Wywiad z Evą Meijer przeprowadzony przez Dariusza Gzyrę i Patryka Szaja traktuje o politycznych aspektach relacji pomiędzy ludźmi a zwierzętami pozaludzkimi. Jego celem jest ponowne przemyślenie tego, co polityczne, wspólnie z innymi zwierzętami (w przeciwieństwie do zwykłego mówienia "o" polityce zwierzęcej). W trakcie wywiadu podejmowane są następujące kwestie: zwrot polityczny w studiach nad zwierzętami, postępujący rozwój studiów nad zwierzętami na przestrzeni lat, języki pozaludzkie i ich rola w partycypacji politycznej, zalety i wady demokracji liberalnej odnośnie do polityki międzygatunkowej, metoda "od podstaw w górę" w teorii politycznej, polityczne zadania literatury, rola partii politycznych i innych instytucji w zmianie systemowej, zwierzęta jako członkowie klasy pracującej, splątana empatia, która może obejmować nie tylko zwierzęta zdolne do odczuwania, ale także byty niebędące sentientami. 

Niniejszy artykuł został poświęcony międzygatunkowemu aspektowi konfliktów zbrojnych na przykładzie wojny w Ukrainie. Jego celem jest przybliżenie form pomocy niesionej ukraińskim zwierzętom przez polską administrację publiczną i organizacje trzeciego sektora, jak również przedstawienie administracyjno-prawnych uwarunkowań tej pomocy. Działania, o których mowa, dotyczyły przede wszystkim zwierząt towarzyszących przybywających do Polski wraz z rodzinami ukraińskich uchodźców wojennych, jak również zwierząt bezdomnych w Ukrainie. W pracy wykorzystano metodę desk research (analiza doniesień prasowych, analiza zawartości stron internetowych organizacji trzeciego sektora i administracji publicznej), jak również badanie jakościowe w formie 12 wywiadów częściowo ustrukturyzowanych z przedstawicielami organizacji biorących udział w niesieniu pomocy ukraińskim zwierzętom. Autorzy koncentrują uwagę na pierwszych miesiącach działań wojennych z 2022 roku, kiedy zarówno fala uchodźcza jak i zryw pomocowy były największe.

Artykuł analizuje, w jaki sposób zwierzęta pozaludzkie są ukazywane w materiałach audiowizualnych związanych z wojną w Ukrainie. Wykorzystując literaturę z dziedziny studiów filmowych i studiów nad zwierzętami, opisuje historyczne powiązania między kinem a wojną, śledząc rolę zwierząt w konfliktach zbrojnych. Poprzez analizę filmów ocenia, w jaki sposób filmowcy wykorzystują zwierzęta do przekazywania wiadomości o wojnie i jak zmieniają się ich reprezentacje. Zwraca uwagę, że zwierzęta pełnią zarówno rolę tła, jak i protagonistów, wpływając na postrzeganie wojny przez widzów. Ponadto omawia, w jaki sposób wojna wpływa reprezentacje zwierząt w filmach, poruszając tematy takie jak uchodźctwo, okupacja i narodowość zwierząt. Artykuł przybliża rolę zwierząt w kształtowaniu narracji wojennych i analizuje możliwość ich upodmiotowienia poprzez audiowizualne dzieła związane z tematyką wojny w Ukrainie.

Niniejszy tekst jest próbą włączenia niedawnej instytucjonalizacji relacji człowiek-zwierzę w domenę państwa greckiego, w szersze systemy władzy i technologie współczesnej wojny, które restrukturyzują miejską przestrzeń publiczną Aten. Koncentrując się na trzech rytuałach społecznych kociej społeczności w gaju Nea Philadelphia, przyglądam się etyce afirmatywnej współpracy, która nie została uwzględniona w humanistycznych kategoryzacjach zwierząt towarzyszących czy promowane przez prawo definicje dobrostanu (ustawa 4830/2019). Skupienie się na heterogenicznym zespole opiekunów i kotów oraz życiu społecznym kotów może przyczynić się do zrozumienia sprawczości w relacjach, post-humanistycznej konceptualizacji podmiotów i wyznaczenia społeczności zwierząt, która może dostarczać informacji podczas kształtowania polityki oraz wspomagać tworzenie nowej polityki wykraczającej poza binarność i hierarchizację form życia.

