Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Modern Changes in the Conflict-of-Laws Methodology: The Blending of the Savignian Multilateralism, the American Unilateralism, and the Recognition of Legal Relationships

Maria Anna Zachariasiewicz , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-07-2024 | Abstrakt | s. 39-108

Over the centuries, the preference for a conflict-of-laws methodology was subject to twists and turns. A number of methods coexisted and continue to compete today. First, the unilateralism involves determining the spatial scope of application of either the forum’s own law or foreign law. This is achieved through the use of one-sided choice-of-law rules or through the functional interpretation of specific substantive provisions. Second, the multilateralism assumes a neutral and territorial localization of the legal situation in question. It seeks to identify the legal system most closely connected to the matter, based on objective connecting factors. The third approach, which is sufficiently distinct from the first two to warrant separate analysis, boils down to recognition of legal events crystallized under foreign law. The article reviews some of the most important trends and developments in the conflict-of-laws, occurring during the second half of the XX century and the first decades of the XXI century, on both sides of the Atlantic Ocean. At the outset, it briefly introduces characteristics of the multilateral method as understood in Europe and the unilateralism, focusing on its American version. An attempt is made to show how the unilateral and multilateral methods are intertwined in the US conflicts of laws, with a particular attention devoted to the draft of the Restatement (Third) of the Conflict of Laws. The attention is then transferred back to Europe, putting an emphasis on the expressions of unilateralism, not only in their classic forms of the public policy exceptions and overriding mandatory rules, but also hybrid instruments which essentially constitute a mixture of the multilateral technique and a substantive-result-orientation. The article deals also with recognition as a conflicts method, focusing on the recent case law of the Court of Justice of the European Union, which effectively ignores the conflict-of-laws analysis, because it is guided by a different imperative, namely to safeguard the free movement within the Union. The article concludes with a suggestion that — although the methodological starting points and accents undoubtedly differ on either side of the Atlantic — a common feature of contemporary developments in conflict-of-laws theory, both in Europe and the United States, is the blend of unilateral and multilateral approaches to solving the conflict-of-law problems. A fundamental distinction between European and American approaches, however, lies in the European reluctance to replace the multilateral method with a unilateral one. The prevailing view in Europe remains that unilateral methodologies may be employed only in exceptional cases, serving as supplementary or corrective mechanisms within the broader framework of traditional conflict-of-laws system, and only in relation to specific institutions or techniques designed to address particular deficiencies. The article posits, nevertheless, that the role of these mechanisms has gained increasing prominence within the traditional framework of private international law. Moreover, it is essential to recognize that they reflect a unilateral methodology grounded in a conceptual premise fundamentally distinct from that of traditional conflict-of-law rules based on neutral connecting factors. Specifically, this alternative approach centers on delineating the spatial scope of application of a substantive rule — whether domestic or foreign — that asserts its relevance, without resorting to a multilateral determination of the applicable law governing the legal relationship in question. The article also attempts to show how the American Restatement (Second) and the current Draft of the Restatement (Third) represent hybrid constructs that blend the “revolutionary” doctrines of interest analysis with elements that remain rooted in traditional, multilateral choice-of-law rules. The authors argue in this context, that while there is no inherent contradiction in combining unilateral and multilateral methodologies within a single conflict-of-laws framework, this can satisfactory be done only if the distinct methodologies are kept separate and understood as having very different premises, with a clear defined role and hierarchy within the system. Both the existing and planned Restatements fail to achieve clarity in that regard, as often reminded by the American conflict scholars themselves.

2024-07-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stan obecny i perspektywy przyjęcia przez Serbię nowego prawa prywatnego międzynarodowego

Ewelina Kochowska

Język: PL | Data publikacji: 29-05-2023 | Abstrakt | s. 95-122

The Yugoslav Act of 1982 on resolving conflict of laws with regulations of other countries is still in force in the Republic of Serbia. The law drafted over 40 years ago was considered as innovative at the time of its adoption. At present, the Serbian academic community signals the need to update the current provisions of private international law, both in the spirit of approximation with the law of the European Union and in the need to better embed this law in the present legal order of the Republic of Serbia. The draft of a new act on private international law, prepared in 2014, was not adopted yet, although it was not formally rejected as such in Serbian legislative procedures (as of April 13, 2023) either. Though not formally binding, the draft law has been cited in recent years in the Serbian law journals, being an important point of reference for considerations on questions related to private international law in Serbia. It must be admitted that the progressive Serbian academic community turned out to be an active inspirer, creator and is now also a tireless advocate of changes in the field of private international law in Serbia.
Serbia, which has been an EU candidate since 2013, has no particular obligation to introduce specific solutions in the field of private international law into its national law neither before nor after accession. EU law in the field of private international law is contained in regulations that will be automatically and directly applicable in Serbia when it becomes a member of the European Union. This is a dilemma whether to adopt the provisions which, in principle, will have to be repealed after the accession. At the same time, there are several benefits of approximating the law before the accession, including accustoming legal practitioners in Serbia to apply solutions similar to those in the EU, and increasing legal certainty by applying similar solutions of private international law in transactions between entities from Serbia and the European Union (regardless of the accession prospects).
The author describes and summarizes the current state of regulations in Serbian private international law and analyses the main changes proposed in the draft law of 2014. The article also presents agreements binding Serbia in the field of private international law, including the still binding 1960 Polish-Serbian agreement.

2023-05-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurysdykcja krajowa i prawo właściwe na tle konwencji haskiej o ochronie dorosłych z 2000 r. oraz projektu uzupełniającego rozporządzenia unijnego z 2023 r.

Piotr Mostowik

Język: PL | Data publikacji: 14-03-2024 | Abstrakt | s. 5-58

The subject of the considerations are drafts of: the EU regulation on jurisdiction, applicable law, recognition and enforcement of measures and cooperation in matters relating to the protection of adults, as well as the decision to authorize EU Member States to accede to the 2000 Hague Convention on the protection of adults concerning cross-border personal and care matters. The documents dated May 31, 2023 refer not only to the legal status of a person (e.g. partial incapacitation, guardianship, assistance in performing legal actions or functionally similar institutions under foreign law), but also the effects on civil law contracts with third parties (including rights and obligations within legal transactions). Detailed comments are presented about “measures of protection” for adults in legal transactions with foreign countries. The 2000 Hague Convention
raises reflections on current trends in the sources of international civil procedure and private international law. They include, among others, the planned co-existence of the Hague convention and the EU “Brussels” and “Rome” regulations. The attempt to increase the number of parties to the convention and the participation of EU Member States generally deserve a positive assessment, which also means the ratification of the 2000 Hague Convention by Poland. However, some doubts are cast by the intention for simultaneous modification through an EU regulation. The idea of a draft EU regulation of 2023, intended to supplement and modify an international agreement for the needs of a regional economic integration organization, could prima facie be assessed positively. However, a detailed look at the draft regulation of 2023 leads to the conclusion that it should be corrected, as it partly contains provisions that are both desirable for judicial cooperation between Member States and solutions that are unnecessary or questionable. In particular, the proposed solution allowing for an unlimited choice of jurisdiction may raise doubts. It is not intended — as is typically the case in personal civil matters — that a jurisdiction can be chosen from among states that are in some way related to the adult’s current or future situation (e.g. by citizenship, location of assets, past or future residence, circumstances relating to the guardian or curator). Thus, a country (and law) may be chosen that are completely unrelated to the actual situation. Additionally, the proposed Articles 6—7 are not compatible with the conventional catalog of circumstances that determine the transfer of jurisdiction, nor with the conflict of law rules (Article 15), which provide for the choice of the applicable law in a narrower range of situations (citizenship, previous habitual residence, location of property). Under the proposed EU regulation the indirect possibility of choice of foreign law is possible through the choice of foreign jurisdiction. This makes it possible to achieve a substantive legal effect by the adult “selecting” the substantive law that he or she deems desirable at the time of choice, thus completely departing from the remaining provisions of the Convention and the Regulation in terms of jurisdiction and applicable law. There
is no limitation to such an indirect choice from the perspective of the interests of third parties with whom the adult has personal or property relations. Moreover, such a solution may mean, in practice, a departure from the basic substantive legal principles of the country in which a given adult lives (habitually resides) or is a citizen, in favor of accepting the consequences resulting from a distant fact (i.e. unrelated to the actual situation) and legally (i.e. providing for axiologically different solutions concerning the broad category of ‘measures of protection’) of given law and state. Taking into account the variants of legislative action described in the impact assessment report (document 10108/23ADD), it would be worth postulating a change to the proposed method of legislative action. It seems more rational to temporally distinguish the
two planned activities (projects) under option 4. First, take steps to join the 2000 Hague Convention and gather several years of experience in its operation, also between Member States. And then, in the longer term, taking into account the experience of applying the convention on the territory of the EU, consider supplementing or modifying intra-EU judicial cooperation in these matters. The longer experience of applying the 2000 Hague Convention can — firstly — verify the thesis about the need to improve its functioning, and secondly — determine precisely in which areas it would be desirable for the welfare
of adults and their guardians in cross-border cases.

2024-03-14



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niejednolitość terytorialna prawa hiszpańskiego a prawo prywatne międzynarodowe

Jakub Krysa

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 9-50

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki terytorialnej niejednolitości prawa w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego oraz wewnętrznych regulacji państw, których systemy prawne są niejednolite. Ustalenie prawa właściwego w takich państwach może powodować szereg trudności, niemożliwych do rozwiązania jedynie poprzez zastosowanie prawa prywatnego międzynarodowego. Dlatego w takich sytuacjach konieczne jest zastosowanie wewnętrznych norm kolizyjnych danego państwa. Artykuł przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z dwóch różnych perspektyw. Pierwsza polega na analizie kwestii niejednolitości prawa z punktu widzenia zarówno polskich, jak i zagranicznych przepisów prawa prywatnego międzynarodowego. Analiza w tym zakresie prowadzona jest na podstawie polskich ustaw Prawo prywatne międzynarodowe z 2011, 1965 i 1926 roku oraz regulacji unijnych. Jednym z najczęstszych sposobów radzenia sobie z problemem międzylokalnego konfliktu praw jest zasada, że jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązuje kilka odrębnych systemów prawnych, to prawo tego państwa wskazuje, który z tych systemów należy zastosować. Takie rozwiązanie przyjęła również polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Druga perspektywa przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z punktu widzenia hiszpańskich regulacji międzylokalnych (interregionalnych). Normy te określają prawo właściwe w ramach stosunków prawnych ograniczonych do Hiszpanii, jednak mogą mieć również zastosowanie do stosunków prawnych zawierających element obcy. W takim przypadku normy prawa międzylokalnego uzupełniają normy prawa prywatnego międzynarodowego. Artykuł przedstawia zasady hiszpańskiego prawa międzylokalnego w ujęciu historycznym, systemowym i praktycznym. Analiza prowadzona jest na podstawie hiszpańskiego ustawodawstwa, orzecznictwa i doktryny prawnej. Opisowy i porównawczy charakter artykułu zapewnia kompleksowe spojrzenie na zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa oraz możliwe sposoby jego regulacji zarówno w polskim, jak i zagranicznym prawie prywatnym międzynarodowym. Pomaga również odpowiedzieć na pytanie, jak określić prawo właściwe, jeżeli ma nim być prawo hiszpańskie.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Styk prawa prywatnego i publicznego z kolizyjnoprawnego punktu widzenia

Wojciech Popiołek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 31-58

Artykuł bada konsekwencje w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego wynikające z rosnącej roli regulacji publicznoprawnych w sprawach międzynarodowych. W tym kontekście artykuł przygląda się koncepcji przepisów wymuszających swoje zastosowanie, przyjętej również w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, a także regulacji art. 6 ust. 1 Ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z tym przepisem: „Prawo właściwe, ustalone zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, obejmuje przepisy prawa publicznego, jeżeli z ich treści lub celu wynika, że powinno się je stosować do danego stosunku prawnego”. Oznacza to, że system prawny wskazany jako właściwy przez polską normę kolizyjną, niezależnie od tego, czy jest to system krajowy czy obcy, powinien być stosowany jako całość, włączając w to jego przepisy prawa publicznego. To samo prawo właściwe określa, czy dany przepis prawa publicznego powinien zostać zastosowany. Publicznoprawny charakter danego przepisu nie wyklucza jego zastosowania. Sędzia sądu orzekającego nie jest uprawniony do manipulowania prawem właściwym poprzez aprioryczne kategoryzowanie przepisów jako należących do sfery prawa publicznego i odmawianie ich stosowania z tego powodu. Nie oznacza to jednak, że wszystkie przepisy prawa publicznego prawa właściwego zostaną zastosowane. Ich zastosowanie zależy przede wszystkim od ich własnej „woli zastosowania” („intent to apply”), co oznacza, że ich zakres zastosowania rationae materiae (przedmiotowy) i rationae personae (podmiotowy) obejmuje daną sytuację faktyczną ze względu na określony związek z terytorium danego państwa. Ponadto, istotne są kompetencje organu. Sąd orzekający nie może przejmować kompetencji organu władzy publicznej państwa, którego prawo jest właściwe. W konsekwencji sąd jest między innymi związany sankcją przewidzianą w prawie właściwym i musi ją zastosować, pod warunkiem, że mieści się to w jego kompetencjach. Nie może jednak wykonywać władzy publicznej wobec stron spornego stosunku prawnego. W przypadku konfliktu między obcym prawem publicznym a krajowym prawem publicznym sądu orzekającego, co do zasady pierwszeństwo ma to drugie.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stosowanie obcych norm kolizyjnych

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 19-30

W każdym państwie sądy stosują przede wszystkim własne normy kolizyjne. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Można je znaleźć w przepisach dotyczących odesłania (renvoi) oraz warunkowego stosowania legis rei sitae (prawa miejsca położenia rzeczy). Kolejny wyjątek wynika z rozwiązań przyjętych na potrzeby rozstrzygania kwestii wstępnej w prawie prywatnym międzynarodowym. W Ustawie z 2011 r. polski ustawodawca ograniczył stosowanie odesłania. W art. 5 Ustawy dopuścił jedynie odesłanie zwrotne (odesłanie z powrotem do prawa sądu orzekającego), podczas gdy odesłanie dalsze (odesłanie do prawa państwa trzeciego) jest dozwolone jedynie w odniesieniu do prawa właściwego dla osób prawnych (art. 17 ust. 2). W końcowej fazie prac nad projektem Ustawy z 2011 r. ustawodawca odrzucił propozycję uwzględnienia „przyjętego” odesłania dalszego. Ustawa z 1926 r., w odniesieniu do stosunków między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi, przewidywała stosowanie prawa miejsca położenia nieruchomości, jednak z zastrzeżeniem norm kolizyjnych państwa miejsca położenia nieruchomości (warunkowe zastosowanie lex rei sitae). Zostało to ostro skrytykowane przez Kazimierza Przybyłowskiego. W konsekwencji podobna reguła nie została przyjęta ani w Ustawie z 1965 r., ani w nowej ustawie z 2011 r., i słusznie. Zarówno w Polsce, jak i za granicą, istnieją spory co do metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla kwestii wstępnej. Zaproponowano, aby: a) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną sądu orzekającego (lex fori), która reguluje daną kwestię, b) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną prawa właściwego dla kwestii głównej (lex causae), c) ustalać prawo właściwe dla kwestii wstępnej elastycznie, w zależności od okoliczności danej sprawy (a tym samym elastycznie stosować metodę pierwszą lub drugą). Zalecana jest metoda trzecia. Jednakże przy ustalaniu prawa właściwego dla stanu faktycznego, który został w całości zamknięty w przeszłości, gdy tylko niewielka część faktów stanowi kwestię główną, należy stosować normy kolizyjne państwa, z którym dany stan faktyczny – od początku do końca – był najściślej związany.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przekształcenia (zmiana formy prawnej) spółek w prawie prywatnym międzynarodowym — zagadnienia wybrane

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 21-06-2022 | Abstrakt | s. 57-78

This paper delas with the selected issues of cross-border conversions of companies in private international law. Conversion is one of the forms of transformations of companies. The basic form of cross-border transformations mostly used by companies are mergers. However, as evidenced in particular by the judgment of the Court of Justice in the case of Polbud, also the change of the legal form is an institution of interest and present in the practice of cross-border activities of companies. In the foreground are the conflict of laws issues arising under private international law, in particular the question of the law applicable to the cross-border change of the company’s legal form. In order to answer this question, a definition of a conversion under the private international law has been provided. A cross-border conversion of a company must be distinguished from a cross-border transfer of the seat of the company as a connecting factor, as they are two completely different operations governed by different conflict-of-law rules of private international law. In the case of Polbud, there are serious doubts as to whether there was a cross-border conversion or cross-border transfer of the company’s seat. The law applicable to cross-border conversions is determined on the basis of the principle of combination or unification of the personal statutes of the state of the exit form and the state of the intended form of the company. Under this principle, however, the application of both legal systems is problematic. Useful guidelines are provided by the model expressed in art. 86c in connection with art. 86q of the directive on certain aspects of company law. The scope of application of the law applicable to cross-border conversions is determined by both leges societatis in question. Cross-border conversion operations also arise qualification problems related to issues such as the protection of creditors, minority shareholders and employees. The harmonized substantive provisions of the directive on certain aspects of company law make it easier to carry out cross-border conversions in the European dimension. The existence of such harmonized norms removes the barriers resulting from the applicable substantive law based on various principles and rules and makes the conflict-of-law issues then practically of secondary importance.

2022-06-21



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O podstawach stosowania wobec dzieci ukraińskich rozstrzygnięć opiekuńczych przewidzianych w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfl iktem zbrojnym na terytorium tego państwa

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2022 | Abstrakt | s. 81-101

The Act of March 12, 2022 on Assistance to Citizens of Ukraine in Connection with Armed Conflict on the Territory of Ukraine introduced the possibility of establishing temporary custody for minor citizens of Ukraine who — following the war in their home country — found themselves on the territory of the Republic of Poland without the protection of adults (Article 25 of the Law). The author seeks to determine what are the grounds for the application of the above-mentioned provisions of Polish law to Ukrainian citizens while examining the grounds for asserting the domestic jurisdiction of Polish courts in temporary custody cases.
Despite the existence of a 1993 bilateral agreement in Polish-Ukrainian relations, which contains conflict-of-law rules on applicable law and jurisdiction, the 1996 Hague Convention on Parental Responsibility, to which both Poland and Ukraine are parties, takes precedence in guardianship cases. Article 6 of this convention stipulates that for the children who, due to disturbances occurring in their country, are internationally displaced, the authorities of the country on the territory of which these children are present as a result of their displacement have jurisdiction. Article 15 of the Hague Convention, on the other hand, stipulates that the authority that has jurisdiction applies its own law.
The author notes, however, that the Polish legislator has not referred to the abovementioned conflict rules justifying the jurisdiction of Polish courts and the jurisdiction of Polish law, but seems to treat the provisions on temporary custody as the international mandatory rules (lois l’application immédiate). It is also unfortunate that Article 25 of the Act refers to Polish law with regard to the premise of a minor present in Poland unaccompanied by “responsible adults.” However, the author contends that the point of reference here must be Polish conflict of laws (and not family law), which leads to the conclusion that the determination of who is responsible for the child should be determined on the basis of Ukrainian law.

