Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

W stronę społeczno-dynamicznej koncepcji chrześcijańskiego Objawienia

Jerzy Cuda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1981 | Abstrakt | s. 129-150

La société mystérieuse de l'Eglise („sujet vivant”) s'est concentrée, dès le commencement, sur son identité (vérité) révélée. De tout temps, l'activité apologétique de l'Église a essayé de fixer les divers contenus révélés. Lorsque l'homme moderne, formé par le siècle de Lumières, avait mis en question l'existence même de la révélation divine, l'Église, placée devant l'alternative de son propre „être ou ne pas être”, a été provoquée à s'occuper du problème de la révélation en général.
C'est le Concile de Vatican I qui, pour la première fois, a traité expressément de la révélation comme telle: de son existence, sa nécessité et connaissance, etc. Une certaine ouverture des solutions conciliaires était à l'origine de divers commentaires théologiques dans lesquels le concept „révélation” a été souvent identifié à celui de „doctrine”. Cette conception „statique” de la révélation chrétienne, trop spéculative et choisie, a été, de plus en plus, mise en question par le progrès des recherches bibliques, patristiques, historico-théologiques, etc. „Vie personnelle”, „société”, „histoire” etc. — voilà les nouveaux horizons, pour la reflexion sur la révélation, réclamés par ces recherches.
Passant pour le résultat spécifique d'évolution de la pensée théologique, le Concile de Vatican II a animé et libéré la conception même de la révélation chrétienne. L'identification des concepts „revelatio” et „doctrina” n'est plus possible. Le mystère de la révélation, c'est, avant tout, celui de l'amour, à travers lequel Dieu le Père se manifeste dans l'histoire, afin d'introduire les hommes, par le Christ et l'Esprit-Saint, dans sa propre vie. Alors, tant au début qu'à la fin de la vie humaine on rencontre le mystère de la vie sociale (In principio erat societas). Le sens de l'existence historique de l'homme consiste à répondre à l'invitation révélée proposant aux hommes la communauté de vie avec leur Créateur. Pour qu'on puisse mettre en relief la crédibilité de ce dialogue créateur de l'homme avec Dieu, il faut prendre en considération non seulement la relation „foi — raison” mais aussi celle de „foi — histoire”.
La conception de la révélation, résultant de l'enseignement du Vatican II, est devenue un point de départ assez compliqué, pour la reflexion théologique à venir. Cette réflexion, n'essayant pas de fermer „à jamais” la réalité vivante de la révélation dans une définition formelle, met constamment en relief les divers aspects de cette réalité dynamique: historicité, christocentrisme, transcendance, sociabilité, intégralité, actualité etc.
Le processus historique de la révélation chrétienne se donne développe dans le temps et dans l'espace. Sa théorie et sa pratique restent toujours „en devenir”. La „vérité faite” de cette réalité mystérieuse est à découvrir non seulement dans les documents écrits, mais aussi dans le sujet vivant d'une société humaine animée par l'Esprit de Dieu. Cette vérité, tout en faisant confiance aux résultats objectifs des recherches scientifiques (a posteriori), garde cependant une attitude critique par rapport aux improvisations (a priori) des solutions idéologiques (Bonhoeffer: „abstractions”). Ajoutons que cette conception „in statu viae” de la révélation chrétienne réclame l’autonomie de la libre et responsable activité créatrice de l’homme. Une conception pareille n’entre donc guère en conflit avec les postulats émancipateurs du siècle des lumières.
Il devient bien évident que la réduction de l’époque de Lumières à celle d’un rationalisme athéistique, de même que l’identification de la révélation chrétienne à une doctrine paralysant l’activité de la raison critique, ne sont, au bout du compte, qu’une simplification de la problématique. La foi et la raison, „éclairées” toutes les deux au cours de derniers siècles, comprennent de plus en plus leur responsabilité commune de l’avenir humaine. On peut donc dire que la pensée du siècle de Lumière et la pensée chrétienne sont actuellement en train de chercher la possibilité d’une coopération théorico-pratique. La foi n’identifie plus les temps du Moyen Age au sommet d’évolution du Christianisme. Elle s’engage de mieux en mieux dans le dialogue avec l’esprit du monde d’aujourd’hui.
Les nouveaux postulats des temps modernes ont contribué à une relecture critique d’anciennes sources du Christianisme qui s’est montré capable non seulement de trouver un langage commun avec le monde en progrès, mais aussi d’activer ce progrès, même. Alors, loin d’être „passif” et „indifférent”, le Christianisme met en marche l’activité créatrice et libératrice de l’homme dont la foi a toujours une dimension socio-dynamique.
Ainsi, le processus historique de la révélation (revelatio continua), en tant que processus d'unification universelle des hommes, devient également le processus de la création (creatio continua). Comme le mystère d’unification universelle n’est que celui de l’Église, on aboutit à chercher le sens universel de l’histoire dans l’équation: REVELATIO CONTINUA = CREATIO CONTINUA = ECCLESIA. Cette équation renferme la réponse révélée à la question fondamentale de l’homme: „Pourquoi et comment continuer à vivre au monde?”
C’est justement la crédibilité de cette réponse que la théologie fondamentale veut discuter avec la raison critique de l’homme d’aujourd’hui. En l’invitant à analyser sans borne le phénomène historique de la révélation chrétienne, elle attend qu’en face des données objectives, l’homme même, d'en bas, apercevra la raison d'être pour la foi espérant à travers l’amour.
On pourrait donc dire que la théologie fondamentale ne s’occupe pas de la révélation „pour la révélation”. Elle fonctionne, avant tout, au nom de l'alternative „être — ne pas être” l’homme.

1981-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Rozumienie wiarygodności w apologetyce i we współczesnej teologii fundamentalnej

Sławomir Zieliński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 52–67

La notion de crédibilité est devenue un terme propre à l’apologétique et à la théologie fondamentale. Définie comme une discipline autonome à la fin du XIXe et au début du XXe siècles, l’apologétique a subi de grands changements au cours du siècle passé et finalement elle a disparu. Après Vatican II c’est la théologie fondamentale qui a apparu (elle n’a même pas reçu l’honneur d’une mention de la part du Concile) avec toute sa nouveauté, sa spécificité et sa vitalité étonnante. Puisque la notion de crédibilité accompagne directement ces deux disciplines, sa conception a également évalué avec les changements mentionnés.

Dans cette modeste étude on essaie d’esquisser les changements dans la conception de la crédibilité qui sont arrivées avec les difficultés concernant l’apologétique et l’arrivée de la théologie fondamentale.

Cette présentation comprend trois pas. Tout d’abord on présente des essais de systématisation de la problématique de la crédibilité. On évoque les travaux de deux derniers conciles (Vatican I et II ) et un effort d’uns des premiers systématiciens de l’apologétique et de la crédibilité, d’Ambroise Gardeil (la crédibilité rationnelle) ainsi que de Pierre Rousselot (la conception transcendantale de la crédibilité).

Le deuxième pas présente la spécificité de l’argumentation employée dans la théologie fondamentale. On y montre également la dimension pluraliste dans la compréhension de la crédibilité.

Le dernier pas est enfin consacré à évoquer quelques points caractéristiques qui sont décisifs pour la théologie fondamentale contemporaine. Avant tout on a constaté un changement des accents dans la compréhension de la crédibilité qui est liée d’une manière intrinsèque à la révélation chrétienne, elle-même. La crédibilité est envisagée comme une quête de sens. Le contexte le plus significatif pour réfléchir sur le thème de la crédibilité est aujourd’hui orienté par deux principes : la concentration christologique et la dimension sotériologique de la révélation. Ces deux principes sont pénétrés par un amour plein et sans condition qui devient à son tour un motif de crédibilité.

2010-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Idea Kościoła we współczesnej literaturze teologiczno-pastoralnej

Franciszek Blachnicki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1971 | Abstrakt | s. 39-141

Cet article se propose d’examiner la dépendance entre la notion ou l'image de l’Eglise et la conception d’une théologie pastorale dans la littérature théologique et pastorale de la période qui va de la deuxième guerre mondiale au II-e Concile du Vatican. Pour parler plus strictement, l’auteur veut présenter d’une manière critique des essais d’avant le Concile visant à établir la déduction ecclésiologique de la conception de la théologie pastorale en tant que discipline théologique. Pour cette raison, il se borne à traiter du problème méthodologique de la théologie pastorale dans la littérature des pays allemands qui ont été les seuls à poser et à discuter ce problème. De plus, dans le cadre de cette littérature, l’auteur se borne à l’examen des auteurs qui ont donné un apport remarquable à la solution du problème.
Après avoir classé, dans l’introduction, d’une façon générale, les conceptions de la théologie pastorale et celles de l’Église en deux groupes: celles dont le point de départ est la definition de l’essence de l’Église et celles dont le point de départ est l’essence de ce qu’on appelle „le pastorat”, l’article traite dans la I-re partie de ces dernières.
S’inspirant de l’étude de W. Offeli, Das Verständnis der Seelsorge in der pastoraltheologischen Litteratur der Gegenwart, Mainz 1966, l’article s’occupe d’abord de l’analyse critique de la conception de la théologie pastorale de L. Bopp, de C. Noppel, de V. Schurr, de M. Pflieger et de J. Goldbrunner, puis il examine la conception d’Offeli lui-même, enfin les opinions de l’auteur polonais F. Woronowski sur l’essence de la théologie pastorale. Toutes les théories mentionnés sont qualifiées d’insuffisantes car à leur base il manque une analyse théologique de la notion du „pastorat” découlant de l’analyse méthodologique de l’essence de l’Église. Elles sont toutes plus ou moins entâchées d’un cercle vicieux méthodique, car elles s’efforcent de déduire de la notion même du „pastorat” la définition de son essence.
La II-e partie présente la conception de la théologie pratique d’A. Graf, qui peut être considéré comme „le pére” de la déduction ecclésiologique de la théologie pastorale.
La III-e partie expose l’apport de F. X. Arnold dans l’élaboration de la conception théologique du pastorat et de la théologie pastorale. Arnold fut le premier pastoraliste qui après cent ans a repris l’idée de Graf et en a développé l’aspect christologique, en introduisant conséquemment dans la théologie pastorale le principe divine-humain (le principe dit christologique) à ce point que sa conception peut être une déduction christologique de la théologie pastorale. La conception d’Arnold est, dans la suite de l’article, soumise à une analyse et à un examen critique qui la precise et la présente comme un principe personnalistique-christologique.
La IV partie est une analyse critique de l’essai de la déduction pastorale de l’idée („Ecclesia Mater”) exposée par le disciple d’Arnold K. Delahaye, essai basé sur les sources patristiques et dont la valeur a été jusqu’à présent insuffisamment appréciée.
La V partie, la plus large, constitue un premier essai d’analyse critique ecclésiologique de la conception de la théologie pastorale de K. Rahner et de celle de son disciple H. Schuster, ainsi que de sa réalisation dans l’oeuvre collective Handbuch der Pastoraltheologie. Cette analyse montre que féconde et dans ses lignes générales juste — parait-il cette conception, n’a pas été réalisée dans „Handbuch” d’une manière satisfaisante. Cette oeuvre fait, en fin de compte, l’impression d’une compilation de plusieurs travaux théologiques et pastoraux chacun très estimable et non d’une élaboration concise et systématique où les principes théologiques prouvés et justifiés dans l’introduction seraient développés à travers l’oeuvre tout entière, ce qui lui par la suite donnerait le caractère d’un système déductif et scientifique théologique-pastoral.
La dernière partie de l’article présente la conception de la théologie pastorale de F. Klostermann, qui, déduisant tous ses éléments de la notion de l’Église, de la communauté ou bien du principe de la communauté (Prizip-Gemeinde), fournit la conception la plus concise et la plus conséquente de cette discipline parmi tous les essais de sa justification ecclésiologique.
L’étude conclut que la conception ecclésiologique de la théologie pastorale possède un fondement déjà solide dans la littérature spécialisée de nos jours, qui subit une évolution continue et tend à une synthèse finale. Cette synthèse s’effectuera par la confrontation des résultats de la théologie pastorale contemporaine avec l’idée ecclesiologique du II-e Concile du Vatican. Cette confrontation et cette synthèse sont une tâche dont devraient à leur tour s’occuper les pastoralistes qui élaborent les fondements méthodologiques et les principes théologiques de cette discipline.

