslav Act of 1982 on resolving conflict of laws with regulations of other countries is still in force in the Republic of Serbia. The law drafted over 40 years ago was considered as innovative at the time of its adoption. At present, the Serbian academic community signals the need to update the current provisions of private international law, both in the spirit of approximation with the law of the European Union and in the need to better embed this law in the present legal order of the Republic of Serbia. The draft of a new act on private international law, prepared in 2014, was not adopted yet, although it was not formally rejected as such in Serbian legislative procedures (as of April 13, 2023) either. Though not formally binding, the draft law has been cited in recent years in the Serbian law journals, being an important point of reference for considerations on questions related to private international law in Serbia. It must be admitted that the progressive Serbian academic community turned out to be an active inspirer, creator and is now also a tireless advocate of changes in the field of private international law in Serbia.
Serbia, which has been an EU candidate since 2013, has no particular obligation to introduce specific solutions in the field of private international law into its national law neither before nor after accession. EU law in the field of private international law is contained in regulations that will be automatically and directly applicable in Serbia when it becomes a member of the European Union. This is a dilemma whether to adopt the provisions which, in principle, will have to be repealed after the accession. At the same time, there are several benefits of approximating the law before the accession, including accustoming legal practitioners in Serbia to apply solutions similar to those in the EU, and increasing legal certainty by applying similar solutions of private international law in transactions between entities from Serbia and the European Union (regardless of the accession prospects).
The author describes and summarizes the current state of regulations in Serbian private international law and analyses the main changes proposed in the draft law of 2014. The article also presents agreements binding Serbia in the field of private international law, including the still binding 1960 Polish-Serbian agreement.

2023-05-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O przypadkach dokonanej transkrypcji aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 18-06-2021 | Abstrakt | s. 131-161

The article concerns the problem of birth certificates of children of same sex couples, which have been transcribed into the Polish register of civil status. Although such transcriptions, after the resolution of the Supreme Administrative Court of 2.12.2019, seem not to be allowed, a significant number of foreign certificates had already been transcribed beforehand. The author argues that there are limited grounds to eliminate such acts from the Polish register. Especially in cases, in which the transcribed birth act — generated in Poland — names the woman who gave birth to the child (which woman is always considered to be the mother according to Polish law), such acts can properly fulfill their role by proving the fact of the child’s birth and by explaining the motherhood. The fact that the other parent (of the same sex) is not mentioned at all or is mentioned only in an annotation to a birth act can be well reconciled with the rules of the Polish law.

2021-06-18



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O projekcie nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2007 | Abstrakt | s. 11-19

Artykuł analizuje projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym w Polsce. Autor omawia konieczność reformy obecnej ustawy z 1965 roku, wskazując na jej niedostatki i potrzebę dostosowania do współczesnych standardów. W artykule przedstawiono główne założenia projektu, w tym m.in. rozszerzenie zakresu wyboru prawa, unormowanie właściwości prawa dla umów o arbitraż, czy też wprowadzenie łącznika miejsca zwyczajnego pobytu. Autor podkreśla znaczenie reformy dla zapewnienia spójności i efektywności prawa prywatnego międzynarodowego w Polsce.

2007-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie prawa właściwego dla zaskarżania czynności prawnych upadłego dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli na gruncie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/848 z dnia 20 maja 2015 roku w sprawie postępowania upadłościowego

Robert Obrzud

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 95-108

Ustalenie prawa właściwego dla zaskarżenia czynności upadłego dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli w transgranicznym postępowaniu upadłościowym jest złożonym procesem, który nie jest jednolicie uregulowany prawnie. Stosowanie prawa państwa wszczęcia postępowania upadłościowego (lex fori concursus) w odniesieniu do zasad nieważności, zaskarżalności lub bezskuteczności względnej czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli zasadniczo nie budzi zastrzeżeń i jest akceptowane ze względu na skuteczność i efektywność postępowania upadłościowego. Jednakże mechanizm oparty na art. 16 Rozporządzenia 2015/848 przewiduje możliwość powołania się przez stronę broniącą się przed zaskarżeniem czynności na prawo właściwe dla tej czynności (lex causae), inne niż prawo państwa wszczęcia postępowania (lex fori concursus), jeżeli prawo to chroni tę czynność przed zaskarżeniem. Ustalenie tego prawa właściwego dla samej czynności prawnej (lex causae) nie było dotychczas jednolicie rozwiązywane. W rezultacie istniały dwa poglądy, przy czym jeden z nich dopuszczał stosowanie norm kolizyjnych państwa lex fori concursus, podczas gdy drugi wskazywał na konieczność stosowania ogólnych norm prawa prywatnego międzynarodowego państwa sądu orzekającego. Obecnie sprawy związane ze zaskarżaniem czynności upadłego podlegają jurysdykcji sądu właściwego do wszczęcia postępowania upadłościowego. Prowadzi to do uznania, że prawo właściwe będzie ustalane zgodnie z normami kolizyjnymi (prawa prywatnego międzynarodowego) państwa wszczęcia postępowania upadłościowego, co z kolei służy przewidywalności prawa i jego skuteczności.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowy ubezpieczenia a projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 27-39

Artykuł omawia wpływ Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008 (Rzym I) oraz dyrektyw ubezpieczeniowych UE na polskie prawo prywatne międzynarodowe w zakresie umów ubezpieczenia. Analizuje projekt nowej polskiej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, w szczególności art. 29, który uwzględnia obowiązywanie rozporządzenia Rzym I. Przedstawiono uchylenie przepisów polskiego prawa, implementujących wcześniejsze dyrektywy (art. 65 i 66 projektu ustawy), z uwagi na bezpośrednie stosowanie regulacji unijnych. Skupiono się na kolizyjnoprawnych aspektach obowiązkowych ubezpieczeń OC i ubezpieczeń na życie, wskazując na niejasności i błędy legislacyjne w dotychczasowych polskich przepisach oraz pozytywnie oceniając planowane zmiany wynikające z dostosowania do prawa UE.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Normy części ogólnej prawa prywatnego międzynarodowego w dominikańskiej ustawie z 2014 roku

Katarzyna Sznajder‑Peroń , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 139-161

Celem artykułu jest zapoznanie polskiego prawnika z nową regulacją prawa prywatnego międzynarodowego (PPM) w Republice Dominikańskiej. Dominikańska Ustawa o Prawie Prywatnym Międzynarodowym z dnia 15 października 2014 r. obejmuje normy dotyczące jurysdykcji międzynarodowej, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych, a także prawa kolizyjnego. Autorzy przedstawiają zarys zakresu i treści ustawy, koncentrując się jednak na zawartych w niej ogólnych normach PPM. Omawiają rozwiązania, jakie wprowadza ona w podejściu do charakteru norm kolizyjnych, procesu ustalania treści prawa obcego, jak również jego stosowania. Ponadto poruszane są powszechne zagadnienia PPM, takie jak rola norm prawa publicznego, dopuszczalność odesłania (renvoi) oraz funkcja ordre public (klauzuli porządku publicznego). Przedstawiono również specyficzną dominikańską regulację koncepcji dostosowania (l’adaptation). Na koniec dokonano krótkiej analizy dotyczącej zasad uznawania skutków prawnych czynności dokonanych zgodnie z prawem obcym. Tekst stanowi prezentację kluczowych zagadnień, z którymi ma się do czynienia w obliczu problemów prawa kolizyjnego. Dlatego też zapewnia porównawczy wgląd w najnowsze zmiany w PPM w samej Republice Dominikańskiej, ale także w całym regionie. Poczyniono również odniesienia do historii legislacyjnej nowej regulacji, w szczególności dotyczące Projektu Ustawy Modelowej OHADAC odnoszącej się do PPM oraz Konwencji Interamerykańskich w tej dziedzinie. Do artykułu dołączone jest polskie tłumaczenie Ustawy z 2014 r.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowe rumuńskie prawo prywatne międzynarodowe

