Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurysdykcja krajowa w sprawie roszczeń deliktowych z tytułu afery dieselgate w świetle dotychczasowego orzecznictwa TSUE: uwagi na tle wyroku TSUE w sprawie C-343/19 VKI v. Volkswagen oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia12 maja2022 r., IICSKP1506/22

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 139-182

The article discusses the judgment of the Court of Justice of the European Union (CJEU) in case C-342/19 VKI v. VW and the decision of the Polish Supreme Court of 12 May 2022, both connected with the infamous “dieselgate”. The cases concerned claims of the owners of Volkswagen cars equipped with the “defeat devices” that manipulated the emissions tests. The question decided by both courts was whether claimants may enforce their tort claims for damages against the manufacturer in the Member States where the cars where acquired. CJEU found that they do and the Polish Supreme Court followed suit. The article analyses both cases against the background of existing case law of the European Court under Article 7(2) of the Brussels I Regulation. According to the well-established case law of the Court, the place of harmful event is to be understood both as the place where the event leading to damage is located, as well as the place where the damage occurred. Regarding the place of damage, the author takes the view that it occurs not in the state where the car is acquired – as found by CJEU - but where it is registered and used. This in itself should not, however, suffice to establish the jurisdiction of the court at the place of damage. In each case (and not only when the damage is purely financial) the court must confirm under the individual circumstances of the case that this place is suitable as the forum for resolving the dispute. Among these circumstances the most important is that of the foreseeability for the defendant that because of his or her actions he or she can be sued at the given forum. This possibility to foresee should be established on the basis of defendant’s actions undertaken in the forum. In cases where a defective product is the source of liability (such as in VKI v. VW) these are in particular: marketing products in that state or directing advertising activities thereto. The paper also compares European solutions with those adopted in US. The author argues that the CJEU should more bold in looking into an American standard that requires “some act by which the defendant purposefully avails itself of the privilege of conducting activities within the forum State, thus invoking the benefits and protections of its laws” and thus protect the defendant from being sued in a place of damage that is loosely connected with the case.

2023-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Obecne orzecznictwo sądów polskich w kwestii stosowania wyłączenia „klauzuli porządku publicznego” (ordre public) w przypadku transkrypcji (rejestracji) zagranicznego aktu urodzenia w polskim rejestrze stanu cywilnego

Aleksandra Wasielewicz

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 163-195

This article is an overview of the recent Polish case law on the application of the ordre public exeption in case of transcription of foreign birth certificates in Poland. In recent times, the ordre public exception was applied to prevent the transcription of birth certificates that indicate same-sex couples as parents of a child and birth certificates of children born by surrogacy. Simultaneously, it was commonly assumed that the transcription is obligatory in order to obtain Polish identity documents. For that reason, the refusal of transcription meant in fact i.a. the inability to obtain Polish identity documents. It caused not only practical complications in everyday life but it was also a serious breach of rights.
This article outlines the evolution of the transcription case law in Poland. Initially, the administrative authorities and the courts had been refusing the transcription due to its inconsistency with fundamental principles of the legal order. Subsequently, however, transcription was found admissible on the basis of the principle of the best interests of the child. Due to the divergence in the case law, the issue of transcription was the subject of the resolution of seven judges of the Supreme Administrative Court of 2 December 2019 (ref. no. II OPS 1/19). The resolution states that the transcription is contrary to the fundamental principles of the legal order. However, the resolution also underlines that the fact that a child is a Polish citizen may be confirmed solely by a foreign birth certificate so there is no need for transcription in order to obtain Polish identity documents.

2021-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przesłanki odpowiedzialności na gruncie Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG). Uwagi na tle wyroku Sądu Arbitrażowego w Sztokholmie z dnia 19 października 2010 r., sprawa IUGAS v. Naftogaz, SCC, Case no. V007/2008

Uladzimir Atreshchankau

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 147-181

Niniejsza glosa omawia wyrok Sądu Arbitrażowego w Sztokholmie w sprawie SCC Case No. V007/2008 Italia Ukraina Gas S.P.A v. National Joint-Stock Company "Naftogaz of Ukraine". Sprawa dotyczy dwóch spółek IUGAS oraz NAFTOGAZ, które zawarły umowę na dostawę gazu, w której NAFTOGAZ zobowiązał się do dostarczenia do 13 milionów metrów sześciennych w ciągu 10 lat. Umowa ta nie została jednak nigdy zrealizowana. W rezultacie IUGAS wniósł pozew przeciwko Naftogaz, domagając się zobowiązania NAFTOGAZu do dostarczenia gazu oraz zapłaty kar umownych i odszkodowania wynikającego z niewywiązania się przez NAFTOGAZ ze swoich zobowiązań. Strony wniosły również o bifurkację postępowania. Przedmiotem niniejszej glosy jest wyrok arbitrażowy z dnia 19 października 2010 r. W ramach niniejszego artykułu autor dokonał analizy aktualnego orzecznictwa dotyczącego CISG oraz poglądów doktryny. Wyciągnięto następujące wnioski: 1. Gaz jest towarem w rozumieniu CISG. 2. Strona musi spełnić łącznie sześć warunków dla możliwości zwolnienia się z odpowiedzialności odszkodowawczej, przy czym NAFTOGAZ nie spełnił warunku przezwyciężenia przeszkody. 3. CISG przewiduje mechanizmy zwalniające stronę z odpowiedzialności za niewykonanie umowy, ale NAFTOGAZ nie spełnił warunków zwolnienia z odpowiedzialności za niewykonanie umowy. 4. Kary umowne wchodzą w zakres reżimu odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 74 CISG. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie ważności wniosków i decyzji podjętych przez Sąd Arbitrażowy w Sztokholmie.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

The arbitrability of disputes concerning personal rights

Grzegorz Żmij

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 87-98

The notion of arbitrability, which has not been defined in international treaties and has been given various meanings in international literature covers the question whether the subject-matter of the dispute submitted to arbitration is one that can be resolved by arbitration. In Polish literature, arbitrability is defined in a similar manner, as a feature of the dispute (case) that makes it capable of being resolved by the arbitration tribunal, i.e. it falls under the jurisdiction of the arbitration tribunal as a consequence of concluding an arbitration agreement. Despite certain doubts concerning specific issues, the division of subjective rights into economic and non-economic rights is widely adopted in the Polish doctrine and it covers two categories of rights: personality rights, i.e. rights protecting personal interests, as far as immaterial rights protecting the right holder’s personal interests, and non-economic family rights. The relative nature of arbitration always causes trouble when the case may concern rights of a third party. Traditionally, most disputes resolved through arbitration are cases of a contractual nature. As a result of the ‘commercialisation of personal goods’, it is nowadays also possible that the contractual dispute may concern the infringement of these goods. An example of this can be found from the provision of Article 4.7.2 sec. 2 of the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts, which gives the aggrieved party in a case of non-performance of the contract, the right to damages covering non-pecuniary harm, which includes, for instance, physical suffering or emotional distress. In spite of the fact that the tendency to cover immaterial harm within the frame of contractual liability has spread since the first edition of the UNIDROIT Principles 1994), including in European private law, most cases concerning an infringement of a personal right are still tortious by nature. The solution taken by Polish lawmaker in Article 1157 KPC concerning arbitrability of disputes is rather unnecessarily complicated. The ostensibly unambiguous wording of that article does not suffice the requirement of legal certainty.

2018-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurisdiction and applicable law to non — contractual obligations arising out of restriction of competition. A case of the pharmaceutical sector

Monika Wałachowska

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 7-27

In this Article the Author has analysed the most important issues arising from the interaction between intellectual property law, competition law and the right to redress, taking into account the cross-border character of the discussed matters. The cases of restraints of competition, having frequently a multinational character raise doubts as to both jurisdiction and applicable law. I believe that the EU’s legal act in this area are not well agreed. Perhaps after introducing the Directive no. 2014/104 the provisions of both Brussels I-bis and Rome II should be reconsidered, taking into account the specific character of delicts in the field of competition law. On one hand the wording of art. 6(3) of Rome II somewhat reconciles the interests of both EU-cases and non-EU cases, but the risk of applying the mosaic principle in the discussed cases seems inevitable. Perhaps for these matters the choice of law should be considered. For example the parties could have the possibility to choose the law of one of the affected markets (both of an EU-country or non-EU country, since art. 3 Rome II provides for an universal character of the regulation). When in comes to jurisdiction it is left to the courts to interpret the notion of both place of act and place of its consequences, which seems to be a propersolution. In this way we can apply a case-by-case method.

2018-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odmowa uznania w Polsce rozwodu talaq na tle prawnoporównawczym

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 7-37

The article deals with the recognition of talaq divorces (repudiation) in Poland and discusses reasons to oppose thereto. There are no doubts that repudiation of a wife, as known in Islamic legal systems, is contrary to fundamental principles of the Polish legal system. First, talaqs are discriminatory since they are available only for the men. The equality of spouses is thus violated. Second, the principle of the stability of marriage is infringed, given that repudiation does not often require to satisfy any conditions or requirements (other than repeating three times the word talaq). The author argues, however, that despite being in clear violation of the Polish public policy, talaq divorces should sometimes be recognized. In each and every case, the court must assess the individual circumstances of the case at hand. In particular, the recognition might be justified if the links of the case with the forum are weak. Likewise, if considerable time has passed since the divorce and the spouses to the repudiated marriage started new lives (especially entered new marriages), might the court refrain from enforcing Polish public policy. The court should also investigate the details of the talaq in question, because the
laws and practice of the various Muslim countries differ considerably. Not all talaqs are of the same kind. It is relevant to what extent the given talaq was unilateral or whether the woman has somehow consented to divorce and the degree of financial protection offered to the repudiated spouse. The involvement of the public authority which ensures that due process is observed and women’s rights are protected, might also justify recognition of the talaq divorce.

2020-12-10



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Metoda unilateralna w prawie prywatnym międzynarodowym. Uwagi na marginesie orzeczenia TSUE w sprawie C-135/15 Republika Grecji przeciwko Grigoriosowi Nikiforidisowi

Maria-Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2021 | Abstrakt | s. 125-149

The article confronts the unilateral and multilateral methods in private international law. The author first identifies the basic differences between the two. She then moves to describe the instruments and concepts resulting from the unilateral method: the theories of the Statutists in the period between 12th to 19th centuries, the solutions offered by the so called new American school, the method of recognition of private situations crystallized in a foreign legal system,  the rules governing the spatial scope of the EU provisions, including the regulations and the directives, and finally the paradigm of the overriding mandatory rules.

The second part of the paper provides a comment to the Nikiforidis case. The author makes a number of critical remarks with respect to the restrictive and rigid interpretation of Article 9(3) adopted by the CJEU. The argument is made that the more flexible and functional approach proposed by the Attorney General Maciej Szpunar in his Opinion should be preferred. Finally, the author makes her own proposition regarding the Nikiforidis case. She advocates a unilateral methodology that rejects the distinction between the overriding mandatory rules of the legis fori, legis causae and these of a third country.

2021-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Spadek po Emilii: studium przypadku z zakresu międzynarodowego prawa spadkowego i przepływu dokumentów w Unii Europejskiej

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 12-06-2022 | Abstrakt | s. 173-202

The presented case study builds upon a fictious factual scenario involving transnational succession. It tells a story of Emilia — a national of a Member State who emigrates to another Member State, establishes a successful business and marries a national of that other State — also a women. She dies during COVID-19 pandemic and leaves an estate comprising immovables and other assets located in a number of states.
The case study touches upon various legal questions arising under Regulation 650/2012, Regulation 2016/1191, and the Hague Apostille Convention. It invites the trainers and students to consider concepts such as the place of habitual residence of the deceased, the European Succession Certificate and the national instruments certifying the inheritance, as well as the will and the donatio mortis causa. It asks questions relating to the formalities that are necessarily to complete a transnational succession. Notably, it lays out a problem whether a succession in a same-sex marriage — concluded validly in one Member State — should be accepted in another Member State that does not know such a concept in its domestic law.

2022-06-12



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dopuszczalność pozwania pracownika z państwa trzeciego przed sądem polskim na podstawie przepisów rozporządzenia nr 1215/2012 oraz kodeksu postępowania cywilnego

Andrzej Torbus

Język: PL | Data publikacji: 02-06-2022 | Abstrakt | s. 31-56

The EU Regulation 1215/2012, as well as the Polish civil procedural law regarding individual employment relationships are employee-interest oriented. The employee’s domicile is a specific form of privilege on the level of the national jurisdiction regulations establishing international competence of national courts. The domicile provides effective protection for the employee in case of a potential dispute with an employer,
who initiates the proceedings. Unfortunately, neither the Regulation 1215/2012 nor the Polish civil procedural law provides for equivalent protection for a third state employee (an employee from outside the EU) compared to an employee domiciled in Poland. The paper argues that despite a one-sided regulation, suing a third state employee before a Polish court is in principle impermissible. When applying the objective criterion to determine whether there is a national jurisdiction to hear the case, the court should
consider the need to protect the employee and his or her legitimate interests. The author posits that the employee’s interest constitutes a legal basis for assessing whether in the proceedings before a Polish court — as forum conveniens — it is possible to safeguard the rights of a weaker party of a particular legal relationship. If a choice of court agreement was concluded, suing a third state employee before a Polish court will not be possible. This is because the prorogation agreement is subject to Article 23 of the Regulation 1215/2012. This provision requires that for the prorogation of jurisdiction to be effective, the employee, as party to an agreement, must be domiciled in one of the Member States.

