W opracowaniu przedstawiono udział neurologopedy w pracy interdyscyplinarnego zespołu zajmującego się opieką nad chorym ze stwardnieniem zanikowym bocznym (ang. amyotrophic lateral sclerosis, ALS; łac. sclerosis lateralis amyotrophica, SLA). W SLA, w zależności od wariantu klinicznego, zaburzenia mowy mogą być pierwszym objawem choroby lub też dołączyć się w jej toku. W diagnostyce różnicowej użyteczne jest określenie rodzaju dyzartrii oraz wykluczenie lub określenie nasilenia i profilu innych zaburzeń, takich jak dysfagia czy zaburzenia afatyczne. Badanie neurologopedyczne ma znaczenie uzupełniające w diagnostyce różnicowej zespołów ze spektrum zwyrodnienia czołowo-skroniowego. Pozwala również na opracowanie optymalnych na danym etapie rozwoju choroby strategii komunikacyjnych i stworzenie zindywidualizowanego programu terapeutycznego mającego na celu podtrzymanie zdolności komunikacyjnych i zapobieganie dysfagii

Zaburzenia słuchu charakteryzują się zmianami w układzie słuchowym oraz są jednym z głównych zaburzeń, które powodują ograniczenia w komunikacji i interakcjach społecznych u dzieci. Z kolei zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) należą do całościowych zaburzeń rozwojo­wych, które obejmują deficyty w zakresie socjalizacji, komunikacji i funkcjonowania adaptacyjnego. Podobnie jak w przypadku ubytku słuchu, również w zaburzeniach ze spektrum autyzmu obserwuje się zmiany językowe, które często prowadzą do nieokreślonych lub nieprecyzyjnych diagnoz. Wiele objawów zaburzeń słuchu i całościowych zaburzeń rozwojowych się pokrywa, co wymaga przepro­wadzenia diagnostyki różnicowej przez zespół wielodyscyplinarny. Niniejsza publikacja przedstawia aktualny schemat postępowania dotyczący diagnozy zaburzeń słuchu u pacjentów z całościowymi zaburzeniami rozwoju.

Niniejsze opracowanie zostało poświęcone dostrzeżeniu problematyki właściwej, trafnej i rzetelnej identyfikacji potrzeb i umiejętności komunikacyjnych w procesie diagnostycznym wśród dziewcząt/kobiet ze spektrum zaburzeń autystycznych. W  artykule przedstawiono zmiany jakie zaszły w podejściu do diagnozowania osób z ASD, najnowsze klasyfikacje oraz kryteria diagnostyczne omawianego zaburzenia. Scharakteryzowano deficyty związane z  kompetencjami komunikacyjnymi u osób ze spektrum autyzmu i zespołu Aspergera. Podjęto rozważania dotyczące specyfiki oceny diagnostycznej dziewcząt/kobiet z ASD i zespołu Aspergera oraz użyteczności stosowania diagnozy funkcjonalnej oraz wybranych narzędzi diagnostycznych do prawidłowej identyfikacji umiejętności i potrzeb komunikacyjnych dziewcząt ze spektrum autystycznych zachowań.

Deficyty w produkcji dyskursu są charakterystyczną cechą języka osób z diagnozą schizofrenii. Duża część badań dotyczy spójności narracji ustnych tworzonych przez takie osoby. W sytuacji, gdy Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) (WHO 2001) staje się kluczową ramą w praktyce klinicznej i badaniach naukowych w zakresie patologii mowy i języka, kontynuacja systematycznych badań w tym obszarze wydaje się mieć pierwszorzędne znaczenie. Wykorzystując metodologię PRISMA-ScR, przeprowadzono przegląd zakresowy w celu zbadania obecnego stanu wiedzy na temat kohezji i koherencji narracji ustnych w schizofrenii oraz określenia głównych tematów obecnych w międzynarodowej literaturze. Bezpośrednią motywacją do przeprowadzenia niniejszego przeglądu zakresowego było określenie dominujących tematów w literaturze przedmiotu w celu zaplanowania dalszych badań z wykorzystaniem danych polskojęzycznych. W wyniku tematycznej analizy treści informacji wyodrębnionych z literatury zidentyfikowano trzy tematy opisane w raporcie: 1) opis i klasyfikacja deficytów w zakresie spójności narracji ustnej, 2) źródła deficytów w zakresie spójności narracji ustnej oraz 3) porównanie zaburzeń spójności narracji ustnej w schizofrenii i innych chorobach.