2022-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

The Evolution of China’s Codification of Private International Law and Its Latest Development: Comments on China’s New PIL‑Act

Zou Guoyong , Wu Wei

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 13-36

Prior to the 20th century, the codification of private international law in China progressed in very slow pace, even though the earliest conflict rule already emerged in the Tang Code of 651. The promulgating of the Statute on the Application of Law on August 5, 1918 marked the birth of China’s modern private international law. Since the reform and open‑door policy was initiated in 1978, the codification of private international law in China has been entering into a stage of rapid and great improvement. A series of choice‑of‑law rules have been laid down in some domestic legislations, such as the General Principles of the Civil Law of 1986, the Maritime Act of 1992, the Civil Aviation Act of 1995, etc., and a lot of related judicial interpretations. However, the non‑systematic, incomplete, lacking conformity and unscientific provisions in the existing legislations cannot meet the practical needs. With the unremitting efforts of Chinese legislature and scholars of private international law over 20 years, the Act of the PRC on the Application of Laws in Foreign‑Related Civil Relations (PIL‑Act) was adopted on October 28, 2010. This Act contains 8 chapters and 52 articles, and reflects, both in style and in specific rules, many outstanding features, e.g. the expansion of the scope of party autonomy, habitual residence used as main connecting point in determining lex personalis, increased flexibility in application of laws. Meanwhile, there are some shortcomings in the PIL‑Act which should be improved through the judicial interpretations and subsequent legislative amendments in the future.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawne aspekty płci

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 17-04-2024 | Abstrakt | s. 5-38

The article deals with legal gender from the conflict-of-laws perspective. Its aims are: to identify the law applicable to the establishment (upon birth) and change of legal gender under Polish private international law, to determine that law’s scope of application, and to indicate the values that should be taken into account when considering the intervention of the ordre public. Given the gap existing in Polish PIL in matters of legal gender, the applicable law should be searched for on the basis of a generic rule of art. 67 of the Polish PIL Act. In my opinion, under that rule, it is the national law of a person that should be considered to be the law applicable to that person’s legal gender. However, the establishment or change of legal gender that occurred abroad may be qualified as “a closed legal situation.” Thus, the law determined by the relevant rule of that situation’s state of origin may be deemed the applicable one. The laws applicable to the potential impact of the legal gender’s change on marriage, name and surname, filiation and succession should be searched for separately. If the change of legal gender is inadmissible under the applicable law, the public policy exception may be used in order to allow such change, based on the individual’s right to respect for their sexual self-determination, which is one of the aspects of the right to respect for private life under the ECHR. However, the decision to apply the public policy exception should always be preceded by an assessment in concreto. This also concerns dealing with a foreign rule that provides for “the third gender” being assigned to a child. The child’s best interests and the values related to the cross-border continuity of a personal legal status should be taken into account in this regard.

2024-04-17



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Łączniki personalne osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym (zagadnienia wybrane)

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 7-33

Przedmiotem analizy są tzw. łączniki osobowe dla osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym, co w szczególności oznacza kryteria obywatelstwa, miejsca zamieszkania i miejsca zwykłego pobytu. Wybór jednego z nich jako podstawy do wskazania prawa właściwego dla kwestii statusu osobowego, prawa rodzinnego czy prawa spadkowego jest dyskutowany od samych narodzin nowoczesnego prawa kolizyjnego. Artykuł porównuje najważniejsze cechy łączników osobowych, biorąc pod uwagę ogólną ocenę ich umiejscowienia w ramach polskich przepisów kolizyjnych. Każde rozwiązanie w tej dziedzinie ma swoje wady i zalety, przez co nie jest możliwe aprioryczne stwierdzenie, że dominacja określonego kryterium jest lepsza od jakiejkolwiek innej. Jednocześnie łącznik obywatelstwa w swojej czystej, obiektywnej formie jest stopniowo eliminowany zarówno z europejskich, jak i międzynarodowych norm prawa kolizyjnego. Wprawdzie tendencja ta niekoniecznie stanowi wytyczną dla polskiego ustawodawcy, jednak z pewnością będzie miała pewien wpływ na treść przyszłych nowelizacji Ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe. Autor krytykuje rozwiązanie polegające na stosowaniu zarówno miejsca zamieszkania, jak i miejsca zwykłego pobytu jako subsydiarnych łączników osobowych, podczas gdy rola ta powinna być przypisana jedynie temu drugiemu. Ostatnio otworzyły się nowe perspektywy szerszego wykorzystania miejsca zwykłego pobytu nie tylko w prawie prywatnym międzynarodowym, ale także w prawie materialnym. Odpowiedzią na wyzwania współczesnego międzynarodowego obrotu gospodarczego nie jest poszukiwanie mistycznego „kamienia filozoficznego” w postaci idealnego łącznika kolizyjnoprawnnego, lecz raczej umiejętne łączenie różnych metod wskazywania i stosowania odpowiednich norm prawnych, w tym między innymi szersze wykorzystanie autonomii stron w zakresie wyboru prawa.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawna problematyka skuteczności przelewu wierzytelności wobec osób trzecich — projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa właściwego dla skutków przelewu wierzytelności wobec osób trzecich (COM(2018) 96 final)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 67-90

The question of which law should govern the third-party effects of assignments of claims was considered during the preparation of the Rome I Regulation. The European Commission’s proposal for the Rome I Regulation admitted the law of the assignor’s habitual residence as the law that should apply to the proprietary effects of assignments of claims. Finally, EU Regulation on the law applicable to contractual obligations did not include the issue of the third-party effects of the assignment. However, Article 27(2) of the Rome I Regulation required the European Commission to present a report on the question of the effectiveness of assignments of claims against third parties accompanied, if appropriate, by a proposal to amend the Rome I Regulation. Proposal for a Regulation on the law applicable to the third-party effects of assignments of claims (COM(2018) 96 final) is a response to this request.

This paper analyses current draft of the new EU Regulation, the rules on determination of the third-party effects of assignments of claims (law of the assignor’s habitual residence and law of the assigned claim) and "super conflict rules" in specific cases. The author argues that the law of the assignor’s habitual residence remains the appropriate conflict rule for proprietary effects of assignments of claims.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego do oceny spraw majątkowych zarejestrowanego za granicą związku partnerskiego według polskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 71-115

Choć instytucja związku partnerskiego nie jest znana polskiemu prawu rodzinnemu, to jednak w obliczu rosnącej mobilności ludności należy wziąć pod uwagę, że sytuacja partnerów może zależeć od orzeczenia wydanego przez polski sąd lub od prawidłowego postępowania polskiego notariusza, adwokata, radcy prawnego lub pracownika banku. Dlatego też zasadne jest poszukiwanie w polskim prawie prywatnym międzynarodowym reguły kolizyjnej wskazującej prawo właściwe dla spraw majątkowych związanych ze związkiem partnerskim. Główna trudność związana z tym zadaniem wynika z faktu, że wśród obowiązujących w Polsce przepisów kolizyjnych nie ma jednoznacznej regulacji dotyczącej tego tematu. Na rozpatrzenie zasługują zatem następujące sposoby ustalenia prawa właściwego dla stosunków majątkowych między zarejestrowanymi partnerami: a) rozszerzenie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — pojęcia małżeństwa na związek partnerski, b) podział różnych rodzajów związków partnerskich między dwie kategorie znane polskiemu prawu prywatnemu międzynarodowemu, w szczególności: „małżeństwo” i „zobowiązanie umowne”, zgodnie z tym, że dany model związku partnerskiego charakteryzuje się dominacją elementu instytucjonalnego albo umownego, c) zastosowanie norm kolizyjnych dotyczących małżeństwa i małżonków w drodze analogii, d) zrównanie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — związku partnerskiego z konkubinatem. Jednakże uzasadnione racje przemawiają za odrzuceniem tych rozwiązań i zastosowaniem art. 67 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo międzynarodowe prywatne, zgodnie z którym norma kolizyjna ustalająca prawo właściwe dla związku partnerskiego (w tym stosunków majątkowych między partnerami) zaczerpnięta z treści ww. przepisu powinna działać z kryterium wskazującym na państwo, w imieniu którego działał organ, który dokonał rejestracji związku. Niemniej jednak niektóre kwestie majątkowe, w szczególności sprawy spadkowe i kwestie alimentacyjne między partnerami, powinny być rozpatrywane według prawa wskazanego w przepisach kolizyjnych dotyczących tych kwestii.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

The Questionable Impact of EU Regulations No 2016/1103 and 2016/1104 on the Identity of Marriage in a Member State

Piotr Mostowik

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 29-49

The European Union holds no competence to enact substantive family law, however is entitled to exercise competences in the field of private international law sensu largo (rules on conflict-of-laws and international civil procedure). In the treaties this branch of law is referred to as “measures of judicial cooperation in civil matters” (Art. 81 TFEU). Such a cooperation not generally interfere with the fundamental legal principles of the forum (member state). One of the classic solutions, included in the general part of this branch of law, is the public policy clause (orde public clause, Vorbehaltsklausel). Despite of the limited scope of European Union’s competences, the recent development of European law raises issues related to the juridical expression of the identity of marriage. The presented detailed study of some recent legislative procedures shows that it could be otherwise. The possible affecting the understanding and identity of marriage in a Member State by EU Regulations No 2016/1103 and 2016/1104 are subject to the article. Arguments presented inter alia by the Polish parliament and governments in recent years during the legislative processes aiming to adopt the discussed regulations at the EU level, have to be supported. It seems, that the abovementioned remarks concerning the consequences of the regulations on matrimonial property matters and registered partnerships, which were subject to enhanced cooperation in several member states, could be also important for these states. Some of them can be not aware of all future practical consequences of the discussed new EU regulations. In particular the attention shall be paid to the practical effect of “importing” of foreign legal concepts and judgments, that govern the institutionalization of couples. Secondly, what can be astonishing, foreign law governing the details of contract applies not only within parties to contract but also with third parties in above mentioned situations, where the couple is not habitually resident abroad. The greatest concerns are raised by provisions, that — despite the lack of EU’s competences in field of family law — in practice not only amend private international law, but also cause unwelcome changes to substantive rules governing marriage (including rules perceived as fundamental ones in the state — e.g. marriage perceived in a common scope as the union between one man and one woman). The measures of judicial cooperation in civil matters should not result in obligation to recognize foreign redefined legal concept of marriage, because this would mean circumventing of the conferred powers principle (Art. 4 of Treaty on European Union). The motto of the European Union: In varietate concordia (United in diversity) is also worth recalling. Its essence should generally argue for a more cautious approach by the EU institutions and groups of scientists interfering with substantial family law matters of Members States.

2018-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo prywatne międzynarodowe Zjednoczonych Emiratów Arabskich — ustawa Kodeks cywilny ZEA nr 5/1985, znowelizowana przez Prawo Federalne nr 1/1987 — omówienie ustawy

Katarzyna Jaśkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 111-120

Artykuł ten omawia główne zasady prawa prywatnego międzynarodowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich, ustanowione ustawą federalną nr 5 z 1985 roku, a następnie zmienione ustawą nr 1 z 1987 roku. Prawo federalne przedstawiono w kontekście całego systemu prawnego Emiratów, uwzględniając kontekst geopolityczny i religijny. Chociaż podstawy systemu prawnego w ZEA wywodzą się z prawa szariatu (prawa islamskiego) lub prawa koranicznego, większość ustawodawstwa stanowi mieszankę islamskich i europejskich koncepcji prawa cywilnego, w dużej mierze pochodzących z egipskiego kodeksu prawnego ustanowionego na początku XX wieku. Prawo cywilne Emiratów pozostawało pod ogólnym wpływem francuskiego systemu prawnego, a nie systemu common law Wielkiej Brytanii. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu odbiorcy systemu nowoczesnego arabskiego prawa cywilnego oraz przedstawienie tłumaczenia prawniczego przepisów prawa prywatnego międzynarodowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla przysposobienia według polsko-ukraińskiej umowy o pomocy prawnej

Bogusława Gnela

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2022 | Abstrakt | s. 61-80

The subject of the study is the analysis of the conflict of law rules contained in Article 30 of the Agreement between the Republic of Poland and Ukraine on legal assistance and legal relations in civil and criminal matters, made in Kiev on May 24, 1993 (Journal of Laws of 1994, No. 96, item 465) determining the jurisdiction and applicable law for establishing, amending, terminating and canceling the adoption. Before proceeding with this analysis, some differences in the substantive and procedural/technical rules relating to adoption in Polish and Ukrainian law are pointed out. Furthermore, it is emphasized that under Article 30 of the Agreement the institution of renvoi plays no part. In the event of multiple Polish and Ukrainian citizenship, the decisive factor becomes the “effective” citizenship. Article 30, on the other hand, offers no solution for stateless persons. Next, the jurisdiction designated by Article 30 sec. 5 sentence 1 of the Agreement (dealing with matters of adoption, as well as the amendment, termination or annulment of the adoption) is analyzed. Subsequently, the author takes up the questions relating to determination of the law applicable to adoption by one person and the joint adoption by spouses. The author contends that the law applicable to the adoption is fixed and so it is not subject to changes. The article assumes that the effects of a full adoption “transform” — on the confl ict-of-laws level — into relations between parents and children, and the effects of a partial adoption are governed by the law applicable to the establishment of adoption.
The article shows that the law applicable to its establishment of the adoption is applicable also to the amendment, termination and annulment of adoption. The author further submits that in theory the public policy clause may be used under the Polish-Ukrainian Agreement, but in practice this should not occur too often because there are no provisions of the Ukrainian adoption law, the application of which would result in consequences contrary to the fundamental principles of the Polish legal order.

2022-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kwalifikacja w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej. Od kwalifikacji autonomicznej ku… kwalifikacji według kolizyjnej legis fori?

Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 107-122

The terms ‘characterization’ (‘classification’) and ‘exercise of characterization’ refer in particular to the efforts made to determine which conflict of law rule — and in the sense presented in this paper, also rule on jurisdiction — which is part of the law of the forum State, should be applied to the circumstances of a particular case.

In relation to the norms of private international law of the European Union, the triumph of an autonomous characterization at first sight seems undeniable. The term autonomous characterization (in principle — ‘autonomous interpretation’, the case law usually does not distinguish between exercise of characterization and exercise of interpretation) has been referred to over the last fifty years in order to describe the vast majority of operations of interpretation undertaken in relation to the norms of EU private international law.

The contemporary concept of characterization in private law of the European Union, although consistently referred to as ‘autonomous’, does not fully meet the criteria thereof. The papers argues that while the starting point was the autonomous characterization in its pure form (stage one), over time it partially gave way to the place of characterization according to the EU law-oriented legis fori (stage two), and finally it was enriched with new elements which gave it the form of a specific functional characterization (stage three). It is not so much about the consistency of the results of the exercises of characterization with the universal understanding of certain concepts. Exercises of characterization are carried out through the prism of their effects, so as to ensure the effectiveness of the norms of EU law (effet utile) other than rules on conflict of laws and on jurisdiction.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Aspekty kolizyjnoprawne zapisu windykacyjnego

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 11-30

Prawo właściwe zgodnie z art. 24 i 25 Rozporządzenia UE nr 650/2012 określa, jakie rodzaje czynności prawnych mogących zawierać rozrządzenia majątkiem na wypadek śmierci są dopuszczalne. Z drugiej strony, zgodnie z art. 23 ust. 2 lit. b) i e) Rozporządzenia, to prawo właściwe dla dziedziczenia zgodnie z art. 21 i 22 określa, jakie rodzaje rozrządzeń są dopuszczalne. W konsekwencji, prawo właściwe dla dziedziczenia (statut spadkowy) decyduje o dopuszczalności zapisu windykacyjnego (legatum per vindicationem). Określa ono również skutki prawne zapisu windykacyjnego. Powstaje jednak pytanie o potencjalną rolę odgrywaną przez prawo właściwe dla statusu prawnorzeczowego składników majątkowych (lex rei sitae, etc.). W tym miejscu należy wziąć pod uwagę rodzaj składnika majątku będącego przedmiotem zapisu windykacyjnego. Przejście własności składnika majątku należącego do spadkodawcy na zapisobiercę windykacyjnego podlega prawu właściwemu dla dziedziczenia. Zapis windykacyjny nie prowadzi do powstania nowego prawa rzeczowego, a jedynie do przejścia istniejącego prawa z jednej osoby na drugą. Wynika to jasno z art. 23 ust. 2 lit. e) Rozporządzenia. Zasada numerus clausus (zamkniętej listy praw rzeczowych) nie zostaje naruszona. Prawo właściwe dla dziedziczenia określa, czy zapis windykacyjny wierzytelności jest dopuszczalny i jakie powinny być cechy takiej wierzytelności. Z kolei prawo właściwe dla danej wierzytelności reguluje kwestie takie jak istnienie i treść wierzytelności, kto jest do niej uprawniony oraz czy jest ona zbywalna inter vivos (za życia) lub na wypadek śmierci. Zapis windykacyjny doprowadzi do powstania ograniczonego prawa rzeczowego, jeżeli prawo właściwe dla dziedziczenia zna dany rodzaj przedmiotu zapisu, a lex rei sitae uznaje ograniczone prawo rzeczowe, które spadkodawca chce ustanowić. Znaczenie instrumentu określanego jako „dostosowanie” podkreślono w motywie 16 preambuły do Rozporządzenia. Skuteczność zapisu windykacyjnego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego położonych w państwie innym niż państwo, którego prawo jest właściwe dla dziedziczenia, zależy od tego, czy prawo państwa, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, traktuje je jako odrębne składniki majątku i dopuszcza ich przenoszalność (tak jak czyni to prawo właściwe dla dziedziczenia).
Termin „wymogi prawne dotyczące wpisu prawa do rejestru” użyty w art. 1 ust. 2 lit. l) należy interpretować wąsko. Nie obejmuje on materialnoprawnej podstawy nabycia prawa podlegającego wpisowi do rejestru ani podporządkowania go prawu właściwemu dla danego rejestru. Jednakże rola rejestru (w tym rola odgrywana w omawianym kontekście) jest określana przez prawo właściwe dla rejestru (co podkreślono również w motywie 19 preambuły). Prawo to powinno być stosowane obok prawa właściwego dla dziedziczenia. Może ono odroczyć skutki zapisu windykacyjnego, ale nie może ich zniweczyć.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowa krajowa regulacja prawa prywatnego międzynarodowego w Polsce