1971-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Prawo natury jako źródło prawa kanonicznego w Kodeksie Jana Pawła II

Magdalena Jakimowicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1996 | Abstrakt | s. 97-124

The Christian concept of natural law is built on the foundations laid down by such protagonists as Paul of Tarsus, Saint Augustine or Saint Thomas. The first one believed that law of nature had been inscribed in human nature by the Creator. However, it was St. Augustine who explained the Christian concept of natural law. In his reflections he began with the act by which God had created man. According to St Augustine a man, created as a reflection and a living picture of God, became law for himself, doing the right things. Despite the fact that human nature has been contaminated by the original sin, a man feels natural law as a longing for the original condition.
Saint Thomas based his meditations on the need for noticing the division between natural order and supernatural reality. It allowed him to define law of nature as a human participation in the immemorial law of God, and as a component of sensible (rational) human nature. Saint Thomas indicates direct relation between positive law and natural law. Positive law is a derivative of natural law and it has to be congruent with it.
Christianity has been accompanied by the awareness of ceaselessly existing nature until the present century. Despite a strong influence of positive legal philosophy on Law of the Church, church legislator referred to natural law in the Canon Law Code from 1917. As early as in canon 6 point 6 it was declared that the present Code does not cancel natural law. Also no tradition can do it (canon 27 p. 1). However, in the old Code we can find few specific references between canon law standards and natural law.
After the second Vatican Ecumenical Council church sciences, especially the science of canon law, became more interested in natural law. Then profound reforms within the Church were undertaken. The most important one referred to the understanding of the Church itself because its hitherto existing image was denied. The Church was no longer perceived as a state entity, a perfect community. The Mystery of the Church was noticed. During the Second Vatican Ecumenical Council the Church was defined as a Salvation Sacrament. The notion of a sacrament carries a crucial feature which characterizes the Church as a specificity of Its sign. The Church is a real sign, i.e. it not only points out at some kind of reality but it also embraces it. Here we mean the presence of God in life of the Church.
Such perception of the Church led not only to the reform of church law but it also brought change in understanding of its function within the Church. The law in Church is derived from religious experience. A baptized man is on the one hand presented with life based on the love of God and other people. On the other hand the believer is required to live in truth and to testify the truth. This requirement is a duty and it has been perceived by Christians as such from the very beginning.
Being given the grace of living in the love community and the call to testify the truth, is fundamental for the fulfilment of law within the Church.
The positive law of God is a fundamental source of the church law. Pope John Paul II has already reminded us of it in his latest encyclical Veritatis splendor. He points out there that the law of God is a basic law for the Church, it is essential for its constitution. It contains elements which the church cannot abandon, something it cannot relinquish, forget, or change. The law of God, however invariable it is, can be recognized, depending on the civilized development of man, his scientific background and cognitive abilities. Under the present Code, church legislator often quotes the law of God, making use of the following expressions: ius divinum, lex divina, institutio divina, ordinatio divina, or relevant verb forms.
The Pope maintains traditional distinction between positive and natural law within the God's law. Both are reflections of the immemorial law. Natural law was given to man in the act of creation. Practical mind takes active part in the process of discovering the rules of natural law. It derives its authority from God's Wisdom. The light of natural mind which allows to distinguish between good and evil is a reflection of the light of God. The natural law got its name because mind, which announces it, is a part of human nature. However, natural law is a secondary source for the canon law.
In the presently binding Code the legislator refers to natural law more frequently than in the previous one. First of all he quotes such rules of natural law that can be regarded as axiological foundation of the canon law. Here he means freedom, equality and canon equity. The essence of aequitas naturalis is a complement of ideas such as: caritas or aequitas canonica. Natural equity allows to refer to particular human values such as: honesty, kindness, natural justice or simplicity. The legislator quotes the natural equity in canon 271 p. 3. The provisions of agreement made between bishop of a place where priest was ordained and bishop of where the priest works, have to be kept. Even if the conditions forced the bishop a quo to recall his priest to work in the diocese, natural equity does not allow to break the provisions of the agreement. Canon 1148 p. 3 describes the effects of a polygamous marriage, which was dissolved because of the husband's baptism. The man should remain with one wife, however it does not release him from his obligations resulting from his previous relationships.
In the present Code, the rules of freedom were applied to the idea of religious freedom and freedom of conscience. In canon 784 it has been declared that nobody can be forced to adopt Catholic Faith. Therefore, people who have never been baptized or those of a different creed cannot be forced to accept Catholicism, but even the Catholics who have decided to split with the church community cannot be pushed in any way. Such understanding of religious freedom has its roots in the Vatican Ecumenical Council II. The ecumenical fathers explain the right to religious freedom as something that has deep roots in human nature. Human dignity requires a man to follow his conscious choice. Canon 218 recognizes the freedom of search conducted by the theologians, canonian scholars and dogmatists. They are, however, burdened with a duty to be obedient to the Tutorial Church Office. Ideas related to the freedom of conscience can be found in canon 748. They originate from the teachings of the Ecumenical Council and from the Pope. It is important that the church does not violate the freedom of conscience when it comes to questions of faith and morality. Canon 630 p. 1 burdens the Superiors of Monastic Institutes with the duty to maintain freedom to receive sacraments and spiritual guidance. Canon 799 obliges the church authority to provide upbringing consistent with their parents' conscience.
The rule of equality has a special importance in relation to the Church. The Church, in its nature, is a hierarchized community. That is why, in canon 208, church legislator decides that all the believers are equal in terms of dignity and activity. However, there is a difference when it comes to the church mission – everybody performs a different function (laymen and priests). Different levels of hierarchy apply especially to the clergymen. But all the believers participate in the same priesthood of Christ. In the present Code we can find other applications of the equality rule. Equality between a man and a woman manifests itself in the fact that a woman can be appointed a judge auditor (canon 1428 p. 2) or associate judge (canon 1424), etc.. Only holy orders are reserved for men. In the present canon law the difference between legitimate and illegitimate children is eliminated (canon 1139).

1996-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Watykański Sekretariat Stanu o sytuacji w diecezji katowickiej w okresie wygnania biskupów śląskich w latach 1952-56

Michał Kłakus

Język: PL | Data publikacji: 10-01-2022 | Abstrakt | s. 211-237

Abstrakt

Niniejsze opracowanie stanowi uzupełnienie dotychczasowej wiedzy na temat wygnania biskupów katowickich w latach 1952-56. Autor w oparciu o nieznane materiały z archiwum Watykańskiego Sekretariatu Stanu przedstawia mechanizmy otrzymywania informacji na temat sytuacji na Śląsku w czasie kiedy oficjalne środki komunikacji były  utrudnione i kontrolowane przez władze komunistyczne.

Odsłania czytelnikom kulisy podejmowanych przez Stolicę Świętą działań w stosunku do narzuconych przez władze PRL-u wikariuszy kapitulnych. Poznajemy wyjątkową rolę w tych wydarzeniach biskupa Józefa Gawliny.

 

Słowa kluczowe: Adamski, wygnanie biskupów, Katowice, Gawlina, Watykan

 

2022-01-10



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Relacja „teologia-literatura piękna” w ujęciu historycznym

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1991 | Abstrakt | s. 63-75

Connections between theology and belles–lettres have a long history lasting more than 2000 years. Their roots ought to be sought in Pauline writings, whose author quotes and interprets the texts of Aratos of Soloi, Menandros and Epimenides of Knossos. Most writings of the patristic period tend to maintain an apologetic attitude towards lay literature. But at the same time there is evidence of theoretical and practical sympathy that the Fathers of the Church felt towards „pagan books”, to be found in Clement of Alexandria’s idea of „kosmika paidea”, St. Augustine’s pastoral advice as well as that of Jerome’s and Basil the Great’s, but most of all in the use non-Christian literature as „praeparatio evangelica”, propounded by Eusebius of Caesarea.
Scholastic theology, which stressed rational perfection of theological discourse regarded literature (especially poetry) as „the lowest of all philosophical exercises” (Albertus Magnus). And yet even the mediaeval approach, exemplified by Thomas Aquinas, Alanus ab Insulis and monastic theology perceived in poetry important allegorical and symbolic values.
A real split took place at the time of post-Tridentine theology, based on extremely rational philosophy of the Enlightenment, which rejected all kinds of „literariness” or „poetry making”. On the other side was the literature which more and more often negated the contents and values of Christian preaching.
It is only in the epoch of the Vatican Council II that we witness a return to ancient closeness, cooperation and creative dialogue; as inspirations of litary nature have been functioning in the theologies of all times. The theology of so called „St. John’s description”, understood as „poetics of faith”, „poietic” theology are just a few selected examples.
Theology and belles–lettres share twenty centuries of „historical experiences” rich in tension and dialogue. And they ought to become a foundation of fruitful interdisciplinary cooperation of post-Vatican Council theology and contemporary belles–lettres.

1991-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrześcijańska etyka pracy zawodowej. Ewolucja problematyki

Stanisław Olejnik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1973 | Abstrakt | s. 43-61

L'auteur pose la question d'une réflexion nouvelle et fondamentale sur le problème moral du travail professionnel dans le contexte du vif intérêt que, ces derniers temps portent à ce problème les représentants de l'éthique indépendante et, surtout, de l'éthique marxiste. Cette question se pose actuellement au moraliste chrétien comme l'une des plus importantes. Ce qui nous oblige de l'envisager dans une nouvelle perspective, c'est avant tout le fait primordial de la critique et du renouveau par lesquels la morale chrétienne est obligée de passer aujourd'hui. Le problème de la morale chrétienne du travail professionnel a subi une importante évolution. L'article a pour but de montrer les étapes et les causes de cette évolution. Aussi a-t-il pris la peine de brosser l'histoire du problème. Il l'a fait en mettant l'accent sur les temps contemporains.
Toutefois, en premier lieu, c'est à dire avant de montrer les perspectives historiques de la question, il caractérise, dans la mesure du possible, la notion même de la profession et du travail professionnel. Par conséquent ses recherches aboutissent tout d'abord à une vision précise de la notion sociologique de la profession, ce qui n'était pas facile à cause de la pluralité et de la diversité des définitions adoptées par de différents auteurs. Et pourtant, il s'agissait de se dégager des propositions conventionnelles et  donnerune définition analytique de la profession. Il était nécessaire de mettre en lumière tous les aspects fondamentaux de la profession, aussi bien fonctionnels que sociologiques.
Après avoir établi la notion de la profession, l'auteur passe à une recherche historique sur la vie professionnelle et son caractère moral. Il se limite, en principe, à étudier l'époque chrétienne, partout de la situation de la vie professionnelle au Moyen-Âge, passant par les changements causés par la science et la technique des temps modernes et le développement de l'économie capitaliste, pour en arriver aux tendances et à l'organisation socialiste de la société.
Cette esquisse de l'évolution de la vie et de la morale professionnelle a permis d'examiner des essais de réflexion morale sur le problème et, notamment, la naissance de la déontologie professionnelle contemporaine. Etant donné le nombre grandissant des travaux philosophiques et théologiques consacrés à ce sujet, l'auteur c'est occupé des données de source, c'est à dire de l'enseignement biblique et de celui des Pères de l'Eglise. Il a montré, ensuite, sa continuation dans la réflexion théologique à partir du Moyen-Age jusqu'aux manuels du XIX^e et XX^e s., ce qui, en conclusion, a donné une idée développement de la pensée morale chrétienne dans le domaine de la vie professionnelle.
Dans cette évolution il y a une étape d'une importance particulière, à savoir celle de l'enseignement moral de Pie XII. C'est pourquoi sa teneur et son caractère ont été l'objet d'analyses plus détaillées.
La dernière partie de l'article concerne la situation de la morale professionnelle à l'époque contemporaine c'est à dire après Vatican II. On y observe une méfiance vis-à-vis des tendances à créer de grandes synthèses de la morale chrétienne professionnelle. On soulève aussi des doutes au sujet du besoin et de la possibilité même de s'occuper de la morale professionnelle surtout en ce qui concerne sa déontologie. Après avoir écarté ces tendances, l'auteur défend une position contraire et postule une manière différente d'aborder le problème. Il souligne, notamment, d'une part, la nécessité de se libérer de l'apriorisme des directives morales et, d'autre part, l'importance des données générales spécifiquement chrétiennes surnaturelles et maximalistes. Il s'agit aussi de préciser que la morale professionnelle constitue une concrétisation de la morale chrétienne intégrale et son application aux différentes situations de la vie.

