Analiza przedstawiona w artykule dotyczy interdyscyplinarnego pojęcia oporu. Przedstawiono sieć pojęć i kategorii typowych dla badań nad oporem w ramach psychologii, socjologii i pedagogiki. Przedstawiono również perspektywy umiejscowienia kategorii oporu w refleksji filozoficznej.

Opór pacjentów może pojawić się na każdym etapie psychoterapii lub procesu mediacji. Niniejszy artykuł skupia się na oporze przed skorzystaniem z psychoterapii lub mediacji rodzinnej. Badamy również psychologiczne przyczyny trudności związanych z podjęciem decyzji o skorzystaniu z profesjonalnej pomocy psychologicznej. Opór w psychoterapii jest jednym z podstawowych problemów, dlatego też istnieje wiele badań naukowych i praktycznych technik dotyczących czynników determinujących opór oraz strategii radzenia sobie z nim. Jednak w literaturze poświęconej mediacji rodzinnej koncepcja oporu przed podjęciem procesu mediacyjnego była dotychczas rzadko badana. W niniejszym artykule analizujemy pięć głównych czynników powodujących unikanie poradnictwa lub psychoterapii, a mianowicie: (i) piętno społeczne, (ii) obawy związane z leczeniem, (iii) strach przed emocjami, (iv) przewidywana użyteczność i ryzyko oraz (v) problemy z ujawnianiem informacji o sobie. Jeśli chodzi o decyzję o podjęciu mediacji rodzinnej, główne źródła oporu klientów można przypisać negatywnym przekonaniom, postawom i obawom związanym z procesem mediacji. Wyniki badań autora na ten temat pokazują, że głównymi składnikami oporu są: (1) brak wiary w skuteczność mediacji, (2) przypisywanie mediacji negatywnych cech, (3) niechęć do angażowania osób trzecich oraz (4) obawa przed ujawnieniem tajemnic. W końcowej części artykułu przedstawiono omówienie podobieństw między czynnikami determinującymi opór przed udziałem w psychoterapii i mediacji rodzinnej.

Współcześnie istnieje stała potrzeba posiadania wiedzy terapeutycznej przez pedagogów i innych specjalistów wspierających rozwój dorosłych, dzieci i młodzieży. Procesowi temu towarzyszy wzrost świadomości różnych zjawisk występujących w terapiach oraz popularyzacja terminów psychoanalitycznych w praktyce pedagogicznej i sferze społecznej. Artykuł przedstawia sposób rozumienia oporu w procesie psychoterapii psychodynamicznej dorosłych, dzieci i młodzieży oraz możliwość pracy nad oporem – od źródła oporu po zastosowanie technik terapeutycznych i wykorzystanie analizy kontrolnej.

W przeciwieństwie do ogólnych badań edukacyjnych, w których opór analizowany jest głównie w kontekście środowiska szkolnego, kategoria oporu praktycznie nie występuje w dziedzinie resocjalizacji społecznej. W artykule postuluje się możliwość wykorzystania tej kategorii w badaniach nad gangami więziennymi. W kontekście oporu gang więzienny jest zjawiskiem, które (1) pozostaje w opozycji do formalnej struktury instytucjonalnej, (2) obejmuje zachowania o charakterze rytualnym oraz (3) zachowania te podważają funkcje resocjalizacyjne instytucji. Wgląd w drugie życie więzienia wykorzystuje pojęcia opracowane we współczesnych refleksjach na temat oporu, zwłaszcza takie idee, jak opór codzienny, infrapolityka, a także transkrypcje, zarówno ukryte, jak i publiczne.

Celem artykułu jest analiza doświadczeń edukacyjnych młodzieży z zakładów poprawczych w kontekście teorii oporu. Podstawą teoretyczną analizy jest szkoła birminghamska, ze szczególnym uwzględnieniem pracy Paula Willisa („Learning to Labour”). Narracje zebrane podczas częściowo ustrukturyzowanych wywiadów z nieletnimi z ośmiu polskich zakładów poprawczych stanowią empiryczną podstawę analizy jakościowej. Głównym przedmiotem zainteresowania w zakresie oporu była obowiązkowa edukacja nieletnich (sprzed umieszczenia ich w zakładzie poprawczym). Analizując specyfikę oporu, szczególną uwagę zwrócono na jego źródła, formy działania i skutki.

