Michaił Kotin
Uniwersytet Zielonogórksi, Zielona Góra, Poland
michailkotin1@gmail.com
W artykule są rozpatrywane dwa aspekty semantyki jednostek leksykalnych zawierających znaczenie prawdy w języku rosyjskim w zestawieniu z innymi ję-zykami indoeuropejskimi. Pierwszy aspekt badawczy to pojęciowe źródła dwóch rosyjskich rzeczowników: prawda oraz istina, a także pochodnych od nich. Po-kazano, że leksemy te bazują na różnych wyjściowych konceptach. „Norma” (w innych językach jej odpowiednik — postrzegana rzeczywistość) — stanowiąca podstawę konceptu „prawda” — jest niewyspecyfikowana, pozwala na wiele inter-pretacji, ma rozmyte granice, podczas gdy leżąca u podstaw wyrazu istina „istota”, odwrotnie, jest wyspecyfikowana, monosemantyczna i niepodatna na przesunięcia semantyczne. Ta różnica warunkuje, że wyraz prawda w większym stopniu staje się obiektem procesów gramatykalizacji, tracąc swoje znaczenie podstawowe, choć wyraz istina nie traci autonomii semantycznej i posiada swego rodzaju immunitet na gramatykalizację.
The paper deals with two aspects of the semantics and the categorial potential of language entities encoding various concepts of TRuTH in Russian in comparison with several other I.-E. languages. The first one is the conceptual origins of both Russian key nouns in question, namely правда denoting, among others, true sentences, right solutions, an honest behavior, etc., and истина referring to the truth in its scientific, philosophical, religious etc. sense. It is shown that each lexical item is based on different source concepts, respectively NORM and ESSENCE, so that the two different target concepts of the ‘truth’ are to a huge degree influenced by them. The second approach is devoted to the grammaticalization potential of Russian and other lexical entities with “veritative” semantics. Since the source concept of NORM (as well as, in other languages, one of an observed REALITY) is non-specific and widely poly-semantic, it is per se predestinated to semantic change including the loss of semantic autonomy and grammaticalization. On the contrary, the ESSENCE concept prohibits or at least strongly restricts both semantic change and grammaticalization of the items based on it.
Język Polski
Русский
English