1973-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Papież Franciszek i dialog międzyreligijny: nowość w ciągłości. Od Soboru Watykańskiego II poprzez Pawła VI, Jana Pawła II i Benedykta XVI

Roberto Catalano

Język: EN | Data publikacji: 25-01-2025 | Abstrakt | s. 40-53

Papież Franciszek bywa często określany jako „papież pierwszych wieków”. Niezliczone są podjęte przez niego inicjatywy, których próżno szukać u któregoś z poprzedników. Dotyczy to zwłaszcza dialogu z ludźmi o różnych tradycjach religijnych. Jednak on sam często przypominał osobom, które namawiały go do tego konkretnego aspektu jego pontyfikatu, że wiele z jego – czasami odważnych – inicjatyw nie byłoby możliwych bez Soboru Watykańskiego II lub przed tym soborem i niektórymi poprzednikami, takimi jak Paweł VI, Jan Paweł II i Benedykt XVI. Niniejszy artykuł stanowi próbę dogłębnej analizy ciągłości obecnego pontyfikatu w odniesieniu zarówno do wspomnianego soboru, jak i poprzedników Bergoglio. Jednocześnie stara się nie ignorować sensu i znaczenia wydarzeń lub aktów, które stanowiły wyjątkową nowość w aktywności argentyńskiego papieża.

2025-01-25



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Rozwój zagadnienia praw osoby w nauce społecznej Kościoła

Józef Majka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1970 | Abstrakt | s. 11-44

L'auteur définit d'abord la notion des droits de la personne humaine comme l'ensemble des droits subjectifs, en mettant l'accent sur les différences dans la conception chrétienne et matérialiste, positiviste de ces droits. Il rappelle, que c'est la dignité de la personne humaine, qui est leur fondement.
En passant à l'étude historique, il s'arrête sur les énonciations d'Ancien et de Nouveau Testament, où peut-on voir la grande valeur que l'on y donne, et montre, comment cette dignité devient la source des droits de tout homme. Puis il rappelle brièvement la doctrine à ce sujet des Pères de l'Eglise, pour s'arrêter plus longuement sur la doctrine scolastique, où les droits de l'homme sont analisés dans le contexte de l'ensem- ble des relations sociales et historiques de ce temps. L'auteur explique, pourquois on y met l'accent du premier ordre sur le loi de propriété, et montre la grande importance pour la protection des droits de la personne humaine, qu'avait le dualisme du pouvoir (ecclésiastique et séculier) dans le monde du moyen âge. Il parle aussi de la question d'esclavage et de la lutte contre lui dans les temps modernes. L'enseignement des papes du XIX s. devient compréhensible seulement dans le contexte de la doctrine individualiste sur la liberté, qui a été rejetée par eux. Léon XIII rappelle à cet égard la doctrine chrétienne sur la liberté de l'homme et ses succes- seurs jusqu'au Pie XII s'efforcent de défendre les droits de personne contre des abus des gouvernements modernes. Les enseignements de Jean XXIII, du Vatican II et de Paul VI ont été parcourus en abrégé, pour compléter la totalité de ces réflexions et aussi pour démontrer la continuité de la doctrine de l'Eglise sur les droits de l'homme. Ces droits, quoique étant formulé différemment selon des conditions, mais leur fondement reste toujours le même.

1970-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Lumen gentium – historia, idee, program odnowy Kościoła

Przemysław Sawa

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 283-303

Sobór Watykański II stał się ważnym światłem dla Kościoła w jego wewnętrznej odnowie oraz w ukierunkowaniu na wielowymiarowy świat. Wyrażają to 4 konstytucje, 9 dekrety i 3 deklaracje. Konstytucja Lumen gentium ukazuje Kościół w następujących kategoriach: misterium, sakrament zbawienia, Lud Boży, rzeczywistość boskoludzka, hierarchiczno-charyzmatyczna, o różnych stanach na drodze ku eschatologicznemu spełnieniu, gdzie ikoną wierzących jest Maryja. Sobór pokazał też ważną rolę świeckich w tożsamości Kościoła. Ta nowa wizja nie była jedynie kosmetyczną zmianą formy wyrażania treści wiary, lecz nowy samorozumieniem Kościoła, zakorzenionym na gruncie biblijnym i patrystycznym. Jednocześnie pewne kwestie domagają się dalszego pogłębienia i dookreślenia: relacja urząd Piotrowy a kolegium biskupów, kolegialność biskupów, relacja urząd a charyzmat w praktyce, forma odpowiedzialności świeckich w Kościele.
Sobór Watykański II odważnie pokazał, że realną jest zasada Ecclesia semper reformanda. Kościół prowadzony przez Ducha Świętego przemienia się, udoskonala, nawraca, odrzuca to, co nie jest istotą wiary, a jedynie ludzką formą, dobrą w konkretnym czasie i miejscu. Nie ma więc zgody na rewolucję, ale na oczyszczanie i rozwój.

2015-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Watykan wobec powstania Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku

Damian Bednarski

Język: PL | Data publikacji: 20-12-2023 | Abstrakt | s. 119-134

Apostolskie Archiwum Watykańskie oraz Archiwum Historyczne Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej to wciąż nie w pełni przebadane zasoby, które pomagają odkryć kulisy utworzenia Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku. Odnalezione w nich dokumenty rzucają nowe światło na proces wyboru ks. Augusta Hlonda SDB na pierwszego rządcę tejże administracji, a następnie biskupa Diecezji Śląskiej (Katowickiej). Oprócz dominującej w literaturze przedmiotu narracji, że za nominacją Hlonda stoi jego znajomość z abp. Achille Ratti, nuncjuszem apostolskim w Polsce, który w drodze do Rzymu nieraz zatrzymywał się w Wiedniu, gdzie pracował duszpastersko salezjanin spod Mysłowic, wiele przesłanek wskazuje na to, że również jego kontakty z mons. G.B. Ogno-Serra przysłużyła się temu, by jego osoba była jeszcze lepiej rozpoznawalna w kręgach watykańskich. Nie bez wpływu na tę nominację pozostaje także kategoryczne odrzucenie przez rząd niemiecki jesienią 1922 roku kandydatury ks. Kubiny, oskarżonego o agitację polityczną i propolską działalność.

2023-12-20



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Charakterystyczne cechy duchowości w „Życiu duchowym, czyli doskonałości chrześcijańskiej według najcelniejszych mistrzów duchowych” J. S. Pelczara

Czesław Podleski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1977 | Abstrakt | s. 183-200

Le serviteur de Dieu Joseph Sébastien Pelczar, évêque de Przemyśl (1842—1924), etait un apôtre zélé, un écrivain de talent et un serviteur dévoué de l'Eglise et de la Patrie. Professeur et recteur de l'Université de Cracovie (1882—83), fondateur d'une Congrégation Religieuse (1894), évêque de Przemyśl (1900—1924) — à chaque étape de sa vie, son esprit inventif et fécond enrichissait les différents domaines de la théologie, du droit, de l'histoire, de la Bible, de la pédagogie, de la sociologie.
Ce qui nous intéresse le plus, dans l'article présent, c'est le domaine de ses oeuvres ascétiques, parmi lesquelles la plus importante est: "La vie spirituelle". Il est très caractéristique que ce ne sont pas des oeuvres historiques, juridiques ou bien homi — létiques qui ourent la longue liste de ses publications, mais justement cette position — là (1873). Il en est ainsi parce que le Serviteur de Dieu sentait la nécessité d'approfondir la vie intérieure des grandes masses. Le grand désir de l'auteur était de faire connaître la vie spirituelle surtout aux laïcs.
Faisant la critique de son oeuvre, l'auteur lui-même explique qu'il en a puisé le contenu dans la Sainte Ecriture, dans les écrits des Pères de l'Eglise et dans les oeuvres des meilleurs écrivains classiques. A partir de ces sources, il créa une synthèse de la théologie de la vie intérieure, qui de ce fait est digne d'une analyse scientifique et surtout théologique. Grâce à cette analyse, il est possible de tracer les traits caractéristiques de la spiritualité esquissée par Mgr Pelczar.
Cette spiritualité est avant tout personnaliste. Le chrétien décrit par Mgr Pelczar est un homme réel, créé par Dieu à son image, un homme qui s'éloigna de Lui par le péché, et revint à Lui par le Christ. Le chrétien, dans la conception personnaliste de Mgr Pelczar, s'ouvre à l'amour de Dieu et répond lui-même à Dieu par l'amour. La spiritualité du chrétien selon Mgr Pelczar se développe continuellement, aussi bien dans la vie individuelle que dans la vie sociale.
Le personnalisme dans la spiritualité de Mgr Pelczar est christocentrique. L'idée de l'imitation de Jésus-Christ résulte de l'idée générale de "La vie spirituelle". Chaque chrétien est appelé à la sainteté qu'il realise dans sa vie quotidienne. Ce progrès est comparé à l'édification d'une maison spirituelle de perfection. Jésus-Christ n'est pas seulement le constructeur de cette maison, mais encore l'exemple de cette vie spirituelle. Dans la conception de l'imitation du Christ, l'auteur prend comme point de départ le baptême, par lequel le chrétien devient membre du Corps Mystique du Christ. De ce fait, tous les chrétiens sont obligés à imiter le Christ de par leur vocation. L'imitation du Christ est nécessaire au salut et à la sanctification. En étudiant la doctrine sur les vertus présentée par Mgr Pelczar on peut remarquer que son enseignement ascétique est, dans ses principes théologiques, nettement christocentrique. L'idée de l'imitation du Christ trouve son application pratique dans le culte de l'Eucharistie et du Sacré Coeur. L'éducation eucharistique du chrétien, chez l'auteur, consiste à souligner l'amour du Christ Eucharistique envers l'homme, et à solliciter celui-ci à répondre à Dieu par un même amour.
Parmi les traits caractéristiques de "La vie spirituelle" se trouvent des éléments communautaires et sociaux. L'auteur remarque que l'accroissement de la perfection du chrétien est conditionné par ses rapports corrects aux autres. Il faut voir les éléments communautaires et sociaux surtout dans la doctrine de Mgr Pelczar sur la vie conjugale et familiale. Il faut aussi souligner son enseignement sur la vocation des époux à la sainteté et au salut. L'auteur voit dans la vie conjugale la possibilité de croître en sainteté grâce à l'aide mutuelle des époux.
Pour terminer, il faut dire que l'oeuvre du Serviteur de Dieu est digne d'être traitée comme oeuvre originale à cause de ses traits caractéristiques. Ajoutons encore que ce livre fut écrit bien avant le Concile de Vatican II.

1977-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Próby mianowania bp. Józefa Gawliny ordynariuszem w Katowicach (1948) w świetle materiałów z Archiwum Historycznego Sekretariatu Stanu

Michał Kłakus

Język: PL | Data publikacji: 25-01-2025 | Abstrakt | s. 7-19

W pierwszych miesiącach po zakończeniu II wojny światowej część biskupów polskich wspierała nowe władze w procesie odbudowy kraju. Do grupy tej należał biskup katowicki Stanisław Adamski. O jego inicjatywach podejmowanych w tych kierunku był informowany Watykański Sekretariat Stanu. W Rzymie uważano go za skłonnego do współpracy z komunistycznymi władzami. W maju 1947 r. bp Adamski uległ częściowemu
paraliżowi po przebytym udarze. Na jego miejsce Stolica Apostolska zamierzała powołać dotychczasowego biskupa polowego ks. Józefa Gawlinę. W styczniu 1948 r. rozpoczął on przygotowania do powrotu do kraju. Sprzeciw rządu warszawskiego uniemożliwił realizację tych planów. Analiza nieznanych dotąd materiałów z A rchiwum Historycznego Sekretariatu Stanu pozwala nie tylko uzupełnić wiedzę na ten temat, ale również pokazać motywy, jakimi kierowali się główni aktorzy wydarzeń (Watykan, prymas Polski, biskup
katowicki, rząd polski na uchodźstwie).

