Brak

W artykule zaproponowano zmiany współczesnych pedagogicznych praktyk poznawczych, niezbędne ze względu na potrzeby współczesności oraz skuteczne wprowadzanie reform w dydaktyce przedmiotowej. Źródłem inspiracji dla przedstawionej w tekście propozycji są posthumanistyka oraz analiza kondycji postpiśmiennej. Ta pierwsza skłania do położenia większego nacisku na między innymi: praktykowanie wiedzy, partycypację i zaangażowanie oraz rozwijanie sposobów myślenia pomagających przeciwdziałać kryzysowi środowiskowemu, jak na przykład myślenie współzależne i perspektywiczne. Kondycja postpiśmienna wymaga zaś zmiany dominanty w edukacji z kultury pisma na audiowizualną, a także między innymi innego pojmowania roli przeżyć i prawdy. Przemiany dokonane zgodnie z refleksją posthumanistyczną i postpiśmienną doprowadzą do wychowania nowego rodzaju absolwenta, wykształconego w kierunku postinteligencji: dysponującego innymi kompetencjami (między innymi rozwiniętą samoświadomością, rezyliencją i myśleniem krytycznym) oraz współtworzącego nową formację społeczną, charakteryzującą się większymi kompetencjami interpersonalnymi, otwartością na zmiany i zdolnością do radzenia sobie z dynamiką współczesnego świata.

W artykule wskazano na potrzebę edukacji humanistycznej w świecie zdominowanym przez technologię. Przywołując spór między Charlesem Percym Snowem a Frankiem Raymondem Leavisem, autorka podkreśla, że rozwój technologiczny powinien odpowiadać za postęp cywilizacyjny, nauki humanistyczne winny z kolei zapewnić osiągnięciom technicznym „ludzką twarz”. W XXI wieku za pomocą wielkich narracji ludzie z jednej strony mają podejmować próby zakorzenienia w świecie przeszłości, interioryzowania ponadczasowych wartości, nadawania sensu swojemu istnieniu, pobierania nauk i przestróg, z drugiej zaś wielkim wyzwaniem, przed którym stoją, jawi się oswajanie przyszłości, technologicznych przestrzeni i interfejsów wiodących do pogłębionego zanurzenia się w wirtualnych środowiskach. W kontekście dwóch wizji świata jutra: technooptymistów i technopesymistów, badaczka nawiązuje do ustaleń technoantropologii. Materiałem egzemplifikacyjnym dla rozważań o przyszłości czyni film Ridleya Scotta Łowca androidów, w sposób szczególny akcentując związki między ludźmi i replikantami. Refleksje końcowe stanowią konkluzję prowadzonych rozważań.

Niniejszy artykuł stanowi próbę wprowadzenia do dydaktyki szkolnej praktyki polegającej na relekturze kanonu z perspektywy ekokrytycznej oraz uwzględnieniu nowych tekstów poruszających kwestię globalnego ocieplenia. Autor proponuje włączenie do programów nauczania fantastyki z przełomu XIX i XX wieku, w szczególności zaś zapomnianej twórczości Antoniego Langego. Utwory takie jak Nowy Tarzan oraz Memoriał doktora Czang-Fu-Li mogą stać się impulsem do refleksji na temat dziewiętnastowiecznych źródeł obecnego kryzysu. Zaskakująco, proza fantastyczna przełomu XIX i XX wieku odczytywana z perspektywy ekokrytycznej odsłania estetykę modernizmu w nowej, paradoksalnie realistycznej scenerii antropocenu. Apokaliptyczne obrazy wydają się niezwykle kompatybilne z realiami współczesności i stanowią rodzaj międzypokoleniowej paraleli (XIX–XXI wiek).

W artykule wskazano trzy czynności analogowe (niezwiązane ze sferą cyfrową), które są źródłem doświadczeń istotnych egzystencjalnie i odgrywają znaczącą rolę w budowaniu dobra człowieka. Są to: doświadczenie tworzenia ogrodu, doświadczenie zimowego lasu i pisania piórem na papierze. Artykuł opiera się na analizie eksperymentów naukowych oraz na refleksji literaturoznawczej i antropologicznej. Wskazuje także, jak omawianą problematykę można odnieść do praktyki dydaktycznej języka polskiego i edukacji humanistycznej.

Przedmiotem artykułu jest interpretacja powieści Sąpierz Katarzyny Puzyńskiej z zastosowaniem instrumentarium ekokrytyki. Autor bada transgresywny charakter fantasy, skupiając się na: synkretyzmie gatunkowym, stereotypie językowym, lingwoekologii oraz degradacji i reinterpretacji toposu Magna Mater (ekofeminizm). Podstawowym zagadnieniem jest sposób ujmowania humanistycznej refleksji nad miejscem człowieka w przyrodzie i jego wpływem na ekosystem. W tekście zasygnalizowano związek narracji i budowy świata przedstawionego z konsumpcjonizmem, antropocenem oraz globalnym ociepleniem. Specyfika slavic fantasy skłania do namysłu nad rolą mitologii słowiańskiej w kreowaniu literackiej wizji Natury. Nieodzowne wydaje się odwołanie do krytyki mitograficznej oraz fenomenologicznych pism Gastona Bachelarda. Autor postuluje wykorzystanie w praktyce szkolnej omawianego tekstu w zderzeniu z wierszami Julii Hartwig. Do proponowanych pomocy dydaktycznych należą: karta pracy – schemat bajki magicznej, zadanie poświęcone stereotypizacji i słowiańskim pseudo(etymologiom) oraz tekst ekologicznej piosenki. Zadania łączą tradycję literacką z kształtowaniem u uczniów kompetencji związanych z krytyczną lekturą tekstów popkultury w służbie budowania postawy empatii i szacunku do świata nie-ludzkiego.

