Historia języka polskiego a glottodydaktyka polonistyczna

Iwona Żuraszek-Ryś; Dorota Szagun

doi:10.31261/FL.2025.13.1.05

Published: 2025-06-03

Vol. 13 No. 1 (2025)

The history of the Polish language and Polish language glottodidactics

Iwona Żuraszek-Ryś

, Dorota Szagun

Section: Studies

https://doi.org/10.31261/FL.2025.13.1.05

Abstract

The subject of the research in this article is the relationship between the history of the Polish language and Polish language glottodidactics. It is considered from two perspectives: (1) research – as a relationship of separate sciences with a common object of study, having their own goals and a conceptual apparatus, but also mutual sources in terms of certain research concepts and methods, and (2) practical – in terms of the relationship between the knowledge of the history of language construction and use and the teaching and learning of Polish as a foreign and second language. The presented considerations were intended to demonstrate the importance of mutual relationships between the subdisciplines being compared. Today, the common research area of the history of the Polish language and glottodidactics is the increasingly visible traces of the use of the Polish language recorded in writing. There is also a need to include historical and linguistic content in the glottodidactic workshop, and special emphasis should be placed on teaching Polish and Polish culture in the spirit of understanding the common Slavic heritage, for which knowledge of the history of the language seems necessary.

Keywords:

history of the Polish language , Polish language glottodidactics

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Żuraszek-Ryś, I., & Szagun, D. (2025). The history of the Polish language and Polish language glottodidactics. Forum Lingwistyczne, 13(1), 1–11. https://doi.org/10.31261/FL.2025.13.1.05

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf files under the provisions of the Creative Commons 4.0 International Licence: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.

1. Licence
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 licence (http://creativecommons.org/licences/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 licence.

2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.

If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, among others the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".

ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).

3. Users Rights
Under the CC BY-SA 4.0 licence, the users are free to share (copy, distribute and transmit) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.

4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.

I declare that in the case of a withdrawal of the text from the editorial process, which has not been agreed with the editorial team and/or the publisher of the journal or a simultaneous submission of the text to another publisher, I agree to cover all the expenses incurred by the University of Silesia in connection with processing my submission (including the cost of editorial reviews).

References

Literatura
Google Scholar

Bajerowa, I. (1969). Strukturalna interpretacja historii języka. Język Polski, 2, 81–103.
Google Scholar

Bajerowa, I. (2010). Czy i jak historia języka może skorzystać z propozycji kognitywizmu? LingVaria, 2(10), 37–44.
Google Scholar

Borawski, S. (2000). Wprowadzenie do historii języka polskiego. Zagadnienia historiozoficzne. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Brzezina, M. (1986). Języki mniejszości narodowych w tekstach literackich i folklorystycznych. Polszczyzna Żydów. PWN.
Google Scholar

Burzyńska-Kamieniecka, A. (1999). Nauczanie języka polskiego jako obcego na Dolnym Śląsku w wieku XVII. Uwagi z historii kultury i języka. W: I. Świtała (red.), Znaczenie ośrodka wrocławskiego w kulturze Polski, Czech i Niemiec na przełomie XVI i XVII wieku (s. 7–22). Drukarnia Usługowa „Gryf”.
Google Scholar

Burzyńska-Kamieniecka, A. (2002). Popularyzacja wiedzy o języku polskim w podręcznikach do nauczania polszczyzny na Śląsku w XVII wieku. W: J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska (red.), O trudnym łatwo. Materiały sesji poświęconej popularyzacji nauki (s. 87–94). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Burzyńska-Kamieniecka, A. (2011). Przenikanie języków i kultur a proces samoidentyfikacji w XVII-wiecznym Wrocławiu (na materiale dawnych podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego). W: I. Masojć, H. Sokołowska (red.), Tożsamość na styku kultur. Zbiór studiów (s. 217–228). Vytautas Magnus University.
Google Scholar

Burzyńska-Kamieniecka, A., Dąbrowska, A. (2014). Tradycje nauczania języka polskiego jako obcego we Wrocławiu. W: A. Dąbrowska, U. Dobesz (red.), 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Teoria i praktyka (s. 343–371). Oficyna Wydawnicza ATUT.
Google Scholar

Dąbrowska, A. (2018). Nauczanie polszczyzny jako języka obcego w historii języka polskiego. Język Polski, 2, 22–41. DOI: https://doi.org/10.31286/JP.98.2.2
Google Scholar

Dąbrowska, A., Dobesz, U., Pasieka, M. (2010). Co warto wiedzieć. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie. Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Google Scholar

Długosz-Kurczabowa, K., Dubisz, S. (2001). Gramatyka historyczna języka polskiego. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Dubisz, S. (2022). Rozwój językoznawstwa polonistycznego w minionym stuleciu. Badania polszczyzny krajowej wspólnoty komunikacyjnej. Poradnik Językowy, 5, 22–44. DOI: https://doi.org/10.33896/PorJ.2022.5.2
Google Scholar

Gębal, P. (2014). Glottodydaktyka porównawcza jako nowa subdyscyplina glottodydaktyki. Lingwistyka Stosowana, 10, 37–49.
Google Scholar

Gębal, P., Miodunka, W. (2020). Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Izdebska-Długosz, D. (2017). Ukraińcy o własnych błędach w polszczyźnie – przykład statystycznej analizy danych w glottodydaktycznych badaniach eksploracyjnych. Przegląd Wschodnioeuropejski, 2(8), 237–253. DOI: https://doi.org/10.31648/pw.3583
Google Scholar

Kleszczowa, K. (2011). Strukturalizm i poststrukturalizm w badaniach historycznojęzykowych. Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique, 67, 97–115.
Google Scholar