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 117-139

Nowy zestaw rumuńskich przepisów kolizyjnych wszedł w życie 1 października 2011 r. i został włączony do nowego Kodeksu cywilnego. Przepisy, o których mowa, znajdują się w Księdze VII Kodeksu. Wśród nich szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy dotyczące następujących kwestii: 1) w ramach ogólnej hierarchii częściowej źródeł prawa prywatnego międzynarodowego, kwalifikacji, odesłania, interpretacji i stosowania prawa obcego, polityki publicznej, korekty stosowalności prawa ze względu na ściślejszy związek rozpatrywanej sprawy z prawem innym niż prawo właściwe na mocy przepisów ustawy, przepisów bezwzględnie obowiązujących, ustalenia prawa, które powinno być traktowane jako prawo krajowe w przypadku obywatelstwa wielokrotnego oraz w przypadku osób bezpaństwowych i uchodźców; 2) w zakresie szczególnej ochrony częściowej małoletniego i ochrony osoby dojrzałej, przyrzeczenia zawarcia małżeństwa, stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami, rozwiązania małżeństwa, ustalenia pochodzenia dziecka, przysposobienia, prawa własności i posiadania, prawa spadkowego, zobowiązań umownych, aktów prawnych, zobowiązań pozaumownych, zobowiązań alimentacyjnych, a także powiernictwa; przy czym porównanie tych regulacji z regulacjami ustawy 105/1992 (dotychczas regulującej kwestie prawa prywatnego międzynarodowego) pozwala zauważyć, że: 1) w odniesieniu do niektórych kwestii powtórzono dotychczas obowiązujące rozwiązania, 2) znaczna liczba poprzednich dyspozycji została jednak zmodyfikowana, podczas gdy 3) niektóre zestawy norm wprowadzone w ramach nowej regulacji kwestii kolizyjnych stanowią absolutną nowość w rumuńskim prawie prywatnym międzynarodowym, nie mając odpowiednika w poprzednich przepisach.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu kryterium rozgraniczającego zakres zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego

Grzegorz Gorczyński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 69-87

Artykuł analizuje problem rozgraniczenia zakresu zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego w prawie prywatnym międzynarodowym. Autor wskazuje na tradycyjne wytyczenie tych zakresów w polskiej ustawie, a także w projekcie nowej kodyfikacji. Celem jest znalezienie kryterium pozwalającego zakwalifikować stosunek prawny do jednej z tych kategorii. Przedstawiono rozwiązania w prawie amerykańskim (doktryna internal affairs ), szwajcarskim (kryterium "organizacji" ) i austriackim (kryterium zdolności prawnej ), podkreślając ich niejednoznaczność i krytykę. W polskim prawie, mimo braku jednomyślności, przepis o statucie osób prawnych (art. 9 § 2 p.p.m. ) jest powszechnie stosowany także do jednostek bez osobowości prawnej. Projekt nowej ustawy (art. 19 ust. 8 ) potwierdza ten trend. Artykuł analizuje także wykładnię art. 1 ust. 2 lit. e konwencji rzymskiej, wyłączającego kwestie prawa spółek spod jej zakresu. Kryterium "organizacji" jest krytykowane jako niejasne i prowadzące do absurdalnych wniosków. Autor postuluje szerokie rozumienie kryterium zdolności prawnej, obejmujące także "ułomną" lub "pozorną" osobowość prawną, ustalane według właściwego statutu personalnego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe do oceny skuteczności przelewu wierzytelności wobec dłużnika. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2006 r. (I ACa 1063/05)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 167-173

Glosa opisuje kwestię skuteczności przelewu wobec dłużnika na tle polskiego prawa prywatnego międzynarodowego. Polska ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym z 1965 r. nie zawierała normy kolizyjnej dotyczącej przelewu dobrowolnego. Sąd Apelacyjny w Poznaniu włączył kwestię skuteczności przelewu do innej kwestii, tj. przelewu wierzytelności, podczas gdy art. 12 (2) Konwencji Rzymskiej, podobnie jak art. 14 (2) rozporządzenia Rzym I, odróżnia jedną kwestię od drugiej. Artykuł 12 (2) Konwencji Rzymskiej stanowił: „prawo właściwe dla prawa, którego dotyczy przelew, rozstrzyga o jego zbywalności, stosunku między cesjonariuszem a dłużnikiem, warunkach, na jakich przelew może być powołany wobec dłużnika, a także o tym, czy zobowiązania dłużnika zostały wykonane”. W takich sytuacjach oczywiste jest, że taka kwestia nie jest równoznaczna z przelewem wierzytelności, a kwestia skuteczności przelewu wobec dłużnika może być regulowana przez inne prawo.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemożność stwierdzenia treści prawa obcego w rozsądnym terminie — uwagi na tle art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo prywatne międzynarodowe

Katarzyna Sznajder‑Peroń

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 45-65

Artykuł koncentruje się na problemach związanych z ustalaniem treści prawa obcego. Zgodnie z polskimi przepisami, sąd jest zobowiązany ustalić treść prawa właściwego z urzędu. Jednakże w trakcie tego procesu można napotkać przeszkody, które skutecznie utrudniają postępowanie. Autor omawia kwestię, czy przepis art. 10 ust. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. stanowi rozwiązanie funkcjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do ustawowego kryterium „rozsądnego terminu”. Mianowicie, starania sądu zmierzające do ustalenia treści prawa właściwego powinny być podejmowane w terminie uznanym za „rozsądny”, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy i potrzebę jej skutecznego rozstrzygnięcia. Sąd jest zobowiązany podjąć wszelkie dostępne środki w celu ustalenia treści prawa właściwego, pamiętając, że nie może to prowadzić do sytuacji, w której interesy stron zostałyby naruszone przez zbyt długie trwanie postępowania. Jeżeli sąd stwierdzi, że ustalenie treści prawa obcego nie jest możliwe w rozsądnym terminie, zgodnie z art. 10 ust. 2 powołanej ustawy jest on zobowiązany subsydiarnie zastosować prawo polskie. W artykule analizuje się, czy obecna regulacja ustawowa spełnia swoją rolę, zgodnie z oczekiwaniami wyrażonymi w procesie tworzenia prawa. Autor dochodzi do wniosku, że przepis ten stanowi elastyczne rozwiązanie, pozwalające sądowi ocenić sytuację w danej sprawie i podjąć decyzję uwzględniającą wszystkie istotne kwestie. Nie ma potrzeby modyfikowania prawa, zwłaszcza poprzez wprowadzanie bardziej szczegółowego przepisu.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Styk prawa prywatnego i publicznego z kolizyjnoprawnego punktu widzenia

Wojciech Popiołek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 31-58

Artykuł bada konsekwencje w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego wynikające z rosnącej roli regulacji publicznoprawnych w sprawach międzynarodowych. W tym kontekście artykuł przygląda się koncepcji przepisów wymuszających swoje zastosowanie, przyjętej również w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, a także regulacji art. 6 ust. 1 Ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z tym przepisem: „Prawo właściwe, ustalone zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, obejmuje przepisy prawa publicznego, jeżeli z ich treści lub celu wynika, że powinno się je stosować do danego stosunku prawnego”. Oznacza to, że system prawny wskazany jako właściwy przez polską normę kolizyjną, niezależnie od tego, czy jest to system krajowy czy obcy, powinien być stosowany jako całość, włączając w to jego przepisy prawa publicznego. To samo prawo właściwe określa, czy dany przepis prawa publicznego powinien zostać zastosowany. Publicznoprawny charakter danego przepisu nie wyklucza jego zastosowania. Sędzia sądu orzekającego nie jest uprawniony do manipulowania prawem właściwym poprzez aprioryczne kategoryzowanie przepisów jako należących do sfery prawa publicznego i odmawianie ich stosowania z tego powodu. Nie oznacza to jednak, że wszystkie przepisy prawa publicznego prawa właściwego zostaną zastosowane. Ich zastosowanie zależy przede wszystkim od ich własnej „woli zastosowania” („intent to apply”), co oznacza, że ich zakres zastosowania rationae materiae (przedmiotowy) i rationae personae (podmiotowy) obejmuje daną sytuację faktyczną ze względu na określony związek z terytorium danego państwa. Ponadto, istotne są kompetencje organu. Sąd orzekający nie może przejmować kompetencji organu władzy publicznej państwa, którego prawo jest właściwe. W konsekwencji sąd jest między innymi związany sankcją przewidzianą w prawie właściwym i musi ją zastosować, pod warunkiem, że mieści się to w jego kompetencjach. Nie może jednak wykonywać władzy publicznej wobec stron spornego stosunku prawnego. W przypadku konfliktu między obcym prawem publicznym a krajowym prawem publicznym sądu orzekającego, co do zasady pierwszeństwo ma to drugie.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O potrzebie wskazania w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym podstawy stosowania przepisów wymuszających swoje zastosowanie

