Zakończenie listu w korespondencji z XVII i XVIII w. jako makroakt etykietalny

Katarzyna Sicińska

doi:10.31261/FL.2025.13.1.08

Opublikowane: 2025-06-30

Tom 13 Nr 1 (2025)

Zakończenie listu w korespondencji z XVII i XVIII w. jako makroakt etykietalny

Katarzyna Sicińska

Dział: Studia

https://doi.org/10.31261/FL.2025.13.1.08

Abstrakt

Przedmiotem artykułu uczyniono zakończenia listów w korespondencji z XVII i XVIII w. W opisie zastosowano podejście pragmalingwistyczne, ściślej – opis z perspektywy aktów mowy oraz etykiety językowej. Celem badań jest przedstawienie zakończenia listu jako swoistego makroaktu etykietalnego, na który składają się pojedyncze mikroakty, realizujące różne intencje komunikacyjne. Bazę źródłową stanowi ok. 500 listów, autorstwa 73 osób stanu szlacheckiego. W toku analizy wykazano, że na zakończenie listu mogą się składać dwa typy mikroaktów: (1) akty fatyczne o funkcji pożegnania (zapowiedzi wygaszenia kontaktu oraz pożegnania symboliczne), (2) akty współtowarzyszące: ekspresywne (dodatnie wartościowanie partnera korespondencji, wyrażanie uczuć względem adresata), deklaratywne (oddanie się pod opiekę adresata, ofiarowanie usług adresatowi, samoidentyfikacja nadawcy) oraz performatywne (prośby). Wielość intencji wyrażanych w zakończeniu listu wynika ze strategicznego charakteru tego fragmentu tekstu epistolarnego. Nasilenie interakcyjności i gry grzecznościowej służy złagodzeniu negatywnego wrażenia wywołanego zakończeniem kontaktu ze strony nadawcy, a jednocześnie zaprojektowaniu kolejnych pozytywnych interakcji z adresatem.

Słowa kluczowe:

pragmalingwistyka , akt mowy , etykieta językowa , list , polszczyzna XVII i XVIII w.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Sicińska, K. (2025). Zakończenie listu w korespondencji z XVII i XVIII w. jako makroakt etykietalny. Forum Lingwistyczne, 13(1), 1–18. https://doi.org/10.31261/FL.2025.13.1.08

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Wykaz cytowanych listów
Google Scholar

BienSK – Stanisław Kazimierz Bieniewski, kasztelan wołyński i wojewoda czernihowski, do księcia Michała K. Radziwiłła, kasztelana wileńskiego; 1665; AGAD, AR, dz. V, sygn. 798, s. 4–5.
Google Scholar

BorJ – Jan (Job) Borecki, metropolita kijowski, do ks. Krzysztofa Radziwiłła, hetmana polnego litewskiego, hetmana wielkiego litewskiego; 1629; AGAD, AR, dz. V, sygn. 1150, s. 5–7.
Google Scholar

BorW – Wacław Borejko, podstoli owrucki, do nieustalonego księcia; 1710; AGAD, AR, dz. V, sygn. 1154, s. 1–2.
Google Scholar

ChojFK – Franciszek Kazimierz Chojecki, wojski bracławski, pisarz grodzki kijowski, podwojewodzi kijowski, stolnik owrucki, chorąży żytomierski, poseł na sejmy: 1) do Antoniego Michała Potockiego, wojewody bełskiego; 1752; BN, rkp. II 6907, k. 4–6; 2) do nieustalonego księcia; 1778; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2095, s. 1–3.
Google Scholar

CzacMH – Michał Hieronim Czacki, łowczy i stolnik wołyński, kasztelan wołyński: 1) do księżnej Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej, kanclerzyny wielkiej litewskiej; 1734; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2443, s. 5–8; 2) do jw.; 1737; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2443, s. 28; 3) do jw.; 1741; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2443, s. 57–58.
Google Scholar

CzetwM – Michał Czetwertyński, podkomorzy bracławski, starosta życzyński i utajkowski: 1) do księcia Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, wojewody wileńskiego, hetmana wielkiego litewskiego; 1751; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2670, s. 3–5; 2) do jw.; 1753; AGAD, AR, dz. V, sygn. 2670, s. 11–12.
Google Scholar

