Tekst jest wprowadzeniem do monograficznego numeru czasopisma „Chowanna” poświęconego historycznej i współczesnej perspektywie resocjalizacji. Autorka nawiązuje do fundamentalnej dla polskiej myśli resocjalizacyjnej publikacji Czesława Czapówa i Stanisława Jedlewskiego "Pedagogika resocjalizacyjna" z 1971 roku , podkreślając jej humanistyczne i realistyczne podejście do problematyki nieletnich. W artykule przywołano także postać profesora Jedlewskiego i jego wpływ na kształtowanie się warszawskiego środowiska naukowego zajmującego się resocjalizacją i problemami społecznymi w drugiej połowie XX wieku. Celem numeru jest ponowne przyjrzenie się kluczowym zagadnieniom resocjalizacji w obliczu nowych wyzwań. Zaprezentowane w tomie artykuły poruszają takie tematy, jak rola Kościoła w działaniach resocjalizacyjnych, współczesne rozumienie metodyki resocjalizacji, efektywność oddziaływań w środowisku zamkniętym oraz problematyka wolontariatu na rzecz osób skazanych.

Tematem artykułu jest udział Kościoła (rzymskokatolickiego) w działaniach z zakresu profilaktyki społecznej, resocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw oraz w pracy penitencjarnej. Analizie poddano wybrane inicjatywy przedstawicieli duchowieństwa, księży i zakonów, dla których kontekst stanowią pedagogika resocjalizacyjna, dialog oraz wsparcie udzielane osobom zagrożonym popełnieniem przestępstwa. Działalność charytatywna i poprawa zachowania sprawców poprzez duszpasterstwo więzienne ma na celu realizację zasady miłosierdzia. Analizie poddano takie pojęcia, jak krzyże pojednania, bogactwo miłosierdzia, system celkowy (pokutny), praca społeczna w środowisku młodzieży zaniedbanej oraz ośrodki opiekuńczo-wychowawcze (ks. B. Markiewicz, brat A. Chmielowski, o. Honorat Koźmiński i inni), a także współczesne posługi religijne w zakładach penitencjarnych i wezwanie papieża Franciszka do dążenia do świętości i dostrzegania dobra w ludziach z naszego najbliższego otoczenia.

Przedstawione w artykule analizy koncentrują się na wybranych teoretycznych podstawach metodologii resocjalizacji, wypracowanych w polskim dyskursie naukowym. W pracy omówiono zarówno matryce teoretyczne dominujące w klasycznej refleksji, odnoszącej się do środków zaradczych wobec nieprzystosowania społecznego, jak i kierunki w resocjalizacji, które zyskały popularność w ciągu ostatnich dwóch dekad. Ponadto wskazano również na interdyscyplinarną pozycję metodologii działań resocjalizacyjnych w polskiej tradycji.

Artykuł dotyczy instytucji resocjalizacyjnych dla nieletnich w Polsce (zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich, młodzieżowych ośrodków wychowawczych). Środki te zostały scharakteryzowane na szerszym tle innych oddziaływań wymiaru sprawiedliwości, w ramach których nieletni kierowany jest do placówki o charakterze nieizolacyjnym. W tekście przedstawiono najnowsze wyniki badań dotyczące poziomu powrotności do przestępstwa (recydywy) nieletnich opuszczających te placówki. Przyczyny niskiej skuteczności resocjalizacji w tych placówkach (poziom powrotności do przestępstwa wynoszący około 50%) nie wynikają ze słabej oferty resocjalizacyjnej (gdyż ta jest w istocie bogata), lecz z niedostatków systemu wczesnej interwencji i opieki postpenitencjarnej.