2022-06-02



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przekształcenia (zmiana formy prawnej) spółek w prawie prywatnym międzynarodowym — zagadnienia wybrane

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 21-06-2022 | Abstrakt | s. 57-78

This paper delas with the selected issues of cross-border conversions of companies in private international law. Conversion is one of the forms of transformations of companies. The basic form of cross-border transformations mostly used by companies are mergers. However, as evidenced in particular by the judgment of the Court of Justice in the case of Polbud, also the change of the legal form is an institution of interest and present in the practice of cross-border activities of companies. In the foreground are the conflict of laws issues arising under private international law, in particular the question of the law applicable to the cross-border change of the company’s legal form. In order to answer this question, a definition of a conversion under the private international law has been provided. A cross-border conversion of a company must be distinguished from a cross-border transfer of the seat of the company as a connecting factor, as they are two completely different operations governed by different conflict-of-law rules of private international law. In the case of Polbud, there are serious doubts as to whether there was a cross-border conversion or cross-border transfer of the company’s seat. The law applicable to cross-border conversions is determined on the basis of the principle of combination or unification of the personal statutes of the state of the exit form and the state of the intended form of the company. Under this principle, however, the application of both legal systems is problematic. Useful guidelines are provided by the model expressed in art. 86c in connection with art. 86q of the directive on certain aspects of company law. The scope of application of the law applicable to cross-border conversions is determined by both leges societatis in question. Cross-border conversion operations also arise qualification problems related to issues such as the protection of creditors, minority shareholders and employees. The harmonized substantive provisions of the directive on certain aspects of company law make it easier to carry out cross-border conversions in the European dimension. The existence of such harmonized norms removes the barriers resulting from the applicable substantive law based on various principles and rules and makes the conflict-of-law issues then practically of secondary importance.

2022-06-21



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Sprawy spadkowe w umowie polsko-ukraińskiej z 1993 r.

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 14-12-2022 | Abstrakt | s. 133-161

The article is dedicated to the matters of succession in the Agreement of 1993 on Legal Aid concluded between Poland and Ukraine. The author touches upon a number of issues. First, he discusses the role of the “general compatibility clause” provided for in Article 97 of the 1993 Agreement. He concludes that the clause does not produce effects with regard to the Regulation (EU) No 650/2012. Under the “general compatibility clause”, in all situations where the 1993 Agreement does not provide for a rule being the equivalent of the rules laid down in the Hague Convention of 1961 determining the law applicable to the form of a testamentary disposition, in Poland, in relations between Poland and Ukraine, the law applicable to the form of a testament is to be determined pursuant to the provisions of the Hague Convention of 1961.
Second, the author discusses the conflict-of-laws rules set out in the Agreement which designate, as the applicable law, either Polish or Ukrainian law. He contends that where the deceased is a Polish and Ukrainian national, in order to determine which of those nationalities have to be taken into account for the purposes of Article 37 (1) of the 1993 Agreement, the criterion of the most effective (more closely connected) nationality should be relied on. However, the situations that involve a deceased of Polish or Ukrainian nationality, who is also a third-State national, do not fall within the scope of the 1993 Agreement. The application of the 1993 Agreement is, on the other hand, not barred by the fact that an immovable property in a third State forms part of the estate. Jurisdiction and the law applicable to the succession of such immovable property must be determined, both in Poland and in Ukraine, pursuant to their general conflict-of-laws regulations on matters of succession. The author explains also that the drafters of the 1993 Agreement (in Articles 37 (1) and (2)) ruled out the principle of unity of succession in favour of the principle of scission, employing the connecting factors of nationality and of location of the immovable property. This results in numerous complications in the determination of the applicable law and in its application. However, the law applicable to succession determined on the basis of Article 37 (1) and (2) of the 1993 Agreement of 1993 governs the succession as a whole, with the exception of issues covered by other rules provided for in that agreement (for example, Article 39) and of the issues that do not fall within its scope of the 1993 Agreement. Although Article 39 (1) of the 1993 Agreement expressly mentions only consequences of defective consent, there is no doubt that the said rule also covers the legal requirements for effective declaration of consent.
Third, the author addresses the function of Article 38 of the 1993 Agreement, which is a substantive law provision on the estate without a claimant. This provision enjoys priority over Article 33 of the Regulation No 650/2012. Article 38 solely determines the State (Poland or Ukraine) acquiring the estate without a claimant. The concerned State enjoys the competence to designate the entity that will become the subject of rights and obligations forming part of the estate without a claimant.
Finally, the author comments on the pending case resulting from the preliminary question posed by the Opole District Court (Sąd Okręgowy, case no II Czz. 438/21). The Opole Court requested from the European Court a ruling on whether a Ukrainian national residing in Poland may, under Article 22 of the Regulation No 650/2012, choose Ukrainian law. The author suggests, that — although not without a doubt — it is tempting to answer this question in the affirmative. The argument here is that the freedom to choose the applicable law in matters of succession falls entirely outside the ambit of the 1993 Agreement and so the Agreement does not preclude the choice.

2022-12-14



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kwalifikacja w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej. Od kwalifikacji autonomicznej ku… kwalifikacji według kolizyjnej legis fori?

Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 107-122

The terms ‘characterization’ (‘classification’) and ‘exercise of characterization’ refer in particular to the efforts made to determine which conflict of law rule — and in the sense presented in this paper, also rule on jurisdiction — which is part of the law of the forum State, should be applied to the circumstances of a particular case.

In relation to the norms of private international law of the European Union, the triumph of an autonomous characterization at first sight seems undeniable. The term autonomous characterization (in principle — ‘autonomous interpretation’, the case law usually does not distinguish between exercise of characterization and exercise of interpretation) has been referred to over the last fifty years in order to describe the vast majority of operations of interpretation undertaken in relation to the norms of EU private international law.

The contemporary concept of characterization in private law of the European Union, although consistently referred to as ‘autonomous’, does not fully meet the criteria thereof. The papers argues that while the starting point was the autonomous characterization in its pure form (stage one), over time it partially gave way to the place of characterization according to the EU law-oriented legis fori (stage two), and finally it was enriched with new elements which gave it the form of a specific functional characterization (stage three). It is not so much about the consistency of the results of the exercises of characterization with the universal understanding of certain concepts. Exercises of characterization are carried out through the prism of their effects, so as to ensure the effectiveness of the norms of EU law (effet utile) other than rules on conflict of laws and on jurisdiction.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zasada najściślejszego związku jako reguła kierunkowa prawa prywatnego międzynarodowego

Marcin Czepelak

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 81-97

Niniejszy artykuł omawia najściślejszy związek jako relację przypominającą funkcję w matematyce. Po pierwsze, jest to relacja między kwestią prawną a prawem właściwym dla tej kwestii. Po drugie, najściślejszy związek determinuje również sposób definiowania kwestii prawnych. Oznacza to, że najściślejszy związek stanowi relację między stanem faktycznym sprawy a wynikającymi z niego kwestiami prawnymi. Po trzecie, na podstawie najściślejszego związku określane są również odpowiednie przepisy prawa właściwego. W związku z tym sprawa powinna być rozstrzygana na podstawie tych norm prawa właściwego, które swoim zakresem zastosowania obejmują stan faktyczny tej sprawy, niezależnie od kwalifikacji przyjętej przez prawo właściwe. W ten sposób zastosowanie znajdą normy, które wykazują najściślejszy związek ze sprawą. Krótko mówiąc, najściślejszy związek łączy elementy faktyczne i prawne. Kolejnym problemem omawianym w tym artykule jest próba opisu najściślejszego związku. Dokonano tego poprzez analizę wzajemnego oddziaływania czterech fundamentalnych zasad prawa prywatnego międzynarodowego: najściślejszego związku, przewidywalności, autonomii woli stron oraz ochrony strony słabszej. Wykazano, że najściślejszy związek jest zawsze punktem wyjścia, jednak zazwyczaj nie jest ostatecznym celem prawa prywatnego międzynarodowego.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Odrzucenie spadku w świetle wyroku TSUE z 2 czerwca 2022 r. (C-617/20)

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 16-06-2022 | Abstrakt | s. 139-172

The jurisdiction provided for in Article 13 of Regulation 650/2012 is ancillary to the jurisdiction regulated in Articles 4—11 of the Regulation. It covers only the declarations described in this provision. Their content is determined by the law applicable to succession. Jurisdiction under Article 13, on the other hand, does not cover the consequences of the silence of a candidate for an heir. The effects of the waiver of the succession are assessed according to the provisions of the law applicable to succession even if the waiver occurred within the jurisdiction of Article 13 of the Regulation. In the case before the CJEU, the Bremen court of succession held that since it had not been served with the original document containing the waiver of the succession with an official translation into German within the deadline set by the law application to succession (Section 1944(3) BGB), there had been no effective waiver of the succession. Responding to the preliminary questions of the German court of second instance, the CJEU correctly stated that in the case of waiver of the succession in the state, in which the waiving heir has his or her habitual residence, it is sufficient to comply with the form requirements provided for by the law of the state in which that declaration is made, without a necessity to comply with the requirements of the lex successionis. On the basis of legis processualis, the German court of succession could have requested that translation into German of the documents drawn up in Dutch is submitted. On the same basis, it could also have demanded the submission of the originals of the above documents. However, it incorrectly held that these acts must be completed within the time limit for waiver of succession provided for in the legis successionis. It is also clear that the failure of the heir waiving the succession to comply with the instruction contained in the last sentence of recital 32 of the Regulation (paragraph 74) regarding the obligation to give notice of waiver, does not render the waiver invalid. It seems desirable in future, however, to explicitly include in the Regulation the obligation to notify the court of succession of the waiver, in the country of habitual residence of the waiving heir.

2022-06-16



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawna problematyka skuteczności przelewu wierzytelności wobec osób trzecich Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 9 października 2019 r. w sprawie BGL BNP Paribas SA c/a TeamBank AG Nürnberg (C‑548/18)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 223-236

The question of the law applicable to the third-party effects of assignments of claims is widely discussed in the doctrinal debates. In common opinion, the existing European conflict-of-laws regulations do not provide for a rule governing this issue. In the case BGL BNP Paribas SA v. TeamBank AG Nürnberg (C‑548/18), the Court of Justice of the European Union confirmed this gape of the Rome I Regulation.
The gloss presents the justification of the European Union Court’s judgment, the reasons for the lack of the uniform conflict-of-laws regulation, and the consequences of this state. It also analyses briefly the European Commission’s proposal for the EU Regulation concerning the law applicable to the third-party effects of assignments of claims (COM(2018) 96 final), as a response to this situation. Finally, it examines the appropriate conflict-of-laws rules for proprietary effects of assignments of claims (the law of the assignor’s habitual residence and the law of the assigned claim).

