-

Obserwujemy obecnie szóste, plejstoceńsko-holoceńskie wielkie wymieranie. Jednym z istotnych czynników przyczyniających się do dramatycznego spadku różnorodności dzikiej fauny i flory są zmiany klimatu. Ludzkość podjęła walkę ze zmianami klimatu w 1992 roku, kiedy to w trakcie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro przyjęto Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. Niestety efektów tych wysiłków nie widać. Wzrost emisji gazów cieplarnianych doprowadzi do wymarcia połowy gatunków na Ziemi do końca wieku. Ograniczenie wzrostu temperatury do 2°C (w stosunku do ery przedindustrialnej) do 2100 roku oznaczać będzie zmniejszenie różnorodności gatunkowej o 25%. Naukowcy przestrzegają, że jeśli nie podejmiemy natychmiastowych działań, czeka nas katastrofalna utrata różnorodności biologicznej. Dzikie zwierzęta kręgowe już dzisiaj stanowią zaledwie 4% biomasy wszystkich kręgowców, dramatycznie niewiele w porównaniu z biomasą zwierząt hodowlanych.

W artykule dokonano przeglądu argumentów używanych w debatach wokół myślistwa rekreacyjnego. Poddano analizie postulaty, do których odwołują się myśliwi i zwolennicy polowań (jak kultura narodowa związana z historią, tradycją, rytuałami); przywołano też kontrargumenty wskazujące na dezaktualizację twierdzeń wysuwanych w obronie myślistwa oraz ze względów moralnych potępiono myślistwo.

W artykule ukazano zmianę postrzegania wilka, jaka nastąpiła w Ameryce Północnej w latach 1950–1990, poprzez historie Lois Crisler i Teresy Martino – dwóch kobiet, które nawiązały bliskie relacje ze swoimi wilkami. Choć wilki Lois Crisler – Lady, Trigger, Alatna, Arctic, Barrow, Killik i Tundra – urodziły się dzikie, ich
życie było zależne od ludzi. Natomiast Mckenzie, wilczyca urodzona w niewoli i wychowana przez Teresę Martino, została wypuszczona na wolność. Historie Crisler i Martino ukazują czas, w którym w Stanach Zjednoczonych nienawiść do wilków ustępowała publicznej ich akceptacji oraz podjęto pierwsze próby reintrodukcji tego gatunku po uprzednim niemal doszczętnym wytępieniu wilków na terenie USA.

W artykule idea ogrodu zoologicznego została odczytana w kontekście Foucaultowskiej koncepcji uprzestrzennienia dyskursu. Inspiracją do refleksji stała się książka Larsa Bergego Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo. Autorka tekstu odnosi się do historii ogrodów zoologicznych, starając się osadzić tę placówkę na tle historii idei, zwłaszcza dziewiętnastowiecznych konceptów ekonomizacji, scjentyzmu, kolekcjonowania i taksonomii. W dalszej części rozważań sytuuje ogród zoologiczny w kontekście praktyk wizualnych, zwłaszcza roli spojrzenia w dialektyce władzy/wiedzy. Pokazuje, że ogród zoologiczny, funkcjonując w odniesieniu do spojrzenia politycznego, hierarchizującego, zawsze pozostanie domeną tego, co kulturowe i antropocentryczne. Podejmuje również kwestie postrzegania ogrodów zoologicznych w dobie antropocenu jako nowoczesnych arek Noego i etycznego wymiaru „socjalizacji” zwierząt.

Celem opracowania jest omówienie wybranych aspektów agresji i przemocy ludzi wobec zwierząt. W artykule przedstawiono definicje agresji i przemocy, opisano te zjawiska oraz przytoczono wyniki wybranych badań empirycznych (dotyczących cech społeczno-demograficznych sprawców przemocy wobec zwierząt, występujących u nich najczęściej zaburzeń osobowości, zachowań przestępczych, podejmowanych wobec sprawców przemocy wobec zwierząt działań prawnych, a w wypadku dzieci i młodzieży stosujących przemoc wobec zwierząt przyczyn i korelatów zjawiska, tła motywacyjnego oraz skutków). Poddano analizie czynniki najczęściej korelujące z agresją i przemocą o charakterze osobowościowym (między innymi agresywność, lęk, samokontrolę, empatię) i sytuacyjno-społecznym (między innymi frustrację, relatywną deprywację, społeczne uczenie się) oraz psychopatię i antyspołeczne zaburzenie osobowości.

W powszechnej opinii wciąż jeszcze utrzymuje się przekonanie, że tylko ludzie chorują psychicznie i że to wyróżnia nas spośród innych gatunków zwierząt. Zainteresowanie przedstawicieli nauk humanistycznych zaburzeniami psychicznymi zwierząt w XXI wieku można rozpatrywać w perspektywie posthumanizmu i animal turn, jest to bowiem przekraczanie jeszcze jednej granicy tego, co „ludzkie” i „nie-ludzkie”. W artykule omówiono najczęstsze zaburzenia psychiczne diagnozowane u zwierząt towarzyszących i zniewolonych, podano przykłady nieetycznych eksperymentów z dziedziny psychologii dokonanych na zwierzętach oraz krótko zaprezentowano fenomen uzależnień i samobójstw zwierząt. We wnioskach podkreślono, że choć w badaniu zaburzeń psychicznych nie-ludzkich zwierząt można i powinno się czynić analogie do zaburzeń występujących u ludzi, to celem nadrzędnym takich badań powinno być zgłębienie wiedzy o psychice nie-ludzkich zwierząt.

