Wokół zagadnień języka religijnego. Refleksja po lekturze książki Kazimierza Ożoga „Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe" (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022, 345 s.)
Abstrakt
Artykuł zawiera recenzję książki Kazimierza Ożoga Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe (2022). Recenzowana monografia wpisuje się w prowadzone od kilku dziesięcioleci badania nad językiem religijnym i stanowi rezultat studiów Kazimierza Ożoga nad językiem i rolą pieśni religijnych w życiu Polaków. Autor recenzji wysoko ocenia wykorzystane w części analitycznej monografii różnorodne instrumentarium językoznawcze oraz osadzenie badań w szerokim kontekście kulturowym. Za wartość publikacji uznaje jej uporządkowaną kompozycję, którą szczegółowo omawia, wskazując na zawartość poszczególnych rozdziałów. Recenzja ma charakter sprawozdawczy, nie zawiera elementów polemicznych, a jej autor jednoznacznie ocenia opisywaną monografię jako interesującą, wartościową i cechującą się dużymi walorami poznawczymi.
Słowa kluczowe
recenzja; pieśni religijne; język religijny
Bibliografia
Bajerowa, I. (1988a). Kilka problemów stylistyczno-leksykalnych współczesnego polskiego języka religijnego. W: M. Karpluk, J. Sambor (red.), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane (s. 21–44). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Bajerowa, I. (1988b). Rola języka we współczesnym polskim życiu religijnym. W: M. Karpluk, J. Sambor (red.), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane (s. 9–20). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Borejszo, M. (1996). Boże Narodzenie w polskiej kulturze. Wydawnictwo „W drodze”.
Borejszo, M. (red.). (1997). Wielkanoc w polskiej kulturze. Wydawnictwo „W drodze”.
Długosz, K. (2001). Język, religia, kultura. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Droga do nieba. Modlitewnik dla katolików wszystkich stanów. (1961). (oprac.) Grono kapłanów Śląska Opolskiego. Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Gajda, S. (red.). (1995). Przewodnik po stylistyce polskiej. Uniwersytet Opolski.
Górny, H. (2010). Określenia maryjne w wybranych encyklikach Jana Pawła II. W: K. Ożóg, B. Taras (red.), Karol Wojtyła Jan Paweł II – Słowa prawdy i życia. Studia lingwistyczne (s. 175–185). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Kucała, M. (1988). Od Bogurodzicy do Madonny. Nazywanie Matki Boskiej w historii polszczyzny. W: M. Karpluk, J. Sambor (red.), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane (s. 133–144). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kucharska-Dreiß, E. (2005). Nazywanie Boga we współczesnych katolickich kazaniach polskich i niemieckich (Triduum Paschalne i Wielkanoc). W: S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Gniezno, 3–5 czerwca 2004 (t. 2, s. 136–146). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Kulczycka, D. (2007). Jakieś „Ty”: – poetyckie obrazy Boga w wierszach Stanisława Barańczaka. W: P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Poznań 24–26 kwietnia 2006 (t. 3, s. 488–497). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Leszczak, O. (2010). Lingwosemiotyka kultury. Funkcjonalno-pragmatyczna teoria dyskursu. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Lisowski, T. (1997). Osobliwości językowe pieśni wielkopostnych. W: M. Borejszo (red.), Wielkanoc w polskiej kulturze. Wydawnictwo „W drodze”.
Makuchowska, M. (1998). Modlitwa jako gatunek języka religijnego. IFP Uniwersytetu Opolskiego, Wydawnictwo TiT Leszek Nocoń.
Makuchowska, M. (2005). Obraz Maryi w starych i nowych pieśniach kościelnych. W: S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Gniezno, 3–5 czerwca 2004 (t. 2, s. 448–454). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Masojć, I., Syrnicka, K., Žičkienė, A. (zebr. i oprac.). (2013). Polskie pieśni pogrzebowe na Wileńszczyźnie. Antologia [przeł. M. Dwilewicz, A. Lazauskas, B. Dwilewicz]. Lietuvos edukologijos universiteto leidykla „Edukologija”.