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 9-16

4 lutego 2011 r. Sejm RP uchwalił ustawę o prawie prywatnym międzynarodowym, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 80, poz. 432 i weszła w życie 16 maja 2011 r. Nowa ustawa zastąpiła starą ustawę z 1965 r. Stanowi ona „część krajową” norm kolizyjnych obowiązujących w Polsce i jest skoordynowana z europejskim prawem prywatnym międzynarodowym. Ustawa reguluje kwestie wyłączone z zakresu rozporządzeń Rzym I i Rzym II oraz uzupełnia Konwencję haską z 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci. Nowe prawo wdraża również normę kolizyjną ustanowioną w Dyrektywie 2008/122/WE z dnia 14 stycznia 2009 r. Ustawa z 2011 r. wypełnia wiele luk, które istniały wcześniej (np. określa prawo właściwe dla pełnomocnictwa, praw osobistych i nazwiska) i zmienia niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie z 1965 r. Umożliwia ona m.in. wybór
prawa dla małżeńskich ustrojów majątkowych, umowy małżeńskiej i dziedziczenia. Ponadto zobowiązania wynikające z jednostronnych czynności prawnych zostały potraktowane inaczej niż w ustawie z 1965 r. Jeśli chodzi o formalną ważność czynności prawnych związanych z rozporządzeniem nieruchomością lub sprawami korporacyjnymi (takimi jak utworzenie, przekształcenie lub likwidacja osoby prawnej), nowe prawo rezygnuje z reguły, zgodnie z którą wystarczające było spełnienie wymogów formy lex loci actus. Wreszcie ustawa ustanawia ogólną regułę, opartą na pojęciu najściślejszego związku, która ma zastosowanie w okolicznościach, w których sama ustawa lub inne przepisy prawa polskiego nie wskazują prawa właściwego.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ogólna charakterystyka zasad prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym

Błażej Kuźniacki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 91-107

Opis reguł prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym może być interesującą lekturą nie tylko dla naukowców, ale także dla zwykłych obywateli. Wynika to z faktu, że w Norwegii blisko 12% całej populacji stanowią cudzoziemcy. Imigranci mieszkający w Norwegii pochodzą z 216 krajów z całego świata. Warto zauważyć, że obywatele Polski stanowią największą grupę imigrantów mieszkających w Norwegii i liczą blisko 50 000 osób. Ze względu na tak duże zróżnicowanie etniczne w Norwegii istnieje duża potrzeba częstego stosowania przez norweskie sądy norm prawa prywatnego międzynarodowego. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi systemu prawa prywatnego międzynarodowego w Norwegii. Artykuł został napisany głównie w oparciu o literaturę norweską i orzecznictwo. Zasady prawne występujące w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym zostały opisane w sposób ogólny, bez wchodzenia w szczegółowe zagadnienia. Przede wszystkim artykuł ten zawiera opis norm prawnych w norweskim międzynarodowym prawie prywatnym, takich jak: prawo zobowiązań umownych i pozaumownych, prawo rodzinne, prawo spadkowe, prawo rzeczowe oraz prawo ubezpieczeń na życie. Omówiona została również problematyka stosowania przez Królestwo Norwegii norm prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej. Przedstawiono również znaczenie tworzenia norm norweskiego międzynarodowego prawa prywatnego przez norweskie orzecznictwo oraz relevantne w tym zakresie poglądy doktryny. Wynika to z faktu, że stosowanie pewnych przepisów prawnych wymaga wsparcia teoretycznego udzielanego przez doktrynę – na przykład w zakresie porządku publicznego (ordre public) – oraz wsparcia praktycznego poprzez tworzenie norm prawnych przez sądy. Jest to szczególnie potrzebne w tych częściach międzynarodowego prawa prywatnego, w których występują luki prawne, takie jak w zobowiązaniach umownych i pozaumownych.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie prawa właściwego dla zaskarżania czynności prawnych upadłego dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli na gruncie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/848 z dnia 20 maja 2015 roku w sprawie postępowania upadłościowego

Robert Obrzud

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 95-108

Ustalenie prawa właściwego dla zaskarżenia czynności upadłego dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli w transgranicznym postępowaniu upadłościowym jest złożonym procesem, który nie jest jednolicie uregulowany prawnie. Stosowanie prawa państwa wszczęcia postępowania upadłościowego (lex fori concursus) w odniesieniu do zasad nieważności, zaskarżalności lub bezskuteczności względnej czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli zasadniczo nie budzi zastrzeżeń i jest akceptowane ze względu na skuteczność i efektywność postępowania upadłościowego. Jednakże mechanizm oparty na art. 16 Rozporządzenia 2015/848 przewiduje możliwość powołania się przez stronę broniącą się przed zaskarżeniem czynności na prawo właściwe dla tej czynności (lex causae), inne niż prawo państwa wszczęcia postępowania (lex fori concursus), jeżeli prawo to chroni tę czynność przed zaskarżeniem. Ustalenie tego prawa właściwego dla samej czynności prawnej (lex causae) nie było dotychczas jednolicie rozwiązywane. W rezultacie istniały dwa poglądy, przy czym jeden z nich dopuszczał stosowanie norm kolizyjnych państwa lex fori concursus, podczas gdy drugi wskazywał na konieczność stosowania ogólnych norm prawa prywatnego międzynarodowego państwa sądu orzekającego. Obecnie sprawy związane ze zaskarżaniem czynności upadłego podlegają jurysdykcji sądu właściwego do wszczęcia postępowania upadłościowego. Prowadzi to do uznania, że prawo właściwe będzie ustalane zgodnie z normami kolizyjnymi (prawa prywatnego międzynarodowego) państwa wszczęcia postępowania upadłościowego, co z kolei służy przewidywalności prawa i jego skuteczności.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla roszczenia o uznanie umowy za bezskuteczną — skarga pauliańska w prawie prywatnym międzynarodowym

Wojciech Popiołek , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 115-139

Skarga pauliańska jest instrumentem ochrony wierzycieli w przypadku oszukańczego przeniesienia majątku przez dłużnika, które uniemożliwia mu zaspokojenie wierzycieli. Kwestia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej nie została uregulowana ani w rozporządzeniu Rzym I, ani w rozporządzeniu Rzym II. Nie ma też żadnej konkretnej reguły w nowej polskiej ustawie z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym. Jednocześnie szczególne cechy tego instrumentu — tj. fakt, że jest on powiązany z umową, odpowiedzialnością deliktową, prawem rzeczowym i dochodzeniem roszczeń — utrudniają jego klasyfikację w ramach obowiązujących przepisów kolizyjnych. W doktrynie i orzecznictwie istnieje wiele zróżnicowanych propozycji rozwiązania tego problemu. Autorzy przedstawiają siedem różnych metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej. Są to: prawo właściwe dla chronionego roszczenia, prawo właściwe dla oszukańczego przelewu, klasyfikacja deliktowa, prawo państwa, w którym znajdują się przeniesione aktywa, prawo państwa, w którym skupiają się główne interesy dłużnika, test najbliższego związku oraz kumulatywne lub równoległe stosowanie dwóch lub więcej ustawodawstw. Po przeanalizowaniu istniejących propozycji autorzy uważają, że nieuniknione jest rozróżnienie różnych elementów actio pauliana i poddanie ich prawu właściwemu dla chronionego roszczenia lub oszukańczego przelewu. Niemniej jednak sugeruje się, aby prawo właściwe dla chronionego roszczenia odgrywało wiodącą rolę, chociaż może być konieczne umożliwienie interwencji prawa właściwego dla oszukańczego przelewu, jeśli byłoby to uzasadnione potrzebą ochrony oczekiwań osób trzecich.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowe rumuńskie prawo prywatne międzynarodowe

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 117-139

Nowy zestaw rumuńskich przepisów kolizyjnych wszedł w życie 1 października 2011 r. i został włączony do nowego Kodeksu cywilnego. Przepisy, o których mowa, znajdują się w Księdze VII Kodeksu. Wśród nich szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy dotyczące następujących kwestii: 1) w ramach ogólnej hierarchii częściowej źródeł prawa prywatnego międzynarodowego, kwalifikacji, odesłania, interpretacji i stosowania prawa obcego, polityki publicznej, korekty stosowalności prawa ze względu na ściślejszy związek rozpatrywanej sprawy z prawem innym niż prawo właściwe na mocy przepisów ustawy, przepisów bezwzględnie obowiązujących, ustalenia prawa, które powinno być traktowane jako prawo krajowe w przypadku obywatelstwa wielokrotnego oraz w przypadku osób bezpaństwowych i uchodźców; 2) w zakresie szczególnej ochrony częściowej małoletniego i ochrony osoby dojrzałej, przyrzeczenia zawarcia małżeństwa, stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami, rozwiązania małżeństwa, ustalenia pochodzenia dziecka, przysposobienia, prawa własności i posiadania, prawa spadkowego, zobowiązań umownych, aktów prawnych, zobowiązań pozaumownych, zobowiązań alimentacyjnych, a także powiernictwa; przy czym porównanie tych regulacji z regulacjami ustawy 105/1992 (dotychczas regulującej kwestie prawa prywatnego międzynarodowego) pozwala zauważyć, że: 1) w odniesieniu do niektórych kwestii powtórzono dotychczas obowiązujące rozwiązania, 2) znaczna liczba poprzednich dyspozycji została jednak zmodyfikowana, podczas gdy 3) niektóre zestawy norm wprowadzone w ramach nowej regulacji kwestii kolizyjnych stanowią absolutną nowość w rumuńskim prawie prywatnym międzynarodowym, nie mając odpowiednika w poprzednich przepisach.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Heredamiento – umowa dziedziczenia czy hybryda umowy prawa spadkowego i rodzinnego

Natalia Lubaś

Język: PL | Data publikacji: 12-06-2022 | Abstrakt | s. 115-137

This article addresses the issues related to heredamiento - an agreement as to succession, characteristic of the Catalan legal system (Spain), the centuries-long functioning of which may be an inspiration for other legislators. The paper first attempts to locate this institution in the context of history and terminology. Further, it explains and describes the functioning of heredamiento in the provisions of Catalan law currently in force. The article then discusses the centuries-old location of this institution at the junction of succession law and family law. The paper also presents issues relating to the conflict of laws rules of private international law and the conflict of law rules of interregional law that are characteristic of the Spanish legal system. Therefore, introducing the reader to the institution of heredamiento, the author suggests that the Polish legislator should not cease looking for legal instruments adjusted and adapted to social realities, which would adequately protect the interests of both future decedents and heirs.

2022-06-12



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stwierdzenie treści oraz zastosowanie prawa obcego przez notariusza wykonującego zawód w Rzeczypospolitej Polskiej

Piotr Rodziewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 125-160

Nie ulega wątpliwości, że polskie sądy są zobowiązane do ustalenia treści i zastosowania prawa obcego, o ile jest ono prawem właściwym zgodnie z odpowiednią normą kolizyjną. Niemniej jednak, w odniesieniu do wskazanych zagadnień, istnieją poważne wątpliwości dotyczące notariuszy praktykujących w Polsce. Notariusze stosują prawo w inny sposób niż sądy, dlatego powstaje pytanie, czy notariusz ma obowiązek ustalenia treści i zastosowania prawa obcego? Głównym celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na powyższe pytanie. Ponadto, zamierzeniem jest przedstawienie sposobu stosowania prawa obcego przez notariuszy oraz wpływu na to norm prawa prywatnego międzynarodowego, w szczególności klauzuli porządku publicznego, przepisów wymuszających swoje zastosowanie oraz zasad stosowanych, gdy treść prawa obcego nie może zostać ustalona. W artykule zaprezentowano środki, które mogą być wykorzystane przez notariusza w celu ustalenia treści prawa obcego.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dopuszczalność wyboru prawa dla czynów nieuczciwej konkurencji w prawie kolizyjnym Szwajcarii i Unii Europejskiej

Piotr Kamil Cichowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2024 | Abstrakt | s. 109-134

Czyny nieuczciwej konkurencji, takie jak szpiegostwo przemysłowe, na skutek globalizacji coraz częściej mają charakter transgraniczny. Z tego też względu sądy muszą się mierzyć z kwestią ustalenia prawa właściwego dla roszczeń wynikających ze wskazanych czynów. Problem ten jednakże mógłby nierzadko zostać rozwiązany poprzez dopuszczenie wyboru prawa właściwego przez strony. Na gruncie obowiązującego w Unii Europejskiej Rozporządzenia Rzym II możliwość dokonania przez strony wyboru prawa właściwego  dla czynów nieuczciwej konkurencji budzi liczne kontrowersje. Część przedstawicieli doktryny wyklucza taką możliwość uzasadniając to wykładnią literalną art. 6 ust. 4 Rozporządzenia Rzym II. Pozostali zaś wskazują, że celowościowa interpretacja Rozporządzenia powinna umożliwiać stronom dokonanie wyboru prawa, w wypadku, gdy dany czyn naruszałby wyłącznie interesy oznaczonego konkurenta. W szwajcarskim prawie kolizyjnym wybór prawa właściwego dla czynów nieuczciwej konkurencji również jest źródłem licznych wątpliwości. Celem niniejszego opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy wybór prawa właściwego dla roszczeń wynikających z czynów nieuczciwej konkurencji na gruncie szwajcarskiego i unijnego systemu prawa kolizyjnego jest dopuszczalny, a jeśli tak, to w jakim zakresie. Z tego względu autor zamierza dokonać analizy i konfrontacji argumentów wysuwanych w nauce prawa obu porządków prawnych.

2024-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu prawa właściwego dla cywilnoprawnych roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia RODO (art. 82 RODO)

Monika Jagielska , Mariusz Jagielski

Język: PL | Data publikacji: 19-06-2021 | Abstrakt | s. 51-73

The main purpose of this study is to determine which conflict of law rules constitute the basis for the search for the law applicable to private-law compensation claims provided for in Article 82 of the GDPR, and whether it is possible to apply the Rome II Regulation on the law applicable to non-contractual obligations in this regard. The authors first set out the main features of the claim, with particular emphasis on those areas where discrepancies may arise at the level of national law. They then qualify the claim as a tortious one, which leads them to pose a question about the applicability of the Rome II Regulation in this case. Special attention is given to the relationship between privacy and personal data protection. The authors argue that these two spheres have become gradually separated from each other and finally, under GDPR, claims for damages for a breach of personal data protection being independent of claims for an infringement of personal rights. Consequently, they assume that the law applicable to a claim under Article 82 of the GDPR should be indicated on the basis of the Rome II Regulation, despite the doubts arising from the exclusion provided for in Article 1.2.g Rome II. If approach is accepted, it will have significant consequences for the harmonisation of the application of the GDPR in the EU Member States, and for achieving the harmonisation of decisions at the level of national law.

2021-06-19



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego dla testamentów wspólnych w polskim prawie prywatnym międzynarodowym

Aneta Pająk‑Kozub

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 77-94

Artykuł zawiera analizę kolizyjnoprawnego zagadnienia testamentu wspólnego z perspektywy prawa prywatnego międzynarodowego stosowanego przez polskie sądy. Ze względu na niedawną zmianę norm kolizyjnych właściwych dla spraw spadkowych, spowodowaną stosowaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r., rozważania prowadzone są zarówno na tle poprzedniego, jak i obecnego stanu prawnego, z uwzględnieniem aspektów intertemporalnych. Materialne prawo spadkowe poszczególnych państw prezentuje różne podejście do kwestii dopuszczalności testamentu wspólnego. Dlatego właściwe określenie prawa właściwego dla jego oceny nabiera istotnego znaczenia praktycznego. Wprowadzeniem do głównych rozważań jest analiza źródeł prawa prywatnego międzynarodowego stosowanych przez polskie sądy w odniesieniu do spraw spadkowych. Dalsze rozważania poświęcono prawu właściwemu dla testamentu wspólnego zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe oraz Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. Kwestia dopuszczalności sporządzenia testamentu wspólnego (jako należąca do zakresu formy) została rozgraniczona od zagadnień związanych z jego odwołaniem oraz skutkami rozrządzeń zawartych w takim testamencie. Zwrócono również uwagę na kwalifikację niektórych form testamentu wspólnego jako umowy dotyczącej dziedziczenia w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zapis testamentowy w prawie kolizyjnym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 131-145

Artykuł analizuje problematykę zapisu testamentowego w międzynarodowym prawie prywatnym. Skupia się na kolizji między statutem spadkowym a statutem rzeczowym w kontekście skutków prawnorzeczowych zapisu windykacyjnego, w szczególności gdy przedmiot zapisu znajduje się w Polsce. Przedstawiono dopuszczalność różnych konstrukcji zapisu (obligacyjny i windykacyjny) w różnych systemach prawnych. Omówiono objęcie zapisu testamentowego zakresem statutu spadkowego oraz wyjątki od tej zasady. Autor analizuje różne poglądy doktryny dotyczące rozgraniczenia właściwości statutu spadkowego i rzeczowego dla oceny skutków zapisu windykacyjnego. Konkluzja wskazuje na wyłączną właściwość statutu spadkowego dla oceny skutków prawnorzeczowych zapisu windykacyjnego na tle polskich norm kolizyjnych. Artykuł porusza również kwestie jurysdykcji krajowej w sprawach spadkowych cudzoziemców.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odesłanie w ujęciu przepisów rozporządzenia spadkowego

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 7-41

Od 17 sierpnia 2015 r. sądy państw członkowskich Unii Europejskiej stosują w sprawach spadkowych normy kolizyjne zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. 1 Z polskiego punktu widzenia oznacza to nie tylko ograniczenie swobody wyboru prawa właściwego w sprawach spadkowych i zmianę ogólnego łącznika do celów ustalania zarówno jurysdykcji, jak i prawa właściwego, ale także nowe podejście do instytucji odesłania (renvoi). W przeciwieństwie do innych europejskich instrumentów prawa prywatnego międzynarodowego, Rozporządzenie spadkowe dopuszcza, w ograniczonym zakresie, stosowanie obcych norm kolizyjnych, jeżeli normy te przewidują odesłanie bądź do prawa państwa członkowskiego, bądź do prawa państwa trzeciego, które zastosowałoby do dziedziczenia własne prawo. Dla polskich sądów oznacza to konieczność uwzględniania norm prawa prywatnego międzynarodowego państw obcych w szerszym zakresie niż na gruncie naszych własnych norm kolizyjnych z 2011 r. Interpretacja odesłania w Rozporządzeniu może być jednak nieco myląca. Nie jest jasne, czy jego przepisy dopuszczają jedynie odesłanie wynikające z norm państwa trzeciego, czy także z prawa prywatnego międzynarodowego innego państwa członkowskiego. Nie określa ono wyraźnie znaczenia obcych norm kolizyjnych dotyczących odesłania ani skuteczności wyboru prawa dokonanego przez spadkodawcę na gruncie tego prawa prywatnego międzynarodowego. Inną kontrowersyjną kwestią jest zakres odesłania, a zatem problem dopuszczalności odesłania częściowego lub wielokrotnego.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu kryterium rozgraniczającego zakres zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego