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowe rumuńskie prawo prywatne międzynarodowe

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 117-139

Nowy zestaw rumuńskich przepisów kolizyjnych wszedł w życie 1 października 2011 r. i został włączony do nowego Kodeksu cywilnego. Przepisy, o których mowa, znajdują się w Księdze VII Kodeksu. Wśród nich szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy dotyczące następujących kwestii: 1) w ramach ogólnej hierarchii częściowej źródeł prawa prywatnego międzynarodowego, kwalifikacji, odesłania, interpretacji i stosowania prawa obcego, polityki publicznej, korekty stosowalności prawa ze względu na ściślejszy związek rozpatrywanej sprawy z prawem innym niż prawo właściwe na mocy przepisów ustawy, przepisów bezwzględnie obowiązujących, ustalenia prawa, które powinno być traktowane jako prawo krajowe w przypadku obywatelstwa wielokrotnego oraz w przypadku osób bezpaństwowych i uchodźców; 2) w zakresie szczególnej ochrony częściowej małoletniego i ochrony osoby dojrzałej, przyrzeczenia zawarcia małżeństwa, stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami, rozwiązania małżeństwa, ustalenia pochodzenia dziecka, przysposobienia, prawa własności i posiadania, prawa spadkowego, zobowiązań umownych, aktów prawnych, zobowiązań pozaumownych, zobowiązań alimentacyjnych, a także powiernictwa; przy czym porównanie tych regulacji z regulacjami ustawy 105/1992 (dotychczas regulującej kwestie prawa prywatnego międzynarodowego) pozwala zauważyć, że: 1) w odniesieniu do niektórych kwestii powtórzono dotychczas obowiązujące rozwiązania, 2) znaczna liczba poprzednich dyspozycji została jednak zmodyfikowana, podczas gdy 3) niektóre zestawy norm wprowadzone w ramach nowej regulacji kwestii kolizyjnych stanowią absolutną nowość w rumuńskim prawie prywatnym międzynarodowym, nie mając odpowiednika w poprzednich przepisach.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Child Abduction and Cross-Border Child Protection in Times of Russian-Ukrainian War: Challenges and Comments on the Case-Law

Yuliya Chernyak

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 183-205

Unfortunately, Ukrainian children and their parents are faced with a lot of serious challenges to their rights and the situation as a result of Russian-Ukrainian war. Taking into account these challenges, the author focuses on the rules of two Hague Children’s Conventions: Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction and Convention of 19 October 1996 on Jurisdiction, Applicable Law, Recognition, Enforcement and Co-operation in Respect of Parental Responsibility and Measures for the Protection of Children. One of the aims of the article is to compare court decisions, delivered in child abduction cases by Ukrainian courts and courts of the foreign states after February 24, 2022, in order to answer the question about the influence of issues of the security situation in Ukraine on the application of Article 13 (1) (b) of the 1980 Hague Convention. Attention is also paid to Article 21 of the 1980 Hague Convention and the institution of provisional measures of the 1996 Hague Convention that can be imposed in international child abduction cases, as alternative ways of (judicial) protection of the rights of parents-citizens of Ukraine who remained in Ukraine and lost contact with their children as a result of their removal abroad. The article also deals with specific issues of jurisdiction of the cases on determining the place of residence under the 1996 Hague Convention and peculiarities of the proceedings on establishing the fact of birth of a child on the temporarily occupied territories of Ukraine, over which Ukraine does not exercise effective control nowadays, particularly applying the rules of the Code of Civil Procedure of Ukraine and the Namibia exception. All of the abovementioned issues are analyzed, among others, on the basis of the Supreme Court Resolutions.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozdzielność majątkowa według prawa polskiego a orzeczenie zagraniczne w sprawie rodzinnej — glosa do wyroku SN z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 330/13

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 101-112

Zgodnie z głównymi tezami wynikającymi z uzasadnienia orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 330/13: 1. Rozdzielność majątkowa przewidziana w art. 54 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO) może wynikać z orzeczenia sądu zagranicznego, jeżeli orzeczenie to odpowiada orzeczeniu o separacji prawnej znanemu prawu polskiemu. 2. Postanowienie sądu francuskiego upoważniające małżonków do oddzielnego zamieszkania, wydane w ramach postępowania rozwodowego, nie może być zakwalifikowane jako odpowiednik orzeczenia o separacji prawnej znanego prawu polskiemu. Z obiema tezami należy się zgodzić. Jednakże pierwszą z nich trzeba uzupełnić stwierdzeniem, że skutek przewidziany w art. 54 § 1 KRO może być przypisany orzeczeniu zagranicznemu tylko wtedy, gdy prawem właściwym dla majątkowych skutków małżeństwa w chwili wydania takiego orzeczenia jest prawo polskie. Ponadto, wspomniany skutek może wystąpić jako konsekwencja orzeczenia zagranicznego tylko wtedy, gdy orzeczenie to jest uznane w Polsce. Aby sprawdzić, czy rozpatrywane w sprawie orzeczenie zagraniczne odpowiada polskiemu orzeczeniu o separacji prawnej, należy przeprowadzić ocenę równoważności (ekwiwalentności). W omawianej sprawie konieczne było przeprowadzenie takiej oceny w odniesieniu do francuskiego postanowienia upoważniającego małżonków do oddzielnego zamieszkania [l’ordonnance de résidence séparée]. Wobec braku wystarczającego podobieństwa między analizowanym postanowieniem a polskim orzeczeniem o separacji prawnej, przepis art. 54 § 1 KRO nie może mieć zastosowania do tego pierwszego. Dlatego, pomimo pewnych zastrzeżeń do uzasadnienia Sądu Najwyższego, należy zgodzić się z ostatecznym rozstrzygnięciem zapadłym w sprawie.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurysdykcja trybunałów arbitrażowych w sporach inwestycyjnych a kwestia rozszerzenia zgody na arbitraż państwa przyjmującego w wyniku zastosowania klauzuli największego uprzywilejowania

Filip Balcerzak , Stanisław Sołtysik

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 133-164

Artykuł koncentruje się na kwestii stosowania zasady najwyższego uprzywilejowania (MFN) do mechanizmów rozstrzygania sporów zawartych w umowach inwestycyjnych. Analiza została przeprowadzona w świetle dwóch niedawnych, sprzecznych orzeczeń wydanych w sprawach Hochtief v. Argentina i Daimler v. Argentina. Artykuł składa się z dwóch głównych części. Pierwsza zaczyna się od wyjaśnienia szczególnej natury umowy o arbitrażu obecnej w arbitrażu inwestycyjnym opartym na umowach międzynarodowych. Następnie opisuje traktowanie MFN na przykładzie artykułu 3 dwustronnego traktatu inwestycyjnego (BIT) między Argentyną a Niemcami, identyfikując jego podstawowe elementy. Następnie analiza przechodzi do kwestii stosowania klauzuli MFN do mechanizmów rozstrzygania sporów zawartych w BIT. Koncentruje się na orzeczeniach trybunałów arbitrażowych wydanych do tej pory, które rozważały tę kwestię. Następnie autorzy identyfikują, że obecność stron trzecich jest standardową cechą arbitrażu inwestycyjnego (ponieważ inwestorzy nie są stronami BIT-ów, które są zawierane między państwami). Niemniej jednak zastosowanie klauzul MFN do mechanizmów rozstrzygania sporów prowadzi do jeszcze bardziej zawiłej sytuacji — obecności „czwartych” stron w stosunku prawnym między państwami — stronami BIT (tj. inwestorów powołujących się na klauzulę MFN w podstawowym BIT, aby powołać się na mechanizm rozstrzygania sporów innego BIT). Druga część artykułu to studium przypadku. Zawiera analizę zastosowania klauzuli MFN do mechanizmów rozstrzygania sporów na przykładzie BIT Argentyna — Niemcy (na którym opierały się sprzeczne decyzje w sprawach Hochtief przeciwko Argentynie i Daimler przeciwko Argentynie). Skupia się na pytaniu, czy klauzulę MFN zawartą w art. 3 BIT Argentyna — Niemcy można powołać, aby uniknąć zastosowania wymogu osiemnastu miesięcy zawartego w art. 10 tego BIT. Ta część artykułu rozpoczyna się od rozróżnienia jurysdykcji i dopuszczalności oraz jego znaczenia w kontekście arbitrażu inwestycyjnego. Następnie przechodzi do analizy elementów klauzuli MFN w wybranym przykładzie: (i) traktowanie, (ii) na terytorium państwa przyjmującego, (iii) mniej korzystne, (iv) niż przyznawane inwestycjom lub inwestorom z państwa trzeciego, (v) w podobnych okolicznościach. Wniosek jest taki, że istnieją argumenty „za” i „przeciw” stosowaniu klauzuli MFN do mechanizmów rozstrzygania sporów. Biorąc pod uwagę różnorodność obecnie obowiązujących BIT-ów, ostateczna odpowiedź musi zawsze opierać się na brzmieniu poszczególnych postanowień obowiązującego BIT-u. Kluczową kwestią jest to, czy postanowienie obejście poprzez odwołanie się do klauzuli MFN jest warunkiem zgody państwa przyjmującego, a zatem elementem jurysdykcji trybunału, czy wymogiem proceduralnym, a zatem elementem dopuszczalności roszczenia. To, ponownie, zależy od brzmienia obowiązującego traktatu inwestycyjnego, a także od okoliczności konkretnego przypadku. W przypadku analizowanego artykułu 3 BIT Argentyna — Niemcy autorzy są zdania, że wymóg osiemnastu miesięcy jest częścią zgody państw na arbitraż. Jest to zatem element jurysdykcyjny, co oznacza, że na mocy tego konkretnego BIT nie można powoływać się na klauzulę KNU w celu uniknięcia zastosowania wymogu osiemnastu miesięcy.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Pozycja prawna notariusza w sprawach spadkowych o charakterze transgranicznym Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-658/17 WB

Kinga Konieczna

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 303-317

The commentary presents an analysis of a thesis presented by the Court of Justice of the European Union in Judgment of 23rd of May 2018. The question referred to the Court in case C-658/17 WB concerned legal definition of a ‚court’ and legal classification of the national deed of certification of succession under the provisions of Regulation
(EU) No 650/2012. The Judgment states that notary in Poland that draw up a deed of certificate of succession at the unanimous request of all the parties, does not constitute a ‚court’ within the meaning of that provision. Subsequently, a deed drawn up by such authority does not constitute a ‘decision’ within the meaning of that provision. The Judgment is particularly relevant since its impact extends to national certificates of succession issued by notaries in other countries, that are part of the Latin part notary system. In conclusion it is indicated, that the Judgment rendered by Tribunal, although highly rightful, relates to merely one of numerous issues concerning use of authentic documents in cross-border succession cases.

2020-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jak rozporządzenie Bruksela I bis rozstrzyga o jurysdykcji w sporach z międzynarodowej gwarancji ubezpieczeniowej, czyli o pojęciu sprawy ubezpieczeniowej

Dariusz Fuchs

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 97-135

The article presents the issue of the jurisdiction of a civil court in the light of the provisions of the EU Brussels I bis Regulation in relation to a matter in the field of insurance guarantee. This was presented against the background of qualification considerations of the insurance case and delimitation of the norms of the EU Brussels I bis Regulation in relation to disputes under the insurance contract from reinsurance disputes (in the strict sense and the so-called retrocession). At the same time, reasons were given for excluding social security from this scope. Because in practice (and in theoretical approaches) there are discrepancies as to the scope of the subject application of the standards in relation to individual insurance activities, one of the objectives of this study is to indicate that such nterpretation possibility which such a gap will remove, because it is even be harmful to the certainty of turnover, if it would appear in relation to such fundamental
concepts as jurisdiction in international insurance disputes and jurisdiction in domestic disputes. Consequently, basically based on an autonomous interpretation and in the alternative: lex fori the possibility of refusing to apply the standards of section 3 of EU Regulation No. 1215/2012 to disputes in the field of insurance guarantee. An appropriate analysis of national law was also carried out, indicating the need for coherence between EU and internal law standards in the area of qualifying disputes arising from the insurance guarantee.

2020-12-10



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dorozumiany wybór prawa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2003 r., II CKN 1077/00, niepubl.

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 153-173

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2003 r. (II CKN 1077/00) dotyczący dorozumianego wyboru prawa, stosunków majątkowych małżeńskich i substytucji. Sprawa dotyczyła umowy zlecenia zawartej między obywatelami polskim i włoskim, a Sąd Najwyższy uznał, że strony dokonały dorozumianego wyboru prawa polskiego. Autorzy artykułu krytycznie oceniają to stanowisko, wskazując na brak podstaw do przyjęcia dorozumianego wyboru prawa. Artykuł omawia również zagadnienie substytucji, czyli zastępowania instytucji prawa obcego instytucjami prawa krajowego, które w tym przypadku zostało uznane za niedopuszczalne. Autorzy podkreślają, że sądy powinny dążyć do ustalenia rzeczywistej woli stron w zakresie wyboru prawa, a nie opierać się na domniemaniach.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu prawa właściwego dla cywilnoprawnych roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia RODO (art. 82 RODO)

Monika Jagielska , Mariusz Jagielski

Język: PL | Data publikacji: 19-06-2021 | Abstrakt | s. 51-73

The main purpose of this study is to determine which conflict of law rules constitute the basis for the search for the law applicable to private-law compensation claims provided for in Article 82 of the GDPR, and whether it is possible to apply the Rome II Regulation on the law applicable to non-contractual obligations in this regard. The authors first set out the main features of the claim, with particular emphasis on those areas where discrepancies may arise at the level of national law. They then qualify the claim as a tortious one, which leads them to pose a question about the applicability of the Rome II Regulation in this case. Special attention is given to the relationship between privacy and personal data protection. The authors argue that these two spheres have become gradually separated from each other and finally, under GDPR, claims for damages for a breach of personal data protection being independent of claims for an infringement of personal rights. Consequently, they assume that the law applicable to a claim under Article 82 of the GDPR should be indicated on the basis of the Rome II Regulation, despite the doubts arising from the exclusion provided for in Article 1.2.g Rome II. If approach is accepted, it will have significant consequences for the harmonisation of the application of the GDPR in the EU Member States, and for achieving the harmonisation of decisions at the level of national law.