W społeczeństwie borykającym się z konsekwencjami niepełnego, mimo upływu prawie trzydziestu lat, procesu transformacji, opór społeczny obywateli stał się sposobem wyrażania opinii w obliczu niepewności towarzyszącej innowacyjnemu charakterowi wprowadzanych reform społecznych. Często, niezależnie od frakcji politycznej sprawującej obecnie władzę, społeczeństwo wyraża swój strach i sprzeciw wobec proponowanych zmian. Podobne obserwacje możemy poczynić w odniesieniu do prób reformy systemu edukacji w Polsce.

W artykule zaproponowano szerokie rozumienie kontrkultury i kontrkulturowego oporu. Autor sugeruje poszerzenie analizy kontrkulturowego oporu o opór romantyczny i ekologiczne ruchy oporu. Jednocześnie w swoich analizach zwraca uwagę na znaczenie i przejawy „potrzeby romantycznej”. Podkreślono również znaczenie idei natury, która zdaniem autora została przejęta przez romantyków z tradycji ezoterycznej, a następnie zinterpretowana na nowo i kontynuowana w kontrkulturze młodzieżowej XX wieku oraz w środowiskach ekologicznych.

Przedstawiony artykuł porusza kwestie uczestnictwa społecznego i obywatelstwa dzieci, omawiane w kontekście zmian historycznych, z zamiarem pokazania możliwości w tym zakresie. Ponadto autor stara się wyjaśnić przyczyny błędnej interpretacji i niewłaściwego wdrażania uczestnictwa społecznego dzieci. Ponadto artykuł ma na celu pokazanie wartości społecznego uczestnictwa dzieci dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a także zaangażowania obywateli poprzez rozwijanie współpracy między dorosłymi a dziećmi na poziomie osobistym, organizacyjnym lub instytucjonalnym, w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej.

Przedstawiony tekst stanowi próbę zdiagnozowania sytuacji, w której obserwujemy powszechny opór wobec konieczności i logiki stosowania poprawnego, gramatycznie poprawnej polszczyzny. Wydaje się, że kwestia świadomości roli poprawności językowej jako decydującego czynnika wpływającego na efektywność wykonywania zadań, zaspokajania potrzeb i realizacji ambicji, co przekłada się bezpośrednio na jakość życia, ma podstawowe znaczenie. W tekście podkreślono potrzebę stosowania poprawnego, gramatycznie poprawnej polszczyzny w sytuacjach codziennych, wskazując dokładne uwarunkowania błędów i przyczyny ich popełniania. Biorąc pod uwagę powyższe kwestie, wydaje się warto zwiększyć świadomość w całym spektrum środowisk edukacyjnych odpowiedzialnych za omawianą kwestię oraz wskazać indywidualne i społeczne konsekwencje wynikające z niedoskonałości językowych, a także potrzebę podjęcia zintegrowanych działań kompensacyjnych i zapobiegawczych.

Celem niniejszego artykułu jest ponowne rozważenie wybranych paradoksów pojawiających się w procesie oceny, w szczególności oceny poziomu znajomości języka angielskiego wśród uczniów z krajów Dalekiego Wschodu. Cechą charakterystyczną tych krajów jest z jednej strony silna orientacja na egzaminowanie uczniów, a z drugiej strony językowa odległość ich języków urzędowych i ojczystych od języka angielskiego, co z kolei powoduje, że egzaminowanie kompetencji językowych splata się z różnymi, często nieoczekiwanymi kontekstami kulturowymi. Dlatego też kraje Azji Wschodniej stanowią bardzo atrakcyjny przedmiot badań, zwłaszcza w ramach dyskusji na temat imperializmu kulturowego.