2025-01-25



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Problem komunikacji interpersonalnej w katechezie dorosłych

Janusz Tarnowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1980 | Abstrakt | s. 43-58

C'est le monologue qui domine dans la communication interpersonnelle, mais il semble que son rôle commence à diminuer. La transition au dialogue devient nécessaire, ce qu'on peut prouver par la découverte de la relation dialogique entre Dieu et l'homme pendant toute l'histoire du salut. La théologie catholique après le Vatican II (surtout Gaudium et spes) est aussi dirigée vers le dialogue avec le monde contemporain. En outre la structure de la nature humaine — selon les philosophes qui représentent „le personnalisme dialogique" comme M. Buber, R. Guardini, J. Lacroix — a le caractère dialogique.
On doit bien distinguer le dialogue comme une méthode, un processus, une attitude. C'est une des principales tâches pédagogiques: éduquer l'attitude de dialogue c. à d. une disposition permanente pour comprendre, s'approcher aux autres à l'aide de la conversation et collaborer avec eux dans la mesure du possible. Notre avenir appartient à la communication interpersonnelle dialogique.
Le dialogue dans la catéchèse des adultes contient trois étapes: 1) la prise du contact — on tend à créer une atmosphère familiale et sincère, 2) la présentation de la matière du dialogue — ce sont les expériences humaines et religieuses des participants dans la catéchèse, 3) la création des perspectives — la catéchèse se transforme en catéchumenat communautaire, qui dirige les participants vers l'indépendance en liaison avec l'Eglise.

1980-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Instytucja niższych seminariów duchownych diecezjalnych przykładem wpływu prawa partykularnego na kościelne prawo powszechne

Stanisław Bista

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1971 | Abstrakt | s. 161-186

Le droit canon est en prise à de très grands changements. Sa nouvelle codification, préparée depuis de longues années, en sera l’expression. Ce fait n’a rien d’extraordinaire, puisque le droit ecclésiastique est soumis à la loi d’un développement continu, excepté ce qui dans ce droit est immuable, à savoir le droit divin. Le domaine dans lequel ce droit de développement continu se fait souvent remarquer, est celui de l’influence qu’exerce le droit particulier sur la formation des lois du droit universel. Les exemples, en ce domaine, son très précieux, car ils permettent de mieux connaître le processus des changements du droit canon; ils permettent, en outre, de mieux comprendre le caractère propre de ces changements, car ils montrent très clairement les limites dans lesquelles ils s’effectuent, c.a.d. le domaine du droit ecclésiastique d’origine humaine. L’institution des petits séminaires diocésains est un de ces exemples. Les petits séminaires, en effet, sont l’exemple de la formation très lente d’une institution ecclésiastique juridique sur la base du droit particulier et de son développement progressif dans différentes églises locales. Aux origines de ce processus se trouve la loi du droit universel, contenue dans le célèbre décret du Concile de Trente sur les séminaires donnant naissance à l’institution des séminaires diocésains. L’idée des petits séminaires est venue de la préoccupation mise à réaliser, autant que faire se pouvait, le but principal du décret tridentin, à savoir: fournir à l’Église des prêtres bien préparé. On réalise ce but par le partage du séminaire diocésain en deux instituts séparés et complémentaires, le grand et le petit séminaire. Dans ces deux instituts, en effet, on pouvait réaliser avec plus de facilité et de profit la formation systématique et à long terme du clergé diocésain, selon les postulats du Concile de Trente, par l’adaptation des programmes à l’âge et aux capacités des étudiants. Pendant le XIX siècle, les petits séminaires se sont transformés en institutions distinctes de formation du clergé et se sont répandus dans toute l’Église. Le décret du Concile de Trente sur les séminaires diocésains, qui promulguait dans l’Église une loi universelle, ne prévoyait pas une telle institution. Le développement des petits séminaires dans toute l’Église et leur utilité dans la formation de nouvelles générations de prêtres poussa le Saint-Siège à accepter tacitement l’existence de cette institution, ensuite à lui octroyer une approbation et un appui explicite, et enfin à l’introduire dans le Code du Droit Canon. C’est ainsi que l’acceptation d’une institution du droit particulier, c.a.d. des petits séminaires, par le droit universel de l’Église d’Occident, devint un fait accompli. Le second Concile du Vatican, qui compte les petits séminaires parmi les moyens de culture des vocations sacerdotales, et, de ce fait, ne les considère plus comme institution de formation sacerdotale au sens strict de ce mot, a définitivement consacré le développement des petits séminaires dans le sens où les menait le droit particulier. Ces instituts, en effet, devenaient de plus en plus des instituts mixtes, recevant des élèves qui n’avaient pas l’intention de devenir prêtre. Ils se transformaient en instituts dont le but exclusif, n’était pas de former des candidats au sacerdoce.

1971-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

O nową koncepcję kościelnego prawa publicznego wewnętrznego

Remigiusz Sobański

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1971 | Abstrakt | s. 143-159

La doctrine du droit ecclésiastique public devait fournir les fondements scientifiques à la doctrine de l’Église-société parfaite doctrine qui s’est developpée durant la seconde moitié du XIX siècle et dont les évènements de 1870 avaient été le fond principal; elle devait présenter à l’Etat de cette époque le bien-fondé des droits et de l’indépendance de l’Église. C’était une doctrine élaborée „en raison de l’Etat” (ratione status). On y trouvait en premier lieu un enseignement philosophique et juridique sur la société parfaite, ensuite un enseignement juridique et historique sur l’Église. Appliquant aux principes adoptés les prémisses historiques et théologiques, on démontrait que l’Église était une société parfaite, fondée comme telle par le Christ.
Le premier sujet de discussion fut l’appellation même du „droit ecclésiastique public”. Elle laisse penser qu’il existe aussi un droit ecclésiastique prive, ce qui semble inaccessible. Le problème fut préjugé, lors même qu’on décida de codifier le droit fondamental de l’Église, dont l’enseignement remplacera l’ancien droit public.
L’enseignement du droit ecclésiastique public exige un remaniement radical. Les schèmes du droit fondamental à venir nous fournissent déjà une nouvelle matière d’enseignement. En outre on doit puiser à l’ecclésiologie de Vatican II — source dont parle entre autres P. Lombardia. Il faut avant tout se défendre de vouloir modeler cet enseignement sur l’Etat, car il en résultait toute une série de difficultés en raison des changements des structures de l’Etat. Le droit fondamental doit être basé sur les prémisses théologiques et sur le dynamisme historique de l’Église. La structure juridique de l’Église n’est autre que la structure du Peuple de Dieu en marche à travers les siècles et les différentes époques de l’histoire. L’Église trouve à chaque époque des structures appropriés, qui sont, en tant qu’éléments du droit humain, l’expression des structures immuables du droit divin. La compréhension de ce dynamisme permet de s’arracher aux structures tombées en désuétude et de mieux comprendre les structures anciennes. Pour donner un exemple, la notion de l’église société parfaite était dans la seconde moitié du XIX siècle un postulat indispensable à la sauvegarde de l’indépendance et de la liberté de l’Église, de nos temps par contre elle est — je ne dirai pas fausse — mais incompréhensible. L’enseignement du droit ecclésiastique public devrait démontrer que l’Église existe toujours dans une forme concrète d’un organisme visible, mais qu’elle existe aussi en dehors de ces formes.

1971-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Winny krzew w Ewangelii św. Jana (15,1-11). Stan badań nad perykopą i jej tekst

Stanisław Pisarek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1969 | Abstrakt | s. 19-30

Le fait que Paul VI ait cité la péricope sur la vigne dans son discours à l'ouverture de la deuxième session de Vatican II (29. 9. 1963), le fait aussi que cette péricope ait trouvé sa place dans la Constitution sur l'Église (Lumen Gentium, ch. I, n. 6), témoigne de son actualité et de sa valeur théologique. Le contenu théologique de cette péricope présente, en effet, un immense intérêt.
L'auteur fait remonter son examen des études sur ce passage de St. Jean (15, 1-11 (17)) jusqu'au Concile de Trente, qui lui aussi s'en est refeéré à cette péricope dans le Décret sur la grâce et la justification. Il analyse dans l'article les travaux de: J. Cornarius, Theologia vitis viniferae, Heidelberg 1614; K. Leonardi (J 15 dans l'histoire des arts); A. Lesch et W. F. Wiles (J 15 dans la patristique); les articles de A. Colunga, J. Leal, H. Van den Bussche, B. Schwank, A. Jaubert, et l'ouvrage de vulgarisation de J. Conrad. Ces études n'épuisent pas le contenu théologique de J 15, 1-11. Dans la patristique, la comparaison de la véritable vigne se rapportait à l'humanité du Christ.
L'auteur de l'article estime résolu le problème historicoreligieux de l'image de la vigne (Ancien Testament). Par contre le contenu théologique de l'image de la vigne (J 15, 1. 4. 5), ainsi que les idées qu'elle renferme (immanence, fructification, disciple, joie), sont encore pleins de problèmes. L'auteur essaie de les résoudre par la méthode philologico-exégétique (analyse philologique des termes, comparaison avec les lieux parallèles). De cette façon, il s'efforce de préciser le contenu des idées susdites dans le cadre du discours imagé de la vigne et fournir le sens théologique de tout le passage. L'image et les idées qu'elle renferme, ont une place très importante dans la théologie de St. Jean. A la fin de la première partie de l'article, un schéma indique la place qu'occupent dans l'ensemble les questions analysées dans l'article.
Dans la seconde partie de l'article, l'auteur analyse les problèmes liés au texte lui-même. Il parle donc de l'étendue de cette péricope, étant donné que l'on discute sur le nombre de versets qu'elle renferme. Les versets 1 à 17 de ce chapitre de St. Jean forment une unité littéraire. On y trouve le même thème de l'union du Christ avec les fidèles (v. 1-11), et de leur union entre eux (v. 12-17). On y trouve les mêmes notions imagées, en particulier l'expression „ménein én" et „karpòn férein". Malgré son unité littéraire, la péricope de J 15, 1-17 contient deux thèmes différents: le premier (v. 1-11), où il est question de la nécessité de l'union des disciples avec Jésus, et le second (v. 12-17), où l'on parle des conditions qui rendent possible ce genre d'immanence, comme aussi de l'union des disciples du Christ entre eux. Cette différence des points de vue dans l'analyse du discours de la vigne et des sarments constitue la raison qui fait restreindre cette étude à la première partie de la métaphore, dont la seconde partie n'est que l'explication, et le développement. Le bien-fondé de la subdivision tripartite de la péricope (1-8, 9-11, 12-17) est clair.
La seconde partie de l'article comporte la traduction de J 15, 1-11 avec la critique du texte donnée en note.

1969-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Moralna ocena ryzyka i zabezpieczenia pracy

Zbigniew Piwosz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1973 | Abstrakt | s. 83-95

La question du risque et de la sécurité du travail est analysée à la lumière de l'éthique sociale, avec une application à la situation sociale contemporaine dans les pays industrialisés. Le risque du travail est divisé en trois groupes: le risque de l'embauchage, le risque de l'incapacité au travail, et le risque au cours du travail.
Le premier risque touche finalement l'ouvrier lui-même. La société peut venir en aide à l'individu par une politique sociale appropriée et une assurance sociale. Le second genre de risque est également écarté par la société par le moyen des assurances obligatoires. Le troisième genre de risque touche avant tout le sujet qui embauche. L'ouvrier ici n'est responsable que dans les cas de délit, ayant égard à ses possibilités financières et à sa condition sociale.
Dans le seconde partie, il est question de la sécurité du travail garantie par l'Etat. On y constate toute une série d'effets secondaires négatifs pour la vie de l'individu et de celle de la société. Toutefois les effets positifs sont d'une telle importance, et le but lui-même est à ce point libre de toute entâche morale, que son application s'avère nécessaire.
Les énonciations officielles de l'Église et de certains moralistes catholiques étaient, au début, contraires aux méthodes de sécurité sociale du travail. Toutefois, dès la parution de l'encyclique *Mater et Magistra* jusqu'aux énonciations de Vatican II, on affirme que l'Etat peut et doit assurer ses citoyens contre le risque de l'indigence matérielle.
Cela permet d'apprécier positivement la sécurité à la lumière de l'éthique sociale.