Matuszczyk, B. (2007). Dlaczego spór o język religijny? W: P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Poznań 24–26 kwietnia 2006 (t. 3, s. 151–157). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Mazurkiewicz, R. (2002). Polskie średniowieczne pieśni maryjne. Studia filologiczne. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Migdał, J. (1997). Osobliwości językowe pieśni wielkanocnych. W: M. Borejszo (red.), Wielkanoc w polskiej kulturze. Wydawnictwo „W drodze”.
Pasek, Z., Skowronek, K. (2012). „Atrakcyjność” języka nowych ruchów religijnych z perspektywy językoznawczo-kulturoznawczej. W: A. Markowski, R. Pawelec (red.), Oblicza polszczyzny (s. 105–112). Narodowe Centrum Kultury.
Pelikan, J. (2012). Maryja przez wieki, przeł. J. Pociej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przybylska, R., Przyczyna, W. ks. (2012). Archaiczny czy nowoczesny, wzniosły czy potoczny, żargon czy nowomowa? Język polski w Kościele Rzymskokatolickim. W: A. Markowski, R. Pawelec (red.), Oblicza polszczyzny (s. 105–112). Narodowe Centrum Kultury.
Przyczyna, W., Siwek, G. (1999). Język w Kościele. W: W. Pisarek (red.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci (s. 130–148). Ośrodek Badań Prasoznawczych. Uniwersytet Jagielloński.
Różyło, A. (2006). Bóg dla dzieci – obraz semantyczny Boga w piosenkach Arki Noego. W: D. Szarzyńska, R. Tokarski (red.), Człowiek i sacrum. O pojęciach religijnych w języku i kulturze. Materiały pokonferencyjne (s. 337–347). Towarzystwo Naukowe Sandomierskie, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza.
Ruta, K., Wrześniewska-Pietrzak, M. (2009). Językowy obraz Matki Boskiej w poezji Kazimiery Iłłakowiczówny. W: P. Bortkiewicz ks., S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym). Materiały z konferencji Gniezno 22–24 września 2008 (t. 5, s. 398–398). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Rybka, M., Sławek, J. (2005). Językowy obraz Boga w poezji ks. Jana Twardowskiego. W: S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Gniezno, 3–5 czerwca 2004 (t. 2, s. 425–435). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Sieradzka-Baziur, B. (2006). Między błogosławieństwem a przekleństwem. Zagadnienie języka religijnego w twórczości Jana Kasprowicza. Wydawnictwo „Lexis”.
Skorupska-Raczyńska, E. (2007). Językowa kreacja Bożej Matki w ludowej liryce religijnej (na przykładzie antologii „Prowadź nas w jasność”). W: P. Bortkiewicz ks., S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Poznań 24 –26 kwietnia 2006 (t. 3, s. 578–587). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Skowronek, K. (2005). Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945–2005). Wydawnictwo „Lexis”.
Sobstyl, K., (2006). Językowy obraz Boga w wypowiedziach osób samotnych. W: D. Szarzyńska, R. Tokarski (red.), Człowiek i sacrum. O pojęciach religijnych w języku i kulturze. Materiały pokonferencyjne (s. 297–304). Towarzystwo Naukowe Sandomierskie, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza.
Sztajer, S. (2009). Język a konstytuowanie świata religijnego. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Walczak, B. (1997). Najstarsze pieśni pasyjne i wielkanocne w języku polskim. W: M. Borejszo (red.), Wielkanoc w polskiej kulturze. Wydawnictwo „W drodze”.
Wojtak, M. (2006). Obraz relacji Bóg – człowiek w Modlitewniku dla głuchoniemych „Effeta”. W: D. Szarzyńska, R. Tokarski (red.), Człowiek i sacrum. O pojęciach religijnych w języku i kulturze. Materiały pokonferencyjne (s. 101–113). Towarzystwo Naukowe Sandomierskie, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza.
Zagórska, K. (2009). Per mariam – Soli Deo. O maryjności Prymasa Tysiąclecia. W: P. Bortkiewicz ks., S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym). Materiały z konferencji Gniezno 22–24 września 2008 (t. 5, s. 75–84). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Polska
https://orcid.org/0000-0002-1108-3302
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