Celem niniejszego opracowania jest wskazanie możliwości wykorzystania potencjału środowiska zewnętrznego w procesie resocjalizacji osób pozbawionych wolności, na przykładzie szeroko rozumianego wolontariatu w praktyce penitencjarnej. Idea ta powinna być realizowana zarówno w formie działań wychodzących z zakładów karnych: pracy skazanych na rzecz społeczeństwa, jak i tych przychodzących z zewnątrz, a mianowicie wkładu organizacji zewnętrznych w proces oddziaływań penitencjarnych w ramach więziennych programów resocjalizacyjnych. Przedstawione w artykule przykłady dotyczą głównie praktyki penitencjarnej polegającej na współpracy Zakładu Karnego w Raciborzu ze społecznością lokalną, w tym z akademicką grupą wolontariatu.

W artykule omówiono problem relatywnie nowego zjawiska, jakim jest seksting. Wyjaśniono różnicę między tym pojęciem a pornografią, pokrótce poruszono kwestie prawne i przytoczono przykłady badań prowadzonych w omawianym obszarze. Następnie przedstawiono wyniki badań własnych, przeprowadzonych wśród studentów i odnoszących się do ich przeszłych i obecnych doświadczeń związanych z sekstingiem. Na zakończenie zawarto kluczowe wnioski oraz postulaty dla praktyki.

W 1989 r. Konwencja ONZ o prawach dziecka wprowadziła radykalną nową zasadę: dzieci mają prawo wyrażać swoje opinie we wszystkich sprawach, które ich dotyczą, i prawo do tego, aby opinie te były należycie uwzględniane. W ciągu ostatnich 30 lat globalny wpływ tego prawa, powszechnie określanego jako prawo do uczestnictwa, był znaczący. Na całym świecie przyczyniło się ono do powstania nowych przepisów, polityk, programów, projektów, narzędzi i badań, a także do podważenia tradycyjnych postaw wobec dzieci. Jednak przed nami wciąż długa droga, ponieważ zbyt wiele dzieci nadal nie ma prawa wpływać na najbardziej podstawowe decyzje – w systemie wymiaru sprawiedliwości, opiece zdrowotnej, rodzinie, edukacji, a także w kwestii zawierania małżeństw. W niniejszym artykule omówiono dotychczasowe postępy i przeanalizowano liczne bariery, które nadal należy pokonać, aby prawo każdego dziecka do bycia wysłuchanym we wszystkich sferach życia zostało faktycznie zrealizowane.
przywrócić

Celem badań było określenie roli oceny poznawczej sytuacji trudnej w generowaniu przez młodzież agresywnej strategii radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego. W badaniach autorka wykorzystała Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS) autorstwa D. Włodarczyk i K. Wrześniewskiego oraz Kwestionariusz Strategii Radzenia Sobie Młodzieży w Sytuacjach Konfliktu Społecznego (KSMK) opracowany przez D. Borecką-Biernat. Badania empiryczne przeprowadzono w gimnazjach. Objęły one 893 adolescentów (468 dziewcząt i 425 chłopców) w wieku 13–15 lat. Analiza wyników badań dowiodła, że ocenianie sytuacji jako zagrożenia nasila stosowanie przez młodzież agresywnej strategii radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego.

Współczesny uniwersytet stał się jedną z wielu instytucji społecznych, skoncentrowanych na kształceniu dobrze wykształconych i wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy przyczyniają się do rozwoju gałęzi gospodarki, kultury, opieki społecznej i edukacji. Szczególnym obszarem działalności, w którym wymagane są różnorodne kompetencje zawodowe, jest praca socjalna i wychowawcza. Aby rozwijać wspomniane kompetencje, wydaje się bardzo ważne nie tylko systemowe uporządkowanie wiedzy pochodzącej z różnych dyscyplin naukowych, ale także to, by profesjonaliści prowadzący działania praktyczne internalizowali i strukturyzowali przekazywaną przez siebie wiedzę. Ogólnie rzecz biorąc, artykuł omawia rolę uniwersytetu jako przestrzeni do kształtowania kompetencji zawodowych, a także analizuje kompetencje w zakresie pracy socjalnej i wychowawczej z rodzinami i seniorami.