1973-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Próba przystosowania programu katechezy parafialnej do wymogów katechezy posoborowej

Henryk Holubars , Stanisław Bista

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1970 | Abstrakt | s. 121-135

Le renouveau de la catéchèse dans un esprit kérygmatique exige une refonte du matériel catéchétique, obligatoire jusqu'à présent, c.a.d. un regroupement de son contenu autour de certains points de repère qui constitueraient en quelque sorte les jalons du programme. Ces points de repère pourraient être fournis par les „sacrements de l'initiation chrétienne".
En faveur de cette conception, nous invoquons les raisons suivantes:
1. L'analyse de la catéchèse de l'antiquité chrétienne montre que celle-ci avait pour but principal de préparer à la réception des sacrements de l'initiation, qui étaient à la base de la vie chrétienne, et par conséquent constituaient les points de commande du programme catéchétique.
2. Un parallèle entre la vie naturelle et la vie surnaturelle demande que le baptême, l'eucharistie et la confirmation soient les points de commande du programme catéchétique. Ces sacrements, en effet, peuvent assurer un développement harmonieux de la vie surnaturelle.
Ces remarques nous font affirmer que la catéchèse devrait avoir un caractère de préinitiation envers le sacrement à recevoir, et en même temps un caractère de postinitiation envers le sacrement déjà reçu. Le programme catéchétique serait alors conçu de la manière suivante:
A. Pour les enfants ne fréquentent pas encore l'école, la catéchèse devrait comporter un cours de deux ans, basé sur deux cycles: „Ma prière" et „Mon Église paroissiale". Ce cours aurait pour but de préparer à la Première Communion à l'âge préscolaire. Il aurait un rôle de postinitiation par rapport au sacrement de baptême et de préinitiation par rapport à l'Eucharistie.
B. Pendant le cours élémentaire, la catéchèse aurait pour but: en première classe, d'épanouir la vie eucharistique par la participation à la messe suivant le thème: „Jésus s'offre avec nous"; en deuxième classe, de préparer à la première confession suivant le thème: „Jésus nous pardonne"; en troisième et quatrième classes, de faire connaître à l'enfant la personne du Christ dans un cycle de deux années: „Nous accompagnons Jésus en Palestine"; en cinquième, sixième, et septième classes, de souligner le rôle salvifique du Christ dans la vie du jeune chrétien, selon le thème: „Jésus nous accompagne" en tant que „Vérité" (Symbole des Apôtres), en tant que Vie (Sacrements) et en tant que Voie (Commandements). Le thème de la huitième classe: „Jésus nous donne le Saint-Esprit", serait une préparation directe à la confirmation. La catéchèse du cours élémentaire aurait ainsi un rôle de postinitiation envers l'Eucharistie, et de préinitiation envers la Confirmation.
C. Pendant le cours moyen, le programme catéchétique jouerait un rôle de postinitiation par rapport au sacrement de la confirmation. Elle mènerait à son plein épanouissement la maturité chrétienne reçue en gage à la confirmation. Le programme comporterait un cycle thématique de quatre années pour les classes de IX à XI.
1. Histoire de l'Église — „Le peuple de Dieu conquiert le monde à Dieu".
2. Dogme — „Le peuple de Dieu croit en Dieu".
3. Sacrementologie — „Le peuple de Dieu vit de Dieu".
4. Morale — „Le peuple de Dieu vit la volonté de Dieu".
Tout le programme du cours moyen aboutirait à la préparation du jeune chrétien à sa mission apostolique de „témoin du Christ" dans le monde où il vit.
Le programme catéchétique que nous venons d'esquisser selon la dé- claration de Vatican II sur l'éducation chrétienne, est un essai de transposition et de refonte de la catéchèse, comprise jusqu'à nos jours comme une „instruction religieuse", en „mandat de salut" qui serait apte à faire entrer le jeune chrétien, progressivement et harmonieusement, dans le mystère du salut, à le mener à une rencontre salvifique de Dieu, et à le préparer à une vie chrétienne d'apostolat.

1970-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Znaczenie kontekstu w misji Ad gentes

Jan Górski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1996 | Abstrakt | s. 79-95

This article belongs to new mission theology. It is an attainments in Polish bibliography and makes possible to know method and problems of missions in contextualization theology.
The inculturation is as well an art as a method of mission in the all world. As a method it contains different mission fields. At first of all it contains liturgy, sacral music, art and canon law. But the inculturation contains all theology also. Above problems are dealt in this work. The result of the study is problem of contextualization. In the light of contextualization theology it is necessary to put question about the meaning of mission. The aim of this work is to answer the question, which is theology of mission in post - council theology.
Sources of studies are documentation of the regional bishops’ conferences: of Asia (FABC), of Africa (SECAM) and Latin America (CELAM) and new missiological literature from non-european countries. On the base of contextualization dimension of mission theology we can build three models - in Asiatic context - means the problem of non-christian religions. The second models is the meeting with different cultures. This is African context. The third - Latin American model - means the help in development and as result of theology of liberation. Above three missiological models, three examples of contextualization are very important in the preparation of mission work. The theoretical work, peculiarity farther development of missiology, is built on the base of missiology and ecclesiology. Now the next question appears: which is role of particular churches. In the mission activity a center point lies on particular - continental churches. Rome as a center of mission has the task to co-ordinate this work. For missiology as a part of theology, new dimension appears: to take into consideration the contextualization problem.
In the crisis of missiology this study is a proposition which contains idea of II Vatican Council and it may be a new point of start to farther theoretical studies and impulse for mission practice

1996-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Obowiązek misyjny ludu Bożego

Jan Górski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1987 | Abstrakt | s. 167-182

New, after Vatican Council II view on the Church, see the new aspects of the live the People of God (LG 9). The Church is in his nature the missions (AG 2). And the mission obligation is imported in the live of the Church.
This article presents the mission duty of the ministry the Pope, Bishops, Priests, Ordens and the Laity. That is the first Christian necessary to crop up the Baptism and Confirmation and from the Christian and personal vocation to the ministry in the Church too. From generous responsibility of the Church in the world, we must pass on to the specific missionary dimension of every vocation and state of life. The Council said about this missionary dimension: „pro parte sua” (AG 23).
The missionary obligation is necessarily for ever person in the Church, ever member the People of God.

1987-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Dyscyplina postna w Kościele od Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 roku

Zbigniew Janczewski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1999 | Abstrakt | s. 171-182

The abstinence and the fast are very important matters in the life in the Church. The law on this cases was changing from the year 1917. First change was after the II Vatican Council. The Constitution Paenitemini of the pope Paul VI from the 1966 year among many noveltys gave for the Bishops Conferences the licence to change the Friday abstinence to another kinds of penance. The next changes are on the Code of Canon Law of the pope John Paul II. This article is also about abstinence from meat in the polish particular law.

1999-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Recepcja nauki o Matce Bożej Vaticanum II w wybranych posoborowych publikacjach

Bogusław Kochaniewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 93-101

Artykuł Recepcja nauki o Matce Bożej Vaticanum II w wybranych posoborowych publikacjach dokonuje krytyki interpretacji soborowej doktryny maryjnej, zawartej we współczesnych publikacjach. Analiza wybranych wypowiedzi współczesnych mariologów wykazała błędne odczytanie intencji ojców Soboru, ujmując doktrynę maryjną zawartą w Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” jako oddzielny traktat. Odseparowanie VIII rozdziału od całości soborowego dokumentu miało negatywny wpływ na współczesną mariologię. Skupienie uwagi na koncepcji Kościoła jako Ludu Bożego doprowadziło do częściowego zniekształcenia perspektywy badań nad kwestią obecności Maryi w tajemnicy Kościoła. Pominięto soborową koncepcję Kościoła jako communio sanctorum, co negatywnie uwidoczniło się na rozwijanej po Soborze mariologii. Artykuł postuluje uwzględnienie zapomnianej soborowej kategorii communio sanctorum jako kategorii hermeneutycznej dla mariologii, co doprowadzi do nowych odkryć oraz do pogłębienia
badanych kwestii.

2013-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Odnowa pastoralna parafii w świetle II Polskiego Synodu Plenarnego

Bogdan Biela

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2003 | Abstrakt | s. 70-87

28th of February 2001 year came in to force a resolution of Polish Plenar Synod (PPS) in all Polish dioceses. Synod work was started by John Paul II during IV pilgrimage to the Homy land in 8th of June 1991 year.
This article undertook a trial of answering such a question – now and in what circumstances the resolutions II PPS could become a gift for the Church in Poland creating a ministry in its basic structure which is a parish. Presenting historical – diecesial contest there was said that 29th of October 1992 year during first session of Archidiocesesial Synodal commision II PPS in Katowice, among others was also come into force working team for lays apostolate and the leader had become the author of this article. Among all postulates and suggestions which are sent to the main commission to Warshaw the first and fundamental was that, which testified in working texts – that is lack of pastoral vision of bulding parish according to the vision of Church in Vatican Council II documents. Without realising that vision, especially by priests in the Church, all the other postulates will be hung in emptiness.
Finally Synod reananged working documents so as from 17, 14 documents came into life. The base and fundamental work for reneval of the parish is the first document which was didn’t exist in working documents: Neccessity and tasks of new evangelization in the turn of II and III Millenium of Christianity.
On the base of the choice of texts from II PPS one can state that although Synod doesn’t show holistic model of parish as a community, otherwise looking at council vision of Church univowlly postulates to build dynamical parish, based on community of communities model. It is connected very tightly with neccessity of katechumenal lays formation stressed by Synod. In that case it is not possible to not appreciate, showed by synodal documents, a part of properly created priests and the meaning of movements and communities expienenced in realising community model of parish. It is only a pity that one can not find in all those documents a place for presenting expienences worked out by our home movement of after council renewal of Church: Light–Life Movement. As an example is given Movement for Better World (Movimento per il Mondo Migliore).
In front of priests and aware of their part faithful lays there is a task of realisation community model of parish. That demands respect precisely very casfully created stages connected with quantitive and qualitive growth of parish. One can learn a laf from direction of contemporary pastoral theology and expierieces of after council movements of Church renewal. So, there shows very urgrnt neccessity, to have in every diocese strategical plan of realisation model of community parish and proffessional teams and undertaking evengelical actions in parishes. Towards that direction should go all trials of Diocese Curia Ministry of Departments.

2003-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Styl działalności Protektora Wychodźstwa Polskiego abp. Józefa Gawliny w świetle korespondencji z ks. Kazimierzem Kwaśnym, rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu

Michał Kłakus

Język: PL | Data publikacji: 21-05-2024 | Abstrakt | s. 48-62

W Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu przechowywana jest korespondencja abp. Józefa Gawliny z ks. Kazimierzem Kwaśnym. Na zbiór ten składa się ponad sto pięćdziesiąt listów z lat 1949–1963, ułożonych w układzie chronologicznym, sporządzonych w języku polskim, francuskim i włoskim. Poza kilkoma listami odręcznymi, w większości sporządzone są w formie maszynowej. O wartości tej korespondencji świadczy fakt, że Opiekun Wychodźstwa Polskiego w korespondencji do rektora w Paryżu nie tylko porusza sprawy organizacji pracy duszpasterskiej wśród Polaków we Francji, ale również zapoznaje go z istniejącymi w Rzymie stosunkami i zależnościami. Lektura tych listów pozwala zrozumieć, jak ważne w Watykanie było zachowanie zasad kurtuazji, dobór odpowiedniego słownictwa czy form grzecznościowych. Celem niniejszego artykułu jest oparta na przywołanych materiałach analiza stylu pracy abp. Józefa Gawliny.

2024-05-21



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Spór o uposażenie diecezji katowickiej (w świetle materiałów z Watykańskiego Archiwum Sekretariatu Stanu)

Michał Kłakus

Język: PL | Data publikacji: 20-12-2023 | Abstrakt | s. 176-209

Powstanie Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) - diecezji katowickiej  pociągało za sobą znaczne wydatki. Władze w Katowicach uważały, że wraz z podziałem terytorialnym diecezji wrocławskiej winno dokonać się również podziału jej majątku. Najważniejsza część „dóbr wrocławskich” znalazła się na terenie Czechosłowacji. Podział majątku kościelnego był skomplikowany gdyż wpisywał się w szerszy problem dotyczący istnienia i roli Kościoła katolickiego na tym terenie. Ostatecznie diecezja katowicka nie doczekała się uposażenia z dóbr diecezji wrocławskiej.  Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sporu oraz sposobu jego rozwiązania.  Poznajemy również działania głównych zainteresowanych podziałem wspomnianych dóbr którymi byli biskup katowicki działający w porozumieniu z rządem polskim, biskup wrocławski, rząd w Czechosłowacji, a w końcu Stolica Apostolska. 