Grzegorz Gorczyński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 69-87

Artykuł analizuje problem rozgraniczenia zakresu zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego w prawie prywatnym międzynarodowym. Autor wskazuje na tradycyjne wytyczenie tych zakresów w polskiej ustawie, a także w projekcie nowej kodyfikacji. Celem jest znalezienie kryterium pozwalającego zakwalifikować stosunek prawny do jednej z tych kategorii. Przedstawiono rozwiązania w prawie amerykańskim (doktryna internal affairs ), szwajcarskim (kryterium "organizacji" ) i austriackim (kryterium zdolności prawnej ), podkreślając ich niejednoznaczność i krytykę. W polskim prawie, mimo braku jednomyślności, przepis o statucie osób prawnych (art. 9 § 2 p.p.m. ) jest powszechnie stosowany także do jednostek bez osobowości prawnej. Projekt nowej ustawy (art. 19 ust. 8 ) potwierdza ten trend. Artykuł analizuje także wykładnię art. 1 ust. 2 lit. e konwencji rzymskiej, wyłączającego kwestie prawa spółek spod jej zakresu. Kryterium "organizacji" jest krytykowane jako niejasne i prowadzące do absurdalnych wniosków. Autor postuluje szerokie rozumienie kryterium zdolności prawnej, obejmujące także "ułomną" lub "pozorną" osobowość prawną, ustalane według właściwego statutu personalnego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej w ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 roku

Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 61-86

Odpowiedzialność deliktowa za szkody wynikające z acta iure imperii jest wyraźnie wyłączona z zakresu Rozporządzenia nr 864/2007 o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II). Niektórzy autorzy wyrażają jednak pogląd, że roszczenia przeciwko władzy publicznej nie wchodzą w zakres Rozporządzenia Rzym II z uwagi na to, że nie są kwestią prawa cywilnego. Zgodnie z tym podejściem odpowiedzialność „organów zarządzających” jest uważana za domenę prawa publicznego. Niemniej jednak ostatnie zmiany zmierzają w kierunku odmiennej charakterystyki roszczeń wynikających z acta iure imperii. Dlatego w sytuacjach eksterytorialnych konieczne staje się ustalenie, które prawo ma zastosowanie na mocy krajowych norm kolizyjnych. Polska ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym przewiduje szczególną regułę, która wyznacza prawo właściwe w sprawach odpowiedzialności deliktowej władz publicznych. Zgodnie z artykułem 35 odpowiedzialność cywilna za działania i zaniechania podmiotów, które są zaangażowane w działalność władzy publicznej w danym państwie, podlega prawu tego państwa. Zakres tej zasady ogranicza się wyłącznie do tych działań i zaniechań organów publicznych, które miały miejsce na terytorium organu, w imieniu którego te organy działały. Zatem transgraniczna działalność organów publicznych nie mieści się w zakresie art. 35. Niemniej jednak w pewnych sytuacjach może być konieczne ustalenie prawa właściwego. Polska ustawa z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym nie jest w tej kwestii jasna. Istnieje kilka możliwych rozwiązań. Po pierwsze, działania i zaniechania organów publicznych poza terytorium państwa przyjmującego mogą być traktowane jako acta iure gestionis. Po drugie, czyny niedozwolone, które miały miejsce poza terytorium państwa przyjmującego, mogą być traktowane jako publiczne. Po trzecie, te czyny niedozwolone można określić jako „zobowiązania pozaumowne” w rozumieniu art. 33. Dlatego prawo właściwe należy wyznaczyć przepisami rozporządzenia Rzym II. Wreszcie można uznać, że sytuacje te nie mieszczą się w zakresie stosowania żadnej z krajowych norm kolizyjnych. Prowadziłoby to do wniosku, że istnieje luka regulacyjna, która musi zostać wypełniona uzupełniającą normą kolizyjną. W konsekwencji właściwe prawo zostanie określone zgodnie z art. 67. Uważa się, że konieczne jest ustalenie kraju najbardziej związanego z danym stosunkiem prawnym. Podobne podejście jest charakterystyczne dla niemieckiej i austriackiej doktryny prawa prywatnego międzynarodowego. To rozwiązanie prawdopodobnie zostanie przyjęte przez sądy polskie.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O nowym unormowaniu holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Agata Kozioł

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 141-153

Kodyfikacja holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego została przeprowadzona w sposób, który nie był powszechnie akceptowany. Proces legislacyjny trwał ponad trzy dekady wysiłków legislacyjnych. Podczas prac przygotowawczych postanowiono, że holenderskie PIL będzie zawierało wyłącznie normy kolizyjne prawa, podczas gdy kwestie proceduralne, w tym jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń zagranicznych, zostaną uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Metoda krok po kroku, która została wybrana od początku prac prawniczych, polegała na przygotowywaniu oddzielnych projektów ustaw, które koncentrowały się na kwestiach o ograniczonym zakresie, na przykład separacji i rozwodu lub prawie majątkowym. W ten sposób normy kolizyjne prawa zostały rozproszone w szeregu projektów ustaw, formalnie niepowiązanych ze sobą. Proces zakończył się naszkicowaniem projektu ustawy, która zebrała normy o charakterze ogólnym, opracowane przez sądy i doktrynę prawną. Reguły te zostały ostatecznie wprowadzone do ustawy o holenderskim prawie prywatnym międzynarodowym jako jej część ogólna. Ogólne przepisy holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego sformułowano w 17 artykułach. Zawierają one w szczególności klauzule porządku publicznego, przepisy dotyczące statusu osobistego osób fizycznych, w tym sytuacji prawnej cudzoziemców, formy czynności prawnych oraz norm prawa prywatnego międzynarodowego o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Sztuczna inteligencja w prawie prywatnym międzynarodowym — wstępne rozważania

Marek Świerczyński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 27-41

The legal effects of the use of artificial intelligence algorithms need to be assessed not only at the level of national law, but also at the level of private international law. The initial point of assessment is to determine the law applicable to legal events related to artificial intelligence. The conflict of laws analysis of artificial intelligence also allows to expand the knowledge about traditional private international law institutions, such as ordre public clause. The paper does not pretend to fully explain the issue of conflict of laws of artificial intelligence. Its aim is to make a preliminary verification of the conflict-of-laws methods based of existing instruments. The study aims to start an academic discussion on artificial intelligence in the context of the conflicts of law. It is important as legal events related to artificial intelligence algorithms are characterized by considerable complexity.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie statutu rzeczowego rzeczy ruchomych w stosunkach polsko-ukraińskich

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 25-04-2024 | Abstrakt | s. 59-84

Umowa z dnia 24 maja 1993 roku między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych, poza art. 34 ust. 1, nie zawiera norm kolizyjnych miarodajnych dla stosunków prawno-rzeczowych i posiadania rzeczy ruchomych. Tymczasem ze względu na łatwość przemieszczania ruchomości między terytoriami państw, powszechność i znacznie mniejszy stopień sformalizowania obrotu nimi, trudności w ustaleniu ich właściciela lub osób uprawnionych z innych praw rzeczowych, podatność na dyspozycje faktyczne nie oparte na woli właściciela, a z drugiej strony daleko idące różnice w sposobie uregulowania ich reżimu prawnego w prawie materialnym poszczególnych państw, to właśnie w ich przypadku pojawia się najwięcej problemów praktycznych, których rozwiązanie wymaga ustalenia prawa właściwego. Prawdopodobieństwo wystąpienia tego typu problemów w stosunkach polsko-ukraińskich w ostatnim czasie wzrosło ze względu na zjawisko masowej migracji ludności z Ukrainy do Polski, któremu towarzyszy przemieszczanie rzeczy ruchomych przez granicę państwową na niespotykaną dotąd skalę. W związku z brakiem odpowiednich regulacji w postanowieniach umowy o pomocy prawnej z 1993 r., polskie i ukraińskie sądy stoją przed koniecznością stosowania w tej kategorii spraw własnych norm kolizyjnych. Tymczasem różnice pomiędzy przyjętymi w nich rozwiązaniami mogą skutkować zastosowaniem norm merytorycznych należących do innego porządku prawnego jako prawa właściwego w danej sytuacji faktycznej, co stwarza ryzyko zjawiska „forum shopping”.
Artykuł poświęcony jest analizie metod wyznaczania prawa właściwego dla stosunków prawno-rzeczowych i posiadania rzeczy ruchomych w relacjach polsko-ukraińskich na tle polskich i ukraińskich norm kolizyjnych, występujących między nimi podobieństw i różnic, problemów wynikających z różnic w merytorycznym prawie rzeczowym obu państw i sposobów ich przezwyciężania. Zawiera także propozycję uzupełnienia umowy o pomocy prawnej z 1993 r. o jednolite normy kolizyjne służące wyznaczaniu statutu rzeczowego ruchomości, wzorowane na wybranych rozwiązaniach zaczerpniętych z prawa krajowego polskiego i ukraińskiego.

2024-04-25



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowy przedwstępne w prawie prywatnym międzynarodowym

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 7-17

Umowy przedwstępne odgrywają ważną rolę w praktyce obrotu krajowego i międzynarodowego. Są to umowy, w których jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia innej umowy, zwanej umową przyrzeczoną. Zgodnie z dominującym poglądem w Polsce, umowa przedwstępna może zobowiązywać do zawarcia nie tylko umowy zobowiązującej, ale także innych umów (np. umowy o dział spadku). Ustalenie prawa właściwego dla umowy przedwstępnej następuje zgodnie ze wskazówkami wynikającymi z Rozporządzenia Rzym I. Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia, prawo właściwe wybierają strony umowy przedwstępnej. Jeżeli prawo właściwe nie zostało wybrane, ustala się je zgodnie z art. 4 Rozporządzenia. Art. 4 ust. 2 stosuje się przy ustalaniu prawa właściwego dla umowy przedwstępnej jednostronnie zobowiązującej. Zgodnie z tym ustępem, prawem właściwym jest prawo państwa miejsca zwykłego pobytu strony zobowiązanej na mocy umowy przedwstępnej. Wynik ten może zostać skorygowany na podstawie art. 4 ust. 3 Rozporządzenia. W poszukiwaniu prawa właściwego dla umowy przedwstępnej dwustronnie zobowiązującej zastosowanie znajduje art. 4 ust. 4 Rozporządzenia. Należy poszukiwać prawa państwa, z którym umowa przedwstępna, uwzględniając wszystkie okoliczności, wykazuje najściślejszy związek. Dopuszczalność umowy przedwstępnej ocenia się według prawa dla niej właściwego. Natomiast dopuszczalność poprzedzenia określonej umowy umową przedwstępną ocenia się zgodnie z prawem właściwym dla przyszłej umowy (umowy przyrzeczonej).

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wpływ przepisów wymuszających swoje zastosowanie na rozstrzyganie spraw spadkowych pod rządami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 650/2012

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 43-65

Since August 17, 2015 the courts of the Member States of the European Union apply the conflict-of-laws rules adopted in the EU Succession Regulation (EU) in succession matters. From the Polish point of view, this constitutes not only the change of the rules applied for the purposes of determining jurisdiction and the applicable law, but also a new approach to the overriding mandatory provisions.

Contrary to other European instruments of private international law, the Succession Regulation neither uses the term “overriding mandatory provisions”, nor defines its meaning. Nevertheless, in Article 30 the Regulation provides for application — irrespective of the law applicable to the succession under its conflict rules — of the special rules of the State, where certain immovable property, enterprises or other special categories of assets are located, and which — for economic, family or social considerations — impose restrictions concerning or affecting the succession in respect of those assets, in so far as, under the law of that State, they are applicable irrespective of the law applicable to the succession.

The interpretation of this provision cause difficulties. It is not clear whether the concept of the special provisions embodied in Article 30 refers to the concept of overriding mandatory rules, well known in the European private international law, or whether it constitutes an original solution. Another controversial issue discussed in the paper is the relevance of the mandatory rules of the forum or the third State other than those mentioned in Article 30.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu prawa właściwego dla pracy zdalnej

Arkadiusz Gawron

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 125-146

Coraz częstsze zjawisko pracy zdalnej rodzi wyzwania dla pracodawców, legislatorów krajowych, a także dla prawa prywatnego międzynarodowego. Całkowite przeniesienie stosunku pracy na płaszczyznę zdalną odsuwa od siebie centra aktywności pracodawcy i pracownika, co widać zwłaszcza w stosunkach pracy z elementem obcym (np. zatrudnienie pracownika mieszkającego na stałe w innym państwie). Wówczas powstaje – doniosłe z punktu widzenia norm kolizyjnych – pytanie o prawo właściwe dla owego stosunku pracy. Odpowiedzi należy udzielić w świetle przepisów unijnych poświęconych prawu właściwemu dla indywidualnej umowy o pracę (art. 8 rozporządzenia „Rzym I”) oraz delegowaniu pracowników (dyrektywa 96/71). Ich zestawienie może skutkować koniecznością uwzględniania przez pracodawcę konkurujących ze sobą reżimów prawnych. W myśl bowiem art. 8 ust. 2 rozporządzenia „Rzym I” prawo właściwe dla indywidualnej umowy o pracę stanowi prawo państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę w wykonaniu umowy. Ustalenie tego państwa w epoce coraz powszechniejszej cyfryzacji może rodzić liczne trudności, także mimo pokaźnego dorobku orzeczniczego TSUE. Podobne wątpliwości mogą się pojawić przy ocenie, czy zostały spełnione przesłanki delegowania określone w dyrektywie 96/71. Analiza wypowiedzi przedstawicieli doktryny, zwłaszcza zagranicznej, oraz judykatury pozwoliła na ustalenie, że aktualne unormowania kolizyjne nie przystają do współczesnych potrzeb obrotu. Istnieje również nieścisłość pomiędzy unormowaniami międzynarodowego prawa pracy a przepisami dotyczącymi zabezpieczenia społecznego. Nasuwa się zatem konkluzja, że niezbędna jest interwencja ustawodawcy w celu wyważenia spornych oczekiwań pracodawców i pracowników. W tym kontekście artykuł ma charakter zarówno poznawczy (zawiera analizę obowiązujących regulacji), jak i teoretyczny. Zaprezentowane analizy i wnioski mogą się okazać przydatne również dla praktyki prawa.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Remarks on the EU regulation of 24 June 2016 in matters of matrimonial property regimes

Paulina Twardoch

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 69-85

The article is devoted to an analysis of EU regulation 2016/1103 of 24 June 2016 in matters of matrimonial property regimes. It starts with a description of perturbations that emerged during the preparation of the regulation and led to the need for proceeding by way of enhanced cooperation. This part of the paper presents the official position adopted by Poland towards the regulation. The section that follows discusses the notion of matrimonial property regime within the meaning used in the regulation. In doing so, it addresses the issue of doubts accompanying the qualification of the obligation to participate in satisfying family needs and donations inter vivos between spouses. This is followed by presentation and evaluation of solutions adopted within the framework of particular conflict rules. Special attention in this regard is paid to the issue of the choice of law’s effect over time. With respect to the rules that determine applicable law in the event of absence of a choice of law, the article concentrates on a solution consisting in petrification of applicable law and the possibility of breaking it. The final part is devoted to the scope of application of the law applicable to the matrimonial property regime. Here, the solution concerning the material validity of matrimonial property agreement and the effects of the matrimonial property regime on a legal relationship between a spouse and third parties is evaluated.

2018-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Problematyka kolizyjnoprawna w praktyce urzędów stanu cywilnego oraz w ustawie — Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 25-67

Kompetencja kierownika urzędu stanu cywilnego, który zajmuje się różnymi sprawami cywilnymi dotyczącymi stanu cywilnego osób fizycznych, nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych. Obecnie nierzadko występowanie elementu międzynarodowego sprawia, że konieczne staje się sprawdzenie, jakie prawo ma zastosowanie w danej sprawie. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku, będąca podstawowym aktem prawnym regulującym działalność kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zawiera żadnych norm kolizyjnych i jedynie w niewielkim stopniu odwołuje się do przepisów ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Autor argumentuje jednak, że w codziennej praktyce urzędów stanu cywilnego w Polsce to raczej umowy dwustronne, zawarte przez Polskę z licznymi państwami, powinny determinować wybór norm prawnych stosowanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Znaczna część artykułu poświęcona jest przedstawieniu podstawowych zagadnień kolizyjnoprawnych pojawiających się w odniesieniu do małżeństw z cudzoziemcami, uznania ojcostwa oraz problematyki imion i nazwisk, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego jest obarczony zadaniem ich rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Wreszcie, autor zwraca uwagę na pewne problemy dotyczące ustalania treści prawa obcego przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Po wskazaniu, że ustawodawca nie zaoferował w tym zakresie żadnej pomocy, analizowane są różne istniejące metody ustalenia treści obowiązującego prawa.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego O stanowieniu, pojmowaniu i stosowaniu norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego, Katowice, 23—24 października 2015 roku

Agata Kozioł , Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 99-112

Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego w Katowicach (2015). Tematem przewodnim było stanowienie, pojmowanie i stosowanie norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego. Omówiono relacje między prawem UE a prawem krajowym, wpływ prawa UE na część ogólną PPM, łączniki norm kolizyjnych, aspekty kolizyjnoprawne zobowiązań i prawa rodzinnego. Zjazd zgromadził przedstawicieli doktryny i praktyki.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Normy części ogólnej prawa prywatnego międzynarodowego w dominikańskiej ustawie z 2014 roku

Katarzyna Sznajder‑Peroń , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 139-161

Celem artykułu jest zapoznanie polskiego prawnika z nową regulacją prawa prywatnego międzynarodowego (PPM) w Republice Dominikańskiej. Dominikańska Ustawa o Prawie Prywatnym Międzynarodowym z dnia 15 października 2014 r. obejmuje normy dotyczące jurysdykcji międzynarodowej, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych, a także prawa kolizyjnego. Autorzy przedstawiają zarys zakresu i treści ustawy, koncentrując się jednak na zawartych w niej ogólnych normach PPM. Omawiają rozwiązania, jakie wprowadza ona w podejściu do charakteru norm kolizyjnych, procesu ustalania treści prawa obcego, jak również jego stosowania. Ponadto poruszane są powszechne zagadnienia PPM, takie jak rola norm prawa publicznego, dopuszczalność odesłania (renvoi) oraz funkcja ordre public (klauzuli porządku publicznego). Przedstawiono również specyficzną dominikańską regulację koncepcji dostosowania (l’adaptation). Na koniec dokonano krótkiej analizy dotyczącej zasad uznawania skutków prawnych czynności dokonanych zgodnie z prawem obcym. Tekst stanowi prezentację kluczowych zagadnień, z którymi ma się do czynienia w obliczu problemów prawa kolizyjnego. Dlatego też zapewnia porównawczy wgląd w najnowsze zmiany w PPM w samej Republice Dominikańskiej, ale także w całym regionie. Poczyniono również odniesienia do historii legislacyjnej nowej regulacji, w szczególności dotyczące Projektu Ustawy Modelowej OHADAC odnoszącej się do PPM oraz Konwencji Interamerykańskich w tej dziedzinie. Do artykułu dołączone jest polskie tłumaczenie Ustawy z 2014 r.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o sposobie realizacji w polskim prawie koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta

Bogusława Gnela

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 37-68

Artykuł analizuje realizację koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta w polskim prawie na tle prawa wspólnotowego. Autorka wskazuje na ewolucję poglądów w polskiej literaturze prawniczej oraz wpływ dyrektyw UE i Konwencji rzymskiej na kształtowanie przepisów krajowych. Krytycznie ocenia brak spójności i fragmentaryczność polskich regulacji, często niezgodnych z prawem wspólnotowym. Podkreśla trudności w ustaleniu i stosowaniu prawa właściwego dla umów konsumenckich z elementem obcym, wynikające zarówno z niedoskonałości polskich przepisów, jak i samego prawa wspólnotowego. Artykuł sugeruje potrzebę uchylenia niespójnych norm i wprowadzenia jednolitych regulacji do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe, zgodnych z nowymi trendami w prawie UE (np. rozporządzenie Rzym I i planowane dyrektywy). Autorka podnosi również kwestię funkcji norm kolizyjnych i ich roli w ochronie rynku wewnętrznego UE.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W sprawie rozgraniczenia statutu rzeczowego i spadkowego. Uwagi na tle projektu rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie utworzenia e

Jerzy Pisuliński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 19-32

Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń i dokumentów urzędowych w sprawach spadkowych oraz utworzenia europejskiego certyfikatu spadkowego (COM 2009/154). Artykuł 1 ust. 3 lit. j) proponowanego rozporządzenia stanowi, że charakter praw rzeczowych dotyczących majątku i ich upublicznianie jest wyłączone z zakresu rozporządzenia. Ponadto motyw 10 proponowanego rozporządzenia stanowi, że rozporządzenie powinno obejmować metodę nabywania prawa rzeczowego w odniesieniu do majątku materialnego lub niematerialnego, zgodnie z prawem właściwym dla dziedziczenia, wyczerpujący wykaz („numerus clausus”) praw rzeczowych, które mogą istnieć na mocy prawa krajowego państw członkowskich, które jest zasadniczo regulowane przez lex rei sitae, powinien zostać uwzględniony w krajowych przepisach regulujących kolizję praw. Jednak publikacja tych praw i skutki wpisu lub braku wpisu do rejestru powinny być regulowane przez prawo państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot majątku. Przepis ten próbuje dokonać rozróżnienia między zakresem stosowania praw regulujących prawa rzeczowe i dziedziczenie. Proponowane rozporządzenie opiera się na założeniu, że prawo regulujące dziedziczenie będzie miało zastosowanie również do nabycia praw rzeczowych. Problem pojawia się, jeśli prawo państwa członkowskiego, w którym to prawo powinno zostać wpisane do rejestru, nie zna takiego prawa rzeczowego. Prezydencja belgijska zaproponowała, aby w takim przypadku państwo członkowskie nie było zobowiązane do uznania takiego prawa rzeczowego, ale prawo to mogłoby zostać przekształcone w inne, odpowiednie prawo rzeczowe, które jest znane prawu krajowemu tego państwa członkowskiego. Propozycja ta jest analizowana w artykule. Autor podaje kilka przykładów, które pokazują, że wspomniana transformacja prawa rzeczowego w inne nie zawsze jest łatwa i możliwa. Innym pytaniem jest, czy proponowane rozporządzenie będzie regulować, które prawo jest decydujące, jeśli skutek wpisu do rejestru jest inny w prawie państwa członkowskiego, które reguluje dziedziczenie, i w prawie państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot majątku. Parlament Europejski zaproponował rozwiązanie tego problemu poprzez dodanie nowego artykułu 20a do proponowanego rozporządzenia. Zgodnie z artykułem 20a prawo państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot nieruchomości, powinno być decydujące, jeśli wpis do rejestru jest konstytutywny. Ta propozycja może jednak nie być wystarczająca, aby rozwiązać wspomniany problem.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O braku unifikacji prawa kolizyjnego w okresie obowiązywania w II Rzeczypospolitej ustawy prawo prywatne międzynarodowe z 1926 roku w odniesieniu do formy czynności

Paweł Czubik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 199-206

Mimo że prawo prywatne międzynarodowe było jedną z pierwszych dziedzin prawa cywilnego skodyfikowanych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. (odpowiednie prawo zostało ustanowione w 1926 r.), w wyniku losowych działań ustawodawczych podjętych w 1928 r., które nadały aktom niższego rzędu rangę aktów ustawowych, doszło do rozpadu jednolitych norm kolizyjnych na całym terytorium Polski. W rezultacie w obwodach wschodnich (gdzie obowiązywało rosyjskie prawo cywilne) obowiązywały szczególne przepisy hipoteczne, w tym własne przepisy dotyczące formy powództwa, znacznie różniące się od przepisów ustawy z 1926 r. Paradoksalnie, dopiero po II wojnie światowej przywrócono ujednolicenie norm prawa prywatnego międzynarodowego. Obwody wschodnie charakteryzujące się prawem szczególnym w tej dziedzinie zostały zaanektowane przez Związek Radziecki, a polskie przepisy dotyczące hipoteki przestały obowiązywać. Na obszarze pozostającym pod jurysdykcją komunistycznej Polski, do 1965 r. obowiązywały przepisy prawa prywatnego międzynarodowego z 1926 r.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla czynności prawnych związanych z zarządem sukcesyjnym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 189-208

The Act of 5 July 2018 on the succession administration of the business of a physical person introduced a possibility to carry out transactions relating to establishing and performing administration of the estate. In particular, the Act permits to appoint a succession administrator and empowers him or her to carry out legal transactions relating to the business of the deceased entrepreneur. A need to determine the law applicable to these legal transactions arises. The article contains an analysis of the conflict rules adopted in the EU Succession Regulation. From this analysis the author draws a conclusion that the appointment of the succession administrator and the legal acts relating thereto are subject to the law applicable to succession. Likewise one should classify legal transactions relating to the administration of the business undertaken by persons named in the Act to carry out administration in the period before the succession administration is established. The prerequisites of the validity of the legal transactions carried out by the effectively nominated succession administrator on the other hand are subject to the law applicable to the given legal transactions, as according to general rules relating thereto. This includes, inter alia, that the legal acts falling with the scope of the law applicable to succession (Article 23 of the Succession Regulation), are governed by that law.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r., III CK 80/02

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 133-143

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02), który dotyczył przelewu wierzytelności w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego. Sąd Najwyższy orzekł, że art. 25 § 1 prawa prywatnego międzynarodowego nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności, a przelew ten podlega prawu właściwemu dla wierzytelności. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że dla ochrony dłużnika przelanej wierzytelności, problematyka przelewu powinna być co do zasady poddana prawu właściwemu dla wierzytelności. Rozwiązanie to jest zgodne z wieloma kodyfikacjami prawa prywatnego międzynarodowego, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (konwencją wiedeńską). Sąd Najwyższy podkreślił, że statut wierzytelności określa przesłanki przelewu, w tym jego zbywalność, umowę przenoszącą wierzytelność, wymagania dotyczące skuteczności przelewu wobec dłużnika oraz skutki przelewu. W przypadku gdy statut wierzytelności przewiduje, że wierzytelność przechodzi na podstawie umowy zobowiązującej do przelewu, prawo właściwe dla tej umowy należy ustalić na podstawie odrębnej normy kolizyjnej. Sąd Najwyższy wskazał również, że w przypadku przelewu powstaje kompleks zagadnień związanych z osobą dłużnika, a wybór dla przelewu przez cedenta i cesjonariusza innego prawa niż prawo właściwe dla wierzytelności mógłby naruszać interesy dłużnika.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ewolucja pojęcia międzynarodowego prawa handlowego

Jerzy Poczobut

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 21-54

Artykuł analizuje ewolucję pojęcia międzynarodowego prawa handlowego. Przedstawiono różne koncepcje jego definiowania, od prawa prywatnego międzynarodowego, przez prawo handlowe, po prawo publiczne międzynarodowe. Omówiono historyczne i współczesne poglądy na istotę tego prawa, jego źródła i zakres. Wskazano na kluczowe znaczenie międzynarodowego prawa handlowego w dobie globalizacji.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Europeizacja prawa prywatnego międzynarodowego — cel, ograniczenia, wyzwania

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 53-83

Rozwój europejskiego prawa prywatnego międzynarodowego — ponadnarodowego prawa kolizyjnego organizacji międzynarodowej o celach integracyjnych — jest wydarzeniem bez precedensu. Prawdziwe znaczenie procesu unifikacji przepisów PIL w Europie znacznie wykracza poza samo uregulowanie przestrzennych kolizji praw. Dąży on do ustanowienia obszaru prawnego opartego na idei „suwerenności jednostki”, odwołując się do filozofii Locke’a i Kanta. Działalność ustawodawcza Unii Europejskiej może przypominać niektóre procesy towarzyszące narodzinom nowoczesnych państw narodowych: unifikacja prawa prywatnego miała dla tych ostatnich ważny wymiar symboliczny i oznaczała budowanie więzi między władzami a wspólnotą obywateli, nie mniej ważną niż tworzenie suwerennej władzy wyposażonej w szereg kompetencji określonych przez prawo publiczne. Artykuł podkreśla i omawia kilka ważnych elementów dowodzących znaczenia procesu unifikacji prawa prywatnego międzynarodowego dla dalszej federalizacji UE. Po pierwsze, autor poświęcił uwagę wymiarowi konstytucyjnemu unifikacji PIL i stopniowemu przenoszeniu uprawnień ustawodawczych i traktatowych z państw członkowskich na poziom instytucji wspólnotowych. Po drugie, zauważono malejące znaczenie zasady obywatelstwa w świetle europejskiego prawa kolizyjnego; stosowanie lex patriae nie sprzyja budowaniu europejskiej tożsamości obywateli UE i może być sprzeczne z podstawowymi wolnościami. Po trzecie, potencjalne znaczenie doktryny „wzajemnego uznawania stosunków prawnych”, która przypomina zasadę kraju pochodzenia znaną z wcześniejszego orzecznictwa TSUE, zmierza do podważenia stosowania metody kolizji praw w handlu wewnątrzunijnym. Należy oczekiwać, że chęć ściślejszej integracji społeczeństw europejskich za pomocą takich środków, jak prawo prywatne międzynarodowe, wywoła opór państw członkowskich, dla których utrzymanie wpływu na stosunki cywilnoprawne własnych obywateli jest kwestią zachowania ich tożsamości i suwerenności.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Sprawy małżeńskie i spadkowe w świetle Kodeksu prawa prywatnego międzynarodowego Monako z 2017 roku

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 131-148

W dniu 8 lipca 2017 r. Księstwo Monako przyjęło – jako Ustawę nr 1.448 z dnia 28 czerwca 2017 r. o prawie prywatnym międzynarodowym – Kodeks Prawa Prywatnego Międzynarodowego. Ustawa ta stanowi wyjątkowy przykład kodyfikacji, w której ustawodawca państwa nienależącego do UE w dużej mierze inspirował się rozwiązaniami przyjętymi w ramach rozporządzeń unijnych. Pierwsza część niniejszego artykułu ma na celu przedstawienie najciekawszych rozwiązań ustanowionych w Kodeksie w odniesieniu do zagadnień dotyczących małżeństwa. W związku z tym ta część analizy koncentruje się na wybranych normach kolizyjnych dotyczących: zawarcia małżeństwa, ogólnych skutków małżeństwa, małżeńskiego ustroju majątkowego typu régime secondaire, a także rozwodu i separacji prawnej. W drugiej części podjęto próbę przedstawienia najciekawszych postanowień Kodeksu w zakresie prawa właściwego dla dziedziczenia. Pomimo kilku zastrzeżeń przedstawionych w artykule, jakość przepisów Kodeksu Prawa Prywatnego Międzynarodowego dotyczących spraw małżeńskich i spadkowych jest very wysoka. Na szczególną uwagę zasługuje fakt wprowadzenia szeregu nowoczesnych rozwiązań w odpowiedzi na aktualne potrzeby praktyki stosunków prawnych we wspomnianych dziedzinach.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozporządzenie Rzym II — nowe wspólnotowe unormowanie właściwości prawa dla zobowiązań pozaumownych

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 13-35

Artykuł analizuje Rozporządzenie Rzym II (WE) Nr 864/2007, które weszło w życie 11 stycznia 2009 r., regulujące właściwość prawa dla zobowiązań pozaumownych w Unii Europejskiej. Przedstawiono kontekst jego przyjęcia w ramach programu haskiego, mającego na celu stworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Omówiono zakres przedmiotowy rozporządzenia, relacje do konwencji międzynarodowych (zarówno z państwami członkowskimi, jak i spoza UE), przestrzenny zasięg norm kolizyjnych oraz kwestię wyboru prawa przez strony. Zwrócono uwagę na autonomiczne rozumienie pojęć użytych w rozporządzeniu (np. "zobowiązanie pozaumowne", "szkoda", "w sprawach cywilnych i handlowych"). Podkreślono hierarchię łączników stosowanych do poszukiwania prawa właściwego w braku wyboru prawa, w tym zasadę miejsca szkody (lex loci damni) jako podstawową dla czynów niedozwolonych, zastępującą wcześniejszą zasadę miejsca zdarzenia (lex loci delicti commissi) w prawie polskim. Wskazano również na zastosowanie łączników personalnych, takich jak miejsce zwykłego pobytu stron. Artykuł porusza także zagadnienia wykraczające poza statut zobowiązania pozaumownego uregulowane w rozporządzeniu, takie jak odesłanie, niejednolitość prawa oraz klauzula porządku publicznego. Analiza wskazuje na istotne zmiany wprowadzone przez Rozporządzenie Rzym II w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, szczególnie w zakresie kolizyjnego unormowania deliktów i innych zobowiązań pozaumownych.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozporządzenie Rzym I — nowa wspólnotowa kolizyjnoprawna regulacja zobowiązań umownych

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 9-25

Artykuł omawia Rozporządzenie Rzym I, nową wspólnotową regulację kolizyjnoprawną dotyczącą zobowiązań umownych. Przedstawiono jego genezę w kontekście programu haskiego, porównanie z konwencją rzymską z 1980 r., w tym zakres zastosowania, wyłączenia i zmiany w stosunku do poprzedniej regulacji. Analizie poddano kwestie wyboru prawa przez strony, poszukiwania prawa właściwego w braku wyboru oraz zakres zastosowania statutu kontraktowego. Zwrócono uwagę na relację rozporządzenia do innych aktów prawa wspólnotowego i konwencji międzynarodowych, a także na zagadnienia ogólne prawa prywatnego międzynarodowego uregulowane w rozporządzeniu.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przepisy wymuszające swoje zastosowanie jako instrument ochrony „strony słabszej” umowy ubezpieczenia

Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 31-47

Istnieje szeroki konsensus doktrynalny co do tego, że ubezpieczający, ubezpieczony oraz uposażony mogą być uznani za „słabszą stronę” w stosunku do ubezpieczyciela. Powszechnie przyjmuje się również, że te kategorie podmiotów prywatnych powinny być chronione nie tylko na gruncie przepisów prawa materialnego, ale także za pomocą prawa prywatnego międzynarodowego. Twórcy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) przyjęli to stanowisko. W konsekwencji Rozporządzenie przewiduje kilka potencjalnych instrumentów ochrony słabszej strony umowy ubezpieczenia. Obejmują one nie tylko ramy określonych norm kolizyjnych odnoszących się do umowy ubezpieczenia (art. 7), ale także klauzulę porządku publicznego (art. 21) oraz kilka innych mechanizmów wyboru prawa (art. 3 ust. 3, art. 3 ust. 4, art. 4 ust. 3 oraz art. 7 ust. 2 zdanie drugie). Instrumenty te nie zawsze mogą stanowić skuteczny środek ochrony słabszej strony. W konsekwencji doktryna przepisów wymuszających swoje zastosowanie (overriding mandatory rules / lois de police) może odgrywać znaczącą rolę w dyskusji na temat tego aspektu nowoczesnego prawa prywatnego międzynarodowego. Współczesna doktryna próbuje rozróżnić dwie kategorie przepisów wymuszających swoje zastosowanie, mianowicie lois de police „de direction” (przepisy o charakterze organizacyjnym/publicznym) oraz lois de police „de protection” (lois de police protectrices - przepisy o charakterze ochronnym). Przepisy lois de police „de protection” nie chronią przede wszystkim interesów państwa, lecz interesy jednostek. Lois de police protectrices mają zastosowanie tylko wtedy, gdy właściwa norma prawna nie zapewnia pożądanego poziomu ochrony. Co więcej, zgodnie z jednym ze stanowisk zajmowanych przez doktrynę, zakres stosowania tych przepisów nie opiera się na zasadzie terytorialności. Podejście przychylne ochronnym lois de police jest charakterystyczne dla francuskiej doktryny i orzecznictwa, podczas gdy niemieccy uczeni mają tendencję do ograniczania pojęcia przepisów wymuszających swoje zastosowanie do lois de police „de direction”. Analiza orzeczeń francuskiego Cour de Cassation dostarcza praktycznych przykładów zastosowania tej doktryny i pozwala ocenić koncepcję przepisów wymuszających zastosowanie opartych na zasadzie ochronnej w odniesieniu do umowy ubezpieczenia. Zgodnie z tym podejściem, przepisy stworzone w celu ochrony ubezpieczającego lub ubezpieczonego mogą być postrzegane jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie prawa prywatnego międzynarodowego, o ile mają na celu zachowanie istoty umowy ubezpieczenia, jej zasadniczych funkcji lub podstawowych zasad prawa ubezpieczeniowego. Niezależnie od ogólnej tendencji do ochrony słabszych stron, pojęcie przepisu wymuszającego swoje zastosowanie powinno być interpretowane ściśle. Ich interwencja jest pożądana tylko wtedy, gdy z perspektywy lex fori (prawa sądu orzekającego) zastosowanie lex contractus (prawa właściwego dla umowy) podważałoby koncepcję ubezpieczenia jako skutecznego mechanizmu transferu ryzyka.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla zobowiązań wynikających z naruszenia dóbr osobistych w rozporządzeniu o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych

Justyna Balcarczyk

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 63-108

Artykuł dr Justyny Balcarczyk zatytułowany Prawo właściwe dla roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych w rozporządzeniu w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych opisuje i wnikliwie analizuje powody wyłączenia przepisu kolizyjnego co do prawa właściwego dla roszczeń z tytułu zniesławienia i innych dóbr osobistych z zakresu rozporządzenia Rzym II. Przedstawia i bada całość postępowania legislacyjnego oraz wskazuje przyczyny takiego ostatecznego wyniku. Przedstawia również studium porównawcze sytuacji w 27 państwach członkowskich w zakresie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prywatności i praw związanych z dobrami osobistymi, które zostało przedstawione z odniesieniem do art. 30 rozporządzenia Rzym II. Kończy się przedstawieniem propozycji, jakie przedstawiają różni przedstawiciele doktryny prawa prywatnego międzynarodowego, co do wypełnienia istniejącej luki, a także podkreśla skutki obecnego status quo.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawne aspekty małżeństw dzieci

Ewa Kamarad

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 77-107

In the Western culture there is a widespread belief that marriage should be contracted only by freely expressed will. Hence, marriages concluded at an early age are considered unacceptable. Entering into marriage by children has a negative impact on their education, physical and mental health, as well as their socioeconomic position. For this reason, such practices are incompatible with human rights. Therefore, European countries are trying to counteract them, which results in taking specific legislative actions. The intensification of these activities is particularly evident in the last decade, which is mainly caused by the increased migration to Europe from countries belonging to other cultural circles. Child marriages, being a phenomenon strongly embedded in culture, have become one of the areas where there are frictions between the majority, which in principle determines the shape of legal regulations, and minorities who, on the one hand, want to live in European countries, but also want to preserve the traditions that are cultivated in their countries of origin.