Drastyczne zmiany demograficzne nasilające się w społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych wymuszają poszukiwania systemowych rozwiązań w zakresie funkcjonowania osób w wieku senioralnym – rozwiązań ekonomicznych, socjologicznych, medycznych, a także terapeutycznych. Obok standardowego diagnozowania somatycznych zmian chorobowych, konieczne staje się uwzględnienie psychicznych, poznawczych oraz językowych deficytów pacjentów. Od lat bowiem eskaluje zjawisko patologicznej starości spowodowanej narastającymi incydentami neurologicznymi oraz chorobami neurodegeneracyjnymi. Autorki prezentowanych badań, dostrzegając nasilający się problem, przyczyn takiego stanu rzeczy upatrują w następujących czynnikach: 1) niska świadomość społeczna dotycząca psychofizycznych możliwości osób w podeszłym wieku skutkuje nagminnymi zaniedbaniami terapeutycznymi; 2) brak standardów w postępowaniu profilaktycznym, diagnostycznym oraz terapeutycznym i wynikająca z tego zbyt niska kompetencja samych terapeutów powoduje niechęć do podejmowania działań wobec chorych seniorów.

W artykulacji dziecka 4-letniego zjawiska związane z ontogenezą mowy nakładają się na siebie. Czterolatek realizuje więcej fonemów niż 3-latek, a jednocześnie części fonemów jeszcze nie opanował i mimo że elementy te mogą pojawiać się już sporadycznie, szczególnie w określonych, np. trudniejszych w realizacji, kontekstach fonologicznych, nie zostały one jeszcze przyswojone w takim zakresie, który pozwalałby mówić o ukończeniu procesu ich akwizycji. Owa dynamika towarzysząca rozwojowi mowy 4-latka i nakładanie się na siebie zjawisk językowych właściwych rozwojowi mowy jest przyczyną tego, iż w omawianej grupie wiekowej obserwuje się liczniejsze, niż ma to miejsce w populacji młodszej oraz starszej, występowanie różnych sposobów realizacji tych samych kontekstów fonologicznych. Tendencja ta jest zauważalna szczególnie w wypadku trudnych realizacyjnie grup spółgłoskowych.

W artykule przedstawiono opis wybranych teorii motywacji oraz modeli teoretycznych z nią związanych, a także czynników psychologicznych i społecznych wpływających na motywację do działania (jego podjęcia i utrzymania), ze szczególnym uwzględnieniem motywacji i czynników mających wpływ na skuteczność terapii logopedycznej. Opisano czynniki zewnętrzne (forma i rodzaj oddziaływań w ramach terapii), wewnętrzne (zasoby psychologiczne i intelektualne) oraz pośredniczące (płeć, wiek i miejsce zamieszkania). Analizie poddano wyniki różnorodnych badań w tym zakresie. Uwagę poświęcono zwłaszcza strategiom rozbudzania motywacji wewnętrznej. Opisana została również koncepcja dialogu motywującego (DM), z uwzględnieniem krótkich interwencji i protokołu sesji w ramach terapii wzmacniającej motywację (MET), który może być stosowany w zwiększaniu wśród pacjentów motywacji do terapii.

Celem artykułu jest analiza działań stymulujących rozwój językowy dziecka do 2. r.ż., wpływających na wzrost jego poziomu mowy, oraz ukazanie korzyści profilaktyki jako zbioru zadań prewencyjnych służących zmniejszeniu ryzyka wystąpienia wad wymowy, kształtowaniu prawidłowych nawyków u rodziców, lekarzy, położnych i informowaniu o dostępnych skutecznych formach wspierania rozwoju językowego od narodzin. W części teoretycznej opisano rozwój mowy noworodka i niemowlęcia do 2. r.ż. W części metodologicznej przedstawiono badania jakościowe dotyczące analizy przypadku dziecka, którego mowa była stymulowana od urodzenia. Dziecko to w wieku 2 lat jest na wysokim poziomie rozwoju. Do oceny poziomu rozwoju językowego i komunikacyjnego wykorzystano Inwentarz Rozwoju Mowy i Komunikacji: Słowa i Zdania. Oceny budowy anatomicznej narządów artykulacyjnych dokonano metodą wzrokowo-dotykową. Omówiono funkcje prymarne, rozwój językowy dziecka do lat 2 oraz działania stymulujące rozwój mowy dziecka.