2023-12-20



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Działalność duszpasterska a polityczno-społeczne postawy robotników w Jastrzębiu Zdroju w latach 1980-1981

Sławomir Skotnica

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | Abstrakt | s. 121-147

The years 1980—1981 made the remarkable period in the latest history of Poland. There were two main reasons of that. The first one-it was the explosion of the workers’ protest in August 1980, which embraced industrial plants all over Poland and was terminated by signing of collective agreements between the workers and the communist authorities. They were named after the cities, where they had been signed, namely the agreements of Szczecin, Gdańsk and Jastrzębie. The second reason-it was the foundation, as the result of these protests and agreements, of the Independent Autonomous Trade Union „Solidarity”. The events of 1980—1981 had a great infhience on priests’ activities of the Church in Silesia, especialy in the diocese of Katowice, due to the positively industrial character of the area. In this diocese (presently changed into archdiocese) there is the city of Jastrzębie Zdrój which became the cradle of the coal miners’ strikes in August and September of 1980. The Church in Jastrzębie lavished the priestly attention on the striking coal miners. The priests in aswer to their request crossed the gates of the coal mines. In the coal mines the priests were saying masses, performing the sacrament of penance and reconciliation, corrying on prayers and singing of sacred songs. The priests have already earlier, through their work in the workers environment, created the basis for the striking activities in August, for demanding of justice in the sprit of evangelical love, without using any force.
The parish of the Holiest Mary, Mother of Church in Jastrzębie Zdrój. in the years 1980—1981 became a symbol of the activity of people of the Church for the benefit of improving the situation of miners in Silesia. The presbitery of the parish of the Holiest Mary, Mother of Church was the main center of assistance to the strikers, since majority of the miners, working in the coal mines of Jastrzębie and coming from all over Poland, lived within the boundaries of this parish. After the strikes the priests, under the leadership of the parish-priest Czernecki, were meeting the management of IATU „Solidarity” in Jastrzębie, in presence of the bishop Herbert Bednorz, called „the bishop of workers”, due to his great interest in the matters of working people in Silesia. The priests served with help and advise to the trade union activists, introducing to them the social teachings of the Church and facilitating their contacts with representatives of the Catholic lay intellectuals. This beneficial cooperation of the both parties (i.e. the Church and „Solidarity”) was not disturbed even by the conflict within the management of IATU „Solidarity” in Jastrzębie, which took place on the turn of 1980, since the majority fraction proclaiming among others a partnership cooperation with the Church (Stefan Pałka. Tadeusz Jedynak, Ryszard Kuś). has won within the management over the procommunist group lead by the chairman of „Solidarity” in Jastrzębie since 26.01.1981 — Mr. Jarosław Sienkiewicz.
The activists of the renewed structures of „Solidarity” in Jastrzębie Zdrój took part in many contacts with the Church in the region and in the country, including international contacts, such as the visit of the „Solidarity” delegation to the pope John Paul II in Vatican.
At the end of the article there were shown problems of priests in Jastrzębie Zdrój related to the introduction of the marshal law on the territory of Poland on December 13th, 1981. Since that day the Church in Jastrzębie pined in these specific conditions the activities for the benefit of workers, which depending on circumstances the Church was forced to work inwas more or less connected to the priestly ministrations. The priests visited the strikers and deprived of employment as well as imprisoned miners, bringing them and their families moral consolation and material assistance. The fact that the marshal law did not lead in this area to an agression from the side of the wronged miners towards representatives of the communist authorities, resulted to a great extent from the dependence between the activities of the priests and political and social attitudes of workers in Jastrzębie Zdrój in the years 1980—1981.

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Idea misji Boskiej jako faktu eklezjalnego w doktrynie encyklik misyjnych papieży przedsoborowych

Marian Balwierz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1983 | Abstrakt | s. 99-118

The top priority of the practice before the theory of mission was an immutable principle for the Church of Jesus Christ in the two thousand years of her history. This rule was observed also by the Church in the modern process of development of the missionary activity during the last two centuries. No doubt, this development is an outcome of paying more and more attention to this, that the missionary work is as well an ecclesiastical fact as it is a charismatic one. Such an idea has theologically slowly grown up in the papal teaching about some real problems regarding the missionary practice of the Church. The Teaching Church developed the theologically fundamental thoughts of this ecclesiastical vision of the mission when it pointed do the ways of solving these problems. Such a process can be perfectly observed in the whole of the missionary teaching of the pre-conciliar popes.
The idea of God’s mission which is the ecclesiastical fact, is not a statical component of the doctrine enclosed in the missionary encyclicals of the preconciliar popes. Before the Second Vatican Council, this idea was perpetually developed in this teaching by the ways of going deeply into particular questions connected with it. The popes also explicated a lot of essential thoughts of the theology of mission in the course of this evolution. These particular ideas of the pre-conciliar missiology converge in the three main points of the papal teaching from that period, namely in the teaching about the religious nature of the missionary activity, about its ecclesiastical dimension and about the Divine character of the mission of the Church. Together with other questions mentioned by the pre-conciliar popes, those ideas form a fundamental schedule of the Catholic theology of mission up to these days. During a further evolution of this branch of theology, the Teaching Church has first of all integrated those thoughts into a principal idea of the Church’s dynamism.
In the pre-conciliar period, a development of the theological thought about a strict connection between the missionary task of the Church and the Christian faith, was a source of the papal teaching about the religious nature of the missionary activity. This development was grounded on a specification of the papal teaching about the permanence of the mission, its apostolical dimension and its connections with the Salvation of Christ. A subtle maturation of some papal thoughts about the ecclesiastical dimension of the mission of the Church was a direct result of this theological evolution. It is obvious, that the less speculative question of the ecclesiastical dimension of the missionary activity was developed in a more analitycal way by the very practical statements of the pre-conciliar popes about the missionary problems.
A generative dynamism of the faith is a source of the ecclesiastical dimension of the missionary activity. When the pre-conciliar popes developed the thoughts about the faith, the mission and the Church, they also brought up the teaching about the missionary activity tending towards an incorporation of the Church in the native culture of the evangelized people. An incorporating accommodation remains the essence of this process of the transplantation of Christ’s Church. The Teaching Church slowly accomplished in that theological context a great change of the whole perspective which forms its view of the People of God of the New Covenant. This change consists in a replacement of the vision of Christ’s universal Church by the vision of some particular Churches. The new ecclesiological perspective generates in the theology of mission an emphasis on the connections of the source of the missionary activity, its exact process and its aim with an eschatological tension, which exists between Christ’s universal Church and the individual local Churches. Such a thought remains one of the most significant ideas in the theology of mission elaborated by the pre-conciliar Church.
An idea of the Divine character of the Church’s mission was developed in the indirect way by the pre-conciliar popes. The theological thought about the one mission given to the whole Church of Christ was elaborated in the context of the papal teaching about the responsibility of all the Church’s members for the missionary work. When the popes Benedict XV and Pius XI carried on the idea of the only one mission in their teaching about the obligations of the missionaries, they both presented a synthesis of some earlier thoughts about the Divine character of the mission of the Church. These two popes taught, that the Almighty God is in the beginning of the Church’s mission. He also works by his grace in the exact process of the evangelization of the people and He gives it the whole of its efficacy. The other pre-conciliar popes also knew these thoughts, because since the very beginning of their missionary teaching, they all united some particular parts of the evangelizing process with the works of the individual Persons of the Holy Trinity. This trinitarian view of the mission of the Church is also hidden in the papal pre-conciliar teaching about love, which is the ultimate source of the vivacity of the missionary work.
There is no serious doubt that the missionary teaching of the pre-conciliar popes is more practical than theoretical. But this practical nature only gives a pastoral character to this teaching. It does not deprive it of its very deep theological thoughts. So those popes spoke out the real theological consciousness of the missionary Church without any unnecessary discussion about the different opinions of the various theological schools. It was observed before and it has been also confirmed by this study. The missionary teaching of the pre-conciliar popes became an official teaching of the Church of Christ in that way.

1983-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Zagadnienia inkulturacji w Afryce w okresie powstania orędzia Africae terrarum Pawła VI

Andrzej Halemba

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | Abstrakt | s. 69-98

The Church, in its work of evangelization, has always had the rule never to condemn, destroy or abandon any element belonging to the cultural heritage which was, in itself, beautiful, just and true. This rule was explicitly expressed by Pius XII in Evangelii praecones (1951). However this document did not deal fully with all the issues and problems which were being experienced in the missionary Church at that time. The most important issue was to create a new model of mission based on the inculturation of the faith. This inculturation, which involves both the missionary and the people evangelised, could be described as the conscious and progressive assimilation of cultural values in the process of evangelization.
The problem of inculturation in Africa emerged most clearly just after the Vatican Council. (Although the term „inculturation” had been used previously by other authors, it is only in 1979, in Catechesi tradendae of John Paul II, that it appeared for the first time in a papal document). An important document on the subject of evangelization in Africa was the papal message Africae terrarum which dealt with the development issues and with other difficulties being experienced in Africa. In this message there was an evaluation of the activities of the Church in that continent. It stressed the fact that a local hierarchy had been established and it spoke of the great contribution of the Church in the field of education. During the sixties (when most countries got their independence) the situation changed considerably because the Church lost its control over its schools. And because of that the Church had to focus its efforts on evangelization alone. While these changes were taking place, there was a greater perception of many of the mistakes of the past, especially of the underestimation by the Church of the local customs and of the religious attitudes and values. Consequently, in this period the discussion on inculturation became more lively.
As well as the Church's loss of influence through the schools, there were other factors which made it clear that its pastoral methods had to be changed: the drop in priestly vocations; the deterioration of the political situation and the outbreak of civil wars in some of the young African countries, the conflict between ideologies and nationalism. All these facts had a great influence on the Church and contributed to a slowing down of the progress of evangelization.
At that moment, therefore, it was considered necessary that the Pope take a stand on this topic. In the encyclical Popolorum progressio Paul VI spoke about the changes taking place in the world and described the elements which make for the integral progress of the individual human person as well as of humankind in general. A few months later, in his message Africae terrarum, he stressed that the African person does not need to deny his identity or discard his traditions when he joins the Christian community. According to this message the responsibility for the work of inculturation belongs to the local Church hierarchy. However, co-operation between the missionaries and the African clergy is absolutely necessary. The full inculturation of the Christian faith also requires political peace and stability; therefore politicians, governments and intellectuals are to be involved. The Pope invited the family to be fully involved in this process, and he dealt at some length with the special role of women and of the youth. True inculturation of the faith should lead the Christian family to the acceptance of values which will manifest the dignity of each person and will guarantee his or her integral development.
Through authentic inculturation the values of the local culture will be brought to their fulfilment. „The African culture”, said cardinal Paul Poupard, „is a wonderful soil which is awaiting the incarnation of Christ. Inculturation, then, is a real form of the solemn covenant between God and man, which is taking place here and now and which is embracing the practical aspects of daily life, the different forms of thought and of social institutions”. Inculturation, being a dialogue between cultures and faith, is a process which is mutually enriching both for the Church and for the people evangelised. The Church accepts all the cultural elements which are compatible with the Good News and enriches them with the Christian message and, at the same time, the Church is enriched by the wisdom of those cultures.

We hope that the inculturation of the faith which was started in the late sixties will be deepened and developed during the African Synod, which is not only an opportunity for the Church in Africa but also for the universal Church.

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ku jedności Kościoła – ekumeniczna eklezjologia Jana Pawła II

Robert Samsel

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 318-329

Sobór Watykański II stał się szczególnym przełomem w Kościele katolickim w dążeniach do jedności chrześcijan. Wypełnieniem w praktyce nauczania soborowego był pontyfikat Jana Pawła II. W niniejszym opracowaniu przedstawiono ów błogosławiony czas troski o jedność chrześcijan w oparciu o trzy zasadnicze punkty. Najpierw przedstawiono w sposób syntetyczny nauczanie tego papieża na temat ekumenizmu – z oczywistych względów podstawowym tekstem źródłowym jest tutaj jego encyklika Ut unum sint. Była ona pierwszym dokumentem wydanym po Soborze Watykańskim II , który w sposób systematyczny podjął tematykę jedności wśród wyznawców Chrystusa, ukazuje przebytą drogę, a także dzisiejszą sytuację ekumenizmu oraz potrzebę jego dalszego rozwoju w perspektywie głoszenia Ewangelii wszystkim narodom. Niniejsza encyklika inspiruje kolejne punkty tego opracowania, dotyczące tematu ekumenizmu duchowego i praktycznego oraz jego owoców w życiu Kościoła i jego misji w dążeniu do trwałej jedności wśród chrześcijan.