The changes in law considering child marriages are undertaken in realm of substantive law as well as conflict of laws rules. In the second case, the states introduce specific public policy clauses referring to child marriages. The paper aims at describing and evaluating those changes in law, especially from the point of view of private international law.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Konwencja haska o prawie właściwym dla trustów i ich uznawaniu z 1985 roku — wprowadzenie

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 149-158

Artykuł omawia Konwencję haską o prawie właściwym dla trustów i ich uznawaniu z 1985 r. jako instrument regulujący problemy kolizyjnoprawne związane z trustami, szczególnie w państwach tradycji kontynentalnej nieznających tej instytucji. Przedstawia cele konwencji, jej zakres zastosowania (z wyłączeniem trustów powstających ex lege), specyfikę definicji trustu oraz pojęcie "uznawania". Analizuje korzyści i potencjalne trudności związane z konwencją, w tym jej znaczenie dla systemów common law i civil law, oraz argumentuje za przystąpieniem Polski do tej regulacji.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla skutków przelewu wierzytelności w stosunku do osób trzecich. Uwagi z perspektywy międzynarodowego prawa upadłościowego

Wojciech Klyta

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 47-75

The claims are rights in personam but the assignment of claims has a hybrid nature. Abolishing the “nomina ossibus inhaerent” rule has increased commercial significance of the assignment of claims. However, the contemporary legal situation
leaves parties with great legal uncertainty, as to the question under which circumstances does the cross — borders assignment is valid. A recent judgment of the CJEU of 9 October 2019 (C — 548/18) in case BGL BNP Paribas SA v. TeamBank AG Nürnberg has augmented this uncertainty. The Luxemburg Court ruled that: “Article 14 of the Regulation (EC) No 593/2008 of the European Parliament and of the Council of 17 June 2008 (‘Rome I’) must be interpreted as not designating, directly or by analogy, the applicable law concerning the third-party effects of the assignment of a claim in the event of multiple assignments of the claim by the same creditor to successive assignees”. In this situation, one would highly welcome an attempt to establish a new set of conflict of laws rules relating to the law applicable to third — parties effects of the assignment of claims. This attempt has recently been made by the European Commission in its Report “on the question of the effectiveness of an assignment or subrogation of a claim against third parties and the priority of the assigned or subrogated claim over the right of another person”, dated 29 September 2016. In the present article, the author reviews the most important propositions formulated in the conflicts’ doctrine through the “lens” of the international insolvency law. Multiply provisions of the Regulation (EU) 2015/848 of 20 May 2015 on insolvency proceedings (recast) — despite many judgments of the CJEU in this area — also lack certainty. Insolvency is a foreseeable risk, but without clear rules concerning the third parties’ effects of the assignment of claims, it may become unenforceable for the creditors of the assignor.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Highlights and Pitfalls of the EU Succession Regulation

Maksymilian Pazdan , Maciej Zachariasiewicz

Język: EN | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 125-187

The EU Succession Regulation constitutes a remarkable achievement of unification of conflict of law rules at the European level. It has importantly changed the landscape for all those interested in succession law, in particular, the notaries and the
estate planning practitioners. The present article takes up a number of selected issues that arise under the Regulation. The paper first identifies certain general difficulties that result either from the complex nature of the matters addressed or from a somewhat ambiguous wording of the rules adopted by the EU legislator. The attention is devoted to the exceptions to the principle of the unity of legis successionis, the dispositions upon death, and the intertemporal questions resulting from the change of the conflict of laws rules in the Member States which occurred on 17th August 2015 when the Regulation started to be applied. The paper then moves to some of the more specific issues arising under the Regulation. To that effect, it first looks at the Polish Act of 2018 governing the ”succession administration” of the enterprise, which forms part of the estate. The argument is made that the rules contained in the 2018 Act should be applied by virtue of Article 30 of the Succession Regulation because they constitute “special rules” in the meaning of this provision. Second, the notion of a “court” under Article 3(2) of the Regulation is discussed in light of the recent judgment of the CJEU in case C-658/17 WB, where the European Court found that a Polish notary issuing the deed of certification of succession is not a “court” for purposes of Article 3(2). The paper provides a critical account of the Court’s decision.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowa ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym a małżeństwa i związki osób tej samej płci

Maria -Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 71-113

Autor opisuje burzliwe losy nowelizacji ustawy p.p.m. z 2011 r. (Dz. U. z 15.04.2011 r. Nr 80, poz. 432) przedstawionej zarówno w Sejmie, jak i Senacie, dotyczącej małżeństw osób tej samej płci i par pozostających w konkubinacie. Zgodnie z nowelizacją, osoby obawiające się, że norma kolizyjna zawarta w art. 48 tej ustawy („Możliwość zawarcia związku małżeńskiego ustala się wobec każdej ze stron według prawa jej obywatelstwa z dnia zawarcia związku małżeńskiego”) będzie prowadzić do konieczności uznawania zagranicznych związków homoseksualnych, optowały za wprowadzeniem prawnej definicji małżeństwa rozumianego jako związek mężczyzny i kobiety, a także za dodaniem szczególnej klauzuli ordre public zakazującej stosowania jakichkolwiek zagranicznych norm prawa dotyczących związków homoseksualnych. W istocie celem tej propozycji jest stworzenie luki prawnej w przepisach kolizyjnych, a także luk w przepisach obowiązujących systemów prawa, z oczekiwaniem, że można zignorować zagraniczne małżeństwa homoseksualne i zarejestrowane związki partnerskie. Autorka krytykuje poprawkę, pokazuje irracjonalność idei celowego tworzenia luk prawnych. Wyjaśnia również, dlaczego ustawa kolizyjna nie powinna wprowadzać definicji merytorycznych niektórych pojęć prawnych. Ponadto sprzeciwia się idei „uznawania” lub „nieuznawania” zagranicznych małżeństw lub zarejestrowanych związków partnerskich na poziomie kolizyjnym, co jest sprzeczne z ugruntowanym podejściem do ustalania prawa właściwego dla konkretnych sytuacji społecznych i relacji. Pokazując podstawy idei ordre public, podkreśla niedopuszczalność tworzenia ścisłych zakazów stosowania konkretnych przepisów prawa obcego, które nie uwzględniają ich treści i konsekwencji ich zastosowania w konkretnym przypadku.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawna problematyka skuteczności przelewu wierzytelności wobec osób trzecich Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 9 października 2019 r. w sprawie BGL BNP Paribas SA c/a TeamBank AG Nürnberg (C‑548/18)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 223-236

The question of the law applicable to the third-party effects of assignments of claims is widely discussed in the doctrinal debates. In common opinion, the existing European conflict-of-laws regulations do not provide for a rule governing this issue. In the case BGL BNP Paribas SA v. TeamBank AG Nürnberg (C‑548/18), the Court of Justice of the European Union confirmed this gape of the Rome I Regulation.
The gloss presents the justification of the European Union Court’s judgment, the reasons for the lack of the uniform conflict-of-laws regulation, and the consequences of this state. It also analyses briefly the European Commission’s proposal for the EU Regulation concerning the law applicable to the third-party effects of assignments of claims (COM(2018) 96 final), as a response to this situation. Finally, it examines the appropriate conflict-of-laws rules for proprietary effects of assignments of claims (the law of the assignor’s habitual residence and the law of the assigned claim).

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozgraniczenie statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w europejskiej regulacji ofert przejęcia spółki publicznej

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 77-89

Artykuł analizuje problematykę rozgraniczenia statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w kontekście europejskiej regulacji ofert przejęcia. Dyrektywa 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady harmonizuje przepisy państw członkowskich w zakresie przejmowania spółek publicznych. W artykule omówiono zakres zastosowania dyrektywy, właściwość organu nadzoru oraz prawo właściwe dla ofert przejęcia. Szczególną uwagę zwrócono na implementację dyrektywy w prawie polskim, analizując wprowadzone zmiany w ustawie o ofercie publicznej.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nazwisko mężatki w prawie prywatnym międzynarodowym. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 6/02

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 119-126

Komentowany wyrok dotyczy transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego (aktu małżeństwa), która jest uregulowana w art. 73 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (p.a.s.c.). Sąd Najwyższy stwierdził, że w ramach transkrypcji aktu małżeństwa niedopuszczalna jest zmiana nazwiska zamężnej kobiety, które zostało zamieszczone w akcie. W tym przypadku problem dotyczył zmiany końcówki z „cki” na „cka”. Teza ta powinna zostać oceniona pozytywnie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął również stanowisko w kilku istotnych kwestiach. Należy również aprobować pogląd Sądu Najwyższego, że wpływ zawarcia małżeństwa na nazwisko – z powodu braku regulacji w ustawie z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe – powinien być oceniany według prawa właściwego dla skutków zawarcia małżeństwa (wskazuje na to art. 17 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Miejsce zamieszkania jako łącznik w normie kolizyjnej z art. 17 ust. 3 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe powinno być interpretowane autonomicznie w stosunku do zastosowania powyższej normy. Nie jest zalecane przypisywanie decydującej roli rejestracji jako aktu prawa publicznego. Sąd Najwyższy niepotrzebnie powołał się na przepisy bezwzględnie obowiązujące, próbując znaleźć podstawę prawną zastosowania art. 73 ust. 1 p.a.s.c. Niemniej jednak Sąd Najwyższy prawidłowo zaliczył nazwisko do dóbr osobistych, które są chronione nie tylko normami prawa cywilnego, ale także normami Konstytucji oraz normami niektórych Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowy ubezpieczenia a projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 27-39

Artykuł omawia wpływ Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008 (Rzym I) oraz dyrektyw ubezpieczeniowych UE na polskie prawo prywatne międzynarodowe w zakresie umów ubezpieczenia. Analizuje projekt nowej polskiej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, w szczególności art. 29, który uwzględnia obowiązywanie rozporządzenia Rzym I. Przedstawiono uchylenie przepisów polskiego prawa, implementujących wcześniejsze dyrektywy (art. 65 i 66 projektu ustawy), z uwagi na bezpośrednie stosowanie regulacji unijnych. Skupiono się na kolizyjnoprawnych aspektach obowiązkowych ubezpieczeń OC i ubezpieczeń na życie, wskazując na niejasności i błędy legislacyjne w dotychczasowych polskich przepisach oraz pozytywnie oceniając planowane zmiany wynikające z dostosowania do prawa UE.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla transakcji faktoringowych

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 135-158

Artykuł analizuje kwestię prawa właściwego dla międzynarodowych transakcji faktoringowych w kontekście unifikacji prawa kolizyjnego. Faktoring, jako istotne narzędzie finansowania handlu międzynarodowego, charakteryzuje się złożonością prawną ze względu na udział wielu podmiotów i stosunków prawnych. Kluczowe znaczenie ma transfer wierzytelności i jego skuteczność w stosunku między stronami umowy faktoringu, wobec osób trzecich oraz między faktorem a dłużnikiem. Autor omawia odmienne podejścia systemów prawnych (np. niemieckiego i francuskiego) do rozporządzających skutków umów obligacyjnych i ich wpływ na wyznaczanie prawa właściwego. Analizowana jest rola Konwencji Rzymskiej oraz Rozporządzenia Rzym I, a także wpływ tych regulacji na rozwój faktoringu międzynarodowego. Podkreśla się konieczność wyważenia interesów wszystkich uczestników transakcji faktoringowej przy określaniu prawa właściwego. Proponowany model opiera się na prawie siedziby cedenta dla oceny skuteczności przelewu (między stronami i wobec osób trzecich) oraz na prawie umowy pierwotnej dla stosunku między dłużnikiem a faktorem, co ma zapewnić pewność i bezpieczeństwo prawne w obrocie międzynarodowym.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie statutu personalnego osób prawnych

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 35-63

W krajowych porządkach prawnych ustalenie prawa właściwego dla osób prawnych opiera się na różnych łącznikach. Do tej pory krajowe normy kolizyjne dotyczące osób prawnych obowiązujące w państwach członkowskich UE nie zostały ujednolicone ani zharmonizowane przez wtórne prawo UE. Swoboda przedsiębiorczości, ustanowiona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie wymaga stosowania określonego łącznika do ustalenia prawa właściwego dla osób prawnych. W szczególności nie wyklucza ona jako takiego stosowania przez krajowe porządki prawne teorii siedziby rzeczywistej. Polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe ze swoim łącznikiem siedziby tradycyjnie opiera się na teorii siedziby rzeczywistej. Siedziba rzeczywista to zasadniczo miejsce, w którym osoba prawna stale prowadzi zarząd swoimi sprawami i które jest możliwe do ustalenia przez osoby trzecie. W tym zakresie polska regulacja jest zgodna z podstawowymi zasadami klasycznego prawa prywatnego międzynarodowego i w praktyce spełnia wymogi swobody przedsiębiorczości gwarantowanej przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla przelewu wierzytelności. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 145-152

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2003 r. dotyczący prawa właściwego dla przelewu wierzytelności. W polskim prawie brak jest przepisów kolizyjnych odnoszących się wprost do przelewu wierzytelności. Sąd Najwyższy w omawianym wyroku uznał, że art. 25 § 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności. Zdaniem Sądu Najwyższego, przelew wierzytelności podlega prawu właściwemu dla tej wierzytelności. Stanowisko to jest zgodne z dominującym poglądem w doktrynie i orzecznictwie. Autor artykułu omawia również regulacje zawarte w konwencji rzymskiej, w której interpretacja przepisów dotyczących przelewu wierzytelności budzi kontrowersje.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny w świetle przepisów rozporządzenia Rzym II

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 87-113

Artykuł analizuje prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny w świetle przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 864/2007 (Rzym II). Omówiono proces przyjęcia rozporządzenia i jego zakres przedmiotowy, ze szczególnym uwzględnieniem art. 5 dotyczącego odpowiedzialności za produkt. Autorzy analizują relację przepisów rozporządzenia z innymi aktami prawnymi, takimi jak Konwencja haska z 1973 r. oraz dyrektywy UE dotyczące odpowiedzialności za produkty wadliwe. Przedstawiono złożoną normę kolizyjną opartą na kaskadzie łączników, kryteria ustalania prawa właściwego, pojęcie "produktu" i "wprowadzenia do obrotu", a także kwestie wyboru prawa przez strony (art. 14) oraz zastosowania przepisów wymuszających swe zastosowanie (art. 16) i klauzuli porządku publicznego (art. 26). Celem artykułu jest ocena przyjętych rozwiązań i ich wpływu na ustalanie prawa właściwego w transgranicznych sprawach dotyczących odpowiedzialności za produkt niebezpieczny.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006 r., II PK 152/05

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 189-203

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2006 r. (II PK 152/05) dotyczący prawa właściwego dla umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków zawartej na rachunek osoby trzeciej. Autor krytycznie ocenia stanowisko SN, wskazując na pominięcie przepisów prawa niemieckiego, będącego prawem właściwym dla umowy. Artykuł porusza również problematykę kolizyjnoprawnej kwalifikacji roszczenia ubezpieczonego wobec ubezpieczającego o przekazanie przedmiotu świadczenia zakładu ubezpieczeń. Autor proponuje rozwiązanie, w którym prawo właściwe dla tego roszczenia byłoby zależne od istnienia "stosunku wewnętrznego" pomiędzy ubezpieczającym a ubezpieczonym.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe do oceny skuteczności przelewu wierzytelności wobec dłużnika. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2006 r. (I ACa 1063/05)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 167-173

Glosa opisuje kwestię skuteczności przelewu wobec dłużnika na tle polskiego prawa prywatnego międzynarodowego. Polska ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym z 1965 r. nie zawierała normy kolizyjnej dotyczącej przelewu dobrowolnego. Sąd Apelacyjny w Poznaniu włączył kwestię skuteczności przelewu do innej kwestii, tj. przelewu wierzytelności, podczas gdy art. 12 (2) Konwencji Rzymskiej, podobnie jak art. 14 (2) rozporządzenia Rzym I, odróżnia jedną kwestię od drugiej. Artykuł 12 (2) Konwencji Rzymskiej stanowił: „prawo właściwe dla prawa, którego dotyczy przelew, rozstrzyga o jego zbywalności, stosunku między cesjonariuszem a dłużnikiem, warunkach, na jakich przelew może być powołany wobec dłużnika, a także o tym, czy zobowiązania dłużnika zostały wykonane”. W takich sytuacjach oczywiste jest, że taka kwestia nie jest równoznaczna z przelewem wierzytelności, a kwestia skuteczności przelewu wobec dłużnika może być regulowana przez inne prawo.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Michał Wojewoda, Zakres prawa właściwego dla zobowiązań umownych, Warszawa, Wolters Kluwer, 2007, 475 s.