Tekst prezentuje porównawczą analizę sytuacji psów bezdomnych w trzech wybranych krajach: Polsce, Włoszech i Holandii. Celem artykułu jest przeanalizowanie sytuacji bezdomnych w relacji do specyfiki kulturowej danego kraju. Taka analiza ma pomóc zidentyfikować czynniki, jakie mogą pomagać w ograniczaniu zjawiska bezdomności zwierząt, które jest problemem nie tylko ze względu na dobrostan zwierząt, ale też ze względu na dobrostan ludzi. Zwierzęta bezdomne są narażone na choroby, śmierć w wypadkach komunikacyjnych, brak pożywienia, a także na nieżyczliwe podejście ze strony ludzi. Z kolei dla ludzi bezdomne psy generują zagrożenie pogryzieniami, rozprzestrzenianie się zoonoz, konieczność realizowania programów opłacanych ze środków publicznych, a mających na celu ograniczanie bezdomności zwierząt. Największym wyzwaniem w tej sytuacji jest zapewnienie dobrostanu zwierzętom – czy pozostawanie przez całe życie w schronisku jest dla zwierząt lepsze niż bytowanie jako zwierzę bezdomne? Holandia nie ma problemu bezdomnych zwierząt (wszystkie są wyłapywane, umieszczane w schroniskach i przekazywane do adopcji), w Polsce występują nieliczne zwierzęta wolno bytujące, ale jest potężny problem przepełnionych schronisk, w których zwierzęta są zamykane na całe życie. Włochy mają zwierzęta bezdomne wolno bytujące i schroniskowe. Porównanie sytuacji tych trzech krajów umożliwia powielenie dobrych praktyk w zapobieganiu bezdomności zwierząt.

Celem badania jest poznanie relacji i interakcji pomiędzy francuskimi wojskowymi zespołami ludzi i psów prowadzącymi poszukiwania węchowe. Analizę tematyczną treści przeprowadzono na podstawie 16 wywiadów z opiekunami armii francuskiej. Skupiono się na trzech wątkach 1) obsłudze psów, odrębnej specjalności; 2) misji - świecie rzeczywistym dla wojskowej drużyny psów; 3) szkoleniu psów. Relacje i interakcje między ludźmi i psami w psich zespołach są częściowo kształtowane przez kontekst misji, instytucję wojskową, a także specyfikę członków diady. Zdegradowane środowisko, ryzyko i śmierć to istotne czynniki warunkujące przygotowanie i wdrażanie zespołów psów, a także relacje nawiązywane w ramach partnerstwa.

Artykuł jest próbą wstępnego rozpoznania relacji szeroko rozumianej myśli i praktyki lewicowej oraz progresywnej do idei praw zwierząt i postulatów prozwierzęcego abolicjonizmu. Przytoczono i przeanalizowano różnorodne głosy badaczy oraz intelektualistów zajmujących się krytycznie stanem relacji człowieka i innych czujących zwierząt. Opisano podłoże ideologiczne dominujących form myśli lewicowej, a także obecną normę społeczną i wynikający z niej status zwierząt oraz ich wpływ na zdolność klasy politycznej do przyjmowania pozycji radykalnych. Przybliżono strategię zmiany społecznej nazywaną pragmatycznym abolicjonizmem, w ramach której w drodze do osiągnięcia celu ostatecznego akceptowane są niektóre rozwiązania połowiczne. Podano i przeanalizowano zakres postulatów programowych polskich środowisk lewicowych.

Politycy w wystąpieniach medialnych często używają porównań, frazeologizmów z nazwami zwierząt. Animalizmy  służą legitymizacji niekorzystnych zjawisk w świecie ludzi, utrwalając stereotypy narosłe wokół zwierząt, ocenianych z antropocentrycznej perspektywy. Określenia z nazwą świni odnoszą się do zachłanności, nieuczciwości i manipulacji, kota – fałszu, przebiegłości; tłuste koty, ang. fat cats – to synonim lenistwa, nepotyzmu. Sformułowania  z nazwami zwierząt, użyte w języku polityki, niekiedy zostają w języku jako „skrzydlate słowa”, jednostki frazeologiczne, stają się tworzywem memów. Często kojarzone są z danym zjawiskiem lub politykiem – autorem wypowiedzi, jak np.: tłuste partyjne koty, pakujcie swoje kuwety, zatoka czerwonych świń czy jastrząb na czele jastrzębi. Celem artykułu jest refleksja nad funkcją animalizmów w języku polityki, służącym do metaforycznego wyrażania emocji, opisu zjawisk związanych z ludzką sferą działalności, jaką jest polityka.