HulWG – Hulewicz Wojutyński Gabriel, chorąży czernichowski, poseł na sejm: 1) do księcia Krzysztofa Radziwiłła, hetmana polnego litewskiego; 1632; AGAD, AR, dz. V, sygn. 5525, s. 1–3; 2) do Bogusława Radziwiłła, koniuszego wielkiego litewskiego; 1655; AGAD, AR, dz. V, sygn. 5524, s. 1–3.
Google Scholar

KonAd – Adam Konopacki, wojski krzemieniecki, do nieustalonego księcia; 1770; AGAD, AR, dz. V, sygn. 7135, s. 1–3.
Google Scholar

KonJL – Józef Leon Konopacki, starosta głuchowski, do Percherowicza, rewizora dóbr księcia Karola Stanisława Radziwiłła; 1776; AGAD, AR, dz. V, sygn. 7140, s. 1–4.
Google Scholar

LipA – Antonina Lipińska ze Starzyńskich, podkomorzyna podolska, do nieustalonego adresata; 1792; Oss. rkp. sygn. 13671 II, s. 123–124.
Google Scholar

LipKJ – Kazimierz Józef Lipiński, miecznik podolski, podstoli latyczowski, podkomorzy latyczowski, podkomorzy podolski, poseł na sejmy, do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; 1776; AGAD, Zb.Pop., sygn. 114, s. 77.
Google Scholar

ŁaszAM – Aleksander Michał Łaszcz [Tuczapski], kasztelan bełski, wojewoda bełski: 1) do nieustalonego księcia (prawdopodobnie do jednego z Radziwiłłów); 1712; AGAD, AR, dz. V, sygn. 8788, s. 17; 2) do jw.; 1719; AGAD, AR, dz. V, sygn. 8788, s. 42; 3) do jw.; b.d. (po 1710 r.); AGAD, AR, dz. V, sygn. 8788, s. 52–53.
Google Scholar

MniszA – Anna Mniszchówna, benedyktynka, 1) do ojca, Józefa Wandalina Mniszcha; 1729; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 336, k. 28–30; 2) do jw.; 1739; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 346, k. 1–3.
Google Scholar

MniszE – Elżbieta Mniszchówna, żona Karola Wielopolskiego, margrabiego Gonzagi Myszkowskiego, koniuszyna koronna, starościna krakowska, do ojca, Józefa Wandalina Mniszcha; 1730; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 337, k. 73–74.
Google Scholar

PotFS – Franciszek Salezy Potocki, krajczy koronny, wojewoda wołyński, wojewoda kijowski: 1) do Jana Klemensa Branickiego, kasztelana krakowskiego, wojewody krakowskiego, hetmana wielkiego koronnego; 1751; AGAD, Arch.Ros. XVI/22, s. 13–14; 2) do jw.; 1752; AGAD, Arch.Ros. XVI/22, s. 20–22.
Google Scholar

PotIg – Ignacy Potocki, starosta kaniowski, marszałek ziem generału ruskiego konfederacji barskiej: 1) do nieustalonego księcia; 1769; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12230, s. 4; 2) do jw.; 1775; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12230, s. 7–8.
Google Scholar

PotJan – Jan Potocki, wojewoda bracławski: 1) do księcia Bogusława Radziwiłła, koniuszego wielkiego litewskiego; 1669; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12235, s. 8–10; 2) do jw.; 1669; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12235, s. 13–14.
Google Scholar

PotJoach – Joachim Potocki, starosta lwowski, generał major wojsk koronnych, do nieustalonego księcia; 1750; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12242, s. 2–3.
Google Scholar

PotMB – Mikołaj Bazyli Potocki, wojewodzic bełski, starosta kaniowski, do Jana Klemensa Branickiego, kasztelana krakowskiego, hetmana wielkiego koronnego; 1766; AGAD, Arch.Ros. XVII/6, s. 33–35.
Google Scholar

PotStef – Stefan Potocki, referendarz koronny, wojewoda pomorski, mazowiecki, marszałek nadworny koronny, do nieustalonego księcia; 1713; AGAD, AR, dz. V, sygn. 12272, s. 38.
Google Scholar

SzepAt – Atanazy Andrzej Szeptycki, duchowny greckokatolicki, arcybiskup lwowski, metropolita kijowski, do nieustalonej księżnej; 1730; AGAD, AR, dz. V, sygn. 15745, s. 14–15.
Google Scholar