2021-06-19



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Sähköalojen ammattiliitto ry c/a Elektrobudowa Spółka Akcyjna (C‑396/13)

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 189-190

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Sähköalojen ammattiliitto ry c/a Elektrobudowa Spółka Akcyjna (C‑396/13)

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Klauzula porządku publicznego jako podstawa odmowy uznania lub wykonania orzeczenia sądu polubownego w polskim prawie arbitrażowym na tle prawnoporównawczym

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 61-114

Klauzula porządku publicznego (pol. porządek publiczny, ang. public policy) jest powszechnie uznawanym powodem, dla którego można odmówić uznania lub wykonania wyroku arbitrażowego. Wyjątek ten jest uznany w Konwencji Nowojorskiej i został również włączony do polskiego Prawa o arbitrażu z 2005 roku. Artykuł analizuje klauzulę porządku publicznego w międzynarodowym arbitrażu handlowym, tak jak jest ona rozumiana w doktrynie prawa i stosowana przez sądy na całym świecie. Sformułowano ogólny wniosek, że sądy w głównych jurysdykcjach niemal jednomyślnie wiernie stosują politykę sprzyjającą wykonaniu i rzadko odmawiają uznania wyroków arbitrażowych z powodu naruszenia porządku publicznego. Artykuł następnie analizuje klauzulę porządku publicznego w prawie polskim, ze szczególnym naciskiem na jej praktyczne zastosowanie przez sądy. Zgodnie z formułą ustaloną w polskim orzecznictwie, porządek publiczny jest naruszony, jeśli wyrok arbitrażowy narusza porządek publiczny jako taki, to znaczy główne zasady organizacji państwa lub zasady społeczno-gospodarcze panujące w Polsce, określone przede wszystkim w Konstytucji, lub podstawowe zasady różnych dziedzin prawa. Zauważa się, że pozornie polskie sądy wydają się ostrożnie korzystać z klauzuli porządku publicznego, uznając jej wyjątkowy i wąski charakter. Niemniej jednak, bliższe spojrzenie na niektóre orzeczenia pokazuje, że polscy sędziowie mają trudności w uchwyceniu rozbieżności między zakazem wychodzenia poza meritum sprawy (brakiem rewizji merytorycznej, fr. revision au fond) a dopuszczalnym zakresem kontroli podczas poszukiwania naruszeń porządku publicznego.

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla zobowiązań deliktowych wynikających z naruszenia zasad ochrony danych osobowych przyjętych w RODO

Marek Świerczyński

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 39-59

Disputes arising from international data breaches can be complex. Despite the introduction of new, unified EU regulation on the protection of personal data (GDPR), the European Union failed to amend the Rome II Regulation on the applicable law to non-contractual liability and to extend its scope to the infringements of privacy. GDPR only contains provisions on international civil procedure. However, there are no supplementing conflict-of-law rules. In order to determine the applicable law national courts have to apply divergent and dispersed national codifications of private international law. The aim of this study is to propose an optimal conflict-of-law model for determining the applicable law in case of infringement of the GDPR’s privacy regime.

2020-12-10



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kolizyjnoprawne aspekty małżeństw dzieci

Ewa Kamarad

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 77-107

In the Western culture there is a widespread belief that marriage should be contracted only by freely expressed will. Hence, marriages concluded at an early age are considered unacceptable. Entering into marriage by children has a negative impact on their education, physical and mental health, as well as their socioeconomic position. For this reason, such practices are incompatible with human rights. Therefore, European countries are trying to counteract them, which results in taking specific legislative actions. The intensification of these activities is particularly evident in the last decade, which is mainly caused by the increased migration to Europe from countries belonging to other cultural circles. Child marriages, being a phenomenon strongly embedded in culture, have become one of the areas where there are frictions between the majority, which in principle determines the shape of legal regulations, and minorities who, on the one hand, want to live in European countries, but also want to preserve the traditions that are cultivated in their countries of origin.

The changes in law considering child marriages are undertaken in realm of substantive law as well as conflict of laws rules. In the second case, the states introduce specific public policy clauses referring to child marriages. The paper aims at describing and evaluating those changes in law, especially from the point of view of private international law.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Highlights and Pitfalls of the EU Succession Regulation

Maksymilian Pazdan , Maciej Zachariasiewicz

Język: EN | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 125-187

The EU Succession Regulation constitutes a remarkable achievement of unification of conflict of law rules at the European level. It has importantly changed the landscape for all those interested in succession law, in particular, the notaries and the
estate planning practitioners. The present article takes up a number of selected issues that arise under the Regulation. The paper first identifies certain general difficulties that result either from the complex nature of the matters addressed or from a somewhat ambiguous wording of the rules adopted by the EU legislator. The attention is devoted to the exceptions to the principle of the unity of legis successionis, the dispositions upon death, and the intertemporal questions resulting from the change of the conflict of laws rules in the Member States which occurred on 17th August 2015 when the Regulation started to be applied. The paper then moves to some of the more specific issues arising under the Regulation. To that effect, it first looks at the Polish Act of 2018 governing the ”succession administration” of the enterprise, which forms part of the estate. The argument is made that the rules contained in the 2018 Act should be applied by virtue of Article 30 of the Succession Regulation because they constitute “special rules” in the meaning of this provision. Second, the notion of a “court” under Article 3(2) of the Regulation is discussed in light of the recent judgment of the CJEU in case C-658/17 WB, where the European Court found that a Polish notary issuing the deed of certification of succession is not a “court” for purposes of Article 3(2). The paper provides a critical account of the Court’s decision.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla skutków przelewu wierzytelności w stosunku do osób trzecich. Uwagi z perspektywy międzynarodowego prawa upadłościowego

Wojciech Klyta

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 47-75

The claims are rights in personam but the assignment of claims has a hybrid nature. Abolishing the “nomina ossibus inhaerent” rule has increased commercial significance of the assignment of claims. However, the contemporary legal situation
leaves parties with great legal uncertainty, as to the question under which circumstances does the cross — borders assignment is valid. A recent judgment of the CJEU of 9 October 2019 (C — 548/18) in case BGL BNP Paribas SA v. TeamBank AG Nürnberg has augmented this uncertainty. The Luxemburg Court ruled that: “Article 14 of the Regulation (EC) No 593/2008 of the European Parliament and of the Council of 17 June 2008 (‘Rome I’) must be interpreted as not designating, directly or by analogy, the applicable law concerning the third-party effects of the assignment of a claim in the event of multiple assignments of the claim by the same creditor to successive assignees”. In this situation, one would highly welcome an attempt to establish a new set of conflict of laws rules relating to the law applicable to third — parties effects of the assignment of claims. This attempt has recently been made by the European Commission in its Report “on the question of the effectiveness of an assignment or subrogation of a claim against third parties and the priority of the assigned or subrogated claim over the right of another person”, dated 29 September 2016. In the present article, the author reviews the most important propositions formulated in the conflicts’ doctrine through the “lens” of the international insolvency law. Multiply provisions of the Regulation (EU) 2015/848 of 20 May 2015 on insolvency proceedings (recast) — despite many judgments of the CJEU in this area — also lack certainty. Insolvency is a foreseeable risk, but without clear rules concerning the third parties’ effects of the assignment of claims, it may become unenforceable for the creditors of the assignor.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo kupującego do wstrzymania się z zapłatą ceny w razie dostarczenia towarów niezgodnych z umową na tle art. 46 ust. 2 i 3 Konwencji wiedeńskiej o międzynarodowej sprzedaży towarów

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 89-116

Artykuł analizuje prawo kupującego do wstrzymania się z zapłatą ceny w przypadku dostarczenia towarów niezgodnych z umową w kontekście Konwencji wiedeńskiej o międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG). Autor porównuje tę kwestię z regulacjami polskiego prawa cywilnego, wskazując na różnice i podobieństwa, zwłaszcza w zakresie charakteru prawnego uprawnień kupującego (kształtujące czy roszczeniowe). Szczegółowo omówiono przesłanki stosowania art. 46 ust. 2 i 3 CISG, dotyczące żądania dostawy zastępczej lub naprawy towaru. Zbadano także możliwość wywiedzenia prawa do wstrzymania zapłaty z innych przepisów Konwencji, w tym art. 58 ust. 3 (prawo zbadania towaru), art. 71 (przewidywane naruszenie umowy) oraz art. 80 (działanie wierzyciela powodujące niewykonanie umowy przez dłużnika). Artykuł konkluduje, że choć Konwencja wprost nie reguluje ogólnego prawa wstrzymania zapłaty za wadliwy towar, można je wywieść na podstawie analogii lub zasad ogólnych, takich jak zasada jednoczesności świadczeń, potwierdzona orzecznictwem, np. austriackiego Trybunału Najwyższego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Modern Changes in the Conflict-of-Laws Methodology: The Blending of the Savignian Multilateralism, the American Unilateralism, and the Recognition of Legal Relationships

Maria Anna Zachariasiewicz , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-07-2025 | Abstrakt | s. 39-108

Over the centuries, the preference for a conflict-of-laws methodology was subject to twists and turns. A number of methods coexisted and continue to compete today. First, the unilateralism involves determining the spatial scope of application of either the forum’s own law or foreign law. This is achieved through the use of one-sided choice-of-law rules or through the functional interpretation of specific substantive provisions. Second, the multilateralism assumes a neutral and territorial localization of the legal situation in question. It seeks to identify the legal system most closely connected to the matter, based on objective connecting factors. The third approach, which is sufficiently distinct from the first two to warrant separate analysis, boils down to recognition of legal events crystallized under foreign law. The article reviews some of the most important trends and developments in the conflict-of-laws, occurring during the second half of the XX century and the first decades of the XXI century, on both sides of the Atlantic Ocean. At the outset, it briefly introduces characteristics of the multilateral method as understood in Europe and the unilateralism, focusing on its American version. An attempt is made to show how the unilateral and multilateral methods are intertwined in the US conflicts of laws, with a particular attention devoted to the draft of the Restatement (Third) of the Conflict of Laws. The attention is then transferred back to Europe, putting an emphasis on the expressions of unilateralism, not only in their classic forms of the public policy exceptions and overriding mandatory rules, but also hybrid instruments which essentially constitute a mixture of the multilateral technique and a substantive-result-orientation. The article deals also with recognition as a conflicts method, focusing on the recent case law of the Court of Justice of the European Union, which effectively ignores the conflict-of-laws analysis, because it is guided by a different imperative, namely to safeguard the free movement within the Union. The article concludes with a suggestion that — although the methodological starting points and accents undoubtedly differ on either side of the Atlantic — a common feature of contemporary developments in conflict-of-laws theory, both in Europe and the United States, is the blend of unilateral and multilateral approaches to solving the conflict-of-law problems. A fundamental distinction between European and American approaches, however, lies in the European reluctance to replace the multilateral method with a unilateral one. The prevailing view in Europe remains that unilateral methodologies may be employed only in exceptional cases, serving as supplementary or corrective mechanisms within the broader framework of traditional conflict-of-laws system, and only in relation to specific institutions or techniques designed to address particular deficiencies. The article posits, nevertheless, that the role of these mechanisms has gained increasing prominence within the traditional framework of private international law. Moreover, it is essential to recognize that they reflect a unilateral methodology grounded in a conceptual premise fundamentally distinct from that of traditional conflict-of-law rules based on neutral connecting factors. Specifically, this alternative approach centers on delineating the spatial scope of application of a substantive rule — whether domestic or foreign — that asserts its relevance, without resorting to a multilateral determination of the applicable law governing the legal relationship in question. The article also attempts to show how the American Restatement (Second) and the current Draft of the Restatement (Third) represent hybrid constructs that blend the “revolutionary” doctrines of interest analysis with elements that remain rooted in traditional, multilateral choice-of-law rules. The authors argue in this context, that while there is no inherent contradiction in combining unilateral and multilateral methodologies within a single conflict-of-laws framework, this can satisfactory be done only if the distinct methodologies are kept separate and understood as having very different premises, with a clear defined role and hierarchy within the system. Both the existing and planned Restatements fail to achieve clarity in that regard, as often reminded by the American conflict scholars themselves.