Maria‑Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 9-43

Autor stoi na stanowisku, że ogólny przepis, który stanowiłby podstawę stosowania lub uwzględniania bezwzględnie obowiązujących przepisów porządku prawnego siedziby sądu (forum) lub państwa trzeciego, powinien zostać włączony do nowej ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe. Wniosek ten poprzedza historyczna i komparatystyczna analiza koncepcji przepisów bezwzględnie obowiązujących. Autor przedstawia różnice między art. 7 Konwencji Rzymskiej a art. 9 Rozporządzenia Rzym I i zajmuje stanowisko, że pierwszy z nich jest preferowany. Dzieje się tak w szczególności ze względu na możliwość uwzględnienia bezwzględnie obowiązujących przepisów państwa trzeciego. W związku z tym za jedną z zalet projektu nowego prawa prywatnego międzynarodowego należy uznać to, że art. 9 projektu, który dotyczy przepisów bezwzględnie obowiązujących, wzorowany jest raczej na art. 7 Konwencji, a nie na art. 9 Rozporządzenia Rzym I. Autor przedstawia również propozycję, jak należy interpretować takie terminy, jak „państwo, w którym mają być wykonane zobowiązania wynikające z umowy” oraz „bezprawność wykonania umowy”, przewidziane w art. 9 ust. 3 Rozporządzenia, aby osiągnąć efekt, w którym wspomniany przepis mógłby być rozumiany w sposób jak najbardziej zbliżony do art. 7 ust. 1 Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego do oceny spraw majątkowych zarejestrowanego za granicą związku partnerskiego według polskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 71-115

Choć instytucja związku partnerskiego nie jest znana polskiemu prawu rodzinnemu, to jednak w obliczu rosnącej mobilności ludności należy wziąć pod uwagę, że sytuacja partnerów może zależeć od orzeczenia wydanego przez polski sąd lub od prawidłowego postępowania polskiego notariusza, adwokata, radcy prawnego lub pracownika banku. Dlatego też zasadne jest poszukiwanie w polskim prawie prywatnym międzynarodowym reguły kolizyjnej wskazującej prawo właściwe dla spraw majątkowych związanych ze związkiem partnerskim. Główna trudność związana z tym zadaniem wynika z faktu, że wśród obowiązujących w Polsce przepisów kolizyjnych nie ma jednoznacznej regulacji dotyczącej tego tematu. Na rozpatrzenie zasługują zatem następujące sposoby ustalenia prawa właściwego dla stosunków majątkowych między zarejestrowanymi partnerami: a) rozszerzenie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — pojęcia małżeństwa na związek partnerski, b) podział różnych rodzajów związków partnerskich między dwie kategorie znane polskiemu prawu prywatnemu międzynarodowemu, w szczególności: „małżeństwo” i „zobowiązanie umowne”, zgodnie z tym, że dany model związku partnerskiego charakteryzuje się dominacją elementu instytucjonalnego albo umownego, c) zastosowanie norm kolizyjnych dotyczących małżeństwa i małżonków w drodze analogii, d) zrównanie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — związku partnerskiego z konkubinatem. Jednakże uzasadnione racje przemawiają za odrzuceniem tych rozwiązań i zastosowaniem art. 67 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo międzynarodowe prywatne, zgodnie z którym norma kolizyjna ustalająca prawo właściwe dla związku partnerskiego (w tym stosunków majątkowych między partnerami) zaczerpnięta z treści ww. przepisu powinna działać z kryterium wskazującym na państwo, w imieniu którego działał organ, który dokonał rejestracji związku. Niemniej jednak niektóre kwestie majątkowe, w szczególności sprawy spadkowe i kwestie alimentacyjne między partnerami, powinny być rozpatrywane według prawa wskazanego w przepisach kolizyjnych dotyczących tych kwestii.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Węgierska droga ku instytucjonalizacji związków partnerskich

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 147-155

Artykuł analizuje proces instytucjonalizacji związków partnerskich na Węgrzech, osadzając go w szerszym kontekście tendencji legislacyjnych w Europie od końca XX wieku. Przedstawia ewolucję węgierskich przepisów dotyczących wspólnot pozamałżeńskich, począwszy od pierwszej regulacji w 1977 r., przez rozszerzenie jej na pary jednopłciowe w 1996 r., aż do uchwalenia ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich w 2008/2009 r. Szczegółowo omawia przepisy dotyczące powstania, skutków prawnych (majątkowych, dziedziczenia, alimentacyjnych) oraz ustania rejestrowanego partnerstwa, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań wzorowanych na regulacjach dotyczących małżeństwa. Porusza także kwestie proceduralne, wymogi formalne, przeszkody prawne oraz uregulowania w zakresie międzynarodowego prawa prywatnego. Artykuł wskazuje, że węgierski model partnerstwa zbliżony jest do koncepcji "partnerstwa-instytucji", w dużej mierze zrównującej partnerów z małżonkami, choć istnieją wyjątki (np. brak wspólnej adopcji). Podkreśla rolę orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w kształtowaniu ostatecznego brzmienia ustawy, które zawęziło możliwość zawierania rejestrowanych związków partnerskich wyłącznie do par tej samej płci, w celu zapewnienia szczególnej ochrony instytucji małżeństwa.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ustawa nr 544-14 o prawie prywatnym międzynarodowym Republiki Dominikany z dnia 15 października 2014 r.* — Tytuł I (Przepisy wstępne), Tytuł II (O zakresie i granicach jurysdykcji dominikańskiej w sprawach cywilnych i handlowych) i Tytuł III (Określenie p

Katarzyna Sznajder-Peroń , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 163-188

Ustawa nr 544-14 z 15 października 2014 r. reguluje międzynarodowe stosunki cywilne i handlowe w Dominikanie. Określa zakres jurysdykcji sądów dominikańskich, w tym jurysdykcję wyłączną (np. w sprawach o prawa rzeczowe na nieruchomościach w Dominikanie) i ogólną, zasady wyboru sądu przez strony oraz dostęp cudzoziemców do sądów. Ustawa ustala również prawo właściwe dla różnych kategorii spraw, m.in. osobowych, rodzinnych, spadkowych i zobowiązań umownych oraz pozaumownych, wprowadzając zasady wyboru prawa przez strony i kryteria posiłkowe.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurysdykcja krajowa w sprawie roszczeń deliktowych z tytułu afery dieselgate w świetle dotychczasowego orzecznictwa TSUE: uwagi na tle wyroku TSUE w sprawie C-343/19 VKI v. Volkswagen oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia12 maja2022 r., IICSKP1506/22

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 139-182

The article discusses the judgment of the Court of Justice of the European Union (CJEU) in case C-342/19 VKI v. VW and the decision of the Polish Supreme Court of 12 May 2022, both connected with the infamous “dieselgate”. The cases concerned claims of the owners of Volkswagen cars equipped with the “defeat devices” that manipulated the emissions tests. The question decided by both courts was whether claimants may enforce their tort claims for damages against the manufacturer in the Member States where the cars where acquired. CJEU found that they do and the Polish Supreme Court followed suit. The article analyses both cases against the background of existing case law of the European Court under Article 7(2) of the Brussels I Regulation. According to the well-established case law of the Court, the place of harmful event is to be understood both as the place where the event leading to damage is located, as well as the place where the damage occurred. Regarding the place of damage, the author takes the view that it occurs not in the state where the car is acquired – as found by CJEU - but where it is registered and used. This in itself should not, however, suffice to establish the jurisdiction of the court at the place of damage. In each case (and not only when the damage is purely financial) the court must confirm under the individual circumstances of the case that this place is suitable as the forum for resolving the dispute. Among these circumstances the most important is that of the foreseeability for the defendant that because of his or her actions he or she can be sued at the given forum. This possibility to foresee should be established on the basis of defendant’s actions undertaken in the forum. In cases where a defective product is the source of liability (such as in VKI v. VW) these are in particular: marketing products in that state or directing advertising activities thereto. The paper also compares European solutions with those adopted in US. The author argues that the CJEU should more bold in looking into an American standard that requires “some act by which the defendant purposefully avails itself of the privilege of conducting activities within the forum State, thus invoking the benefits and protections of its laws” and thus protect the defendant from being sued in a place of damage that is loosely connected with the case.