Artykuł analizuje kontrolę społeczną i system prawny jako jedno z jej narzędzi. Przeprowadzono ankietę wśród studentów pedagogiki, której przedmiotem była ocena wybranych instytucji kontroli społecznej. Opinie przedstawione przez studentów są zróżnicowane; respondenci uważają, że prawo pełni funkcję regulacyjną i ochronną zarówno w społeczeństwie, jak i w ich życiu. Ich zdaniem prokuratura i sądy są najskuteczniejsze, natomiast policja miejska jest najmniej skuteczna. O prawidłowym funkcjonowaniu formalnych instytucji kontroli społecznej (organów prawnych i organów ścigania) decyduje kompetencja ich pracowników, dobra organizacja pracy oraz działania zgodne z prawem. Według respondentów nieformalna kontrola społeczna w znacznym stopniu determinuje zachowanie jednostki, ponieważ ten rodzaj kontroli społecznej działa szybko i dysponuje sankcjami pozytywnymi i negatywnymi.

Funkcjonowanie w rodzinie w znacznym stopniu determinuje postawy człowieka w dorosłym życiu. Młodzi ludzie, którzy pragną założyć własną rodzinę, zazwyczaj konfrontują swoje oczekiwania i wyobrażenia dotyczące formy i funkcjonowania rodziny ze swoim partnerem. Ich własne rodziny pochodzenia stają się w tym przypadku podstawowym punktem odniesienia. Dlatego też analiza opinii dotyczących wartości przypisywanych rodzinom pochodzenia pokolenia osób, które znajdują się w momencie przejścia od swoich pierwotnych systemów do etapu zakładania własnych rodzin, wydaje się istotna.

Rozważania skupiają się na edukacyjnych aspektach kształtowania kultury zdrowia. Autor zakłada, że kultura zdrowia leży w rzeczywistości edukacyjnej. Odwołując się do psychologicznych i socjologicznych podejść do kultury, autor pokazuje kulturowe odniesienia do zdrowia jako wartości oraz znaczenia przypisywane ciału ludzkiemu we współczesnej kulturze i próbuje zdefiniować pojęcie kultury zdrowia. Na podstawie analizy informacji medialnych dotyczących ciała i zdrowia autor stwierdza, że obecnie tylko edukacja może chronić człowieka przed negatywnymi skutkami socjalizacji dla jego zdrowia i prawidłowego rozwoju. Autor podkreśla rolę edukacji zdrowotnej w procesie kształtowania świadomości zdrowotnej i stwierdza, że jej skuteczność wymaga działań edukacyjnych, które przygotowują człowieka do racjonalnego funkcjonowania w przestrzeni medialnej.

Istotnym elementem kultury zdrowia jest wychowanie fizyczne. Trening fizyczny jest jednym z warunków zdrowego stylu życia i osiągnięcia lepszej jakości życia. Bez presji ekonomicznej lub innych istotnych potrzeb, człowiek ma skłonność do oszczędzania energii. W rezultacie rozprzestrzenia się siedzący tryb życia wraz ze wszystkimi jego konsekwencjami, w tym tymi związanymi ze zdrowiem. Brak aktywności fizycznej i dominujące siedzące tryby życia stały się częścią stylu życia społeczeństwa. Artykuł charakteryzuje rodzaje aktywności fizycznej podejmowanej przez kobiety mieszkające w województwie śląskim, wskazując jednocześnie na konieczność działań edukacyjnych i promocyjnych w tej dziedzinie życia.

Artykuł zawiera wstępną analizę badań jakościowych przeprowadzonych we Włoszech w latach 2009–2014. Stanowi on część programu badawczego autora, którego ostateczne wyniki zostaną wkrótce opublikowane. Przedmiotem badania jest postrzeganie strachu przed śmiercią w kontekście tanatopedagogicznej terapii zastępczej relacji. Obecne wyniki badań przeprowadzonych na populacji włoskiej zostaną porównane z wynikami badań przeprowadzonych w Czechach, na Ukrainie i w Polsce. Wstępna analiza wyników pokazuje, że w niektórych obszarach badawczych populacja włoska znacznie różni się od pozostałych.