Tekst stanowi przegląd najnowszych badań nad zmianami strukturalnymi zachodzącymi w mózgu oraz wynikającymi z nich zmianami funkcjonalnymi w układzie nerwowym. Wskazuje również na zależności, jakie zachodzą pomiędzy rozwojem psychofizycznym dzieci a ich funkcjonowaniem w przestrzeni zadaniowej. Z tych powodów autor artykułu wskazuje na znaczenie personalizacji edukacji, która pozwoliłaby na jakościowe zmiany u dziecka, wynikające z procesu uczenia się dostosowanego do jego możliwości rozwojowych. Adaptacja jest tu rozumiana jako świadome rozpoznanie przez nauczyciela indywidualizacji funkcjonalnej dziecka i „dostrojenie” procesu edukacji do jego potrzeb i zdolności poznawczych.

Wzrost zamożności materialnej w naszej kulturze sprawia, że konieczne staje się poszukiwanie innych sposobów mierzenia jakości życia. Staje się to szczególnie istotne w obliczu problemów zagrażających zdrowiu psychicznemu i samej kondycji ludzkiej, takich jak liczba popełnianych samobójstw, uzależnienia, depresja i przewlekłe choroby cywilizacyjne. W obliczu tych zjawisk i procesów prowadzi to do badania czynników, które mogą wpływać na postrzeganie i doświadczanie szczęścia. Artykuł przedstawia badania mające na celu empiryczną weryfikację dwóch modeli szczęścia – hedonizmu i eudajmonizmu. Hedonizm, rozumiany jako poszukiwanie szczęścia w intensywnych doznaniach zmysłowych, jest utożsamiany z przyjemnością, podczas gdy eudajmonizm oznacza poszukiwanie przyjemności poprzez rozwój moralny i życie oparte na wartościach. Główne zadanie postawione przed osobami uczestniczącymi w badaniu polegało na ocenie szczęścia bohaterów każdej z ośmiu narracji składających się na autorskie narzędzie, jakim jest Kwestionariusz Schematów Narracyjnych (KSN). Ponadto poszukiwano związków między wynikami KSN a cechami osobowości Wielkiej Piątki (NEO-FFI) oraz Kwestionariuszem Samookreślenia. Opracowano empiryczne wskaźniki hedonizmu i eudajmonizmu, które okazały się znacznie różnić od założeń modelu teoretycznego. Uzyskane wyniki wskazują między innymi, że poziom szczęścia jest niski u osób charakteryzujących się wysokimi wynikami na skali neurotyzmu, a osoby uzyskujące wysokie wyniki na skali ekstrawersji oceniają swoją satysfakcję z życia jako wysoką.

Artykuł porusza problematykę przewlekłej choroby dziecka jako sytuacji trudnej dla rodziny, która wymaga wsparcia na poziomie lokalnym. Celem jest przedstawienie i omówienie wybranych obszarów problemowych w funkcjonowaniu społecznym rodziny z dzieckiem przewlekle chorym oraz potrzeby jej wspierania na poziomie lokalnym. W tekście zawarto zagadnienia dotyczące skali występowania chorób przewlekłych u dzieci i młodzieży, problemów, z jakimi borykają się rodziny dzieci z takimi schorzeniami, oraz właściwego wsparcia społecznego. Przedstawiono również formy pomocy świadczone przez instytucje na rzecz rodzin z dzieckiem przewlekle chorym. Tekst skłania do refleksji nad istniejącym systemem wsparcia dla takich rodzin. Zauważono, że obecna oferta wsparcia jest niewystarczająca i ograniczona, co sprawia, że nie wszyscy potrzebujący z niej korzystają. W konsekwencji sformułowano wnioski wskazujące na potrzebę poszukiwania nowych form wsparcia rodziny na poziomie lokalnym.