2023-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O braku unifikacji prawa kolizyjnego w okresie obowiązywania w II Rzeczypospolitej ustawy prawo prywatne międzynarodowe z 1926 roku w odniesieniu do formy czynności

Paweł Czubik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 199-206

Mimo że prawo prywatne międzynarodowe było jedną z pierwszych dziedzin prawa cywilnego skodyfikowanych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. (odpowiednie prawo zostało ustanowione w 1926 r.), w wyniku losowych działań ustawodawczych podjętych w 1928 r., które nadały aktom niższego rzędu rangę aktów ustawowych, doszło do rozpadu jednolitych norm kolizyjnych na całym terytorium Polski. W rezultacie w obwodach wschodnich (gdzie obowiązywało rosyjskie prawo cywilne) obowiązywały szczególne przepisy hipoteczne, w tym własne przepisy dotyczące formy powództwa, znacznie różniące się od przepisów ustawy z 1926 r. Paradoksalnie, dopiero po II wojnie światowej przywrócono ujednolicenie norm prawa prywatnego międzynarodowego. Obwody wschodnie charakteryzujące się prawem szczególnym w tej dziedzinie zostały zaanektowane przez Związek Radziecki, a polskie przepisy dotyczące hipoteki przestały obowiązywać. Na obszarze pozostającym pod jurysdykcją komunistycznej Polski, do 1965 r. obowiązywały przepisy prawa prywatnego międzynarodowego z 1926 r.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego dla testamentów wspólnych w polskim prawie prywatnym międzynarodowym

Aneta Pająk‑Kozub

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 77-94

Artykuł zawiera analizę kolizyjnoprawnego zagadnienia testamentu wspólnego z perspektywy prawa prywatnego międzynarodowego stosowanego przez polskie sądy. Ze względu na niedawną zmianę norm kolizyjnych właściwych dla spraw spadkowych, spowodowaną stosowaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r., rozważania prowadzone są zarówno na tle poprzedniego, jak i obecnego stanu prawnego, z uwzględnieniem aspektów intertemporalnych. Materialne prawo spadkowe poszczególnych państw prezentuje różne podejście do kwestii dopuszczalności testamentu wspólnego. Dlatego właściwe określenie prawa właściwego dla jego oceny nabiera istotnego znaczenia praktycznego. Wprowadzeniem do głównych rozważań jest analiza źródeł prawa prywatnego międzynarodowego stosowanych przez polskie sądy w odniesieniu do spraw spadkowych. Dalsze rozważania poświęcono prawu właściwemu dla testamentu wspólnego zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe oraz Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. Kwestia dopuszczalności sporządzenia testamentu wspólnego (jako należąca do zakresu formy) została rozgraniczona od zagadnień związanych z jego odwołaniem oraz skutkami rozrządzeń zawartych w takim testamencie. Zwrócono również uwagę na kwalifikację niektórych form testamentu wspólnego jako umowy dotyczącej dziedziczenia w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Autonomia woli a forma czynności prawnej w prawie prywatnym międzynarodowym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 83-97

Artykuł analizuje dopuszczalność wyboru prawa właściwego dla formy czynności prawnej w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, w kontekście zasady autonomii woli stron. Autor omawia kontrowersje związane z interpretacją art. 12 ustawy z 1965 r. prawo prywatne międzynarodowe, który wskazuje na właściwość legis causae i legis loci actus dla formy czynności prawnej. W artykule poruszono również problematykę złożonego wyboru prawa, jego wpływu na formę czynności prawnej oraz skutków następczego wyboru prawa. Autor konkluduje, że na gruncie obowiązujących przepisów, a także projektu nowej ustawy, wybór prawa dla formy czynności prawnej jest niedopuszczalny.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Das Gesetz vom 4.2.2011 Das Internationale Privatrecht

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 175-204

This article presents the Polish Private International Law of February 4, 2011, which governs the applicability of law to private legal relationships connected with more than one state. It outlines general provisions including the determination of applicable law for individuals with multiple nationalities or unknown nationality. The law also covers legal capacity, representation, contractual and non-contractual obligations, property law, intellectual property, family matters (marriage, parent-child relations, adoption, guardianship), and inheritance. Key principles include the closest connection rule and public policy exceptions. The text also details amendments to various existing Polish laws.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie statutu personalnego osób prawnych

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 35-63

W krajowych porządkach prawnych ustalenie prawa właściwego dla osób prawnych opiera się na różnych łącznikach. Do tej pory krajowe normy kolizyjne dotyczące osób prawnych obowiązujące w państwach członkowskich UE nie zostały ujednolicone ani zharmonizowane przez wtórne prawo UE. Swoboda przedsiębiorczości, ustanowiona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie wymaga stosowania określonego łącznika do ustalenia prawa właściwego dla osób prawnych. W szczególności nie wyklucza ona jako takiego stosowania przez krajowe porządki prawne teorii siedziby rzeczywistej. Polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe ze swoim łącznikiem siedziby tradycyjnie opiera się na teorii siedziby rzeczywistej. Siedziba rzeczywista to zasadniczo miejsce, w którym osoba prawna stale prowadzi zarząd swoimi sprawami i które jest możliwe do ustalenia przez osoby trzecie. W tym zakresie polska regulacja jest zgodna z podstawowymi zasadami klasycznego prawa prywatnego międzynarodowego i w praktyce spełnia wymogi swobody przedsiębiorczości gwarantowanej przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla przelewu wierzytelności. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 145-152

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2003 r. dotyczący prawa właściwego dla przelewu wierzytelności. W polskim prawie brak jest przepisów kolizyjnych odnoszących się wprost do przelewu wierzytelności. Sąd Najwyższy w omawianym wyroku uznał, że art. 25 § 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności. Zdaniem Sądu Najwyższego, przelew wierzytelności podlega prawu właściwemu dla tej wierzytelności. Stanowisko to jest zgodne z dominującym poglądem w doktrynie i orzecznictwie. Autor artykułu omawia również regulacje zawarte w konwencji rzymskiej, w której interpretacja przepisów dotyczących przelewu wierzytelności budzi kontrowersje.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o sposobie realizacji w polskim prawie koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta

Bogusława Gnela

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 37-68

Artykuł analizuje realizację koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta w polskim prawie na tle prawa wspólnotowego. Autorka wskazuje na ewolucję poglądów w polskiej literaturze prawniczej oraz wpływ dyrektyw UE i Konwencji rzymskiej na kształtowanie przepisów krajowych. Krytycznie ocenia brak spójności i fragmentaryczność polskich regulacji, często niezgodnych z prawem wspólnotowym. Podkreśla trudności w ustaleniu i stosowaniu prawa właściwego dla umów konsumenckich z elementem obcym, wynikające zarówno z niedoskonałości polskich przepisów, jak i samego prawa wspólnotowego. Artykuł sugeruje potrzebę uchylenia niespójnych norm i wprowadzenia jednolitych regulacji do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe, zgodnych z nowymi trendami w prawie UE (np. rozporządzenie Rzym I i planowane dyrektywy). Autorka podnosi również kwestię funkcji norm kolizyjnych i ich roli w ochronie rynku wewnętrznego UE.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla umów wykorzystujących konstrukcję work made for hire w świetle rozporządzenia Rzym I