2015-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Wybrane zagadnienia prawnokanoniczne w działalności „księży patriotów”

Jacek Żurek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 343-359

Artykuł zawiera analizę sytuacji prawnej, w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, ruchu duchowieństwa rzymskokatolickiego, animowanego przez władze partii komunistycznej (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) oraz policję polityczną (Urząd Bezpieczeństwa) w Polsce w latach 1949-1956. Celem istnienia ruchu była swego rodzaju dywersja wewnętrzna w instytucjach kościelnych oraz szerzenie propagandy marksistowskiej wśród duchowieństwa katolickiego i wiernych. Jednocześnie działacze ruchu prezentowali, na łamach własnej prasy, interesujące, nowatorskie koncepcje dotyczące reform w Kościele, czasem nawet prekursorskie wobec zmian, które miał rozpocząć Sobór Watykański II . Liczne przykłady z terenu diecezji katowickiej oraz Górnego Śląska. Artykuł powstał na bazie pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem ks. prof. dra hab. Jerzego Myszora (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego).

2012-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Założenia teologii dialogu Michaela Barnesa SJ

Marek Domeradzki, OP

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 89-99

Michael Barnes jest brytyjskim jezuitą, należącym do grona teologów zajmujących się współczesną teologią religii. Jego teologia dialogu stanowi próbę refleksji nad chrześcijańskim rozumieniem powszechnie doświadczanego dziś pluralizmu religijnego. Sytuując się w nurcie inkluzywistycznym, odcina się on od poglądów Johna Hicka i innych teologów opcji pluralistycznej. Barnes przejmuje od Karla Rahnera koncepcję „anonimowych chrześcijan” i rozwija ją przy pomocy filozofii dialogu Emmanuela Levinasa. Jej założenia służą jezuicie do interpretowania dokumentów Soboru Watykańskiego II , a także wskazują na etyczny wymiar dialogu międzyreligijnego. Dla Michaela Barnesa dialog z wyznawcami innych religii jest warunkiem odkrywania własnej tożsamości i rozpoznawania Bożego działania w świecie.

2018-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Nadzieja w procesie teoretyczno-praktycznej aktualizacji objawionej prawdy według Claude’a Geffrégo

Roman Chromy

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 313-327

Plusieurs de théologiens modernes constatent qu’après Vatican II la réflexion théologique est passée d’une théologie de type dogmatique à une théologie de type herméneutique où la question de vérité révelée devient aussi celle de la raison historique de l’homme, ce qui la rend ouverte dans son actualisation au niveau théorique et pratique en même temps. Par conséquent le théologien devient devant Dieu le témoin des plus radicales problèmes touchants le sens de l’histoire, l’avenir (l’espérance?) de l’homme et l’éfficacité du christianisme plongée dans le risque d’ interprétation continuelle. Dominicain, professeur de l’Institut Catholique de Paris – Claude Geffré est sûrement l’un de ces principaux témoins des mutations récentes de la théologie contemporaine, étroitement liées à celles de l’herméneutique philosophique. Selon ce théologien français la dimension herméneutique de théologie permet de découvrir une permanente jeunesse de l’Évangile à l’aide de noveaux efforts de la raison humaine qui cherche la vérité révelée avec l’espérance de la compréhension totale. Autrement dit, le croyant dans le processus d’interprétation, fortifié par l’Écriture et la Tradition de la foi devient celui qui dans l’actualisation spéculative (théologie) et pragmatique (témoignage) de la Révélation participe à l’espérance de la découverte permanante de vérité. Dans ce contexte on se demande quelle place peut occuper la vérité chrétienne dans la conscience des hommes à l’âge du pluralisme et de la mondialisation? La pensée chrétienne restera-t-elle une source de l’espérance pour les hommes de XXI-ème siècle dans la recherche de verité révélée et dans son actualisation au niveau théorique-pratique?

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Prymas Polski August Hlond o kandydatach na urząd pierwszego biskupa pomocniczego w Katowicach

Michał Kłakus

Język: PL | Data publikacji: 08-02-2021 | Abstrakt | s. 63-73

Powstała w 1925 r. diecezja śląska (katowicka) należała do najludniejszych w Polsce. Jednak to nie liczba mieszkańców, ale złożoność problemów (duszpasterstwo niemieckie, zaangażowanie polityczne duchowieństwa, troska o wychowanie rodzin robotniczych w duchu chrześcijańskim) decydowała, iż już pięć lat po jej powstaniu biskup Arkadiusz Lisiecki wystąpił do papieża Piusa XI z prośbą o mianowanie biskupa pomocniczego. Niestety jego śmierć w 1930 r. przeszkodziła w realizacji tych planów. Z podobną prośbą zwrócił się w 1933 r. do papieża kolejny biskup śląski, Stanisław Adamski. W 1934 r. Watykan mianował ks. Teofila Bromboszcza pierwszym biskupem pomocniczym. Autor, analizując opinie kard. Augusta
Hlonda o kandydatach, odpowiada na pytanie, co przesądziło o tej nominacji oraz jakie warunki przekreśliły szansę pozostałych kandydatów.

2021-02-08



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Pojęcie liturgii w świetle nauki Soboru Watykańskiego II

Romuald Rak

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1971 | s. 309-324

1971-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Dzisiejsze ataki na małżeństwo i rodzinę

Alojzy Drożdż

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2016 | Abstrakt | s. 113-133

Cechą spotykanej dziś antykultury są ataki na małżeństwo i rodzinę. Mają one charakter negacji rodziny i prób jej wielorakiej destrukcji. W artykule zostają przedstawione główne źródła tych destruktywnych oddziaływań. Treść pierwszego paragrafu ukazuje błędne filozofie człowieka i utopie niszczące rodzinę. Omówione są tu filozoficzne modele humanistyczne, w których można znaleźć uzasadnienia potrzeb właściwej formacji do odpowiedzialności w życiu osobistym i rodzinnym oraz filozoficzne modele pragmatyczne, które przeważnie nie zajmują się potrzebami życia rodzinnego i wprost nie zamierzają szkodzić jego rozwojowi. Drugi paragraf przedstawia ataki ma małżeństwo i rodzinę pod względem deformacji i manipulacji prawnej. Treścią trzeciego paragrafu są media. Media potrafią też wyrządzić poważną szkodę rodzinom, prezentując niewłaściwą, a nawet wypaczoną wizję życia, rodziny, religii i moralności. W przekazie informacji w jakiejkolwiek
formie należy zawsze kierować się etyczną zasadą poszanowania prawdy i godności człowieka. W paragrafie czwartym autor przedstawia ataki na chrześcijańskie wychowanie. Są one częścią antypedagogiki. Są one też przejawem ataków na chrześcijaństwo, a w Polsce na rodzinę katolicką i wychowanie katolickie.

2016-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

„Troppo buon tedesco” („za bardzo niemiecki”)? Kardynał Adolf Bertram a kwestia reorganizacji Kościoła na Górnym Śląsku (1919–1922)

Kardynał Adolf Bertram a kwestia reorganizacji Kościoła na Górnym Śląsku (1919-1922 r.).

Gregor Ploch

Język: PL | Data publikacji: 20-12-2023 | Abstrakt | s. 149-175

Niniejsze opracowanie przedstawia stanowisko biskupa wrocławskiego kard. Adolfa Bertrama w latach 1919–1922 w kwestii dostosowania granic diecezjalnych do zmian terytorialnych, powstałych po podziale Górnego Śląska. Zostanie zarysowana jednoznaczna postawa ordynariusza wobec żądań polskich w sprawie odłączenia od diecezji wrocławskiej wschodniej części Górnego Śląska. W centrum uwagi jest korespondencja dyplomatyczna wymieniana pomiędzy biskupem wrocławskim a Stolicą Apostolską oraz między nuncjuszami apostolskimi: Achille Rattim i Eugenio Pacellim a watykańskim Sekretariatem Stanu. Artykuł zwraca uwagę na rolę kluczowych postaci dyplomatycznych działających w ambasadzie Rzeszy Niemieckiej przy Stolicy Apostolskiej w kwestii przeforsowania interesów niemieckich. Szczególnie ważną osobą jest ks. prałat Johannes Steinmann, pełniący funkcję konsultora duchownego przy ambasadzie niemieckiej. Jako orędownik
Bertrama i rządu niemieckiego wywierał wpływ na postawę kurii rzymskiej. Działania kard. Bertrama zostaną przeanalizowane w kontekście reorganizacji stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeszą Niemiecką (oraz Prusami) w kwestii polityki konkordatowej. Artykuł stanowi syntezę dotychczasowego stanu badań przy
szczególnym uwzględnieniu literatury niemieckiej, która zostanie przedstawiona w tekście.

2023-12-20



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Egzegeza kanoniczna i analogia wiary w ujęciu Josepha Ratzingera (Benedykt a XVI)

Sławomir Zatwardnicki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 317-336

Sobór Watykański II w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum podał wskazówki egzegetyczne, które powinny być stosowane w interpretacji Pisma. Posoborowa egzegeza skoncentrowała się głównie na metodzie historyczno-krytycznej badającej ludzki wymiar Pisma. W związku z tym Benedykt XVI przypominał o konieczności stosowania zasad teologicznych w egzegezie i ukazywał ich pogłębione teologicznie podstawy. Hermeneutyka wiary, którą postulował papież, obejmuje trzy kryteria pozwalające uchwycić Boski wymiar Biblii; dwa z nich omówiono w niniejszym artykule. „Egzegeza kanoniczna” uwzględnia jedność Pisma Świętego, a „analogia wiary” pozwala wierzącemu egzegecie prawidłowo interpretować tekst napisany przez autora wierzącego. W artykule uwzględniono również Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) rozumienie objawienia oraz różnicy między nim a Pismem Świętym. Właśnie hermeneutyka wiary pozwala wznieść się ponad „literę” i dotrzeć do „ducha” tekstów natchnionych.

2013-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Watykan i Paweł VI wobec Milenium Chrztu Polski (w relacji ambasadora Kazimierza Papée)

Damian Bednarski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 371-389

Obchody Tysiąclecia Chrztu Polski w roku 1966 objęły nie tylko Kościół w Polsce, ale włączyły się w nie Polonia oraz Stolica Apostolska. Tekst przywołuje kilka  wydarzeń wskazujących na duchową i fizyczną łączność papieża z Polakami w tym czasie. Opisuje starania dotyczące realizacji planowanej pielgrzymki Pawła VI na Jasną Górę, udział papieża w inauguracji rzymskich obchodów Milenium, sprawowaną przez niego mszę św. w Grotach Watykańskich, przyjęcie polskich pielgrzymów i wygłoszenie do nich homilii, jak również zaakcentowanie roli Polski w chrześcijańskiej Europie podczas przemówień skierowanych do kardynałów w czerwcu i grudniu 1966 roku. Autor w głównej mierze oparł się na mało znanych i rzadko przywoływanych dokumentach przechowywanych w Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych w Rzymie. Należą do nich: notatki, raporty i korespondencja ambasadora Kazimierza Papée. Dokumenty te zostały skonfrontowane z zapiskami kard. Stefana Wyszyńskiego sporządzanymi w roku milenijnym.

2016-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ks. Ireneusz Pawlak, Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła

Wiesław Hudek

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2003 | s. 281-283

2003-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Vestimenta protonotariuszy apostolskich w świetle obowiązujących przepisów

Paweł Bednarski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2014 | Abstrakt | s. 190-204

Godność protonotariusza apostolskiego stanowiła najwyższe wyróżnienie, jakie mógł otrzymać duchowny nieposiadający święceń biskupich. Na przestrzeni wieków poszczególne przywileje oraz tytulatura związane z tą godnością ulegały znacznym przemianom. Sobór Watykański II na nowo podkreślił różnice pomiędzy święceniami II i III stopnia. W związku z tym konieczne było przeprowadzenie rewizji dotychczasowych regulacji dotyczących między innymi używania szat pontyfikalnych przez prezbiterów. Przedmiotem artykułu jest analiza współczesnych przepisów dotyczących godności protonotariusza apostolskiego i związanych z nią przywilejów. Artykuł stanowi próbę podjęcia rozważań dotyczących aktualnej możliwości używania przez protonotariuszy apostolskich szat pontyfikalnych.

2014-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

El amor conyugal y su relevancia en el ámbito canónico de la época postconsiliar. Unas reflexiones en cuanto a la doctrina canónica polaca

Piotr Ryguła

Język: ES | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 607–616

The article undertakes the topic of marital love and its significance in postconciliar
canon law. There are some canonists who maintain that this kind of love (or the lack of it) flows into the legal validity of canonical marriage. The article focuses in principle on Polish doctrine of the subject. After outlining the basic ideas of the Second Vatican Council on conjugal love, the author of the article moves to an analysis of the writings of Polish canonists and theologians. Among them, he enumerates and analyses the texts of Z. Grocholewski, W. Góralski, J. Laskowski, T. Pawluk, E. Sztafrowski, K. Wojtyła, M. Żurawski. It seems that diverse opinions about the influence of marital love on the validity of canonical marriage flow from the differences in understanding of love itself, what produces the different valuation of the mentioned influence. In general terms, the impact of love on canon law formulations is greater in authors who underline the element of will in love. To the contrary, authors who underline the less precise emotional side of love are not willing
to attribute to it greater juridical meaning and, consequently, its possible impact on
the validity of marriage.