WorC – Cecylia z Rozwadowskich Woroniczowa, żona Ignacego Woronicza, miecznikowa owrucka, stolnikowa żytomierska, starościna osterska: 1) do brata; 1750; BN, sygn. 6920, pkt. 1, t. 2, k. 66–67; 2) do nieustalonego adresata; 1780; BN, sygn. 6919, pkt. 2, k. 64.
Google Scholar

WorIg – Ignacy Woronicz, starosta ostrzski, stolnik żytomierski: 1) do stryja, Piotra Seweryna Woronicza, stolnika bracławskiego; 1765; BN, sygn. 6916, pkt. 1, k. 40–41; 2) do jw.; 1769; BN, sygn. 6916, pkt. 1, k. 42.
Google Scholar

WorJA – Jakub Anastazy Woronicz, miecznik owrucki, kasztelan bełski: 1) do Ignacego Woronicza, stolnika i sędziego grodzkiego żytomierskiego, starosty osterskiego, brata stryjecznego; 1770; BN, rkp. sygn. 6917, pkt. 1, t. 10, k. 28–29; 2) do jw.; 1771; BN, rkp. sygn. 6917, pkt. 1, t. 10, k. 32; 3) do jw.; 1772; BN, rkp. sygn. 6917, pkt. 1, t. 10, k. 37.
Google Scholar

WorJóz – Woronicz Józef, podczaszy owrucki: 1) do Piotra Seweryna Woronicza, stolnika bracławskiego, brata rodzonego; 1737; BN sygn. 6916, pkt. 1, k. 52–53; 2) do Nikodema Kazimierza Woronicza, kasztelana kijowskiego; b.d.; BN, sygn. 6913, pkt. 1, t. 4, k. 10–11.
Google Scholar

WorJóza – Józefa z Drohojowskich Woroniczowa, kasztelanowa bełska, do Franciszka Ksawerego Branickiego, hetmana wielkiego koronnego, generała Imperium Rosyjskiego; 1795; BN, sygn. 6921, pkt. 2, k. 72.
Google Scholar

WorNK – Nikodem Kazimierz Woronicz, podczaszy owrucki, starosta osterski i sędzia grodzki kijowski, chorąży kijowski, chorąży owrucki, podkomorzy, kasztelan kijowski: 1) do nieustalonego księcia; 1719; AGAD, AR, dz. V, sygn. 18028, s. 1; 2) do księcia Wiśniowieckiego; 1739; AGAD, AR, dz. V, sygn. 18028, s. 50–51.
Google Scholar

WorPS – Piotr Seweryn Woronicz, stolnik bracławski i żytomierski: 1) do Nikodema Kazimierza Woronicza, chorążego owruckiego, chorążego kijowskiego, kasztelana kijowskiego; 1739; BN, rkp. sygn. 6913, pkt. 1, t. 4, k. 16–17; 2) do Jana Antoniego Borysławskiego, administratora swoich dóbr; 1743; BN, rkp. sygn. 6916, pkt. 2, k. 102–103.
Google Scholar

ZamA – Antonina z Zahorowskich Zamoyska (1 voto Wołłowiczowa, 2 voto Zamoyska): 1) do Józefa Wandalina Mniszcha, marszałka wielkiego koronnego; 1724; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 331, s. 73; 2) do jw.; 1732; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 340, s. 102; 3) do jw.; 1734; AGAD, Zb.Czoł., sygn. 341, s. 7.
Google Scholar

Wykaz skrótów i znaków
Google Scholar

AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych
Google Scholar

AR – Archiwum Warszawskie Radziwiłłów
Google Scholar

Arch.Ros. – Archiwum Roskie
Google Scholar

b.d. – bez daty
Google Scholar

BN – Biblioteka Narodowa
Google Scholar

daw. – dawny
Google Scholar

f. – formuła
Google Scholar

przest. – przestarzały
Google Scholar

Oss. – Biblioteka Ossolineum
Google Scholar

Zb.Czoł. – Zbiór Czołowskiego
Google Scholar

Zb.Pop. – Zbiór Popielów
Google Scholar

<…> – fragment tekstu źródłowego uszkodzony lub nieczytelny
Google Scholar

Słowniki
Google Scholar

ESXVII – Gruszczyński, W. (red.). (b.d.). Elektroniczny słownik języka polskiego XVII wieku. Pobrano 9 października 2022 z: https://sxvii.pl
Google Scholar