Celem artykułu jest analiza literackich biografii psów przedstawionych w baśniach Hansa Christiana Andersena. Baśnie jako gatunek literacki towarzyszą czytelnikom od najmłodszych lat, stając się istotnym elementem wspomnień dzieciństwa. Powrót świadomego odbiorcy do tych tekstów umożliwia nowe interpretacje, które uwzględniają złożoność literackich postaci, w tym tych nie-ludzkich. Na szczególną uwagę w twórczości Andersena zasługują zwierzęta, które zyskują własne, literackie biografie. W artykule omówiono metodologię analizy biografii zwierzęcych, a następnie przedstawiono zookrytyczne interpretacje dwóch wybranych baśni duńskiego pisarza. Ekokrytyczna interpretacja skupia się na literackiej reprezentacji psów, uwzględniając ich symbolikę i funkcję w kontekście narracyjnym. Zakończenie pracy poświęcono propozycjom adaptacji metodologii biografii zwierzęcych do nauczania języka polskiego w szkołach podstawowych, z uwzględnieniem potencjału dydaktycznego i wartości edukacyjnej tego podejścia.

Artykuł jest poświęcony analizie rozumienia wybranych nazw wartości społecznych (takich jak: przyjaźń, odpowiedzialność, uczciwość, szacunek i tolerancja) przez dzieci pięcioletnie. Materiał badawczy został pozyskany dzięki rozmowom z dziećmi, które ukończyły pięć lat. W badaniach wykorzystano także narzędzie z obszaru semantyki kognitywnej (definicja kognitywna). Wyniki wskazują, że pięciolatkowie – uczestnicy edukacji przedszkolnej – w większości rozpoznają podane wartości, a ich konceptualizacja i rekonstrukcja znaczeń opiera się na konotacjach będących odbiciem określonych interakcji społecznych. Fenomeny aksjologiczne nie są zwykle zinterioryzowane, są postrzegane w kategoriach ukonkretnionych cech przedmiotu, osób lub jakości interakcji, co jest typowe dla przejściowego okresu pomiędzy etapem przedkonwencjonalnym a konwencjonalnym. Dzieci tłumaczą świat z subiektywnego punktu widzenia, skoncentrowane są na własnych potrzebach i korzyściach, choć już dość często odwołują się do powinności i potrzeby przestrzegania zasad.

W artykule przedstawiono kwestię stylu listu prywatnego – założenia teoretyczne i gatunkowe cechy tej formy wypowiedzi w opozycji do rzeczywistości komunikacyjnej współczesnych uczniów szkoły podstawowej. Dzisiejsze środki, narzędzia i możliwości komunikacyjne, takie jak: krótkie wiadomości tekstowe (SMS), wszelkie komunikatory internetowe i aplikacje smartfonowe, zdecydowanie zmieniły nie tylko nasze obyczaje konwersacyjne, ale również formę, treść i styl przesyłanych wiadomości oraz sukcesywnie przeobraziły pisanie listów w najmłodszym pokoleniu. Pisanie listów prywatnych jest dziś z pewnością sztuką wymierającą. Możliwe, że jedną z ostatnich sytuacji determinujących dzieci i młodzież do redagowania listów są okoliczności i wymagania szkolne (odseparowane od rzeczywistości komunikacyjnej i codziennych potrzeb). Artykuł ma na celu zaprezentowanie kompetencji tekstotwórczej i sposobu realizacji stylu listu nieoficjalnego – prywatnego przez uczniów szkoły podstawowej. Analizowany materiał badawczy zgromadzony został podczas monitoringu umiejętności polonistycznych przeprowadzonego wśród uczniów klas IV–VII w dwóch szkołach podstawowych w Gminie Gniewino (Pomorze).

Starość to wciąż temat tabu w polskiej glottodydaktyce. Podręczniki pokazują radosnych staruszków, którzy cieszą się życiem, pomagają w wychowaniu wnuków. Przemilczana natomiast jest starość naznaczona chorobą, samotnością czy smutkiem. Gang Zielonej Rękawiczki to polski serial (2022), który opowiada historię trzech szlachetnych złodziejek-seniorek trafiających wskutek szalonego zbiegu okoliczności do domu spokojnej starości. Bohaterki przypominają swym zachowaniem postać uwspółcześnionego Robin Hooda, ponieważ nie tylko walczą o dobro słabszych, ale także przeciwstawiają się ageizmowi i są uosobieniem feministycznych postulatów. Serial ten pobudza do wielu dyskusji związanych z obecnością ludzi starszych w społeczeństwie oraz z kwestią tak zwanej przezroczystości osób w podeszłym wieku.

W artykule przedstawiono wyniki etapu testowania dwóch lekcji stworzonych na podstawie polskich słuchowisk radiowych: kryminału oraz historii o życiu i śmierci Wandy Rutkiewicz. Lekcje są prototypami, które powstały jako rezultat pracy metodą design thinking. Na poprzednich etapach przeprowadzono rozmowy z potencjalnymi użytkownikami tych materiałów, zdefiniowano główne wyzwania projektowe, a następnie przez multidyscyplinarny zespół wygenerowano pomysły odpowiadające sformułowanym wyzwaniom. Testerami byli lektorzy oraz obcokrajowcy uczący się języka polskiego jako obcego na poziomie B2/C1. Opinie zwrotne zebrano poprzez analizę danych z ankiet, wiadomości wysłanych drogą mailową albo w innych komunikatorach internetowych, a także rozmów z respondentami. W niniejszej pracy zwrócono uwagę głównie na zadania, które spotkały się z aprobatą testowanych osób.