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 189-192

Artykuł jest recenzją monografii Michała Wojewody pt. „Zakres prawa właściwego dla zobowiązań umownych”, poświęconej Konwencji rzymskiej z 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych. Recenzja pozytywnie ocenia pracę jako pierwsze pogłębione studium konwencji w polskim piśmiennictwie, podkreślając precyzję wywodu i umiejętność autora w stawianiu czoła trudnym problemom prawa kolizyjnego, takim jak kwalifikacja, obejście prawa czy przepisy wymuszające swe zastosowanie. Recenzent wskazuje także na aspekty dyskusyjne, w tym rozumienie zakresu zastosowania konwencji, pojęcia konsumenta oraz nadmiernie rygorystyczne podejście do rozszczepienia statutu kontraktowego (dépeçage), argumentując za szerszym dopuszczeniem częściowego kolizyjnoprawnego wyboru prawa na gruncie autonomii woli stron. Mimo tych uwag polemicznych, praca Michała Wojewody uznana jest za wybitne osiągnięcie twórcze.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o uregulowaniach rozporządzenia Rzym II… i ich stosowaniu na tle doświadczeń polskiej judykatury

Jadwiga Pazdan , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maksymilian Pazdan , Marek Świerczyński , Maciej Zachariasiewicz , Witold Kurowski , Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 67-93

Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rozporządzenie 1 Rzym II) określa normy kolizyjne mające zastosowanie do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych. Obowiązuje ono od 11 stycznia 2009 roku. Artykuł 30 Rozporządzenia przewiduje sporządzenie sprawozdania oceniającego jego stosowanie. Komisja Europejska zwróciła się już do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o informacje zwrotne za pośrednictwem Kwestionariusza wydanego w 2012 roku (zob. M. Pazdan, M. Jagielska, W. Kurowski, M. Świerczyński, M.‑A. Zachariasiewicz, M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec: Materiały: Odpowiedź na Kwestionariusz Komisji skierowany do Państw Członkowskich dotyczący stosowania Rozporządzenia 864/2007 w sprawie prawa właściwego. „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013, t. 12, s. 165—197). Na tamtym etapie – nie było jeszcze możliwe przedstawienie pełnego obrazu podejścia naszych sądów do Rozporządzenia, jako że w Polsce brakowało obszernego orzecznictwa. W nowym Kwestionariuszu z czerwca 2015 roku Dyrekcja A Komisji: Wymiar Sprawiedliwości w Sprawach Cywilnych zwróciła się do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o nowe informacje i spostrzeżenia dotyczące stosowania Rozporządzenia Rzym II w Polsce, które zostały zebrane w międzyczasie. Podobnie jak pierwotna odpowiedź na Kwestionariusz Komisji, niniejsze uzupełnienie zostało przygotowane wspólnie przez grupę autorów pod kierownictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Uzupełnienie to stanowiło podstawę odpowiedzi udzielonej Komisji przez polską Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego w imieniu polskiego rządu. Od czasu przygotowania pierwotnej odpowiedzi upłynął czas i zdobyto doświadczenie. W związku z tym pojawiło się szereg kwestii dotyczących stosowania Rozporządzenia. Nowa opinia przedstawia Komisji dodatkowe informacje na temat polskiego orzecznictwa. Autorzy są zdania, że powodem, dla którego Rozporządzenie zostało w końcu zauważone przez polskie sądy, może być odesłanie do tego aktu zawarte w art. 33 polskiej ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Analiza orzecznictwa przedstawiona w niniejszym uzupełnieniu wskazuje, że polskie sądy napotykają wiele trudności przy stosowaniu Rozporządzenia Rzym II. Dotyczą one między innymi zakresu zastosowania samego Rozporządzenia, jak również jego poszczególnych przepisów, rozgraniczenia między Rozporządzeniem a Konwencją Haską z 1971 r. [dotyczącą prawa właściwego dla wypadków drogowych], interpretacji kryterium „oczywiście ściślejszego związku” oraz kryterium „ścisłego związku czynu niedozwolonego z wcześniejszą umową”, ustalenia miejsca powstania szkody oraz dopuszczalności stosowania art. 16 i 17 Rozporządzenia Rzym II. Niestety zdarzają się przypadki, gdy Rozporządzenie było ignorowane przez polskie sądy. Autorzy uzupełnienia proponują szereg możliwych zmian w Rozporządzeniu, w tym zmiany norm kolizyjnych dotyczących wypadków drogowych, ochrony prywatności i innych dóbr osobistych, własności intelektualnej, nieuczciwej konkurencji oraz ochrony praw osób trzecich.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Pierwszeństwo Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów przed prawem krajowym. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2005 r., sygn. I ACa 1823/04

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 165-172

Artykuł analizuje problem pierwszeństwa Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów przed prawem krajowym, na tle konkretnego wyroku Sądu Apelacyjnego. Glosa krytycznie odnosi się do argumentacji sądu, szczególnie w zakresie powoływania się na art. 1 § 2 p.p.m., podkreślając odmienności między normami kolizyjnymi a materialnymi. Autor wskazuje na potrzebę precyzyjnego określenia relacji między prawem międzynarodowym a krajowym oraz na znaczenie Konwencji wiedeńskiej jako autonomicznego źródła regulacji w międzynarodowym obrocie gospodarczym.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przelew wierzytelności w świetle rozporządzenia Rzym I

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 35-61

Rozporządzenie Rzym I ustanawia w artykule 14 pewne wyjaśnienia, których nie uwzględniono w Konwencji Rzymskiej z 1980 r. Aby uniknąć problemów z charakterem, artykuł 14 wyraźnie wyjaśnia jego zastosowanie do dobrowolnego przelewu i umownej subrogacji. Ponadto koncepcja przelewu w tym artykule obejmuje nie tylko bezpośrednie przelewy wierzytelności, ale także przelewy wierzytelności w formie zabezpieczenia i zastawów lub innych praw zabezpieczających wierzytelności. Dlatego też ma ona zastosowanie również do przelewów w formie zabezpieczenia. Koncepcja relacji między cedentem a cesjonariuszem powinna zasadniczo obejmować nie tylko prawa i obowiązki wynikające z umowy, które funkcjonują jako tytuł przelewu, ale także śmierć przelewu (przeniesienie praw do samego roszczenia). W tym celu właściwe prawo wybrane przez strony ich zobowiązań umownych będzie również regulować ważność i skuteczność przelewu przelewów w relacji między nimi. Ponadto artykuł 14 potwierdza wspólną zasadę ochrony uzasadnionych interesów dłużnika. Zgodnie z tym cesja może być powołana przeciwko dłużnikowi wyłącznie pod warunkiem prawa mającego zastosowanie do jego zobowiązań. Jednak wiele kwestii wydaje się nie być całkowicie jasnych w świetle tekstu artykułu 14. Co więcej, nie zawiera on jasnej reguły kolizyjnej dotyczącej skuteczności cesji wobec osób trzecich. W świetle wielu możliwych rozwiązań w tej sprawie podejście oparte na prawie miejsca zamieszkania cesjonariusza wydaje się być właściwym i adekwatnym sposobem zapewnienia pewności prawnej dla wszystkich zainteresowanych stron.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Aktualne problemy stosowania prawa prywatnego międzynarodowego w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 139-158

Artykuł analizuje orzecznictwo polskich sądów w sprawach z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego, koncentrując się na problematyce statutu kontraktowego. Autor zwraca uwagę na trudności, jakie napotykają sądy w stosowaniu norm kolizyjnych i określaniu prawa właściwego, szczególnie w kontekście skomplikowanych sporów o charakterze międzynarodowym. Podkreślono potrzebę uwzględniania przez sądy prawa obcego i wyzwania związane z interpretacją oraz stosowaniem przepisów unijnych.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Współmacierzyństwo, rodzicielstwo neutralne płciowo i wielorodzicielstwo, czyli o nowych wyzwaniach dla polskiego prawa kolizyjnego w sferze filiacji

Paulina Twardoch , Agata Kozioł

Język: PL | Data publikacji: 28-09-2023 | Abstrakt | s. 5-37

W artykule przedstawiono nowe postaci rodzicielstwa, przyjęte w obcych systemach prawnych, nie tylko z perspektywy regulacji merytorycznych, lecz również w odniesieniu do perspektywy kolizyjnoprawnej. W początkowych uwagach Autorki wyjaśniły, z jakich przyczyn prawidłowa jest kwalifikacja nowych rozwiązań prawnych do zakresu norm kolizyjnych o pochodzeniu dziecka, a nie o adopcji. W kolejnej części artykułu przedstawiono różne rozwiązania prawne dotyczące filiacji przewidziane w obcych systemach prawnych, a następnie poddano je analizie kolizyjnoprawnej. Autorki wyjaśniły, które z norm kolizyjnych (zarówno wśród polskich norm ustawowych, jak i norm pochodzących z dwustronnych umów międzynarodowych) powinny być stosowane w celu ustalenia prawa właściwego dla każdej z omawianych regulacji oraz określiły, jaki jest zakres właściwego prawa. Poddane analizie obce instytucje to: współmacierzyństwo (zarówno powstające ex lege, jak i wskutek uznania przez współmatkę), rodzicielstwo powstające na podstawie konstrukcji prawnych neutralnych płciowo oraz wielorodzicielstwo (wynikające z umowy albo z orzeczenia sądowego). Wreszcie, Autorki poddały ocenie zakres ingerencji polskiej klauzuli porządku publicznego przeciwko skutkom stosowania obcego prawa regulującego postaci rodzicielstwa nieznane polskiemu systemowi prawnemu. Artykuł zamykają uwagi końcowe

2023-09-28



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawna regulacja rejestrowanych związków partnerskich we Francji i Belgii

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 109-117

Dziesięć lat po wprowadzeniu paktu solidarnej jedności (cywilnego paktu solidarności), 12 maja 2009 roku, francuski ustawodawca wprowadził nową normę prawa prywatnego międzynarodowego, która wskazuje prawo właściwe dla zawarcia, skutków i rozwiązania zarejestrowanego związku partnerskiego. Jednak to Belgia zdecydowała się na ten krok wcześniej, w 2004 roku. Zgodnie z odpowiednim belgijskim przepisem, „stosunek wspólnego życia” podlega prawu państwa, w którym związek został zarejestrowany po raz pierwszy. Rozwiązanie to było krytykowane przez niektórych przedstawicieli belgijskiej doktryny, ale ostatecznie zwyciężyło z koncepcją zbliżenia norm kolizyjnych dotyczących zarejestrowanych związków partnerskich do norm odnoszących się do małżeństwa, o ile jest to uzasadnione. We Francji również przyjęto lex loci registrationis (prawo miejsca rejestracji) jako prawo właściwe dla pozamałżeńskich zarejestrowanych związków. Pomimo trudności nieuchronnie generowanych przez to rozwiązanie dla praktyków, wprowadzenie nowej normy kolizyjnej zostało uznane za znaczące nie tylko we francuskiej literaturze, ale także na arenie międzynarodowej.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wpływ ogłoszenia upadłości w Polsce na zagraniczne postępowanie arbitrażowe

Piotr Rodziewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 57-82

Problem wpływu niewypłacalności na arbitraż jest skomplikowany, ponieważ wymaga zagłębienia się w różne dziedziny prawa, a mianowicie prawo arbitrażu międzynarodowego, międzynarodowe prawo upadłościowe i prawo międzynarodowe prywatne. Stwarza to szereg problemów zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, których wyrazem są orzeczenia sądowe i wypowiedzi w literaturze. Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na niektóre problemy związane z zagadnieniami wymienionymi powyżej. W artykule przedstawiono podstawowe zasady międzynarodowego postępowania upadłościowego, które odgrywają kluczową rolę z punktu widzenia wpływu niewypłacalności na toczące się postępowanie arbitrażowe. Rozważania przeprowadzone w artykule podzielono na dwie grupy, pierwszą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w innym państwie członkowskim UE i drugą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w państwie trzecim. Dlatego w artykule został przedstawiony model uznawania zagranicznych postępowań upadłościowych oparty na rozporządzeniu 1346/2000, a także przedstawiono europejskie normy kolizyjne, które wskazują statut upadłościowy. W artykule omówiono również stosowanie międzynarodowych przepisów upadłościowych przez sądy arbitrażowe.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla przeniesienia akcji w obrocie zorganizowanym

Daniel Stolecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 49-70

Artykuł omawia zagadnienia kolizyjnoprawne w transgranicznym przenoszeniu (obrocie) akcji w zorganizowanym systemie obrotu. W odniesieniu do prywatnego obrotu papierami wartościowymi, przepisy prawa opierają się zasadniczo na zasadzie lex cartae sitae (prawa miejsca położenia dokumentu papieru wartościowego). Natomiast w obrocie zorganizowanym transakcja przeniesienia papierów wartościowych wiąże się z dokonaniem serii zapisów na rachunkach papierów wartościowych – w ramach systemu rozliczeń i rozrachunku papierów wartościowych oraz systemu ewidencji, gdzie informacje o własności są przechowywane elektronicznie w formie zapisu księgowego (system pośredniego posiadania). Rozwiązania przyjęte w tym zakresie w polskim Prawie prywatnym międzynarodowym wydają się niewystarczające. Celem niniejszego artykułu jest omówienie nowego podejścia do problemu transgranicznego przenoszenia akcji, opartego przede wszystkim na rozwiązaniach Konwencji Haskiej o prawie właściwym dla niektórych praw dotyczących papierów wartościowych posiadanych za pośrednictwem pośrednika (tzw. Haska Konwencja o papierach wartościowych). Konwencja ta jest w dużej mierze odpowiedzią na obserwowane w ostatnich czasach w większości krajów przechodzenie od systemu czysto bezpośredniego posiadania do mieszanego systemu bezpośredniego i pośredniego posiadania papierów wartościowych. Reformy te, choć w dużej mierze korzystne, stworzyły alarmujący poziom niepewności co do kwestii „które prawo jest właściwe” w transgranicznych transakcjach dotyczących papierów wartościowych. Rozwój globalnie uzgodnionej metody określania reżimu prawnego rządzącego takimi transakcjami pozostawał w tyle za praktyką rynkową, pozostawiając rynki finansowe ze znacznym ryzykiem prawnym.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi do projektu rozporządzenia Rady w sprawie małżeńskich ustrojów majątkowych (2011/0059) (CNS) z dnia 20 grudnia 2012 roku (uwagi dotyczą przepisów o prawie właściwym)

Maksymilian Pazdan , Maria- Anna Zachariasiewicz , Agata Kozioł , Witold Kurowski , Paulina Twardoch , Jacek Zrałek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 141-164

W artykule przedstawiono opinię Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego Uniwersytetu Śląskiego dotyczącą projektu rozporządzenia Rady w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich ustrojów majątkowych (z dnia 20 grudnia 2012 r.). Tekst koncentruje się na zagadnieniach kolizyjnych. Najważniejsze zmiany zaproponowano w art. 19, 20, 20b, 22. Najtrudniejszą do rozwiązania kwestią jest kwestia skutków małżeńskiego ustroju majątkowego wobec osób trzecich. Problem ten nie może zostać rozwiązany bez wprowadzenia europejskiego wspólnego rejestru małżeńskich ustrojów majątkowych. Krytycznie oceniono również propozycję wymogów formalnych małżeńskiej umowy majątkowej. Forma umowy powinna zostać uregulowana odrębnie w rozporządzeniu, bez odwoływania się do krajowych porządków prawnych. Powinna ona również zapewnić obiektywną informację o dacie zawarcia umowy (np. urzędowe poświadczenie daty).

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — wybrane zagadnienia

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 59-79

Niniejszy artykuł stanowi próbę naświetlenia niektórych kwestii prawnych związanych z koncepcją międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie. Ta koncepcja prawna, znana również jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie, loi de police czy Eingriffsnormen, jest zdefiniowana w art. 9 ust. 1 rozporządzenia UE Rzym I jako przepisy, których przestrzeganie uważane jest przez państwo za tak istotne dla ochrony jego interesów publicznych, takich jak organizacja polityczna, społeczna lub gospodarcza, że znajdują one zastosowanie do każdej sytuacji objętej ich zakresem, bez względu na to, jakie prawo jest właściwe dla umowy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Niniejszy artykuł stanowi próbę wyodrębnienia i odróżnienia międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie od innych norm o charakterze imperatywnym. Uznano, że „interes publiczny” jest czynnikiem różnicującym o decydującym znaczeniu. W drugiej części tekstu międzynarodowe przepisy wymuszające swoje zastosowanie są konfrontowane z wymogami imperatywnymi interesu ogólnego (w rozumieniu doktryny prawa Unii Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) oraz z przepisami szczególnymi wprowadzającymi ograniczenia dotyczące dziedziczenia niektórych składników majątku lub wpływające na to dziedziczenie, ustanowionymi w art. 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Na koniec omówiony zostaje szczególny problem zgodności art. 359 § 2³ Kodeksu cywilnego* z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Rzym I.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W oczekiwaniu na wejście w życie w Polsce konwencji rzymskiej z 1980 r.

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 9-28

Artykuł analizuje konsekwencje wejścia w życie w Polsce Konwencji Rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 1980 r. Autor omawia zakres zastosowania Konwencji, zasady określania prawa właściwego (w tym wybór prawa przez strony i presumpcje), a także wyłączenia z zakresu Konwencji. Artykuł porusza również kwestie kolizji Konwencji z innymi przepisami prawa międzynarodowego i krajowego, w tym z konwencją wiedeńską o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Wskazuje na potrzebę uchylenia w drodze dwustronnych porozumień tych postanowień konwencji bilateralnych, które konkurują z Konwencją Rzymską.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zaświadczenie o stanie cywilnym a małżeństwa i związki partnerskie osób tej samej płci

Ewa Kamarad

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 69-79

Artykuł opisuje nowy rodzaj zaświadczenia – zaświadczenie o stanie cywilnym – które zostało wprowadzone przez nową polską ustawę Prawo o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014 r. Głównym celem zaświadczenia o stanie cywilnym jest stanowienie dowodu stanu cywilnego jako całości. Z tego względu może być ono wykorzystywane przez osobę zamierzającą zawrzeć małżeństwo do poświadczenia, że jest stanu wolnego. W przeciwieństwie do zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa, zaświadczenie o stanie cywilnym nie zawiera danych osoby, z którą małżeństwo ma zostać zawarte. Z tego powodu może ono być przydatne dla osób, które chcą zawrzeć za granicą małżeństwo jednopłciowe lub zarejestrowany związek partnerski tej samej płci, a które nie mogą uzyskać w tym celu zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa. Artykuł wskazuje również, że w wielu przypadkach dowód zdolności do zawarcia małżeństwa według prawa polskiego nie będzie wymagany, ponieważ to nie prawo polskie będzie miało zastosowanie do oceny zdolności do zawarcia małżeństwa jednopłciowego lub zarejestrowanego związku partnerskiego tej samej płci. Artykuł zawiera także wyniki badań porównawczych dotyczących norm kolizyjnych odnoszących się do małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich, a także przedstawia pewne rozwiązania na gruncie polskiego Prawa prywatnego międzynarodowego w zakresie ustalania prawa właściwego dla małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wygaśnięcie zobowiązania w Konwencji rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 1980 roku

Witold Kurowski , Jacek Zrałek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 41-56

Artykuł analizuje problematykę wygaśnięcia zobowiązania w kontekście Konwencji rzymskiej z 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych. Autorzy wskazują, że mimo włączenia tej kwestii do zakresu statutu kontraktowego w art. 10 ust. 1 (d) konwencji, pojawiają się liczne wątpliwości interpretacyjne, zwłaszcza gdy wygaśnięcie jest skutkiem innej czynności prawnej (np. spełnienia świadczenia poprzez zawarcie umowy rozporządzającej, nowacji) lub zastosowania instrumentów procesowych (np. złożenie do depozytu sądowego). Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu potrącenia, które może prowadzić do wygaśnięcia dwóch zobowiązań podlegających różnym systemom prawnym. Artykuł omawia możliwe kolizje między przepisami konwencji a innymi normami kolizyjnymi oraz przepisami wymuszającymi swoje zastosowanie i klauzulą porządku publicznego. Krótko wspomniano również o regulacji wygaśnięcia zobowiązania w rozporządzeniu Rzym I, wskazując na kontynuację większości zasad konwencji, z wyjątkiem odrębnego uregulowania potrącenia. Celem opracowania jest wskazanie pojawiających się problemów i propozycja ich rozwiązań w ramach systemu kolizyjnoprawnego Konwencji rzymskiej z 1980 r.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zmiany w unormowaniu cesji wierzytelności (od artykułu 12 konwencji rzymskiej do artykułu 14 rozporządzenia Rzym I)

Michał Piotr Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 115-154

Od dnia 17 grudnia 2009 r. ma zastosowanie nowa norma kolizyjna dotycząca dobrowolnego przelewu wierzytelności przewidziana w art. 14 rozporządzenia Rzym I. Artykuł próbuje przedstawić interpretację nowo wprowadzonej normy. Odwołano się do art. 12 Konwencji rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, która posłużyła jako podstawa dla nowego rozporządzenia. Główny nacisk położono na aspekty rzeczowe przelewu, a głównym pytaniem jest, czy i w jakim zakresie zostały one uregulowane w nowym rozwiązaniu. W tym celu omówiono proces legislacyjny, który doprowadził do jego przyjęcia. Dodatkowo przedstawiono krótkie podsumowanie aktualnie najistotniejszych propozycji odpowiednich rozwiązań kolizyjnych podnoszonych w doktrynie i orzecznictwie, przy jednoczesnym uwzględnieniu materialnoprawnego uzasadnienia każdego z nich.