2025-07-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ogólna charakterystyka zasad prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym

Błażej Kuźniacki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 91-107

Opis reguł prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym może być interesującą lekturą nie tylko dla naukowców, ale także dla zwykłych obywateli. Wynika to z faktu, że w Norwegii blisko 12% całej populacji stanowią cudzoziemcy. Imigranci mieszkający w Norwegii pochodzą z 216 krajów z całego świata. Warto zauważyć, że obywatele Polski stanowią największą grupę imigrantów mieszkających w Norwegii i liczą blisko 50 000 osób. Ze względu na tak duże zróżnicowanie etniczne w Norwegii istnieje duża potrzeba częstego stosowania przez norweskie sądy norm prawa prywatnego międzynarodowego. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi systemu prawa prywatnego międzynarodowego w Norwegii. Artykuł został napisany głównie w oparciu o literaturę norweską i orzecznictwo. Zasady prawne występujące w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym zostały opisane w sposób ogólny, bez wchodzenia w szczegółowe zagadnienia. Przede wszystkim artykuł ten zawiera opis norm prawnych w norweskim międzynarodowym prawie prywatnym, takich jak: prawo zobowiązań umownych i pozaumownych, prawo rodzinne, prawo spadkowe, prawo rzeczowe oraz prawo ubezpieczeń na życie. Omówiona została również problematyka stosowania przez Królestwo Norwegii norm prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej. Przedstawiono również znaczenie tworzenia norm norweskiego międzynarodowego prawa prywatnego przez norweskie orzecznictwo oraz relevantne w tym zakresie poglądy doktryny. Wynika to z faktu, że stosowanie pewnych przepisów prawnych wymaga wsparcia teoretycznego udzielanego przez doktrynę – na przykład w zakresie porządku publicznego (ordre public) – oraz wsparcia praktycznego poprzez tworzenie norm prawnych przez sądy. Jest to szczególnie potrzebne w tych częściach międzynarodowego prawa prywatnego, w których występują luki prawne, takie jak w zobowiązaniach umownych i pozaumownych.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

The Notion of “Court” under the Succession Regulation

Michael Wilderspin

Język: EN | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 45-56

The article concerns the notion of “court” in the Succession Regulation. This notion is used in the Brussels I and Brussels Ia Regulations, where it does not necessarily have the same scope. The author attempts to interpret the concept in the light of the recitals to the Succession Regulation (in particular Recital 20) and of the case law of the Court of Justice. The very general description of the concept contained in Article 3(2) of the Regulation might potentially embrace other authorities and legal professionals, where they exercise judicial functions by way of delegation of power from the court. In the author’s view, the European Court, especially in Oberle and WB v Notariusz Przemysława Bac correctly navigated its way through the Succession Regulation and ruled in a way which is both coherent as regards the operation of the Regulation and consistent with the intentions of the legislator. The above judgments are analysed also with regard to Poland’s omission to notify notaries as “courts” under Article 79 of the Succession Regulation. The European Court found that the criteria for determining whether an authority or a legal professional, in particular a notary public, constitutes a “court” are
determined by Article 3(2) and not by Article 79. Consequently, Poland’s omission to notify was not conclusive, but was in any event correct in substance. The author expresses the opinion that the judgment is accurate on this point.

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Application of the Succession Regulation by German courts — Selected Issues

Christian Kohler

Język: EN | Data publikacji: 29-06-2020 | Abstrakt | s. 27-43

The article discusses the impact of the EU Succession Regulation on the German system of private international law. The change came with some important differences introduced in the text of the Regulation as in comparison to previous German solutions (especially the use of the habitual residence as the main connecting factor instead of nationality), and, as a result of the number of decisions of the CJEU on the Regulation (in particular the Kubicka case).
The paper presents the most important, up-to-date German case-law relating to the EU Succession Regulation. It starts with the general remarks in that regard and continues to discuss judgments covering issues of jurisdiction, applicable law, and the European Certificate of Succession. Three conclusions are drawn therefrom. First, the cases show a general willingness of the courts to cope with the fundamental changes introduced by the Regulation. In particular, the concept of “habitual residence” is applied on the basis of an autonomous interpretation by reference to the case-law of the CJEU on Regulation Brussels IIa. Second, a number of decisions make apparent that the courts are sometimes slow to accept the consequences which flow from the changes brought about by the Regulation, and which oblige to re-consider the German practice in matters of international successions. That applies in particular to the issuing of the European Certificate of Succession. Third, German courts are generally ready to initiate cooperation with the CJEU by formulating preliminary questions (three questions posed by the end of 2019).

2020-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dochodzenie odszkodowań zasądzonych za szkody środowiskowe jako podstawa tzw. odpowiedzialności przebijającej w ramach grupy kapitałowej

Tomasz Tomczak

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 197-234

The present article, on the basis of the high-profile Chevron case, rethinks the principle of corporate veil within a corporate group. It tries to convince the reader that a plaintiff holding an environmental damages judgement should be able to enforce it against any company in the corporate group of defendant regardless of the fact that such company was not a defendant in the underlying action (the new test). To attain this goal, firstly, the basic notions as an “environmental damages judgement,” a “corporate group,” and “the corporate veil” are explained. The article then elaborates on the importance of the corporate veil principle. Furthermore, it describes what would currently constitute a potential ground for piercing of the corporate veil in Canada. Later on, it provides a three-level justification for why the veil, in the described circumstances, should be pierced. Finally, the new test regarding piercing the corporate veil is proposed.

2021-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Obce przepisy wymuszające swoje zastosowanie. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 października 2016 r. w sprawie C-135/15 Republika Grecji przeciwko Grigoriosowi Nikiforidisowi

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2019 | Abstrakt | s. 91-106

This commentary examines the judgement of the CJEU of 18 October 2016 in case C-135/15 Republik Griechenland v. Grigorios Nikiforidis. The judgement in question concerns the issue of treatment of foreign overriding mandatory provisions under the Article 9(3) of Regulation No 593/2008. This topic is the subject to a great deal of controversy and academic discussion. The ECJ concluded that the mentioned provision must be interpreted as precluding overriding mandatory provisions other than those of the State of the forum or of the State where the obligations arising out of the contract have to be or have been performed from being applied, as legal rules, by the court of the forum, but as not precluding it from taking such other overriding mandatory provisions into account as matters of fact in so far as this is provided for by the national law that is applicable to the contract pursuant to the Regulation. This interpretation is not affected by the principle of sincere cooperation laid down in Article 4(3) TEU. In this respect the judgement of CJEU brings significant clarification on the question, whether a court of the forum can have regard to foreign overriding mandatory provisions, which do not belong to the legal system of the country of performance of the contract on the level of the applicable substantive law. However, there are still questions arising under Article 9(3) of Rome I Regulation, which need to be clarified.

2019-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o uregulowaniach rozporządzenia Rzym II… i ich stosowaniu na tle doświadczeń polskiej judykatury

Jadwiga Pazdan , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maksymilian Pazdan , Marek Świerczyński , Maciej Zachariasiewicz , Witold Kurowski , Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 67-93

Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rozporządzenie 1 Rzym II) określa normy kolizyjne mające zastosowanie do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych. Obowiązuje ono od 11 stycznia 2009 roku. Artykuł 30 Rozporządzenia przewiduje sporządzenie sprawozdania oceniającego jego stosowanie. Komisja Europejska zwróciła się już do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o informacje zwrotne za pośrednictwem Kwestionariusza wydanego w 2012 roku (zob. M. Pazdan, M. Jagielska, W. Kurowski, M. Świerczyński, M.‑A. Zachariasiewicz, M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec: Materiały: Odpowiedź na Kwestionariusz Komisji skierowany do Państw Członkowskich dotyczący stosowania Rozporządzenia 864/2007 w sprawie prawa właściwego. „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013, t. 12, s. 165—197). Na tamtym etapie – nie było jeszcze możliwe przedstawienie pełnego obrazu podejścia naszych sądów do Rozporządzenia, jako że w Polsce brakowało obszernego orzecznictwa. W nowym Kwestionariuszu z czerwca 2015 roku Dyrekcja A Komisji: Wymiar Sprawiedliwości w Sprawach Cywilnych zwróciła się do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o nowe informacje i spostrzeżenia dotyczące stosowania Rozporządzenia Rzym II w Polsce, które zostały zebrane w międzyczasie. Podobnie jak pierwotna odpowiedź na Kwestionariusz Komisji, niniejsze uzupełnienie zostało przygotowane wspólnie przez grupę autorów pod kierownictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Uzupełnienie to stanowiło podstawę odpowiedzi udzielonej Komisji przez polską Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego w imieniu polskiego rządu. Od czasu przygotowania pierwotnej odpowiedzi upłynął czas i zdobyto doświadczenie. W związku z tym pojawiło się szereg kwestii dotyczących stosowania Rozporządzenia. Nowa opinia przedstawia Komisji dodatkowe informacje na temat polskiego orzecznictwa. Autorzy są zdania, że powodem, dla którego Rozporządzenie zostało w końcu zauważone przez polskie sądy, może być odesłanie do tego aktu zawarte w art. 33 polskiej ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Analiza orzecznictwa przedstawiona w niniejszym uzupełnieniu wskazuje, że polskie sądy napotykają wiele trudności przy stosowaniu Rozporządzenia Rzym II. Dotyczą one między innymi zakresu zastosowania samego Rozporządzenia, jak również jego poszczególnych przepisów, rozgraniczenia między Rozporządzeniem a Konwencją Haską z 1971 r. [dotyczącą prawa właściwego dla wypadków drogowych], interpretacji kryterium „oczywiście ściślejszego związku” oraz kryterium „ścisłego związku czynu niedozwolonego z wcześniejszą umową”, ustalenia miejsca powstania szkody oraz dopuszczalności stosowania art. 16 i 17 Rozporządzenia Rzym II. Niestety zdarzają się przypadki, gdy Rozporządzenie było ignorowane przez polskie sądy. Autorzy uzupełnienia proponują szereg możliwych zmian w Rozporządzeniu, w tym zmiany norm kolizyjnych dotyczących wypadków drogowych, ochrony prywatności i innych dóbr osobistych, własności intelektualnej, nieuczciwej konkurencji oraz ochrony praw osób trzecich.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jurysdykcja krajowa i prawo właściwe na tle konwencji haskiej o ochronie dorosłych z 2000 r. oraz projektu uzupełniającego rozporządzenia unijnego z 2023 r.

Piotr Mostowik

Język: PL | Data publikacji: 14-03-2024 | Abstrakt | s. 5-58

The subject of the considerations are drafts of: the EU regulation on jurisdiction, applicable law, recognition and enforcement of measures and cooperation in matters relating to the protection of adults, as well as the decision to authorize EU Member States to accede to the 2000 Hague Convention on the protection of adults concerning cross-border personal and care matters. The documents dated May 31, 2023 refer not only to the legal status of a person (e.g. partial incapacitation, guardianship, assistance in performing legal actions or functionally similar institutions under foreign law), but also the effects on civil law contracts with third parties (including rights and obligations within legal transactions). Detailed comments are presented about “measures of protection” for adults in legal transactions with foreign countries. The 2000 Hague Convention
raises reflections on current trends in the sources of international civil procedure and private international law. They include, among others, the planned co-existence of the Hague convention and the EU “Brussels” and “Rome” regulations. The attempt to increase the number of parties to the convention and the participation of EU Member States generally deserve a positive assessment, which also means the ratification of the 2000 Hague Convention by Poland. However, some doubts are cast by the intention for simultaneous modification through an EU regulation. The idea of a draft EU regulation of 2023, intended to supplement and modify an international agreement for the needs of a regional economic integration organization, could prima facie be assessed positively. However, a detailed look at the draft regulation of 2023 leads to the conclusion that it should be corrected, as it partly contains provisions that are both desirable for judicial cooperation between Member States and solutions that are unnecessary or questionable. In particular, the proposed solution allowing for an unlimited choice of jurisdiction may raise doubts. It is not intended — as is typically the case in personal civil matters — that a jurisdiction can be chosen from among states that are in some way related to the adult’s current or future situation (e.g. by citizenship, location of assets, past or future residence, circumstances relating to the guardian or curator). Thus, a country (and law) may be chosen that are completely unrelated to the actual situation. Additionally, the proposed Articles 6—7 are not compatible with the conventional catalog of circumstances that determine the transfer of jurisdiction, nor with the conflict of law rules (Article 15), which provide for the choice of the applicable law in a narrower range of situations (citizenship, previous habitual residence, location of property). Under the proposed EU regulation the indirect possibility of choice of foreign law is possible through the choice of foreign jurisdiction. This makes it possible to achieve a substantive legal effect by the adult “selecting” the substantive law that he or she deems desirable at the time of choice, thus completely departing from the remaining provisions of the Convention and the Regulation in terms of jurisdiction and applicable law. There
is no limitation to such an indirect choice from the perspective of the interests of third parties with whom the adult has personal or property relations. Moreover, such a solution may mean, in practice, a departure from the basic substantive legal principles of the country in which a given adult lives (habitually resides) or is a citizen, in favor of accepting the consequences resulting from a distant fact (i.e. unrelated to the actual situation) and legally (i.e. providing for axiologically different solutions concerning the broad category of ‘measures of protection’) of given law and state. Taking into account the variants of legislative action described in the impact assessment report (document 10108/23ADD), it would be worth postulating a change to the proposed method of legislative action. It seems more rational to temporally distinguish the
two planned activities (projects) under option 4. First, take steps to join the 2000 Hague Convention and gather several years of experience in its operation, also between Member States. And then, in the longer term, taking into account the experience of applying the convention on the territory of the EU, consider supplementing or modifying intra-EU judicial cooperation in these matters. The longer experience of applying the 2000 Hague Convention can — firstly — verify the thesis about the need to improve its functioning, and secondly — determine precisely in which areas it would be desirable for the welfare
of adults and their guardians in cross-border cases.