SJPD – Doroszewski, W. (red.). (1958–1969). Słownik języka polskiego (t. 1–11). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

SL – Linde, S. B. (1807–1814). Słownik języka polskiego (t. 1–6). Drukarnia Księży Pijarów.
Google Scholar

SW – Karłowicz, J., Kryński, A., Niedźwiedzki W. (red.). (1900–1927). Słownik języka polskiego (t. 1–8). Nakładem prenumeratorów.
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

Bańkowska, E., Mikołajczuk, A. (red.). (2003). Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów. Książka i Wiedza.
Google Scholar

Bogucka, M. (1994). Staropolskie obyczaje w XVI i XVII wieku. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Bula, D. (1985). O sposobach zwracania się do rozmówcy. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Językoznawcze, 10, 110–124.
Google Scholar

Całek, A. (2019). Nowa teoria listu. Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Cybulski, M. (2001). Formy nawiązania i zakończenia kontaktu w dawnej polszczyźnie (w XVI–XVIII wieku). Prace Językoznawcze, 26: Studia historycznojęzykowe, 29–36.
Google Scholar

Cybulski, M. (2003). Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Dobrzyńska, T. (1969). Jak się zaczyna i kończy wypowiedź. Pamiętnik Literacki, 2, 133–148, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2-s133-148/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2-s133-148.pdf
Google Scholar

Dobrzyńska, T. (1978). Delimitacja tekstu pisanego i mówionego. W: M. R. Mayenowa (red.), Tekst. Język. Poetyka. Zbiór studiów (s. 101–118). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Jarząbek, K. (1994). Kinetyczne formy powitań i pożegnań. Etnolingwistyka, 6, 65–82, http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=1650&dirids=1
Google Scholar

Kałkowska, A. (1982). Struktura składniowa listu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Książek, E. (2008). Tekst epistolarny w świetle etykiety językowej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Lubaś, W. (2006). Język w komunikacji, w perswazji i w reklamie. Wyższa Szkoła Biznesu.
Google Scholar

Marcjanik, M. (2002). Polska grzeczność językowa. Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Google Scholar

Matuszewska, P. (1977). Pod hasłem naturalności. O listowniku Stanisława Szymańskiego. Pamiętnik Literacki, 68(2), 83–110.
Google Scholar

Mroczek, K. (1978). Tytulatura w korespondencji staropolskiej jako problem stosunku między nadawcą a odbiorcą. Pamiętnik Literacki, 69(2), 127–148.
Google Scholar

Olma, M. (2013). Językowe realizacje aktów dyrektywnych w korespondencyjnych kontaktach familijnych dziewiętnastego stulecia. W: P. Borek, M. Olma (red.), Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej (t. 4 [stulecia XVI–XIX]: Perspektywa historyczna i językowa, s. 293–303). Collegium Columbinum.
Google Scholar

Olma, M. (2014). Językowo-kulturowy obraz arystokratycznej rodziny polskiej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie korespondencji familijnej Heleny i Mieczysława Pawlikowskich). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Pawłowska, A. (2014). Formuły werbalne polskiej etykiety językowej od połowy XVIII do lat sześćdziesiątych XIX wieku. Analiza socjolingwistyczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Rosińska-Mamej, A. (2013). Ile jest aktów w makroakcie mowy, czyli o najczęstszych sposobach realizacji próśb we współczesnym języku polskim. Biuletyn PTJ, 69, 113–126.
Google Scholar

Sicińska, K. (2009). Właściwości językowe listów Anny i Elżbiety Mniszchówien z lat 1722‒1746. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 54, 171–188. http://journals.ltn.lodz.pl/index.php/Rozprawy-Komisji-Jezykowej/issue/view/63/66
Google Scholar

Sicińska, K. (2010). Polszczyzna Antoniny Zamoyskiej w listach do Józefa Wandalina i Konstancji Mniszchów. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 55, 213–229. http://journals.ltn.lodz.pl/index.php/Rozprawy-Komisji-Jezykowej/issue/view/62/65.
Google Scholar

Sicińska, K. (2013). Polszczyzna południowokresowa XVII i XVIII wieku (na podstawie epistolografii). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-903-2
Google Scholar