Ofiarami przemocy domowej są nie tylko ludzie, ale także zwierzęta domowe, a badania potwierdzają ścisły związek pomiędzy przemocą doświadczaną przez kobiety i dzieci, stanowiące większość ofiar przemocy w rodzinie ze strony partnera lub innego członka rodziny, a przemocą wobec zwierząt domowych. Przemoc wobec zwierząt może przy tym stanowić narzędzie przemocy psychicznej wobec ofiar-ludzi, a jednocześnie może być istotnym wskaźnikiem szacowania ryzyka wobec ludzkiej ofiary. W artykule prezentowane są konkretne wnioski de lege ferenda, postulaty pokazujące, w jaki sposób system prawa polskiego należy uzupełnić o ochronę ofiar-zwierząt, jak również stanowisko polskiego rządu w sprawie tych postulatów. Przedstawiona zostanie również próba uwzględnienia problemu przemocy wobec zwierząt domowych i praw osób dotkniętych przemocą w rodzinie – opiekunek lub opiekunów zwierząt domowych, w regulacjach tworzonych na szczeblu unijnym, w ramach projektu dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, procedowanego w kadencji organów unijnych 2019-2024.

Artykuł dotyczy działalności polskiego ustawodawcy w zakresie ochrony zwierząt przed wybranymi przestępstwami przeciwko nim. Przedstawiono tu wyniki analizy polityki legislacyjnej, która stanowi, obok polityki karnej i polityki wykonawczej, element składowy polityki kryminalnej państwa. W ramach polityki legislacyjnej kategoryzuje się zachowania, które należy zwalczać przy użyciu kary kryminalnej i innych instrumentów reakcji karnoprawnej, po uprzedniej analizie przestępczości i wyczerpującym zbadaniu skuteczności działania określonych środków przeciwdziałania przestępstwom. Opracowanie przedstawia ewolucję polityki legislacyjnej, jaka dokonała się przez lata, rozpoczynając od pierwszego aktu prawnego, który stał się kamieniem węgielnym systemowej ochrony zwierząt w Polsce. Omawia również najważniejsze działania podjęte na kanwie obecnie obowiązującej ustawy o ochronie zwierząt, które doprowadziły do aktualnego kształtu ochrony zwierząt przed przestępstwami.

Poniższy tekst przedstawia badanie jakościowe przeprowadzone przy użyciu metody wielokrotnego studium przypadku, w którym za pomocą niejawnych wywiadów swobodnych próbowano ukazać występowanie nielegalnych praktyk związanych ze sprzedażą psów przez sieć Internet. W celu zobrazowania zjawiska posłużono się zapisami zawartymi w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt, która reguluje prawne aspekty sprzedaży zwierząt. Ponadto, odwołano się do zjawiska przedmiotowego traktowania zwierząt i miejsca psa w relacji pies-człowiek. Zdefiniowano pojęcie pseudohodowli jako miejsca nielegalnej i/lub nieetycznej sprzedaży i chowu zwierząt. W ramach badań ujawniono praktyki sprzedaży psów przez Internet: charakterystyczne zachowania, rys ogłoszeń oraz poziom zrozumienia psich potrzeb gatunkowych przez ogłoszeniodawców.

Zoo są regularnie przedstawiane jako ośrodki edukacji, konserwacji i badań. Niemniej, zwierzęta pozaludzkie wielu gatunków utrzymywane w zoo często angażują się w zachowania anormalne i wykazują obniżone poziomy dobrostanu. Biopolityka istotnie kreuje życia wszystkich zwierząt pozaludzkich utrzymywanych w ogrodach, ale nasi najbliżsi kuzyni, szympansy, wywołują szczególnie silne kontrowersje. Zoo skupiają się na trzech najbardziej istotnych kwestiach: konserwacji gatunkowej, edukacji i prowadzeniu badań, które często wykorzystywane są jako czynniki legitymizujące utrzymywanie zwierząt pozaludzkich w niewoli. Artykuł ten omawia trudne problemy związane z utrzymywaniem szympansów w zoo, w tym także naglące pytanie, czy w ogóle powinny one być w nim utrzymywane.