Katarzyna Grzybczyk

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 45-67

Utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie (ang. "work made for hire") zgodnie z amerykańską ustawą o prawie autorskim z 1976 roku to — (1) utwór przygotowany przez pracownika w ramach zakresu jego obowiązków; lub (2) utwór specjalnie zamówiony lub zlecony do wykorzystania jako wkład do utworu zbiorowego, jako część filmu kinowego lub innego utworu audiowizualnego, jako tłumaczenie, jako utwór uzupełniający, jako kompilacja, jako tekst dydaktyczny, jako test, jako materiał odpowiedzi do testu lub jako atlas, jeśli strony wyraźnie uzgodnią na piśmie podpisanym przez nie, że utwór będzie uważany za utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie. (17 U.S.C. § 101) Pierwsza sytuacja ma zastosowanie tylko wtedy, gdy twórca utworu jest pracownikiem, a nie niezależnym wykonawcą (kontraktorem). Ustalenie, czy osoba fizyczna jest pracownikiem dla celów doktryny "work made for hire", określa się na podstawie common law dotyczącego przedstawicielstwa (agencyjności), w którym sąd bierze pod uwagę wiele czynników, aby ustalić, czy istnieje stosunek pracy między pracodawcą a pracownikiem. Z drugiej strony, jeśli utwór jest stworzony przez niezależnego wykonawcę lub freelancera, utwór może być uznany za "work for hire" tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie poniższe warunki: — utwór musi należeć do jednej z dziewięciu ograniczonych kategorii utworów wymienionych w powyższej definicji, a mianowicie (1) wkład do utworu zbiorowego, (2) część filmu kinowego lub innego utworu audiowizualnego, (3) tłumaczenie, (4) utwór uzupełniający, (5) kompilacja, (6) tekst dydaktyczny, (7) test, (8) materiał odpowiedzi do testu, (9) atlas; — utwór musi być specjalnie zamówiony lub zlecony; — musi istnieć pisemna umowa między stronami określająca, że utwór jest utworem stworzonym w ramach stosunku pracy lub na zamówienie. W Stanach Zjednoczonych utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie (opublikowany po 1978 r.) podlega ochronie prawa autorskiego przez 120 lat od powstania lub 95 lat od publikacji, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Różni się to od standardowego amerykańskiego okresu ochrony prawa autorskiego wynoszącego życie autora plus 70 lat, ponieważ "autorem" utworu stworzonego w ramach stosunku pracy lub na zamówienie często nie jest rzeczywista osoba, w którym to przypadku standardowy okres byłby nieograniczony, co jest niezgodne z konstytucją (en.wikipedia.org/wiki/Work_for_hire — cite_note‑Circ09‑2).

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki handlowej za granicę

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 19-60

Działalność transgraniczna spółki, której siedziba statutowa znajduje się w Polsce, musi być rozpatrywana zarówno w kontekście polskich przepisów prawa prywatnego międzynarodowego, jak i swobód prawa UE, w szczególności swobody przedsiębiorczości. Artykuł dotyczy w szczególności jednego z rodzajów takiej działalności — transgranicznego przeniesienia siedziby statutowej, które należy zakwalifikować jako transgraniczne przekształcenie spółki. W wyroku VALE (C‑378/10) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że transgraniczne przekształcenia spółek należą co do zasady do tych rodzajów działalności gospodarczej, w odniesieniu do których państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania swobody przedsiębiorczości. W ustawie z 2011 r. prawo prywatne międzynarodowe polski ustawodawca wdrożył przepisy dotyczące transgranicznego przeniesienia siedziby (statutowej) osoby prawnej. Niemniej jednak dostosowanie tych przepisów do spółek kapitałowych utworzonych na podstawie prawa polskiego wydaje się niemożliwe. Kodeks spółek handlowych nie zawiera przepisów dotyczących przekształceń transgranicznych, choć zawiera kompleksowe regulacje dotyczące przekształceń „krajowych” polskich spółek osobowych i kapitałowych oraz transgranicznego łączenia się spółek w ramach UE (EOG). Dopuszczalność transgranicznego przekształcenia spółki mającej siedzibę statutową w Polsce w spółkę podlegającą prawu innego państwa UE (EOG) jest wątpliwa, gdyż zgodnie z art. 270 pkt 2 i art. 459 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę stanowi podstawę rozwiązania spółki. Taką regulację należy ocenić jako ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Jednakże test proporcjonalności zastosowany do tego ograniczenia (konieczności rozwiązania spółki) prowadzi do wniosku, że jest ono uzasadnione i de lege lata na gruncie prawa polskiego transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki, nawet w ramach UE (EOG), jest niedopuszczalne.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przedawnienie i jego skutki w Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

Patryk Wydziałkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 117-135

Artykuł mówi o przedawnieniu roszczeń wynikających z przewozu zgodnie z regulacją Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) [dalej zwanej CMR lub Konwencją]. Przepisy CMR mają bezpośrednie zastosowanie w każdym z 55 krajów — części Konwencji i charakter cywilny. Konwencja została podpisana w dwóch autentycznych językach — angielskim i francuskim, ale istnieją oficjalne tłumaczenia na języki części Konwencji. Jak wskazuje autor, istnieją różne zasady interpretacji międzynarodowych przepisów prawnych i krajowych przepisów prawnych. Konwencję należy interpretować zgodnie z zasadami interpretacji określonymi w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Stąd interpretacja powinna być dokonywana w dobrej wierze, zgodnie z typowym znaczeniem słów i z uwzględnieniem kontekstu i celu interpretowanego aktu prawnego. Konwencja powinna być stosowana jednorodnie w każdym kraju. Przedawnienie roszczenia powoduje negatywny skutek dla osób fizycznych i prawnych, które nie skorzystały ze swoich praw przez określony czas. Chociaż przedawnienie powództwa jest znane w większości systemów prawnych, nie jest to identyczna instytucja prawna. W większości systemów prawnych jest to instytucja prawa materialnego, ale w niektórych systemach jest regulowana przez przepisy proceduralne. Istnieją trzy różne rodzaje skutków spowodowanych przedawnieniem powództwa, a mianowicie: wygaśnięcie prawa i powództwa, wygaśnięcie tylko powództwa i prawo do skorzystania z zarzutu przedawnienia prawa do powództwa. Zabrania się stosowania krajowych przepisów prawnych do aspektów regulowanych przez Konwencję. Instytucja przedawnienia powództwa jest uregulowana w art. 32 CMR, ale nie jest to wyczerpująca zasada. Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia powództw są regulowane przez prawo miejsca postępowania. Inne aspekty przedawnienia powództw, które nie są określone w CMR, są regulowane przez krajowe przepisy prawne. Katalog sytuacji, w których można zastosować Konwencję, nie jest zamknięty. Autor zauważa, że Konwencja jest stosowana do szerokiego zakresu przypadków, nawet w niewielkim stopniu związanych z międzynarodowym przewozem drogowym towarów i możliwe jest, że wystąpi kolizja prawa. Okres przedawnienia roszczeń wynikających z przewozu na podstawie Konwencji wynosi jeden rok, ale w przypadku umyślnego wykroczenia okres przedawnienia wynosi trzy lata. Istnieją trzy różne momenty, od których ten okres zaczyna biec, w zależności od tego, co się wydarzyło. Dzień, w którym okres przedawnienia zaczyna biec, nie jest wliczany do okresu. Wlicza się w niego niedziele i święta państwowe. Pozostałe aspekty są regulowane przepisami krajowymi. Pisemne roszczenie jest dobrowolne i zawiesza okres przedawnienia do dnia, w którym przewoźnik odrzuci roszczenie w drodze pisemnego powiadomienia i zwróci załączone do niego dokumenty. Istnieje problem ze zrozumieniem znaczenia „formy pisemnej”, ponieważ nie ma jej jednolitego znaczenia. Autor sugeruje, że Konwencja zawiera autonomiczne znaczenie formy pisemnej. Kolejnym problemem jest ustalenie momentu otrzymania roszczenia. Nie ma jednolitej praktyki. Z tego powodu istnieje potrzeba wykorzystania odpowiednich, obowiązujących przepisów krajowych. Autor wskazuje, że Konwencja ma inną treść w języku angielskim i francuskim. Znaczenie art. 32 pkt 4 CMR w języku francuskim prowadzi do wniosku, że prawo do powództwa wygasa. Jednak ten sam artykuł w języku angielskim mówi, że prawo do powództwa, które uległo przedawnieniu z powodu upływu czasu, nie może być wykonywane w drodze powództwa wzajemnego lub potrącenia. Wniosek z wersji angielskiej jest taki, że przedawnienie powództwa nie może być wykorzystane jako środek obrony, ale nie ma barier dla powództw o ograniczone roszczenia w innych postępowaniach prawnych. Interpretacja art. 32 pkt 4 CMR zgodnie z zasadami interpretacji międzynarodowej prowadzi do wniosku, że przedawnionych roszczeń nie można dochodzić przymusowo.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niejednolitość terytorialna prawa hiszpańskiego a prawo prywatne międzynarodowe