Sicińska, K. (2015). Od gramoty do ramoty. Z dziejów wyrazu w polszczyźnie. W: F. Czyżewski, M. Olejnik, A. Pihan-Kijasowa (red.), Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych. W 110 rocznicę urodzin Profesora Władysława Kuraszkiewicza (1905–1997) (s. 127–147). Wydawnictwo Polihymnia.
Google Scholar

Sicińska, K. (2016). Pisanie, litera, gramota… O nazwach listu w polszczyźnie XVII i XVIII wieku. W: M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny (t. 2, s. 263–286). Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Sicińska, K. (2017). Formuły subskrypcji w korespondencji z terenu Kresów Południowo-Wschodnich (XVII–XVIII wiek). Cz. 1. W: P. Borek, M. Olma (red.), Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej (t. 7: Literatura, historia, język, s. 277–298). Collegium Columbinum.
Google Scholar

Sicińska, K. (2019). Formuła wyrażania szacunku w strukturze osiemnastowiecznego listu polskiego. LingVaria, 14(28), 107–119. https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.28.07; http://www.lingvaria.polonistyka.uj.edu.pl/documents/5768825/139218022/LV_28_e_book.pdf/0f2d3be3-53ac-4120-8842-6153daef0a5a DOI: https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.28.07
Google Scholar

Sicińska, K. (2020). Wierność, powinność, uniżoność i inne kategorie grzeczności językowej w finalnych formułach epistolarnych XVIII wieku. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 27(1), 163–183. https://doi.org/10.14746/pspsj.2020.27.1.11; https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsj/article/view/24583 DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2020.27.1.11
Google Scholar

Sicińska, K. (2021a). Formuła zalecenia służb jako wyraz grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku. Język Polski, 2, 87–99. http://dx.doi.org/10.31286/JP.101.2.7; https://jezyk-polski.pl/index.php/jp/article/view/74/67 DOI: https://doi.org/10.31286/JP.101.2.7
Google Scholar

Sicińska, K. (2021b). Upadam do nóg JWW Pana Dobrodzieja…O formułach gestycznych w epistolografii polskiej XVIII wieku. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 69, 115–134. http://journals.ltn.lodz.pl/index.php/Rozprawy-Komisji-Jezykowej/article/view/1565/1426
Google Scholar

Sicińska, K. (2022). Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… O jednym z aktów grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVIII wieku. Świat i Słowo, 39(2), 137–154. DOI: https://doi.org/10.53052/17313317.2022.42
Google Scholar

Sicińska, K. (2023). Formuła pożegnalna jako element ramy tekstowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku. W: A. Gajda, A. Pawłowska-Kościelniak, R. Zarębski (red.), Nazwa – styl – tekst. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Umińskiej-Tytoń (s. 445–458). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8331-130-2.28
Google Scholar

Skwarczyńska, S. (2006). Teoria listu. Oprac. E. Felisiak, M. Leś. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Szymański, S. (1795). Wzory biletów, listów i memoriałów w różnych materiach (t. 2). Drukarnia Pojezuicka.
Google Scholar

Szymański, S. (1797). Wzory biletów, listów i memoriałów w różnych materiach (t. 1). Drukarnia Pojezuicka, wyd. trzecie.
Google Scholar

Tomiczek, E. (1983). System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego. Socjolingwistyczne studium konfrontatywne. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Topolińska, Z. (1999). Vocativus – kategoria gramatyczna. W: Z. Topolińska, Język – człowiek – przestrzeń (s. 213–218). Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Google Scholar

Załazińska, A. (2007). Po co językoznawcy badania gestów, po co badaniom gestów językoznawca?. LingVaria, 2(4), 43–52.
Google Scholar

Żydek-Bednarczuk, U. (2001). Pragmatyka językowa. W: A. Mikołajczuk, J. Puzynina (red.), Nauka o języku w zreformowanej szkole (s. 45–51). Wydawnictwo Nowa Era.
Google Scholar

Tom 13 Nr 1 (2025)
Opublikowane: 2025-06-30

ISSN: 2449-9587

eISSN: 2450-2758

10.31261/FL

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licencja CC

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst

Zakończenie listu w korespondencji z XVII i XVIII w. jako makroakt etykietalny

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Katarzyna Sicińska

Informacje