Wraz z rosnącym tematem dobrostanu zwierząt w ogrodach zoologicznych pojawia się pytanie o znaczenie zwierząt trzymanych w zoo dla ochrony gatunków. Niniejszy artykuł porusza kwestię likaonów. Autorka łączy dane z różnych badań w następujących sekcjach - biopolityka zagrożenia gatunków, wysiłki na rzecz ochrony i kwestie likaonów trzymanych w ogrodach zoologicznych. Z tej perspektywy artykuł argumentuje, że gatunki o dużych potrzebach środowiskowych nie powinny być trzymane w niewoli. W kontekście biopolityki ochrony przyrody autorka przywołuje badania, które służą jako dowód na to, że likaony trzymane w ogrodach zoologicznych nie są wystarczająco przydatne w reintrodukcji, aby usprawiedliwić ich negatywny dobrostan.

Ogrody zoologiczne to przestrzenie interakcji między ludźmi a zwierzętami. Uważa się, że zapewniają ludziom ograniczony kontakt z dziką przyrodą i dają przebłysk wrodzonej wspaniałości królestwa zwierząt. Pojawiają się jednak pytania dotyczące stopnia, w jakim zwierzęta są faktycznie widoczne w tych środowiskach. Skłania to nas do refleksji nad kluczowym pytaniem: czy zamknięte zwierzę miejskie, oddzielone od swojego naturalnego środowiska, może naprawdę zagwarantować zrozumienie naturalnego stanu gatunku, zachowując jednocześnie jego podmiotowość? Randy Malamud, Bob Mullan i Garry Marvin dokonują krytycznej oceny sposobu przedstawiania zwierząt trzymanych w niewoli w ogrodach zoologicznych, a także badają obecność kultury ogrodów zoologicznych w społeczeństwach miejskich. Bierna obserwacja zwierząt w zoo sprowadza je do zwykłych eksponatów służących celom rozrywkowym, zamiast pozwolić nam naprawdę docenić je takimi, jakie są. W artykule wykorzystano koncepcję biowładzy Foucaulta w celu interpretacji powieści Sen Hannah autorstwa Diane Hammond jako narracji o zoo, w której Hannah jawi się jako odbiorca biowładzy kształtującej jej poczucie siebie w podwójnej roli: zwierzęcia do towarzystwa i zwierzęcia w zoo. Główne badanie koncentruje się na sprawdzeniu, w jaki sposób tożsamość Hannah jest konstruowana przez antropocentryczny dyskurs dominacji i kontroli nad zwierzętami.

Artykuł podejmuje problematykę „zezwierzęcania człowieka” jako formy władzy i przemocy w powieściach Marieke Lucasa Rijnevelda: Niepokój przychodzi o zmierzchu (2021) oraz Mój mały zwierzaku (2022). Rijneveld wykorzystuje zwierzęce metafory do ukazania hierarchicznych relacji międzygatunkowych, które legitymizują przemoc i dominację w społeczeństwie. Narracje bohaterów, szczególnie pedofila-weterynarza, pokazują, jak dyskursy związane z opresją zwierząt przenikają do ludzkich relacji, prowadząc do dehumanizacji i eksploatacji najsłabszych, takich jak dzieci. Rijneveld obnaża iluzoryczność granic międzygatunkowych, sugerując, że przemoc wobec zwierząt i ludzi opiera się na tych samych mechanizmach. Używając zookrytycznej perspektywy, autorka artykułu ukazuje, jak w powieściach Rijnevelda język i kultura kształtują społeczne przyzwolenie na przemoc, łącząc losy ludzi i zwierząt w kontekście dominacji oraz podporządkowania.