2024-03-14



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 6 października 2009 r.

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 187-202

Artykuł analizuje orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 października 2009 r. w sprawie C-133/08, dotyczące wykładni przepisów Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Konwencji rzymskiej z 1980 r.), w szczególności jej artykułu 4 dotyczącego prawa właściwego w przypadku braku wyboru przez strony oraz możliwości rozszczepienia statutu kontraktowego. Sprawa dotyczyła sporu między belgijską spółką ICF a dwiema spółkami niderlandzkimi w przedmiocie zapłaty za usługę transportową na podstawie umowy czarterowej. Kluczowe zagadnienia objęły kwalifikację umowy czarterowej jako umowy przewozu towarów, zastosowanie domniemań prawnych z art. 4 Konwencji oraz warunki odstępstwa od nich, a także możliwość zastosowania różnych praw do poszczególnych części umowy. Trybunał wyjaśnił, że art. 4 ust. 4 ma zastosowanie do umów czarterowych, których głównym przedmiotem jest faktyczny przewóz towarów, a rozszczepienie umowy jest możliwe wyjątkowo, gdy jej część ma autonomiczny charakter.

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemożność stwierdzenia treści prawa obcego w rozsądnym terminie — uwagi na tle art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo prywatne międzynarodowe

Katarzyna Sznajder‑Peroń

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 45-65

Artykuł koncentruje się na problemach związanych z ustalaniem treści prawa obcego. Zgodnie z polskimi przepisami, sąd jest zobowiązany ustalić treść prawa właściwego z urzędu. Jednakże w trakcie tego procesu można napotkać przeszkody, które skutecznie utrudniają postępowanie. Autor omawia kwestię, czy przepis art. 10 ust. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. stanowi rozwiązanie funkcjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do ustawowego kryterium „rozsądnego terminu”. Mianowicie, starania sądu zmierzające do ustalenia treści prawa właściwego powinny być podejmowane w terminie uznanym za „rozsądny”, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy i potrzebę jej skutecznego rozstrzygnięcia. Sąd jest zobowiązany podjąć wszelkie dostępne środki w celu ustalenia treści prawa właściwego, pamiętając, że nie może to prowadzić do sytuacji, w której interesy stron zostałyby naruszone przez zbyt długie trwanie postępowania. Jeżeli sąd stwierdzi, że ustalenie treści prawa obcego nie jest możliwe w rozsądnym terminie, zgodnie z art. 10 ust. 2 powołanej ustawy jest on zobowiązany subsydiarnie zastosować prawo polskie. W artykule analizuje się, czy obecna regulacja ustawowa spełnia swoją rolę, zgodnie z oczekiwaniami wyrażonymi w procesie tworzenia prawa. Autor dochodzi do wniosku, że przepis ten stanowi elastyczne rozwiązanie, pozwalające sądowi ocenić sytuację w danej sprawie i podjąć decyzję uwzględniającą wszystkie istotne kwestie. Nie ma potrzeby modyfikowania prawa, zwłaszcza poprzez wprowadzanie bardziej szczegółowego przepisu.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Styk prawa prywatnego i publicznego z kolizyjnoprawnego punktu widzenia

Wojciech Popiołek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 31-58

Artykuł bada konsekwencje w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego wynikające z rosnącej roli regulacji publicznoprawnych w sprawach międzynarodowych. W tym kontekście artykuł przygląda się koncepcji przepisów wymuszających swoje zastosowanie, przyjętej również w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, a także regulacji art. 6 ust. 1 Ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z tym przepisem: „Prawo właściwe, ustalone zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, obejmuje przepisy prawa publicznego, jeżeli z ich treści lub celu wynika, że powinno się je stosować do danego stosunku prawnego”. Oznacza to, że system prawny wskazany jako właściwy przez polską normę kolizyjną, niezależnie od tego, czy jest to system krajowy czy obcy, powinien być stosowany jako całość, włączając w to jego przepisy prawa publicznego. To samo prawo właściwe określa, czy dany przepis prawa publicznego powinien zostać zastosowany. Publicznoprawny charakter danego przepisu nie wyklucza jego zastosowania. Sędzia sądu orzekającego nie jest uprawniony do manipulowania prawem właściwym poprzez aprioryczne kategoryzowanie przepisów jako należących do sfery prawa publicznego i odmawianie ich stosowania z tego powodu. Nie oznacza to jednak, że wszystkie przepisy prawa publicznego prawa właściwego zostaną zastosowane. Ich zastosowanie zależy przede wszystkim od ich własnej „woli zastosowania” („intent to apply”), co oznacza, że ich zakres zastosowania rationae materiae (przedmiotowy) i rationae personae (podmiotowy) obejmuje daną sytuację faktyczną ze względu na określony związek z terytorium danego państwa. Ponadto, istotne są kompetencje organu. Sąd orzekający nie może przejmować kompetencji organu władzy publicznej państwa, którego prawo jest właściwe. W konsekwencji sąd jest między innymi związany sankcją przewidzianą w prawie właściwym i musi ją zastosować, pod warunkiem, że mieści się to w jego kompetencjach. Nie może jednak wykonywać władzy publicznej wobec stron spornego stosunku prawnego. W przypadku konfliktu między obcym prawem publicznym a krajowym prawem publicznym sądu orzekającego, co do zasady pierwszeństwo ma to drugie.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W sprawie rozgraniczenia statutu rzeczowego i spadkowego. Uwagi na tle projektu rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie utworzenia e

Jerzy Pisuliński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 19-32

Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń i dokumentów urzędowych w sprawach spadkowych oraz utworzenia europejskiego certyfikatu spadkowego (COM 2009/154). Artykuł 1 ust. 3 lit. j) proponowanego rozporządzenia stanowi, że charakter praw rzeczowych dotyczących majątku i ich upublicznianie jest wyłączone z zakresu rozporządzenia. Ponadto motyw 10 proponowanego rozporządzenia stanowi, że rozporządzenie powinno obejmować metodę nabywania prawa rzeczowego w odniesieniu do majątku materialnego lub niematerialnego, zgodnie z prawem właściwym dla dziedziczenia, wyczerpujący wykaz („numerus clausus”) praw rzeczowych, które mogą istnieć na mocy prawa krajowego państw członkowskich, które jest zasadniczo regulowane przez lex rei sitae, powinien zostać uwzględniony w krajowych przepisach regulujących kolizję praw. Jednak publikacja tych praw i skutki wpisu lub braku wpisu do rejestru powinny być regulowane przez prawo państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot majątku. Przepis ten próbuje dokonać rozróżnienia między zakresem stosowania praw regulujących prawa rzeczowe i dziedziczenie. Proponowane rozporządzenie opiera się na założeniu, że prawo regulujące dziedziczenie będzie miało zastosowanie również do nabycia praw rzeczowych. Problem pojawia się, jeśli prawo państwa członkowskiego, w którym to prawo powinno zostać wpisane do rejestru, nie zna takiego prawa rzeczowego. Prezydencja belgijska zaproponowała, aby w takim przypadku państwo członkowskie nie było zobowiązane do uznania takiego prawa rzeczowego, ale prawo to mogłoby zostać przekształcone w inne, odpowiednie prawo rzeczowe, które jest znane prawu krajowemu tego państwa członkowskiego. Propozycja ta jest analizowana w artykule. Autor podaje kilka przykładów, które pokazują, że wspomniana transformacja prawa rzeczowego w inne nie zawsze jest łatwa i możliwa. Innym pytaniem jest, czy proponowane rozporządzenie będzie regulować, które prawo jest decydujące, jeśli skutek wpisu do rejestru jest inny w prawie państwa członkowskiego, które reguluje dziedziczenie, i w prawie państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot majątku. Parlament Europejski zaproponował rozwiązanie tego problemu poprzez dodanie nowego artykułu 20a do proponowanego rozporządzenia. Zgodnie z artykułem 20a prawo państwa członkowskiego, w którym znajduje się przedmiot nieruchomości, powinno być decydujące, jeśli wpis do rejestru jest konstytutywny. Ta propozycja może jednak nie być wystarczająca, aby rozwiązać wspomniany problem.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

„Element wspólnotowy" jako przesłanka stosowania art. 23 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 44/2001

Andrzej Torbus

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 55-81

Artykuł analizuje pojęcie "elementu wspólnotowego" jako przesłanki stosowania umowy jurysdykcyjnej na podstawie art. 23 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 44/2001. Autor poddaje krytycznej analizie tzw. "teorię redukcji", która zakłada konieczność istnienia powiązania z co najmniej dwoma państwami członkowskimi dla zastosowania rozporządzenia. Wskazuje na orzecznictwo ETS, które opowiada się za szerszym zakresem stosowania rozporządzenia. Autor konkluduje, że rozporządzenie powinno być stosowane do każdej umowy jurysdykcyjnej wpływającej na jurysdykcję sądów państw członkowskich, niezależnie od istnienia "elementu wspólnotowego".

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla roszczenia o uznanie umowy za bezskuteczną — skarga pauliańska w prawie prywatnym międzynarodowym

Wojciech Popiołek , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 115-139

Skarga pauliańska jest instrumentem ochrony wierzycieli w przypadku oszukańczego przeniesienia majątku przez dłużnika, które uniemożliwia mu zaspokojenie wierzycieli. Kwestia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej nie została uregulowana ani w rozporządzeniu Rzym I, ani w rozporządzeniu Rzym II. Nie ma też żadnej konkretnej reguły w nowej polskiej ustawie z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym. Jednocześnie szczególne cechy tego instrumentu — tj. fakt, że jest on powiązany z umową, odpowiedzialnością deliktową, prawem rzeczowym i dochodzeniem roszczeń — utrudniają jego klasyfikację w ramach obowiązujących przepisów kolizyjnych. W doktrynie i orzecznictwie istnieje wiele zróżnicowanych propozycji rozwiązania tego problemu. Autorzy przedstawiają siedem różnych metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej. Są to: prawo właściwe dla chronionego roszczenia, prawo właściwe dla oszukańczego przelewu, klasyfikacja deliktowa, prawo państwa, w którym znajdują się przeniesione aktywa, prawo państwa, w którym skupiają się główne interesy dłużnika, test najbliższego związku oraz kumulatywne lub równoległe stosowanie dwóch lub więcej ustawodawstw. Po przeanalizowaniu istniejących propozycji autorzy uważają, że nieuniknione jest rozróżnienie różnych elementów actio pauliana i poddanie ich prawu właściwemu dla chronionego roszczenia lub oszukańczego przelewu. Niemniej jednak sugeruje się, aby prawo właściwe dla chronionego roszczenia odgrywało wiodącą rolę, chociaż może być konieczne umożliwienie interwencji prawa właściwego dla oszukańczego przelewu, jeśli byłoby to uzasadnione potrzebą ochrony oczekiwań osób trzecich.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dziedziczenie po obywatelu Wenezueli zamieszkałym w Polsce — opinia prawna sporządzona przez biegłych ad hoc z zakresu prawa obcego

Roland Krause , Marcin Margoński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 87-104

Tekst zawiera pełną wersję opinii sporządzonej przez autorów jako biegłych sądowych z zakresu prawa obcego w polskiej sprawie spadkowej dotyczącej obywatela Wenezueli zamieszkałego w Polsce. Opinia obejmuje głównie wenezuelskie prawo prywatne międzynarodowe, z uwzględnieniem odesłania (renvoi) wynikającego z miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce. Ponadto omówiono dopuszczalność umów o dziedziczenie w prawie wenezuelskim i hiszpańskim. Wstęp przedstawia niektóre aspekty metodologiczne sporządzania takich opinii prawnych, ponieważ są one bardzo rzadkie w praktyce sądowej w Polsce. Publikacja ma na celu pomóc polskim naukowcom zajmującym się prawem prywatnym międzynarodowym (PPM) w pełnieniu funkcji biegłych z zakresu prawa obcego, dostarczając przykładu, jak taka opinia może zostać napisana.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r., III CK 80/02