Tematem niniejszych badań jest rozwój dwujęzyczności dzieci narodowości polskiej mieszkających w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego i uczęszczających do przedszkola lub szkoły podstawowej w Karwinie, gdzie językiem wykładowym jest język polski. Główne pytanie badawcze brzmi: W jaki sposób rodzice stymulują rozwój dwujęzyczności u swoich dzieci? To główne pytanie rodzi dodatkowe pytania cząstkowe: W jakim języku lub językach rodzice rozmawiają ze swoimi dziećmi? Co decyduje o wyborze języka,
gdy rodzice używają jednego lub drugiego języka lub dialektu w codziennej komunikacji? Jakie inne sposoby stosują rodzice, aby rozwijać dwujęzyczność swoich dzieci? Jakie zalety dwujęzyczności dostrzegają rodzice? Jakie były powody, dla których rodzice wybrali dla swoich dzieci szkołę dwujęzyczną? Aby odpowiedzieć na pytania badawcze, zastosowano dwie metody badawcze, a mianowicie ankietę i wywiady częściowo ustrukturyzowane. Respondenci to rodzice dzieci uczęszczających do przedszkola i szkoły podstawowej w Karwinie, gdzie językiem wykładowym jest polski.

Artykuł jest recenzją książki pt. "Nauki społeczne wobec zmiany - alternatywa scalania (inspiracje dla współczesnej pedagogiki)" autorstwa Krystyny Marzec-Holki, Andrzeja Radziewicza-Winnickiego i Anny Wiłkomirskiej. W obliczu dynamicznych przemian, niepewności i ryzyka charakteryzujących współczesność, autorzy publikacji argumentują na rzecz pilnej potrzeby integracji i przezwyciężania ostrych podziałów między dyscyplinami nauk społecznych. Książka składa się z dwóch części. Pierwsza, opracowana przez Annę Wiłkomirską, przedstawia teoretyczne ujęcie zmiany w myśli społecznej, analizując m.in. teorie modernizacji, postmodernizm i transformacje społeczne. Druga część, z perspektywy pedagogicznej, porusza takie zagadnienia jak upośledzenie społeczne, kapitał społeczny, komunitaryzm, rewitalizacja społeczna i ekologia społeczna. Recenzentki pozytywnie oceniają publikację, podkreślając jej logiczną konstrukcję, odwagę w podejmowaniu złożonych tematów oraz walory praktyczne. Książka jest postrzegana jako wartościowe kompendium wiedzy, które odpowiada na potrzebę konsolidacji nauk w celu diagnozowania i rozwiązywania problemów społecznych, i jest rekomendowana pracownikom naukowym oraz praktykom z obszaru edukacji i polityki społecznej.

Artykuł recenzuje pracę zbiorową "Dobre praktyki resocjalizacyjne w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich w Polsce" pod redakcją Macieja Bernasiewicza i Moniki Noszczyk-Bernasiewicz. Publikacja omawia programy wychowawcze, edukacyjne i terapeutyczne realizowane w polskich placówkach resocjalizacyjnych dla nieletnich. Treść książki, podzielona na osiem rozdziałów tematycznych, została opracowana przez pedagogów-praktyków. Poszczególne rozdziały prezentują szeroki wachlarz oddziaływań: od kulturotechnik i rekreacji , przez terapie z udziałem zwierząt i arteterapię , programy rozwijające kompetencje rodzinne i prospołeczne , profilaktykę uzależnień , po działania zapewniające bezpieczeństwo w placówkach oraz przygotowujące wychowanków do samodzielnego życia. Recenzent podkreśla wysoką wartość metodyczną publikacji, wskazując na możliwość szerokiego zastosowania przedstawionych programów w różnych typach placówek. Zwraca również uwagę na walor edukacyjny książki dla studentów pedagogiki resocjalizacyjnej, niwelowanie przez nią rozdźwięku między teorią a praktyką oraz promowanie pozytywnego, opartego na faktach wizerunku instytucji resocjalizacyjnych w Polsce.