W drugiej części tryptyku Of Rats and Men zaproponowana zostaje pozytywna odpowiedź na wcześniejsze konkluzje. Z pomocą zasobów konceptualnych pragmatyzmu oraz interpretacji fundamentalnych zasad fizycznych, płynących ze współczesnych nieortodoksyjnych ujęć teoretycznych – metafizyki procesu, rozszerzonej syntezy ewolucyjnej i teorii powiązanych ze „zwrotem pragmatycznym” w naukach kognitywnych, a mianowicie zasady energii swobodnej (FEP) i przetwarzania predykcyjnego (PP) – przeprowadzona zostaje rekonstrukcja podstaw podmiotowości sprawczej. W artykule broniona jest teza, że podmiotowość sprawcza, rozumiana jako zdolność organizmów do działania w odniesieniu do racji, nie jest wyznacznikiem ludzkiej poznawczej wyjątkowości, lecz inherentną własnością procesu życia, której źródłem jest egzystencjalny imperatyw utrzymywania stabilności homeodynamicznej przez organizm. Autor argumentuje na rzecz zasadności stosowania intencjonalnej terminologii w wyjaśnianiu zachowań zwierząt, wskazując, że FEP umożliwia takie podejście, a także że jest ono zbieżne z pluralistycznym stanowiskiem pragmatyzmu i antyredukcjonistyczną linią procesualnej metafizyki w filozofii biologii. Artykuł kładzie podwaliny pod dalszą analizę zaawansowanych form podmiotowej sprawczości, która zostanie rozwinięta w ostatniej części tryptyku.

Ostatnia część tryptyku (Of Rats and Men) syntetyzuje całą serię, dążącą do: (1) zakwestionowania fundamentów wybranych założeń tradycyjnego dyskursu filozoficznego odnośnie umysłów ludzkich i nie-ludzkich; (2) zaprezentowania, w jaki sposób narzędzia „zwrotu pragmatycznego” mogą pogłębić rozumienie podmiotowości zwierząt; oraz (3) dostarczenia a posteriori wsparcia dla gradualistycznych kategorii podmiotowości moralnej, takich jak koncepcja „podmiotu motywowanego moralnie” Marka Rowlandsa. Powyższe cele realizowane są poprzez eksplorację charakterystycznych cech zaawansowanej podmiotowości sprawczej. Rozwijając wątki rozpoczęte w Of Rats and Men II, autor wykorzystuje teorię aktywnego wnioskowania (AIN), aby ustalić, w jaki sposób procesy wnioskowania kontrfaktycznego i samo-uwierzytelniania sprzyjają jej emergencji. W tym kontekście teoretyczna analiza Jakoba Hohwy’ego zostaje zestawiona z wynikami eksperymentów na gryzoniach, sugerującymi, że zdolność do doświadczania samo-uwierzytelniania na poziomie psychofizjologicznym wchodzi w zakres poczucia sprawstwa (SoA) i może występować poza naszym gatunkiem. Aby zweryfikować występowanie tego zjawiska, zaproponowano interpretację AIN eksperymentu „wiązania czasowego” zaprojektowanego przez Antonellę Tramacere i Colina Allena. Na koniec, aby zilustrować ontologiczną spójność koncepcji szczurów jako istot zdolnych do osiągnięcia poziomu poznawczo zaawansowanej podmiotowości sprawczej, umieszczono ją w szerszych ramach „poznawczych stożków świetlnych” Michaela Levina.

Nieustanne spory co do pojęcia doznaniowości wynikają z niezwykle trudnego przedmiotu rozważań, jakim jest porównawcze ujęcie doświadczeń, stanów świadomych i procesów poznawczych ludzi oraz zwierząt pozaludzkich. Brakuje interdyscyplinarnie uzgodnionych stanowisk, które systemy poznawcze uważamy za już odczuwające, a które jeszcze nie. W rezultacie pojawiają się istotne różnice w analizach i definicjach zjawiska sentiencji. Naukowcy i eksperymentatorzy nie wypracowali jednego, wspólnego wyjaśnienia zjawiska doznawania, które obejmowałoby refleksję filozoficzną, eksperymenty neurobiologiczne i obserwacje psychologiczne. Błyskotliwą odpowiedzią na wszystkie wymienione problemy jest książka Jonathana Bircha. Mamy w niej nie tylko pogłębione analizy różnorodnych stanowisk co do sentiencji, ale również odniesienie wniosków do realnych działań politycznych i codziennych praktyk konsumenckich.