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 133-143

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02), który dotyczył przelewu wierzytelności w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego. Sąd Najwyższy orzekł, że art. 25 § 1 prawa prywatnego międzynarodowego nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności, a przelew ten podlega prawu właściwemu dla wierzytelności. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że dla ochrony dłużnika przelanej wierzytelności, problematyka przelewu powinna być co do zasady poddana prawu właściwemu dla wierzytelności. Rozwiązanie to jest zgodne z wieloma kodyfikacjami prawa prywatnego międzynarodowego, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (konwencją wiedeńską). Sąd Najwyższy podkreślił, że statut wierzytelności określa przesłanki przelewu, w tym jego zbywalność, umowę przenoszącą wierzytelność, wymagania dotyczące skuteczności przelewu wobec dłużnika oraz skutki przelewu. W przypadku gdy statut wierzytelności przewiduje, że wierzytelność przechodzi na podstawie umowy zobowiązującej do przelewu, prawo właściwe dla tej umowy należy ustalić na podstawie odrębnej normy kolizyjnej. Sąd Najwyższy wskazał również, że w przypadku przelewu powstaje kompleks zagadnień związanych z osobą dłużnika, a wybór dla przelewu przez cedenta i cesjonariusza innego prawa niż prawo właściwe dla wierzytelności mógłby naruszać interesy dłużnika.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Stosowanie obcych norm kolizyjnych

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 19-30

W każdym państwie sądy stosują przede wszystkim własne normy kolizyjne. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Można je znaleźć w przepisach dotyczących odesłania (renvoi) oraz warunkowego stosowania legis rei sitae (prawa miejsca położenia rzeczy). Kolejny wyjątek wynika z rozwiązań przyjętych na potrzeby rozstrzygania kwestii wstępnej w prawie prywatnym międzynarodowym. W Ustawie z 2011 r. polski ustawodawca ograniczył stosowanie odesłania. W art. 5 Ustawy dopuścił jedynie odesłanie zwrotne (odesłanie z powrotem do prawa sądu orzekającego), podczas gdy odesłanie dalsze (odesłanie do prawa państwa trzeciego) jest dozwolone jedynie w odniesieniu do prawa właściwego dla osób prawnych (art. 17 ust. 2). W końcowej fazie prac nad projektem Ustawy z 2011 r. ustawodawca odrzucił propozycję uwzględnienia „przyjętego” odesłania dalszego. Ustawa z 1926 r., w odniesieniu do stosunków między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi, przewidywała stosowanie prawa miejsca położenia nieruchomości, jednak z zastrzeżeniem norm kolizyjnych państwa miejsca położenia nieruchomości (warunkowe zastosowanie lex rei sitae). Zostało to ostro skrytykowane przez Kazimierza Przybyłowskiego. W konsekwencji podobna reguła nie została przyjęta ani w Ustawie z 1965 r., ani w nowej ustawie z 2011 r., i słusznie. Zarówno w Polsce, jak i za granicą, istnieją spory co do metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla kwestii wstępnej. Zaproponowano, aby: a) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną sądu orzekającego (lex fori), która reguluje daną kwestię, b) stosować prawo ustalone zgodnie z normą kolizyjną prawa właściwego dla kwestii głównej (lex causae), c) ustalać prawo właściwe dla kwestii wstępnej elastycznie, w zależności od okoliczności danej sprawy (a tym samym elastycznie stosować metodę pierwszą lub drugą). Zalecana jest metoda trzecia. Jednakże przy ustalaniu prawa właściwego dla stanu faktycznego, który został w całości zamknięty w przeszłości, gdy tylko niewielka część faktów stanowi kwestię główną, należy stosować normy kolizyjne państwa, z którym dany stan faktyczny – od początku do końca – był najściślej związany.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Chińska ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym

Katarzyna Sznajder-Peroń

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 149-159

Tekst zawiera tłumaczenie na język polski nowego chińskiego prawa prywatnego międzynarodowego wraz z krótkim opisem najważniejszych zmian. Odniesiono się do nowych zasad dotyczących dobrowolnego wyboru prawa, a także do koncepcji świadczenia charakterystycznego i obowiązku sądów do ustalenia najściślejszego związku danej sprawy z określonym systemem prawnym. Ustawa zawiera również nowe zasady wyboru prawa dotyczące stosunków rodzinnych i dziedziczenia. Podkreślono, że Chiny wprowadziły stosunkowo nowoczesny instrument dotyczący prawa prywatnego międzynarodowego. Pozostaje jednak pytanie, czy przyczyni się on do zwiększenia pewności prawnej w stosunkach handlowych z Chinami.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Właściwość sądu w zakresie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej za wypadki komunikacyjne. Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r. (C — 463/06), FBTO Schadeversekeringen N.V./Jack Odenbreit

Mariusz Fras

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 159-173

Artykuł stanowi glosę do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r. (C - 463/06) w sprawie FBTO Schadeversekeringen N.V./Jack Odenbreit, dotyczącego właściwości sądu w zakresie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej za wypadki komunikacyjne. Komentowany wyrok potwierdza, że ofiara wypadku drogowego może wytoczyć powództwo bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi osoby odpowiedzialnej przed sądem państwa swojego miejsca zamieszkania, pod warunkiem, że ubezpieczyciel ma siedzibę w państwie członkowskim UE i takie powództwo jest dopuszczalne w świetle prawa krajowego. Autor analizuje tę kwestię w kontekście prawa wspólnotowego, w szczególności Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 864/2007 (Rzym II), a także w odniesieniu do Konwencji haskiej o prawie właściwym dla wypadków drogowych z 1971 r. Omówiono również instytucję actio directa w polskim systemie prawnym i jej naturę prawną. Podkreślono cel wspólnotowych regulacji, jakim jest wzmocnienie ochrony poszkodowanych.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowa ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym a małżeństwa i związki osób tej samej płci

Maria -Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 71-113

Autor opisuje burzliwe losy nowelizacji ustawy p.p.m. z 2011 r. (Dz. U. z 15.04.2011 r. Nr 80, poz. 432) przedstawionej zarówno w Sejmie, jak i Senacie, dotyczącej małżeństw osób tej samej płci i par pozostających w konkubinacie. Zgodnie z nowelizacją, osoby obawiające się, że norma kolizyjna zawarta w art. 48 tej ustawy („Możliwość zawarcia związku małżeńskiego ustala się wobec każdej ze stron według prawa jej obywatelstwa z dnia zawarcia związku małżeńskiego”) będzie prowadzić do konieczności uznawania zagranicznych związków homoseksualnych, optowały za wprowadzeniem prawnej definicji małżeństwa rozumianego jako związek mężczyzny i kobiety, a także za dodaniem szczególnej klauzuli ordre public zakazującej stosowania jakichkolwiek zagranicznych norm prawa dotyczących związków homoseksualnych. W istocie celem tej propozycji jest stworzenie luki prawnej w przepisach kolizyjnych, a także luk w przepisach obowiązujących systemów prawa, z oczekiwaniem, że można zignorować zagraniczne małżeństwa homoseksualne i zarejestrowane związki partnerskie. Autorka krytykuje poprawkę, pokazuje irracjonalność idei celowego tworzenia luk prawnych. Wyjaśnia również, dlaczego ustawa kolizyjna nie powinna wprowadzać definicji merytorycznych niektórych pojęć prawnych. Ponadto sprzeciwia się idei „uznawania” lub „nieuznawania” zagranicznych małżeństw lub zarejestrowanych związków partnerskich na poziomie kolizyjnym, co jest sprzeczne z ugruntowanym podejściem do ustalania prawa właściwego dla konkretnych sytuacji społecznych i relacji. Pokazując podstawy idei ordre public, podkreśla niedopuszczalność tworzenia ścisłych zakazów stosowania konkretnych przepisów prawa obcego, które nie uwzględniają ich treści i konsekwencji ich zastosowania w konkretnym przypadku.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Potrącenie ustawowe wierzytelności wyrażonych w różnych walutach

Michał Gamrot

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 51-66

Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu ustawowego potrącenia konkurujących ze sobą wierzytelności w różnych walutach. Na wstępie autor przedstawia poglądy doktryny na legalną definicję pieniądza od wymienialności, która jest cechą tych systemów, w których walutą standardową jest złoto, po współczesne znaczenie pieniądza. Ostatecznie przyjmuje, że - w przypadku fizycznego pieniądza gotówkowego - zasadniczą cechą prawną pieniądza jest kategoria jednostki rozrachunkowej. Druga część artykułu omawia kwestię jednorodności roszczeń wyrażonych w różnych walutach. Rozważane są dwa podstawowe poglądy. Zgodnie z jednym z nich wierzytelności wyrażone w różnych walutach co do zasady nie mogą być potrącane, o ile nie zachodzi ustawowy wyjątek, np. art. 358 § 1 k.c. stanowiący, że jeżeli wierzytelność pieniężna wyrażona w walucie obcej jest płatna w kraju, zapłata może być dokonana w walucie tego kraju, chyba że zapłata w pieniądzu obcym jest wyraźnie zastrzeżona. Autor opowiada się za poglądem przeciwnym. Tak więc wymóg jednorodności jest spełniony, gdy oba terminy są wyrażone w walutach wymienialnych. Najwcześniejszy dzień, w którym wzajemny wierzyciel może złożyć oświadczenie o potrąceniu, jest decydujący dla właściwego kursu wymiany waluty.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nazwisko mężatki w prawie prywatnym międzynarodowym. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 6/02

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 119-126

Komentowany wyrok dotyczy transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego (aktu małżeństwa), która jest uregulowana w art. 73 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (p.a.s.c.). Sąd Najwyższy stwierdził, że w ramach transkrypcji aktu małżeństwa niedopuszczalna jest zmiana nazwiska zamężnej kobiety, które zostało zamieszczone w akcie. W tym przypadku problem dotyczył zmiany końcówki z „cki” na „cka”. Teza ta powinna zostać oceniona pozytywnie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął również stanowisko w kilku istotnych kwestiach. Należy również aprobować pogląd Sądu Najwyższego, że wpływ zawarcia małżeństwa na nazwisko – z powodu braku regulacji w ustawie z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe – powinien być oceniany według prawa właściwego dla skutków zawarcia małżeństwa (wskazuje na to art. 17 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Miejsce zamieszkania jako łącznik w normie kolizyjnej z art. 17 ust. 3 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe powinno być interpretowane autonomicznie w stosunku do zastosowania powyższej normy. Nie jest zalecane przypisywanie decydującej roli rejestracji jako aktu prawa publicznego. Sąd Najwyższy niepotrzebnie powołał się na przepisy bezwzględnie obowiązujące, próbując znaleźć podstawę prawną zastosowania art. 73 ust. 1 p.a.s.c. Niemniej jednak Sąd Najwyższy prawidłowo zaliczył nazwisko do dóbr osobistych, które są chronione nie tylko normami prawa cywilnego, ale także normami Konstytucji oraz normami niektórych Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Autonomiczny charakter klauzuli arbitrażowej w międzynarodowym arbitrażu handlowym

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 85-113

Artykuł analizuje zasadę autonomii klauzuli arbitrażowej w międzynarodowym arbitrażu handlowym. Zasada ta, uznawana za fundament arbitrażu, wskazuje na niezależność klauzuli arbitrażowej od umowy głównej, w której się znajduje. W praktyce oznacza to, że nieważność lub wygaśnięcie umowy głównej nie wpływa na ważność klauzuli arbitrażowej. Sąd arbitrażowy, powołany do rozstrzygania sporów na podstawie klauzuli, może orzekać o ważności samej umowy głównej, co istotnie poszerza jego jurysdykcję. Artykuł omawia ewolucję zasady autonomii, jej zakres i uzasadnienie, odwołując się do regulacji międzynarodowych, orzecznictwa i praw krajowych.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zapis windykacyjny w prawie włoskim

Jolanta Waszczuk‑Napiórkowska

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 103-123

Artykuł przedstawia regulację zapisu windykacyjnego w prawie włoskim, która istnieje w porządku prawnym od prawie 150 lat. Obecna regulacja, umieszczona w kodeksie cywilnym z 1942 r. (Codice civile), została w przeważającej części przejęta z kodeksu cywilnego Zjednoczonego Królestwa Włoch z 1865 r. (Codice civile del Regno D’Italia). Artykuł omawia kwestię ustanowienia zapisu windykacyjnego, szeroko uwzględniając dopuszczalną formę testamentu, w którym rozrządzenie testamentowe może zostać ustanowione, jak również możliwość zastosowania przepisów o podstawieniu zwykłym i powierniczym. Ponadto, artykuł przedstawia przedmiot zapisu windykacyjnego oraz zasady dotyczące nabycia i odrzucenia tej formy rozrządzenia testamentowego. Omawia również kwestię odpowiedzialności zapisobiercy windykacyjnego za długi spadkowe, w tym przypadek odpowiedzialności za długi spadkowe związane z działalnością przedsiębiorstwa, które było przedmiotem zapisu windykacyjnego.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Poręczenie w prawie prywatnym międzynarodowym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 23-34