Jakub Krysa

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 9-50

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki terytorialnej niejednolitości prawa w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego oraz wewnętrznych regulacji państw, których systemy prawne są niejednolite. Ustalenie prawa właściwego w takich państwach może powodować szereg trudności, niemożliwych do rozwiązania jedynie poprzez zastosowanie prawa prywatnego międzynarodowego. Dlatego w takich sytuacjach konieczne jest zastosowanie wewnętrznych norm kolizyjnych danego państwa. Artykuł przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z dwóch różnych perspektyw. Pierwsza polega na analizie kwestii niejednolitości prawa z punktu widzenia zarówno polskich, jak i zagranicznych przepisów prawa prywatnego międzynarodowego. Analiza w tym zakresie prowadzona jest na podstawie polskich ustaw Prawo prywatne międzynarodowe z 2011, 1965 i 1926 roku oraz regulacji unijnych. Jednym z najczęstszych sposobów radzenia sobie z problemem międzylokalnego konfliktu praw jest zasada, że jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązuje kilka odrębnych systemów prawnych, to prawo tego państwa wskazuje, który z tych systemów należy zastosować. Takie rozwiązanie przyjęła również polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Druga perspektywa przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z punktu widzenia hiszpańskich regulacji międzylokalnych (interregionalnych). Normy te określają prawo właściwe w ramach stosunków prawnych ograniczonych do Hiszpanii, jednak mogą mieć również zastosowanie do stosunków prawnych zawierających element obcy. W takim przypadku normy prawa międzylokalnego uzupełniają normy prawa prywatnego międzynarodowego. Artykuł przedstawia zasady hiszpańskiego prawa międzylokalnego w ujęciu historycznym, systemowym i praktycznym. Analiza prowadzona jest na podstawie hiszpańskiego ustawodawstwa, orzecznictwa i doktryny prawnej. Opisowy i porównawczy charakter artykułu zapewnia kompleksowe spojrzenie na zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa oraz możliwe sposoby jego regulacji zarówno w polskim, jak i zagranicznym prawie prywatnym międzynarodowym. Pomaga również odpowiedzieć na pytanie, jak określić prawo właściwe, jeżeli ma nim być prawo hiszpańskie.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozwiązywanie sporów z zakresu prawa własności intelektualnej na drodze mediacji i koncyliacji

Katarzyna Grzybczyk

Język: PL | Data publikacji: 09-06-2022 | Abstrakt | s. 5-29

Mediacje i koncyliacje, podobnie jak arbitraż, należą do alternatywnych metod rozwiązywania sporów, są jednak bardziej wymagające, gdyż zakładają współpracę skonfliktowanych stron w wypracowywaniu porozumienia. Zasadniczo metody te mogą znaleźć zastosowanie do rozwiązywania sporów w niemal każdym obszarze, jednak w niniejszym opracowaniu skupiono się jedynie na sporach z zakresu prawa własności intelektualnej z dwóch powodów. Po pierwsze jest to obszar, w którym stosunkowo rzadko sięga się po metody alternatywne przynajmniej w Polsce, choć są one promowane i zalecane przez World Intellectual Property Organisation (WIPO) oraz Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Być może przyczyną jest niska świadomość istnienia takich możliwości. Po drugie, planowana nowelizacja ustawy prawo własności przemysłowej wprowadza nowy instrument – koncyliację, warto więc nie tylko go opisać, ale także dokonać porównania z już uregulowanymi mediacjami. Wydaje się, że wybór metody rozstrzygania sporów dokonany przez ustawodawcę jest uzasadniony, chociaż bowiem używa się ogólnego sformułowania prawo własności intelektualnej, to różnice istniejące między prawem autorskim a prawem własności intelektualnej są ogromne. Z punktu widzenia tematu opracowania najważniejszy jest sposób powstania ochrony, który determinuje także swobodę stron w zakresie pozasądowego rozwiązywania sporów. Tam, gdzie prawo powstaje czy wygasa w drodze decyzji Urzędu Patentowego, ta swoboda jest mniejsza. Koncyliacje z udziałem specjalisty mają pomóc stronom w takim rozwiązaniu konfliktu, który uwzględnia te ograniczenia.

2022-06-09



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Copyright trolling a prawo cytatu

Joanna Radziszewska

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2018 | Abstrakt | s. 123-141

Artykuł 29 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustanawia instytucję zwaną „prawem cytatu”. Przepis ten określa warunki, jakie musi spełnić osoba korzystająca z cudzego utworu w ramach tej konstrukcji prawnej. Przede wszystkim cytat musi być rozpoznawalny i wyraźnie oznaczony w pracy, w której się pojawia. Sposób redakcji artykułu 29, wprowadzający nieostre i nieprecyzyjne terminy, powoduje, że za każdym razem, gdy jest on stosowany, jego zakres wymaga indywidualnej interpretacji, uwzględniającej wszystkie związane z tym okoliczności. Taka sytuacja stwarza podstawy do wykorzystywania, a nawet nadużywania prawa cytatu przez trolle autorskie (copyright trolls). Trolling autorski to nowe zjawisko, którego rozwój postępował stopniowo, wraz z ekspansją Internetu. Do chwili obecnej nie posiada ono ani własnej definicji prawnej, ani ustawowej regulacji w polskim prawie. Polega on na masowym wysyłaniu ostatecznych wezwań do zapłaty, których celem jest uzyskanie ochrony praw autorskich poprzez wykorzystanie obowiązujących przepisów w sytuacji, gdy taka ochrona nie przysługuje. Zestawienie przepisów prawnych dotyczących prawa cytatu i zjawiska trollingu autorskiego prowadzi do wyjaśnienia, w jaki sposób trolle autorskie mogą wykorzystywać to pierwsze. W tym kontekście absolutnie konieczna jest analiza: zagrożeń dla nieskrępowanego funkcjonowania prawa cytatu w praktyce, problemu legalnego korzystania z niego oraz skutecznego przeciwdziałania trollom autorskim.

2018-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ustawa o zasadach ogólnych dla stosowania praw

Kacper Lewandowski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 339-377

Tłumaczenie z języka japońskiego (przy pomocniczym użyciu urzędowego japońskiego tłumaczenia ustawy na język angielski).

Konsultacja merytoryczna: dr hab. Paweł Czubik, prof. UEK.

2020-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Pierwszeństwo Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów przed prawem krajowym. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2005 r., sygn. I ACa 1823/04

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 165-172

Artykuł analizuje problem pierwszeństwa Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów przed prawem krajowym, na tle konkretnego wyroku Sądu Apelacyjnego. Glosa krytycznie odnosi się do argumentacji sądu, szczególnie w zakresie powoływania się na art. 1 § 2 p.p.m., podkreślając odmienności między normami kolizyjnymi a materialnymi. Autor wskazuje na potrzebę precyzyjnego określenia relacji między prawem międzynarodowym a krajowym oraz na znaczenie Konwencji wiedeńskiej jako autonomicznego źródła regulacji w międzynarodowym obrocie gospodarczym.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O nowym unormowaniu holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Agata Kozioł