Klimek-Grądzka, J. (2017). Z historii nauczania języka polskiego Polaków w USA – przegląd podręczników (wiek XIX – 1. połowa XX wieku). Roczniki Humanistyczne, 10(65), 43–57. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2017.65.10-3
Google Scholar

Kotlarska, I. (2015). „Grammatyka dla Polaków chcących się uczyć angielskiego języka” (1788) z historycznojęzykoznawczego punktu widzenia. Rekonesans badawczy. W: M. Hawrysz, M. Uździcka, A. Wojciechowska (red.), Język w życiu wspólnoty (s. 73–89). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego. DOI: https://doi.org/10.59444/2015SERredHaw_Uzdr5
Google Scholar

Kotlarska, I. (2016). The oldest Polish handbooks of English (18th–19th century)? a trip to the beginnings of ELT in Poland. IATEFL Newsletter. Online Post-Conference Journal, 39, 26–28.
Google Scholar

Kotlarska, I. (2017). Innowacyjność w karbach konwencji. O pierwszym podręczniku do nauki języka angielskiego dla Polaków. W: M. Hawrysz, M. Uździcka, A. Wojciechowska (red.), Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze. 2016: Zachowanie językowe – spontaniczność i automatyzm (s. 83–94). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego. DOI: https://doi.org/10.59444/2017SERredHaw_Uzdr7
Google Scholar

Kotlarska, I. (2018). The first English phrase book written for Poles (1857) from the historical-pragmatic perspective. W: L. Szymański, J. Zawodniak, A. Łobodziec, M. Smoluk (red.), Interdisciplinary views on the English language, literature and culture (s. 97–108). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar

Kotlarska, I. (2019). Materiały do nauki języka angielskiego wydawane od końca XVIII do połowy XX wieku jako źródła badań polsko-angielskich kontaktów językowych. Prolegomena badawcze. Socjolingwistyka, 33, 167–180. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.33.10
Google Scholar

Kotlarska, I. (2021). „A Simplified Grammar of the Polish Language” Williama Morfilla – o pierwszej angielskojęzycznej gramatyce języka polskiego. Poradnik Językowy, 1, 95–102. DOI: https://doi.org/10.33896/PorJ.2021.1.8
Google Scholar

Kurzowa, Z. (1983). Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Lado, R. (1957). Linguistics across cultures; applied linguistics for language teachers. University of Michigan Press.
Google Scholar

Lewandowski, J. (1969). O potrzebie badań nad nauczaniem języka polskiego cudzoziemców. Życie Szkoły Wyższej, 2, 76–80.
Google Scholar

Maciołek, M., Tambor, J. (2021). Przeszłość w teraźniejszości. Historyczne korzenie współczesnych reguł i wyjątków polszczyzny. Wydawnictwo Gnome.
Google Scholar

Miodunka, W. (2012). Interdyscyplinarność glottodydaktyki polonistycznej. Poradnik Językowy, 6(695), 67–81.
Google Scholar

Miodunka, W. (2016). Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy. Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Miodunka, W. (2020). Rozważania nad koncepcją historii językoznawstwa polskiego. LingVaria, 2(30), 193–207. DOI: https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.30.15
Google Scholar

Pastuchowa, M. (2009). Interdyscyplinarność w badaniach językoznawczych. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 44, 223–235.
Google Scholar

Pastuch, M. (2018). Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka. W: M. Pastuch, M. Siuciak (współpr. K. Wąsińska, W. Wilczek) (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy (s. 32–43). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Pieklarz-Thien, M. (2021). O różnicach w opisie językoznawstwa i glottodydaktyki – przyczynek do dyskusji. Linguodidactica, 25, 179–195. DOI: https://doi.org/10.15290/lingdid.2021.25.13
Google Scholar

Polański, K. (red.). (1999). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Reczek, J. (1989). Języki w dawnej Rzeczypospolitej. Język Polski, 69(1–2), 10–19.
Google Scholar

Rzeszutko-Iwan, M. (2018). Lingwistyka, glottodydaktyka, praktyka dydaktyczna – rola teorii językoznawczych w procesie glottodydaktycznym. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 25, 15–25. DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.02
Google Scholar

Słaby-Góral, I. (2014). Nauczyciel uczy się przez całe życie. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 21, 229–249.
Google Scholar

Urbańczyk, S., Kucała, M. (red.). (1999). Encyklopedia języka polskiego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Walczak, B. (2018). Historia języka polskiego – subdyscyplina polimetodologiczna. W: M. Pastuch, M. Siuciak (współpr. K. Wąsińska, W. Wilczek) (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy (s. 65–73). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Walczak, B. Mielczarek, A. (2017). Prolegomena historyczne – wielojęzyczność w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Białostockie Archiwum Językowe, 17, 255–268. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2017.17.16
Google Scholar

Zarębski, R. (2022a). Kilka uwag o wybranych niegdysiejszych pomocach do nauczania polszczyzny w środowisku frankofońskim. Roczniki Humanistyczne, 6, 233–252. DOI: https://doi.org/10.18290/rh22706.13
Google Scholar

Zarębski, R. (2022b). O kilku dawnych podręcznikach do nauki języka polskiego dla frankofonów. W: S. Butko, M. Gębka-Wolak (red.), Polsko-ukraińskie spotkania językowe (s. 193–212). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Vol. 13 No. 1 (2025)
Published: 2025-06-30

ISSN: 2449-9587

eISSN: 2450-2758

10.31261/FL

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licence CC

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Submit

The history of the Polish language and Polish language glottodidactics

Abstract

Keywords:

Iwona Żuraszek-Ryś

Dorota Szagun

Information