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Od eklezjologii apologetycznej do strukturalnej wiarygodności Kościoła

Piotr Królikowski

Język: PL | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 112-128

Niniejszy artykuł przedstawia trzy fazy ewolucji argumentacji za prawdziwością Kościoła. Pierwszy etap obejmuje dowodzenie eklezjologii apologetycznej, które okazało się jednak metodologicznie niewystarczające i w perspektywie Soboru Watykańskiego II wymagało przebudowy. W następnej fazie dokonała tego eklezjologia fundamentalna, która ponadto sformułowała nowe argumenty metodologicznie zgodne z jej przedmiotem. Trzeci etap jest propozycją autora artykułu. Przedstawia on projekt strukturalnej wiarygodności Kościoła. Jej podstawą jest genetyczny i funkcyjny związek Objawienia i Kościoła, a celem przedstawienie całości argumentacji eklezjologicznej za pomocą wymiarów katolickości Kościoła: wysokości, długości, szerokości i głębokości.

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Katechizm rzymski Soboru Trydenckiego a współczesne dokumenty Kościoła katolickiego na temat Żydów i judaizmu

Grzegorz Ignatowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2005 | Abstrakt | s. 81-89

After the last Vatican Council some authors and documents on the Catholic-Jewish relations emphasize that The Roman Catechism of the Council of Trent issued in 1556 teaches that not all the Jews, Jesus’ contemporaries, are responsible for the Crucifixion. In the first part of the presented article the author explains why the Secretariat for Promoting Christian Unity, which had prepared the Declaration on the Relationship of the Church to Non-Christian Religions Nostra Aetate (accepted by the Council in October 28, 1965, clause nr 4 of which deals with the Jews), did not quote The Roman Catechism, which teaches that no single person but all men are guilty of Jesus’ death: „This guilt seems heavier on our part than on the Jews’, since according to the testimony of the apostle »had they known it, they would never have crucified the Lord of glory« (1 Cor. 2, 8); while we, on the contrary, professing to know him, yet denying him by our actions, seem in some sort to lay violent hands in him”. The passage was cited by some Fathers of the Second Council and by the some post-Conciliar documents. The author of the article is convinced that in the matter of the death of Jesus Christ it is necessary to distinguish between the theologi-cal guilt and the historical responsibility. From the point of view Christian theology all human beings are guilty of Jesus’ death. The Christ voluntarily underwent the Passion because of the sins of all men. The last Council wanted to emphasize that the Jewish people, as a whole, was not responsible for the Crucifixion, from the historical point of view. The main motive of the decision of the Council was the fact that Jesus’ cruel death and especially the accusation of the Jewish people of the Crucifixion have been the cause of the lamentable deterioration of the relations between the Church and Judaism. As the passage quoted from The Roman Catechism dealt with the theological aspect of the guilt of the Crucifixion, it could not be a useful document for the last Council. Moreover, the sixteenth century catechism, from the historical perspective, stresses clearly that the pagans and the Jews were responsible for the Passion. The last part of the article discusses the post-Conciliar documents, which quote The Roman Catechism. The discussion shows that those documents, recalling the 16th century catechism, emphasize the theological mining of Christ’s death. 

2005-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Faith and Reason in the Teaching of Bl. John Henry Newman

Jan Kłos

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2014 | Abstrakt | s. 111-126

Artykuł koncentruje się na relacji pomiędzy wiarą i rozumem w pismach bł. Johna Henry’ego Newmana, jednego z największych osobowości XIX-wiecznej Brytanii. Aktualność Newmana podkreśla się dzisiaj w kontekście rozważań społecznych, politycznych i teologicznych. Nazywany jest niewidzialnym rzeczoznawcą II Soboru Watykańskiego. W swoich kazaniach i esejach Newman pragnął pokazać, iż nie ma sprzeczności pomiędzy wiarą i rozumem, ponieważ na co dzień naturalnie działamy na gruncie wiary. Jeśli tak się sprawy mają, musimy znaleźć szerszy sens racjonalności. W tym szerszym sensie Newman odnajduje pewność osobową. Pewność ta jest inna niż pewność zdań logicznych, gdyż dotyczy konkretnych aktów. Pewność osobowa przypomina osobową dojrzałość, w której przyświadczamy pewnym prawdom oraz idziemy za tym, czemu przyświadczyliśmy. To pójście za, tę osobowa gotowość nazywa Newman realizowaniem. Zrealizować coś w wierze oznacza przekroczyć naturalne trudności i uchwycić prawdę.

2014-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Struktura eklezjalnej wspólnoty we współczesnym nauczaniu Kościoła

Bogdan Biela

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 529–546

Community of a person with God in Christ is the basis of creation in the Church and through the Church a new interpersonal community. This is related closely to the fact of a reinvention and reminding by Vaticanum II and a post-council Magisterium Ecclesiae that the Church making a pilgrimage on the earth develops as a brotherly community of all the faithful and at the same time as a community of local Churches. Such a vision of the Church is most of all a consequence of viewing the Church as a complex reality. This una realitas complexa is in the documents of the Second Vatican Council described as unity or a catholic fullness and even “holy mystery of unity”. This unity does not have its counterpart in lay communities. Its outstanding character comes from the fact that it refers to a divine-humane reality and its result is unity in multiplicity. On this awareness of a teandric character of an ecclesiastical reality Vaticanum II builds up its lecture on the internal structure of the Church as a diverse unity. This is a unity in a diversity of the faithful and a unity in a multiplicity of local Churches which centre is Christ-the Head represented by the community of pastors with the bishop of Rome. Not only this multiplicity and diversion does not disturb unity, but give it a character of communion. Hence the major thesis of of the post-council ecclesiology is based on the statement that the Church is a gathering that is shaped in a diversity of the faithful (communio fidelium), unity in the multiplicity of local Churches (communio ecclesiarum) and a gathering gathered round Christ represented in the power of the Spirit by a community of the pastors (communio hierarchica).These three realities in the post-council ecclesiology are perceived as the basic dimensions of the internal structure of the Church: charismatic, universal-and-local as well as hierarchical.

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Sensus fidei a analogia fidei w katolickiej egzegezie biblijnej

Sławomir Zatwardnicki

Język: PL | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 85-111

Sobór Watykański II w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum podał wskazówki egzegetyczne, które powinny być stosowane w interpretacji Pisma. Jedną z przywołanych zasad teologicznych jest „analogia wiary”. W praktyce egzegetycznej w zasadzie tej widzi się jedynie kryterium negatywne. Niestety tak pojmowana zasada nie daje się stosować w ramach tzw. hermeneutyki chalcedońskiej. Benedykt XVI postulował współistnienie w całym procesie egzegezy zasad naukowych i teologicznych. W artykule opisano relacje pomiędzy analogią wiary i zmysłem wiary. Właśnie sensus fidei sprawia, że analogia wiary odkrywa swój pozytywny charakter. Wtedy staje się właściwym narzędziem do interpretacji Bosko-ludzkich ksiąg natchnionych.

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Źródła przemian we współczesnej homiletyce fundamentalnej

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2006 | Abstrakt | s. 112-125

The theological reflection flowing from the God’s revelation was always the base of the catholic homiletics. However, the retoric – especially recommendations concerning the methodics and the form of sermons – have dominated in it now and then. Polish manuals on homiletics from 19th and the first half of 20th century are the good examples of this opinion. In the first half of the past century – especially after the Second Vatican Council – the catholic homilets increased their interests as regards God’s word and the biblical kerygmat. The main reasons of the changes in the fundamental catholic homiletics of that period are: development of the biblical research and emphacizing of the kerygmatic theology, revival of lithurgy along with the speciall accentuation of God’s word, ecumenical dialogue arising from achievements of protestant theologians. As the crisis of preaching and nowadays still widening dechristianization have been evident, it was necessary to pay bigger attention to authentic God’s word which – when spread – has its redemptive efficiency. That is why the contemporary homiletics stands on the strong theological foundations; owing to this, it delivers the deep supernatural motivation either to the preachers, as well as to the listeners to God’s word. Numerous publications concerning this subject evidently confirm this fact.

2006-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ateizm jako źródło niepokojów ludzkich

Alojzy Drożdż

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 498–510

In the presented article, Author draws attention to the main types of atheism these days. He assumes that at the root of all kinds of atheism lies “anthropological error”. Taking personal anthropology, he claims that without it, the meaningful dialogue with current atheism, is impossible. He draws on teaching of The Second Vatican Council and on the message that: “without God remain only ruins of human morality”. In the second part of publication, Author expands main assumption of prevalent “playful atheism” (ironic). It is widely promoted especially by significant part of the media and all of today’s anthropological ideologies. In the third part Author shows different kinds of alienation of today’s human. These alienation have their source in “anthropological error” and finally in ethical permissiveness.

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Geneza i historia czasopisma „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”

Damian Bednarski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 229-249

Artykuł ma na celu przypomnienie okoliczności utworzenia czasopisma naukowego „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, które jest periodykiem prezentującym dorobek katolickich naukowców z Górnego Śląska. Pierwszy numer pisma ukazał się w 1968 roku. Jego początki należy wiązać z uaktywnieniem się lokalnego  środowiska teologów i historyków po Soborze Watykańskim II oraz w kontekście powstającego w Katowicach Uniwersytetu Śląskiego. Artykuł ukazuje także rolę pisma w scalaniu środowiska katowickich teologów i w zarysie przedstawia historię pisma na przestrzeni pięćdziesięciu lat jego istnienia.

2017-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrystocentryzm w kaznodziejskiej posłudze słowa

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 50-64

Contemporary homiletists in their works on priecher’s homilies stress a principle concentrating them round the main imperative – the Christocentrism. In Polish homiletics of the first half of 20th century under the influence of German homiletics and biblical
and liturgical current one may see that the Christological sermons has been stressed. In turn – under the impact of kerygmatic revival – more and more the principle of the Christocentrism in the post-Vatican II theology and in homiletics based on it has been developped. The Christocentrism is then the main principle that allows to select and put the sermon in a right way. It has its deep biblical justification, arises from the teaching of the Second Vatican Council and post-Vatican II popes’ teaching – especially from the teaching of John Paul II (among others „Redemptor hominis”). The preacher should take under consideration the principle of the Christocentrism while teaching about the faith truths (e.g. about the Church, Virgin Mary and saints, liturgy) and about principles of Christian life. His word ministry will not be then only a dry and abstractive interpretation of doctrine, but through Christ in the Holy Spirit it will lead the listeners to unity with God the Father. The Christocentrism from its nature will force the priest to accentuate the truth about the influence of the Holy Trinity on people lives.

2007-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Kościół kobiet. Teologiczno-feministyczne postulaty odnowy struktur Kościoła

Anna Maliszewska

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 304-317

Teologia feministyczna, dążąc do wyzwolenia kobiet w świecie i Kościele, często podejmuje kwestię hierarchii w Kościele. Wynika to z faktu, że dyskryminacja kobiet w Kościele jest w tej perspektywie najbardziej widoczna. Wydaje się, że dwoma najważniejszymi postulatami poprawy pozycji kobiety w Kościele i równości wszystkich członków Kościoła są zmiana postrzegania urzędów kościelnych (jako służby, a nie dominacji) oraz ordynacja kobiet. Postulaty te są od siebie nawzajem zależne. W niniejszym tekście szczególnie gruntownie przyjrzymy się drugiemu z nich. Przedstawimy argumenty wysuwane przeciw i za ordynacją kobiet. Zwrócimy również uwagę na istotną dla wyzwolenia kobiet kwestię języka, stosowanego w opisie Boskiego misterium. Według teolożek feministycznych jedynie język inkluzywny otwiera drogę do postrzegania kobiet jako tak samo bliskich rzeczywistości Boga, jak mężczyzn. Ukażemy również teologię feministyczną jako kontynuatorkę pewnych soborowych koncepcji eklezjologicznych oraz jako teologię będącą w pewnym sensie owocem Soboru Watykańskiego II .

2015-12-31