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 141-153

Kodyfikacja holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego została przeprowadzona w sposób, który nie był powszechnie akceptowany. Proces legislacyjny trwał ponad trzy dekady wysiłków legislacyjnych. Podczas prac przygotowawczych postanowiono, że holenderskie PIL będzie zawierało wyłącznie normy kolizyjne prawa, podczas gdy kwestie proceduralne, w tym jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń zagranicznych, zostaną uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Metoda krok po kroku, która została wybrana od początku prac prawniczych, polegała na przygotowywaniu oddzielnych projektów ustaw, które koncentrowały się na kwestiach o ograniczonym zakresie, na przykład separacji i rozwodu lub prawie majątkowym. W ten sposób normy kolizyjne prawa zostały rozproszone w szeregu projektów ustaw, formalnie niepowiązanych ze sobą. Proces zakończył się naszkicowaniem projektu ustawy, która zebrała normy o charakterze ogólnym, opracowane przez sądy i doktrynę prawną. Reguły te zostały ostatecznie wprowadzone do ustawy o holenderskim prawie prywatnym międzynarodowym jako jej część ogólna. Ogólne przepisy holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego sformułowano w 17 artykułach. Zawierają one w szczególności klauzule porządku publicznego, przepisy dotyczące statusu osobistego osób fizycznych, w tym sytuacji prawnej cudzoziemców, formy czynności prawnych oraz norm prawa prywatnego międzynarodowego o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odgraniczenie statutu stosunków majątkowych małżeńskich od innych statutów

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 81-102

Artykuł analizuje wybrane problemy związane z odróżnieniem prawa właściwego dla małżeńskich ustrojów majątkowych i prawa właściwego dla małżeńskich umów majątkowych od praw właściwych dla zobowiązań alimentacyjnych, zobowiązań umownych, praw rzeczowych, dziedziczenia oraz stosunków osobistych między małżonkami. W szczególności artykuł omawia kwalifikację – na poziomie kolizyjnoprawnym – takich zagadnień, jak obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, obowiązek wzajemnej pomocy, dopuszczalność darowizn między małżonkami, zasady regulujące odwołalność takich darowizn, ochrona osoby dokonującej w dobrej wierze czynności prawnej z jednym z małżonków, wsteczny skutek podziału majątku wspólnego małżonków, zasady uprzywilejowanego dziedziczenia, nabycie prawa rzeczowego na podstawie małżeńskiej umowy majątkowej, klauzule umowne ustanawiające tzw. świadczenia małżeńskie na rzecz pozostającego przy życiu małżonka, pełnomocnictwo ustawowe (ex lege) do działania w imieniu małżonka. W końcowej części artykułu poruszono perspektywy związane z rozporządzeniem UE w sprawie małżeńskich ustrojów majątkowych.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowa gwarancji w prawie prywatnym międzynarodowym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 33-48

Gwarancja (w szczególności gwarancja bankowa) jest powszechnie wykorzystywana w handlu międzynarodowym jako zabezpieczenie osobiste roszczenia. Wiele praktycznych kwestii związanych z jej stosowaniem zostało uregulowanych w Jednolitych przepisach dotyczących gwarancji na żądanie (ostatnia wersja z 2010 r.) opracowanych przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu. Przepisy te są często stosowane w profesjonalnym, handlowym obrocie i pośrednio wskazują również prawo właściwe dla kwestii, których nie regulują. W innych przypadkach konieczne jest ustalenie prawa właściwego dla gwarancji. Obecnie odbywa się to najczęściej na podstawie rozporządzenia Rzym I. W Polsce prawo właściwe dotyczące zdolności stron do zawarcia umowy gwarancji określa ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z rozporządzeniem Rzym I możliwe jest wybranie prawa właściwego dla umów gwarancji. Jeżeli nie dokonano wyboru, jest to na ogół prawo kraju, w którym gwarant ma miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli jednak gwarancja jest ściślej związana z prawem innego kraju, stosuje się to prawo. Niezależnie od prawa właściwego dla gwarancji konieczne jest również ustalenie prawa właściwego dla innych kwestii prawnych, które pojawiają się w tle gwarancji, np. potwierdzenia gwarancji, kontrgwarancji, gwarancji pośredniej. Prawo właściwe dla gwarancji decyduje o dopuszczalności, treści i charakterze prawnym umowy. Określa również dopuszczalność cesji praw wynikających z takiej umowy i wygaśnięcie stosunku prawnego utworzonego umową gwarancyjną.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozgraniczenie statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w europejskiej regulacji ofert przejęcia spółki publicznej

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 77-89

Artykuł analizuje problematykę rozgraniczenia statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w kontekście europejskiej regulacji ofert przejęcia. Dyrektywa 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady harmonizuje przepisy państw członkowskich w zakresie przejmowania spółek publicznych. W artykule omówiono zakres zastosowania dyrektywy, właściwość organu nadzoru oraz prawo właściwe dla ofert przejęcia. Szczególną uwagę zwrócono na implementację dyrektywy w prawie polskim, analizując wprowadzone zmiany w ustawie o ofercie publicznej.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla roszczenia o uznanie umowy za bezskuteczną — skarga pauliańska w prawie prywatnym międzynarodowym

Wojciech Popiołek , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 115-139

Skarga pauliańska jest instrumentem ochrony wierzycieli w przypadku oszukańczego przeniesienia majątku przez dłużnika, które uniemożliwia mu zaspokojenie wierzycieli. Kwestia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej nie została uregulowana ani w rozporządzeniu Rzym I, ani w rozporządzeniu Rzym II. Nie ma też żadnej konkretnej reguły w nowej polskiej ustawie z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym. Jednocześnie szczególne cechy tego instrumentu — tj. fakt, że jest on powiązany z umową, odpowiedzialnością deliktową, prawem rzeczowym i dochodzeniem roszczeń — utrudniają jego klasyfikację w ramach obowiązujących przepisów kolizyjnych. W doktrynie i orzecznictwie istnieje wiele zróżnicowanych propozycji rozwiązania tego problemu. Autorzy przedstawiają siedem różnych metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej. Są to: prawo właściwe dla chronionego roszczenia, prawo właściwe dla oszukańczego przelewu, klasyfikacja deliktowa, prawo państwa, w którym znajdują się przeniesione aktywa, prawo państwa, w którym skupiają się główne interesy dłużnika, test najbliższego związku oraz kumulatywne lub równoległe stosowanie dwóch lub więcej ustawodawstw. Po przeanalizowaniu istniejących propozycji autorzy uważają, że nieuniknione jest rozróżnienie różnych elementów actio pauliana i poddanie ich prawu właściwemu dla chronionego roszczenia lub oszukańczego przelewu. Niemniej jednak sugeruje się, aby prawo właściwe dla chronionego roszczenia odgrywało wiodącą rolę, chociaż może być konieczne umożliwienie interwencji prawa właściwego dla oszukańczego przelewu, jeśli byłoby to uzasadnione potrzebą ochrony oczekiwań osób trzecich.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zaświadczenie o stanie cywilnym a małżeństwa i związki partnerskie osób tej samej płci

Ewa Kamarad

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 69-79

Artykuł opisuje nowy rodzaj zaświadczenia – zaświadczenie o stanie cywilnym – które zostało wprowadzone przez nową polską ustawę Prawo o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014 r. Głównym celem zaświadczenia o stanie cywilnym jest stanowienie dowodu stanu cywilnego jako całości. Z tego względu może być ono wykorzystywane przez osobę zamierzającą zawrzeć małżeństwo do poświadczenia, że jest stanu wolnego. W przeciwieństwie do zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa, zaświadczenie o stanie cywilnym nie zawiera danych osoby, z którą małżeństwo ma zostać zawarte. Z tego powodu może ono być przydatne dla osób, które chcą zawrzeć za granicą małżeństwo jednopłciowe lub zarejestrowany związek partnerski tej samej płci, a które nie mogą uzyskać w tym celu zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa. Artykuł wskazuje również, że w wielu przypadkach dowód zdolności do zawarcia małżeństwa według prawa polskiego nie będzie wymagany, ponieważ to nie prawo polskie będzie miało zastosowanie do oceny zdolności do zawarcia małżeństwa jednopłciowego lub zarejestrowanego związku partnerskiego tej samej płci. Artykuł zawiera także wyniki badań porównawczych dotyczących norm kolizyjnych odnoszących się do małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich, a także przedstawia pewne rozwiązania na gruncie polskiego Prawa prywatnego międzynarodowego w zakresie ustalania prawa właściwego dla małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Konstrukcje prawne chroniące przed copyright trollingiem

Łukasz Maryniak

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2018 | Abstrakt | s. 63-76

W niniejszym artykule autor opisuje rozwiązania prawne chroniące użytkowników Internetu przed copyright trollingiem. Po pierwsze, wykazano, że siła prawa autorskiego nie jest absolutna. Przepisy międzynarodowe (takie jak Akt paryski dotyczący Konwencji berneńskiej oraz porozumienie TRIPS) stanowią, że państwa członkowskie mogą przewidzieć pewne wyjątki od praw wyłącznych, które pozwalają na korzystanie z utworu chronionego prawem autorskim w określonych warunkach bez pytania autora o zgodę i bez naruszania praw autorskich. Po drugie, opisano trzy najczęstsze „systemy wyjątków” – fair dealing, fair use typu europejskiego (na przykładzie polskim) oraz fair use typu amerykańskiego. Podsumowując, autor artykułu podkreśla, że aby stwierdzić, czy użycie utworu chronionego prawem autorskim w Internecie rzeczywiście stanowi naruszenie praw autorskich, konieczna jest szczegółowa analiza przepisów prawa – tymczasem copyright trolle nie dokonują takiej refleksji przed wysunięciem swoich roszczeń.