W artykule badane są reprezentacje weganizmu w kontekście dyskusji na temat sposobów zapobiegania degradacji środowiska naturalnego. Jednocześnie stawiana jest teza o instrumentalizacji weganizmu przez dyskurs antropocenu, która z kolei prowadzi do marginalizowania kwestii zwierzęcego cierpienia. Na przykładzie omówienia wybranych aspektów książki Donaty Marfiak i Jerzego Reya Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt, czyli o tym, jak dzieci ratują świat pokazano, że jedną z przestrzeni, w której związek pomiędzy weganizmem, dobrostanem zwierząt i troską o środowisko wybrzmiewa w sposób podkreślający współzależność i wspólnotowość żyjących organizmów, jest wegańska literatura dziecięca.

W artykule poruszającym problem różnych obliczy komunikacji wyeksponowano biologiczne i semiotyczne wymiary zjawisk komunikacyjnych. Za cel obrano, między innymi, biosemiotyczną reinterpretację kilku kluczowych terminów klasycznej teorii informacji i komunikacji, w szczególności relacji między komunikacją komplikacji i komplikacją komunikacji, jakie obserwuje się w odmiennych sposobach porozumiewania się ludzi i (innych) zwierząt. Sformułowano tezę, zgodnie z którą zdolności i umiejętności biokomunikacyjne zwierząt ludzkich i nie-ludzkich dzieli dystans zarazem ilościowy i jakościowy. Celem artykułu jest odsłonięcie biologicznych podstaw semiotycznych zjawisk (w wymiarach: pragmatycznym, semantycznym, syntaktycznym i diakrytycznym). W związku z tym w pracy wiwisekcji zostają poddane wybrane strukturalne i funkcjonalne aspekty fenomenu biokomunikacji.

Celem artykułu jest analiza produkcji filmowej Stowarzyszenia Otwarte Klatki, działającego na rzecz praw zwierząt tak zwanych hodowlanych, i odpowiedź na pytanie o próbę wyjścia poza perspektywę antropocentryczną w materiałach audiowizualnych tworzonych przez organizację. Rozważania rozpoczyna nakreślenie tradycji filmu niefikcjonalnego o zwierzętach oraz zdanie sprawy z aktualnych poszukiwań perspektywy zoocentrycznej w kinie przez dokumentalistów i artystów sztuk wizualnych. Następnie analizowana jest produkcja filmowa Stowarzyszenia Otwarte Klatki. Filmy organizacji konfrontowane są z perspektywą wynikającą z wywiadów przeprowadzonych z jej członkami oraz z literaturą przedmiotu. Z analizy wynika, że aktywiści – choć kontestują pewien sektor nowoczesnej cywilizacji (związany z przemysłową hodowlą zwierząt) – zapożyczają się w obowiązującym paradygmacie technologiczno-kulturowym. Jego przejawem jest między innymi wykorzystywanie perspektywy antropocentrycznej i antropomorfizacji w filmach, które tworzy Stowarzyszenie Otwarte Klatki. Aktywiści przyjmują jednak taką postawę świadomie, kierują się przy tym filozofią efektywnego altruizmu.

Celem artykułu jest przedstawienie polskich i unijnych regulacji prawnych wprowadzonych w celu zwalczania afrykańskiego pomoru świń (ASF) oraz ocena efektywności zastosowania tych regulacji uwzględniająca także aspekty etyczne i celowościowe. Przedstawiono czynniki prowadzące do utraty kontroli nad rozprzestrzenianiem się choroby, w tym przekrojowo omówiono normy prawne dotyczące uboju trzody chlewnej, zasad bioasekuracji, odstrzałów sanitarnych i polowań (zaprezentowano przykłady nieprzestrzegania norm i skutki takich zachowań). Poruszono też kwestię zaniedbań w nadzorze weterynaryjnym. Wykazano, że decyzje dotyczące prewencyjnego uboju, wydawane w ramach mającego oparcie w obecnie obowiązujących przepisach szerokiego uznania administracyjnego, mają poważne konsekwencje natury etycznej, jak również powodują nieproporcjonalne straty ekonomiczne dla gospodarstw rolnych.

Peter Singer jest jednym z najbardziej wpływowych żyjących filozofów. Od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku jego rozważania etyczne związane z relacjami człowieka z innymi czującymi zwierzętami stanowią niezwykle istotny punkt odniesienia dyskusji, nie tylko akademickich. W ciągu dziesięcioleci aktywności filozofa zmieniły się jednak warunki społeczne i status niektórych praktyk, choćby weganizmu, któremu z pozoru jest poświęcona książka Singera Why Vegan? Eating Ethically. Filozof w żadnej z dotychczasowych publikacji nie analizował w sposób pogłębiony i wyczerpujący teorii i praktyki weganizmu. Tym większe były oczekiwania wobec Why Vegan? Niestety, analiza tej publikacji odsłania jej niedociągnięcia i braki.