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zagadnienia unormowane w art. 3 ust. 3 i art. 7 konwencji rzymskiej i w odpowiednich przepisach Rozporządzenia UE o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Rzym I)

Wojciech Popiołek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 13-34

Artykuł analizuje zagadnienia unormowane w art. 3 ust. 3 i art. 7 Konwencji Rzymskiej oraz w odpowiednich przepisach Rozporządzenia UE o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Rzym I). Autor skupia się na problematyce "międzynarodowości" umowy jako przesłanki zastosowania norm kolizyjnych, materialnoprawnym wyborze prawa oraz przepisach wymuszających swe zastosowanie. Szczegółowo omawia zakres zastosowania Konwencji Rzymskiej i Rozporządzenia Rzym I, a także analizuje przepisy dotyczące wyboru prawa oraz przepisy imperatywne.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Próba ujednolicenia prawa prywatnego międzynarodowego w państwach Wspólnoty Niepodległych Państw na mocy porozumienia kijowskiego z 1992 roku, konwencji mińskiej z 1993 roku oraz konwencji kiszyniowskiej z 2002 roku

Mariia Zeniv

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 115-137

Artykuł poświęcony jest analizie głównych umów międzynarodowych regulujących stosunki cywilne i handlowe na terytoriach państw należących do Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP). Przedstawia ich porównanie. Zaprezentowano przegląd postanowień odnoszących się do prawa kolizyjnego. Artykuł porównuje również podobieństwa i różnice między tymi międzynarodowymi instrumentami prawnymi. Odniesiono się do postanowień dotyczących jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń, a także współpracy między państwami WNP w zakresie udzielania pomocy prawnej w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. W konkluzjach autor podkreśla, że przyjęcie Konwencji mińskiej z 1993 r. o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych jest postrzegane jako rezultat procesu dezintegracji po rozpadzie Związku Radzieckiego. Fakt, że tylko kilka państw WNP przystąpiło do Protokołu z 1997 r. do Konwencji mińskiej lub do Konwencji kiszyniowskiej z 2002 r., ilustruje niechęć niektórych państw do ścisłej współpracy w ramach WNP. W tym kontekście Ukraina dąży do zbliżenia swojego ustawodawstwa krajowego do prawa Unii Europejskiej.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niejednoznaczne podstawy stosowania przepisów wymuszających swoje zastosowanie (przepisów koniecznego zastosowania)

Piotr Rodziewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 169-187

The article raises issues concerning legal basis for the application of the overriding mandatory rules. In the Polish doctrine there are two opposing concepts in terms of explanation of the legal grounds for application of overriding mandatory rules. Both theories do not have a universal dimension, in the sense that they do not sufficiently explain the basis for the application of domestic as well as foreign overriding mandatory rules, being part of lex causae or coming from a third state. The article presents arguments for and against the possibility of deriving the legal grounds for application of the overriding mandatory rules, with reference to submissions made to that effect in literature. The author makes also an attempt to formulate a concept complementary to the concept of an integrated conflict-of-law rule with the substantive law rule, boiling down to the assumption that the basis for application of overriding mandatory rule is a second degree conflict of laws rule allowing to apply a first degree conflict of laws rule integrated with the substantive rule.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przedawnienie i jego skutki w Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

Patryk Wydziałkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 117-135

Artykuł mówi o przedawnieniu roszczeń wynikających z przewozu zgodnie z regulacją Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) [dalej zwanej CMR lub Konwencją]. Przepisy CMR mają bezpośrednie zastosowanie w każdym z 55 krajów — części Konwencji i charakter cywilny. Konwencja została podpisana w dwóch autentycznych językach — angielskim i francuskim, ale istnieją oficjalne tłumaczenia na języki części Konwencji. Jak wskazuje autor, istnieją różne zasady interpretacji międzynarodowych przepisów prawnych i krajowych przepisów prawnych. Konwencję należy interpretować zgodnie z zasadami interpretacji określonymi w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Stąd interpretacja powinna być dokonywana w dobrej wierze, zgodnie z typowym znaczeniem słów i z uwzględnieniem kontekstu i celu interpretowanego aktu prawnego. Konwencja powinna być stosowana jednorodnie w każdym kraju. Przedawnienie roszczenia powoduje negatywny skutek dla osób fizycznych i prawnych, które nie skorzystały ze swoich praw przez określony czas. Chociaż przedawnienie powództwa jest znane w większości systemów prawnych, nie jest to identyczna instytucja prawna. W większości systemów prawnych jest to instytucja prawa materialnego, ale w niektórych systemach jest regulowana przez przepisy proceduralne. Istnieją trzy różne rodzaje skutków spowodowanych przedawnieniem powództwa, a mianowicie: wygaśnięcie prawa i powództwa, wygaśnięcie tylko powództwa i prawo do skorzystania z zarzutu przedawnienia prawa do powództwa. Zabrania się stosowania krajowych przepisów prawnych do aspektów regulowanych przez Konwencję. Instytucja przedawnienia powództwa jest uregulowana w art. 32 CMR, ale nie jest to wyczerpująca zasada. Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia powództw są regulowane przez prawo miejsca postępowania. Inne aspekty przedawnienia powództw, które nie są określone w CMR, są regulowane przez krajowe przepisy prawne. Katalog sytuacji, w których można zastosować Konwencję, nie jest zamknięty. Autor zauważa, że Konwencja jest stosowana do szerokiego zakresu przypadków, nawet w niewielkim stopniu związanych z międzynarodowym przewozem drogowym towarów i możliwe jest, że wystąpi kolizja prawa. Okres przedawnienia roszczeń wynikających z przewozu na podstawie Konwencji wynosi jeden rok, ale w przypadku umyślnego wykroczenia okres przedawnienia wynosi trzy lata. Istnieją trzy różne momenty, od których ten okres zaczyna biec, w zależności od tego, co się wydarzyło. Dzień, w którym okres przedawnienia zaczyna biec, nie jest wliczany do okresu. Wlicza się w niego niedziele i święta państwowe. Pozostałe aspekty są regulowane przepisami krajowymi. Pisemne roszczenie jest dobrowolne i zawiesza okres przedawnienia do dnia, w którym przewoźnik odrzuci roszczenie w drodze pisemnego powiadomienia i zwróci załączone do niego dokumenty. Istnieje problem ze zrozumieniem znaczenia „formy pisemnej”, ponieważ nie ma jej jednolitego znaczenia. Autor sugeruje, że Konwencja zawiera autonomiczne znaczenie formy pisemnej. Kolejnym problemem jest ustalenie momentu otrzymania roszczenia. Nie ma jednolitej praktyki. Z tego powodu istnieje potrzeba wykorzystania odpowiednich, obowiązujących przepisów krajowych. Autor wskazuje, że Konwencja ma inną treść w języku angielskim i francuskim. Znaczenie art. 32 pkt 4 CMR w języku francuskim prowadzi do wniosku, że prawo do powództwa wygasa. Jednak ten sam artykuł w języku angielskim mówi, że prawo do powództwa, które uległo przedawnieniu z powodu upływu czasu, nie może być wykonywane w drodze powództwa wzajemnego lub potrącenia. Wniosek z wersji angielskiej jest taki, że przedawnienie powództwa nie może być wykorzystane jako środek obrony, ale nie ma barier dla powództw o ograniczone roszczenia w innych postępowaniach prawnych. Interpretacja art. 32 pkt 4 CMR zgodnie z zasadami interpretacji międzynarodowej prowadzi do wniosku, że przedawnionych roszczeń nie można dochodzić przymusowo.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Potrącenie wierzytelności w międzynarodowej sprzedaży towarów

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 37-52

Chociaż nie powinno być wątpliwości, że na mocy artykułu 4 CISG potrącenie jest objęte właściwym zakresem Konwencji wiedeńskiej, należy pamiętać, że sama Konwencja nie zawiera żadnych szczegółowych przepisów regulujących tę instytucję. Naukowcy i judykatura podjęli kilka prób, aby uporać się z tą luką. Wielu odwoływało się do ogólnych zasad jednolitego prawa europejskiego. Nie pozwoliło to na uzyskanie rozstrzygającego i zadowalającego wyniku. Wyrażone dotychczas opinie nie ułatwiły odpowiedzi na pytania dotyczące kryteriów dopuszczalności, charakteru prawnego, konkretnych trybów i skutków potrącenia roszczeń wynikających z umowy międzynarodowej sprzedaży towarów. Ze względu na brak szczegółowych przepisów w ramach Konwencji, kwestie te należy rozstrzygać zgodnie z właściwym krajowym systemem prawnym, określonym przez przepisy prawa kolizyjnego forum. Sąd polski powinien zatem zastosować regułę wyrażoną w art. 17 rozporządzenia Rzym I (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych), a następnie dokonać oceny dopuszczalności potrącenia na gruncie krajowego porządku prawnego właściwego dla wierzytelności, w stosunku do której dochodzone jest prawo potrącenia (tzw. wierzytelności głównej lub biernej).

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozwiązywanie sporów z zakresu prawa własności intelektualnej na drodze mediacji i koncyliacji

Katarzyna Grzybczyk

Język: PL | Data publikacji: 09-06-2022 | Abstrakt | s. 5-29

Mediacje i koncyliacje, podobnie jak arbitraż, należą do alternatywnych metod rozwiązywania sporów, są jednak bardziej wymagające, gdyż zakładają współpracę skonfliktowanych stron w wypracowywaniu porozumienia. Zasadniczo metody te mogą znaleźć zastosowanie do rozwiązywania sporów w niemal każdym obszarze, jednak w niniejszym opracowaniu skupiono się jedynie na sporach z zakresu prawa własności intelektualnej z dwóch powodów. Po pierwsze jest to obszar, w którym stosunkowo rzadko sięga się po metody alternatywne przynajmniej w Polsce, choć są one promowane i zalecane przez World Intellectual Property Organisation (WIPO) oraz Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Być może przyczyną jest niska świadomość istnienia takich możliwości. Po drugie, planowana nowelizacja ustawy prawo własności przemysłowej wprowadza nowy instrument – koncyliację, warto więc nie tylko go opisać, ale także dokonać porównania z już uregulowanymi mediacjami. Wydaje się, że wybór metody rozstrzygania sporów dokonany przez ustawodawcę jest uzasadniony, chociaż bowiem używa się ogólnego sformułowania prawo własności intelektualnej, to różnice istniejące między prawem autorskim a prawem własności intelektualnej są ogromne. Z punktu widzenia tematu opracowania najważniejszy jest sposób powstania ochrony, który determinuje także swobodę stron w zakresie pozasądowego rozwiązywania sporów. Tam, gdzie prawo powstaje czy wygasa w drodze decyzji Urzędu Patentowego, ta swoboda jest mniejsza. Koncyliacje z udziałem specjalisty mają pomóc stronom w takim rozwiązaniu konfliktu, który uwzględnia te ograniczenia.

2022-06-09



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Metoda analizy funkcjonalnej — równoprawna metoda kolizyjna?

Joanna Boroń , Mateusz Dąbroś , Zuzanna Dziadek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 71-86

Artykuł przedstawia główne założenia metody analizy funkcjonalnej, która jest popularną metodą kolizyjną w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W tym kraju metoda analizy funkcjonalnej jest uważana za równorzędną metodę rozstrzygania kolizji praw. Analiza funkcjonalna to metoda, która odnosi się do konkretnego, często nietypowego, stanu faktycznego. Sądy muszą porównywać różne cele (założenia polityki prawa), które leżą u podstaw konkurujących przepisów prawa, i podjąć decyzję, które z tych celów zasługują na ochronę. Zadaniem sądów jest znalezienie lepszego rozwiązania – „lepszej reguły” („the better rule”). Autorzy przedstawiają historię poglądów i opinii, które stanowią podstawę metody analizy funkcjonalnej, w tym prace Brainerda Curriego i L. I. de Wintera. Następnie pokazano kilka przypadków zastosowania metody analizy funkcjonalnej przez sądy Stanów Zjednoczonych Ameryki. W dalszej kolejności autorzy prezentują krytykę metody analizy funkcjonalnej. Według autorów, koncepcja metody analizy funkcjonalnej może być, do pewnego stopnia, wykorzystywana przy stosowaniu przepisów wymuszających swoje zastosowanie (overriding mandatory provisions). Jednakże kontynentalna doktryna prawa prywatnego międzynarodowego nie uznaje metody analizy funkcjonalnej za równorzędną metodę kolizyjną.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W odpowiedzi na ankietę skierowaną do państw członkowskich Unii, dotyczącą stosowania Rozporządzenia nr 864/2007 o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II)

Maksymilian Pazdan , Monika Jagielska , Witold Kurowski , Marek Świerczyński , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maciej Zachariasiewicz , Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 165-197

Rozporządzenie Rzym II z dnia 11 lipca 2007 r. zawiera przepisy kolizyjne dotyczące zobowiązań pozaumownych, takich jak czyny niedozwolone, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, culpa in contrahendo i odpowiedzialność za produkt. Niedawno Komisja rozpoczęła konsultacje dotyczące praktycznego stosowania tych przepisów w związku z obowiązkiem przedłożenia sprawozdania zgodnie z artykułem 30 rozporządzenia. Komisja zwraca się do Państw Członkowskich o opinię w celu rozważenia modyfikacji i sugestii na przyszłość. Niniejsza praca stanowi odpowiedź na Kwestionariusz Komisji przygotowany wspólnie przez grupę autorów pod przewodnictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Odpowiedź ta stanowiła podstawę odpowiedzi udzielonej przez Polski Komitet Kodyfikacyjny w imieniu polskiego rządu. W Kwestionariuszu Komisja zadała kilka ogólnych i kilka szczegółowych pytań. Zostały one omówione w odpowiedzi. Poniżej podsumowano niektóre z najważniejszych sugestii. Polska doktryna generalnie aprobuje Rozporządzenie i zawarte w nim przepisy. Niemniej jednak istnieją pewne rozwiązania, które można by ulepszyć, i luki, które można by wypełnić. W odpowiedzi przedstawiono następujące zalecenia: Po pierwsze, nadszedł czas, aby stworzyć nie tylko szczegółowe (jak to było dotychczas), ale także ogólne jednolite zasady prawa prywatnego międzynarodowego na poziomie europejskim. Po drugie, zasady zawarte w rozporządzeniu Rzym II powinny mieć zastosowanie do spraw objętych Konwencją haską z 1971 r. o wypadkach drogowych. Po trzecie, normy kolizyjne dotyczące naruszenia prywatności i praw związanych z osobowością powinny zostać dodane do rozporządzenia Rzym II, ponieważ stanowi to znaczną lukę w systemie europejskim.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Problematyka kolizyjna roszczeń odszkodowawczych poszkodowanego w wypadku samochodowym

Katarzyna Ludwichowska

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 123-137

Artykuł analizuje problematykę kolizyjnoprawną roszczeń odszkodowawczych poszkodowanego w wypadku samochodowym o charakterze transgranicznym, ze szczególnym uwzględnieniem roszczenia bezpośredniego do ubezpieczyciela OC sprawcy szkody (actio directa). Omawia problematykę prawa właściwego dla roszczeń, z uwzględnieniem rozporządzenia „Rzym II" i Konwencji haskiej z 1971 r. Analizuje relacje między statutem deliktowym, statutem actio directa i statutem ubezpieczeniowym. Omawia również roszczenia do Biura Narodowego Zielonej Karty, funduszu gwarancyjnego, reprezentanta do spraw roszczeń i organu odszkodowawczego.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Pojęcie umowy ubezpieczenia w świetle przepisów wspólnotowych dyrektyw ubezpieczeniowych

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 55-83

Artykuł analizuje pojęcie „umowy ubezpieczenia" w kontekście przepisów kolizyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem dyrektyw ubezpieczeniowych Unii Europejskiej. Autor bada rolę tych dyrektyw w ustalaniu prawa właściwego dla umów ubezpieczenia, w tym m.in. w zakresie kwalifikacji pojęcia „umowy ubezpieczenia", jak również w odniesieniu do umów reasekuracji, koasekuracji, gwarancji ubezpieczeniowej oraz grupowych ubezpieczeń emerytalnych. Opracowanie wskazuje na istotną rolę dyrektyw w harmonizacji prawa kolizyjnego umów ubezpieczenia w państwach członkowskich UE.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odgraniczenie statutu stosunków majątkowych małżeńskich od innych statutów

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 81-102

Artykuł analizuje wybrane problemy związane z odróżnieniem prawa właściwego dla małżeńskich ustrojów majątkowych i prawa właściwego dla małżeńskich umów majątkowych od praw właściwych dla zobowiązań alimentacyjnych, zobowiązań umownych, praw rzeczowych, dziedziczenia oraz stosunków osobistych między małżonkami. W szczególności artykuł omawia kwalifikację – na poziomie kolizyjnoprawnym – takich zagadnień, jak obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, obowiązek wzajemnej pomocy, dopuszczalność darowizn między małżonkami, zasady regulujące odwołalność takich darowizn, ochrona osoby dokonującej w dobrej wierze czynności prawnej z jednym z małżonków, wsteczny skutek podziału majątku wspólnego małżonków, zasady uprzywilejowanego dziedziczenia, nabycie prawa rzeczowego na podstawie małżeńskiej umowy majątkowej, klauzule umowne ustanawiające tzw. świadczenia małżeńskie na rzecz pozostającego przy życiu małżonka, pełnomocnictwo ustawowe (ex lege) do działania w imieniu małżonka. W końcowej części artykułu poruszono perspektywy związane z rozporządzeniem UE w sprawie małżeńskich ustrojów majątkowych.

2015-12-31