Współczesny człowiek jest podatny na różne problemy psychospołeczne wpływające na zdrowie. Często nie zdaje sobie sprawy z własnych zachowań lub czynności, które są częścią codziennego życia, a które w niektórych przypadkach mogą przybierać formę patologiczną. Coraz częściej i z nową siłą pojawiają się uzależnienia od czynności charakteryzujące się brakiem kontroli i kompulsją. Stajemy się uzależnieni od zakupów, opalania się, ćwiczeń fizycznych, hazardu, pracy, komputera lub telefonu komórkowego. Uzależnienie ogranicza zatem wolność jednostki, prowadząc do pogorszenia stanu zdrowia i samopoczucia psychospołecznego. Wydaje się zatem konieczne wdrożenie kompleksowych środków opartych na kompleksowym podejściu do omawianych problemów.

Badania stanowiące podstawę niniejszego artykułu mają na celu ocenę ryzyka wystąpienia różnych uzależnień wśród młodzieży w wieku szkolnym w Bytomiu, a następnie opracowanie lokalnego programu profilaktyki uzależnień. Analizy przedstawione w niniejszym tekście wyraźnie potwierdzają potrzebę kompleksowego podejścia do zjawiska uzależnień, które nie tylko badałoby przyczyny, ale także proponowało praktyczne rozwiązania. Skuteczny i efektywny program profilaktyczny powinien być opracowany w ramach współpracy międzyinstytucjonalnej. W związku z tym autor opracowuje zestaw proponowanych rozwiązań zdiagnozowanych problemów.

Artykuł przedstawia rozważania dotyczące konkretnych przestrzeni społecznych, a mianowicie środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej. Przestrzenie te – określane jako peryferie społeczne – są przedstawiane jako antyedukacyjne i jako takie wymagające podjęcia działań w zakresie profilaktyki społecznej, w szczególności programów mających na celu zapobieganie ryzykownym zachowaniom wśród młodzieży. Autor przedstawia wyniki swoich badań dotyczących różnic w ryzykownych zachowaniach podejmowanych przez nieletnich pochodzących z różnych środowisk społecznych i edukacyjnych. Wskazuje również na potrzebę wprowadzenia systemowych rozwiązań dotyczących zapobiegania ryzykownym zachowaniom młodzieży w obszarach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej.

Celem niniejszego tekstu jest wyciągnięcie wniosków dla dydaktyki szkolnej wynikających z uwikłania człowieka w porządek zarówno natury, jak i kultury. W swoich rozważaniach autorka podejmuje próbę odtworzenia sposobu, w jaki komplementarne układy natury i kultury znajdują wspólną płaszczyznę w myśli pedagogicznej oraz swój obiektywny wyraz w sferze kształcenia polskich nauczycieli. Rozważania te nie obejmują jednak wszystkich aspektów omawianego przedmiotu szkolnego, ani nie odnoszą się do żadnego konkretnego etapu edukacji. Wyjaśniono w nich jedynie wybrane kwestie związane z kulturą literacką, a mianowicie istotę współczesnej praktyki czytelniczej, która stanowi punkt wyjścia do sformułowania koncepcji antropologii kulturowej edukacji literacko-kulturowej, odzwierciedlającej poglądy teoretyków i praktyków polonistyki.

Głównym celem artykułu jest przedstawienie modelu elastyczności psychologicznej oraz opisanie, w jaki sposób może on być przydatny do zrozumienia mechanizmów psychologicznych związanych z życiem opartym na wartościach lub rezygnacją z własnych marzeń. Artykuł przedstawia podstawowe założenia modelu elastyczności psychologicznej oraz sześć jego podstawowych procesów. Artykuł przedstawia również oryginalne badania (N = 111) dotyczące związku między elastycznością psychologiczną (AAQ-II), życiem opartym na wartościach (VQ), zaangażowanym działaniem (CAQ), motywacją (GMS) i kreatywnością (SPTO). Dane sugerują, że elastyczność psychologiczna jest silnie dodatnio skorelowana z zaangażowanym działaniem, postępem w zakresie wartości, motywacją wewnętrzną i kreatywnością, natomiast ujemnie skorelowana z przeszkodami w realizacji wartości i motywacją zewnętrzną.