2018-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla formy Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2004 r., I CK 39/03

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 177-187

Artykuł analizuje postanowienie Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2004 r. (I CK 39/03) dotyczące prawa właściwego dla formy czynności prawnej. Sprawa dotyczyła umowy sprzedaży udziałów w nieruchomości położonej w Polsce, zawartej w Republice Południowej Afryki. Sąd Najwyższy uznał, że umowa jest ważna, gdyż spełnia wymagania formy aktu notarialnego przewidziane prawem RPA. Autor glosy krytycznie ocenia stanowisko Sądu Najwyższego, wskazując na wątpliwości związane z legalizacją zagranicznego dokumentu oraz dopuszczalnością dopełnienia formy aktu notarialnego przed zagranicznym notariuszem.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo kupującego do wstrzymania się z zapłatą ceny w razie dostarczenia towarów niezgodnych z umową na tle art. 46 ust. 2 i 3 Konwencji wiedeńskiej o międzynarodowej sprzedaży towarów

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 89-116

Artykuł analizuje prawo kupującego do wstrzymania się z zapłatą ceny w przypadku dostarczenia towarów niezgodnych z umową w kontekście Konwencji wiedeńskiej o międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG). Autor porównuje tę kwestię z regulacjami polskiego prawa cywilnego, wskazując na różnice i podobieństwa, zwłaszcza w zakresie charakteru prawnego uprawnień kupującego (kształtujące czy roszczeniowe). Szczegółowo omówiono przesłanki stosowania art. 46 ust. 2 i 3 CISG, dotyczące żądania dostawy zastępczej lub naprawy towaru. Zbadano także możliwość wywiedzenia prawa do wstrzymania zapłaty z innych przepisów Konwencji, w tym art. 58 ust. 3 (prawo zbadania towaru), art. 71 (przewidywane naruszenie umowy) oraz art. 80 (działanie wierzyciela powodujące niewykonanie umowy przez dłużnika). Artykuł konkluduje, że choć Konwencja wprost nie reguluje ogólnego prawa wstrzymania zapłaty za wadliwy towar, można je wywieść na podstawie analogii lub zasad ogólnych, takich jak zasada jednoczesności świadczeń, potwierdzona orzecznictwem, np. austriackiego Trybunału Najwyższego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Problematyka kolizyjnoprawna w praktyce urzędów stanu cywilnego oraz w ustawie — Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 25-67

Kompetencja kierownika urzędu stanu cywilnego, który zajmuje się różnymi sprawami cywilnymi dotyczącymi stanu cywilnego osób fizycznych, nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych. Obecnie nierzadko występowanie elementu międzynarodowego sprawia, że konieczne staje się sprawdzenie, jakie prawo ma zastosowanie w danej sprawie. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku, będąca podstawowym aktem prawnym regulującym działalność kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zawiera żadnych norm kolizyjnych i jedynie w niewielkim stopniu odwołuje się do przepisów ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Autor argumentuje jednak, że w codziennej praktyce urzędów stanu cywilnego w Polsce to raczej umowy dwustronne, zawarte przez Polskę z licznymi państwami, powinny determinować wybór norm prawnych stosowanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Znaczna część artykułu poświęcona jest przedstawieniu podstawowych zagadnień kolizyjnoprawnych pojawiających się w odniesieniu do małżeństw z cudzoziemcami, uznania ojcostwa oraz problematyki imion i nazwisk, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego jest obarczony zadaniem ich rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Wreszcie, autor zwraca uwagę na pewne problemy dotyczące ustalania treści prawa obcego przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Po wskazaniu, że ustawodawca nie zaoferował w tym zakresie żadnej pomocy, analizowane są różne istniejące metody ustalenia treści obowiązującego prawa.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o uregulowaniach rozporządzenia Rzym II… i ich stosowaniu na tle doświadczeń polskiej judykatury

Jadwiga Pazdan , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maksymilian Pazdan , Marek Świerczyński , Maciej Zachariasiewicz , Witold Kurowski , Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 67-93

Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rozporządzenie 1 Rzym II) określa normy kolizyjne mające zastosowanie do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych. Obowiązuje ono od 11 stycznia 2009 roku. Artykuł 30 Rozporządzenia przewiduje sporządzenie sprawozdania oceniającego jego stosowanie. Komisja Europejska zwróciła się już do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o informacje zwrotne za pośrednictwem Kwestionariusza wydanego w 2012 roku (zob. M. Pazdan, M. Jagielska, W. Kurowski, M. Świerczyński, M.‑A. Zachariasiewicz, M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec: Materiały: Odpowiedź na Kwestionariusz Komisji skierowany do Państw Członkowskich dotyczący stosowania Rozporządzenia 864/2007 w sprawie prawa właściwego. „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013, t. 12, s. 165—197). Na tamtym etapie – nie było jeszcze możliwe przedstawienie pełnego obrazu podejścia naszych sądów do Rozporządzenia, jako że w Polsce brakowało obszernego orzecznictwa. W nowym Kwestionariuszu z czerwca 2015 roku Dyrekcja A Komisji: Wymiar Sprawiedliwości w Sprawach Cywilnych zwróciła się do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o nowe informacje i spostrzeżenia dotyczące stosowania Rozporządzenia Rzym II w Polsce, które zostały zebrane w międzyczasie. Podobnie jak pierwotna odpowiedź na Kwestionariusz Komisji, niniejsze uzupełnienie zostało przygotowane wspólnie przez grupę autorów pod kierownictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Uzupełnienie to stanowiło podstawę odpowiedzi udzielonej Komisji przez polską Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego w imieniu polskiego rządu. Od czasu przygotowania pierwotnej odpowiedzi upłynął czas i zdobyto doświadczenie. W związku z tym pojawiło się szereg kwestii dotyczących stosowania Rozporządzenia. Nowa opinia przedstawia Komisji dodatkowe informacje na temat polskiego orzecznictwa. Autorzy są zdania, że powodem, dla którego Rozporządzenie zostało w końcu zauważone przez polskie sądy, może być odesłanie do tego aktu zawarte w art. 33 polskiej ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Analiza orzecznictwa przedstawiona w niniejszym uzupełnieniu wskazuje, że polskie sądy napotykają wiele trudności przy stosowaniu Rozporządzenia Rzym II. Dotyczą one między innymi zakresu zastosowania samego Rozporządzenia, jak również jego poszczególnych przepisów, rozgraniczenia między Rozporządzeniem a Konwencją Haską z 1971 r. [dotyczącą prawa właściwego dla wypadków drogowych], interpretacji kryterium „oczywiście ściślejszego związku” oraz kryterium „ścisłego związku czynu niedozwolonego z wcześniejszą umową”, ustalenia miejsca powstania szkody oraz dopuszczalności stosowania art. 16 i 17 Rozporządzenia Rzym II. Niestety zdarzają się przypadki, gdy Rozporządzenie było ignorowane przez polskie sądy. Autorzy uzupełnienia proponują szereg możliwych zmian w Rozporządzeniu, w tym zmiany norm kolizyjnych dotyczących wypadków drogowych, ochrony prywatności i innych dóbr osobistych, własności intelektualnej, nieuczciwej konkurencji oraz ochrony praw osób trzecich.

2015-06-29