Poręczenie, jedna z metod zabezpieczenia wierzytelności, jest stosowane w obrocie międzynarodowym, jednak jest odmiennie regulowane w różnych systemach prawnych. Dlatego istotne jest ustalenie prawa właściwego dla tego stosunku prawnego i umowy, na mocy której powstaje. W polskim systemie prawnym odbywa się to na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). W przypadku zabezpieczenia wierzytelności poręczeniem można wyróżnić trzy stosunki prawne, a mianowicie: 1) między wierzycielem a dłużnikiem, 2) między wierzycielem a poręczycielem, 3) między dłużnikiem a poręczycielem. Prawo właściwe należy ustalić osobno dla każdego z tych stosunków. Prawo właściwe dla stosunku poręczeniowego między wierzycielem a poręczycielem mogą wybrać strony umowy poręczeniowej. W przypadku braku takiego wyboru, prawem właściwym będzie zazwyczaj prawo państwa, w którym poręczyciel ma miejsce zwykłego pobytu. Prawo to stosuje się do interpretacji umowy poręczenia, wykonania zobowiązań wynikających z tej umowy, rozwiązania tych zobowiązań, skutków częściowego lub całkowitego wykonania umowy, przedawnienia roszczeń, skutków nieważności umowy. Wspomniane prawo określa również rodzaje roszczeń, które mogą być zabezpieczone poręczeniem, zakres poręczenia i czas jego trwania. Poza zakresem wyżej wymienionego prawa właściwego znajduje się forma umowy poręczenia i zdolność do zawierania umów. Prawo właściwe do oceny skutków cesji roszczenia zabezpieczonego poręczeniem na stosunek poręczenia musi być również określone osobno.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej w relacjach polsko-ukraińskich

Maksym Shcherbyuk

Język: PL | Data publikacji: 13-02-2024 | Abstrakt | s. 85-123

Artykuł jest poświęcony zagadnieniom związanym z pojęciem zdolności prawnej oraz zdolności prawnej w relacjach polsko-ukraińskich. W artykule została przeprowadzona analiza prawna piśmiennictwa, orzecznictwa, prawa wewnętrznego oraz przepisów polsko-ukraińskiej konwencji z 1993 roku w zakresie dotyczącym zdolności prawnej oraz zdolności do czynności prawnych. Autor skupia się na przedstawieniu różnic występujących w obu systemach prawnych oraz proponuje autonomiczne tłumaczenie wyżej wskazanych pojęć na gruncie wiążącej Polskę i Ukrainę konwencji z 1993 roku. Osobną uwagę zwrócono również na różnice językowe występujące w tłumaczeniu pojęcia zdolności do czynności prawnych w konwencji z 1993 roku oraz na pojęcie zdolności do czynności prawnych w stosunkach rodzinnych oraz pracowniczych. O ile w przypadku zdolności prawnej nie odnotowano zasadniczych różnic, to pojęcie zdolności do czynności prawnych już takie różnice zawiera, biorąc pod uwagę szerokie rozumienie tego pojęcia w prawie ukraińskim. Celem niniejszego opracowania było przygotowanie praktycznych wskazówek dla praktyków prawa, którzy będą oceniać skutki prawne czynności dokonanych przez obywateli Polski i Ukrainy.

2024-02-13



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Konkludentne przystąpienie do zapisu na sąd polubowny

Andrzej Szumański

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 29-51

Określenie zakresu podmiotowego i osobistego umowy arbitrażowej jest istotną kwestią w kontekście spornej sprawy i ma fundamentalne znaczenie w kontekście wykonania przyszłego orzeczenia arbitrażowego. Przepisy polskiego Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) określają sytuacje, w których z uwagi na to, że orzeczenie arbitrażowe dotyczy kwestii nieobjętych umową arbitrażową lub wykracza poza umowę, może zostać wszczęte postępowanie o uchylenie orzeczenia lub można odmówić wykonania orzeczenia. W artykule tym rozważa się, czy de lege lata, w świetle KPC, istnieją rozwiązania częstych sytuacji, w których osoby niebędące sygnatariuszami umowy arbitrażowej mogą być nią związane lub, niezależnie od zakresu podmiotowego umowy arbitrażowej, stosowanie umowy arbitrażowej mogłoby zostać zaakceptowane przez postępowanie. Autor bada również kwestię de lege ferenda, czy w świetle polskiego prawa arbitrażowego, biorąc pod uwagę ostatnie zmiany w międzynarodowym prawie arbitrażowym dotyczące formalnego wymogu umów arbitrażowych, zaakceptowanie umowy arbitrażowej przez postępowanie mogłoby być możliwe.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niejednolitość terytorialna prawa hiszpańskiego a prawo prywatne międzynarodowe

Jakub Krysa

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 9-50

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki terytorialnej niejednolitości prawa w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego oraz wewnętrznych regulacji państw, których systemy prawne są niejednolite. Ustalenie prawa właściwego w takich państwach może powodować szereg trudności, niemożliwych do rozwiązania jedynie poprzez zastosowanie prawa prywatnego międzynarodowego. Dlatego w takich sytuacjach konieczne jest zastosowanie wewnętrznych norm kolizyjnych danego państwa. Artykuł przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z dwóch różnych perspektyw. Pierwsza polega na analizie kwestii niejednolitości prawa z punktu widzenia zarówno polskich, jak i zagranicznych przepisów prawa prywatnego międzynarodowego. Analiza w tym zakresie prowadzona jest na podstawie polskich ustaw Prawo prywatne międzynarodowe z 2011, 1965 i 1926 roku oraz regulacji unijnych. Jednym z najczęstszych sposobów radzenia sobie z problemem międzylokalnego konfliktu praw jest zasada, że jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązuje kilka odrębnych systemów prawnych, to prawo tego państwa wskazuje, który z tych systemów należy zastosować. Takie rozwiązanie przyjęła również polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Druga perspektywa przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z punktu widzenia hiszpańskich regulacji międzylokalnych (interregionalnych). Normy te określają prawo właściwe w ramach stosunków prawnych ograniczonych do Hiszpanii, jednak mogą mieć również zastosowanie do stosunków prawnych zawierających element obcy. W takim przypadku normy prawa międzylokalnego uzupełniają normy prawa prywatnego międzynarodowego. Artykuł przedstawia zasady hiszpańskiego prawa międzylokalnego w ujęciu historycznym, systemowym i praktycznym. Analiza prowadzona jest na podstawie hiszpańskiego ustawodawstwa, orzecznictwa i doktryny prawnej. Opisowy i porównawczy charakter artykułu zapewnia kompleksowe spojrzenie na zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa oraz możliwe sposoby jego regulacji zarówno w polskim, jak i zagranicznym prawie prywatnym międzynarodowym. Pomaga również odpowiedzieć na pytanie, jak określić prawo właściwe, jeżeli ma nim być prawo hiszpańskie.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Czy do zakresu statutu formy pełnomocnictwa należy udział świadka potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem? Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2022 r. (III CZP 22/22)

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 183-193

Sąd Okręgowy w Kielcach zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: "Czy do wskazanego na podstawie art. 25 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. 2015, poz. 792)[1] statutu formy pełnomocnictwa udzielonego w stanie Illinois (USA) do przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce należy udział świadka, potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem?"Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały rozstrzygającej to zagadnienie prawne wskazując jednocześnie, że w świetle art. 23 i 25 p.p.m. prawem właściwym do oceny udzielonego pełnomocnictwa jest prawo stanu Illinois jako prawo miejsca jego wystawienia (prawo miejsca dokonania czynności prawnej – lex loci actus). Ponadto zwrócił uwagę, że przedstawiając wskazaną wątpliwość do rozstrzygnięcia jako zagadnienie prawne, Sąd Okręgowy nie dokonał wyczerpujących ustaleń w zakresie treści prawa właściwego. Zastrzeżenia budzą rozważania Sądu Najwyższego, w których wskazano, że dla celów rozstrzygnięcia przedstawionego mu zagadnienia prawnego, konieczne jest uprzednie przesądzenie tego, jakie jest znaczenie i jaka jest funkcja rozpatrywanego wymagania oraz przyczyny jego ustanowienia, a także skutki jego niedochowania w prawie właściwym dla formy. Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne można było rozstrzygnąć, opierając się na kwalifikacji dokonanej na tle art. 25 ust. 1 p.p.m. Nie było do tego konieczne poddawanie szczegółowej analizie przepisów Illinois Power of Attorney Act i ustalenie roli świadka obecnego przy udzielaniu pełnomocnictwa regulowanego tymi przepisami. Jego udział w czynności prawnej dokonywanej przez mocodawcę należy do zakresu statutu formy czynności prawnej w rozumieniu art. 25 ust. 1 zd. 1 i 2 p.p.m. Rolą świadka w rozpatrywanym przypadku jest bowiem potwierdzenie swoim podpisem, że w jego obecności doszło do udzielenia pełnomocnictwa i złożenia podpisu przez mocodawcę pod treścią oświadczenia, w którym udziela on tego pełnomocnictwa. Pełni on przy tej czynności prawnej rolę podobną do notariusza (notary public), którego udział przy jej dokonaniu także jest wymagany, co nie jest kwestionowane jako wymóg objęty zakresem zastosowania statutu formy.

 

[1] Dalej p.p.m.

2023-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Problematyka kolizyjnoprawna w praktyce urzędów stanu cywilnego oraz w ustawie — Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 25-67

Kompetencja kierownika urzędu stanu cywilnego, który zajmuje się różnymi sprawami cywilnymi dotyczącymi stanu cywilnego osób fizycznych, nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych. Obecnie nierzadko występowanie elementu międzynarodowego sprawia, że konieczne staje się sprawdzenie, jakie prawo ma zastosowanie w danej sprawie. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku, będąca podstawowym aktem prawnym regulującym działalność kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zawiera żadnych norm kolizyjnych i jedynie w niewielkim stopniu odwołuje się do przepisów ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Autor argumentuje jednak, że w codziennej praktyce urzędów stanu cywilnego w Polsce to raczej umowy dwustronne, zawarte przez Polskę z licznymi państwami, powinny determinować wybór norm prawnych stosowanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Znaczna część artykułu poświęcona jest przedstawieniu podstawowych zagadnień kolizyjnoprawnych pojawiających się w odniesieniu do małżeństw z cudzoziemcami, uznania ojcostwa oraz problematyki imion i nazwisk, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego jest obarczony zadaniem ich rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Wreszcie, autor zwraca uwagę na pewne problemy dotyczące ustalania treści prawa obcego przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Po wskazaniu, że ustawodawca nie zaoferował w tym zakresie żadnej pomocy, analizowane są różne istniejące metody ustalenia treści obowiązującego prawa.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemieckie międzynarodowe prawo spółek w toku przemian

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 33-56

Obowiązujące niemieckie prawo prywatne międzynarodowe nie zawiera żadnych konkretnych przepisów dotyczących prawa spółek. Podstawowe zasady w tej dziedzinie zostały opracowane przez doktrynę i judykaturę. Zgodnie z podstawową zasadą prawo regulujące spółki ustalane jest na podstawie odniesienia do państwa, w którym spółka ma swoją rzeczywistą siedzibę (administrację centralną) (teoria rzeczywistej siedziby). Chociaż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie swobody przedsiębiorczości prawo właściwe dla imigrujących spółek z UE powinno być ustalane na podstawie odniesienia do państwa, w którym zostały zarejestrowane (założone) (teoria inkorporacji). Zatem teoria rzeczywistej siedziby (w zmodyfikowanej wersji) nadal ma zastosowanie do spółek spoza UE. Proponowany projekt rozporządzenia w sprawie prawa prywatnego międzynarodowego spółek, stowarzyszeń i osób prawnych przyjmuje ogólnie jako podstawową zasadę teorię inkorporacji. Wspomniany projekt rozporządzenia zawiera przepisy dotyczące dotychczas nieuregulowanych kwestii, między innymi w szczególności przepisy dotyczące określenia zakresu prawa regulującego spółki. Ze względów politycznych nie jest pewne, czy wejdzie ono w życie.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 8 marca 2016 r. (V Cz 664/15)

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 125-135

Postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. kieruje pytanie prejudycjalne do TSUE dotyczące interpretacji art. 1 ust. 2 lit. k) i l) oraz art. 31 Rozporządzenia UE nr 650/2012. Sprawa dotyczy odmowy sporządzenia testamentu z zapisem windykacyjnym (zgodnym z wybranym polskim prawem spadkowym ), którego przedmiotem jest nieruchomość w Niemczech. Niemieckie prawo rzeczowe nie zna instytucji zapisu wywołującego bezpośredni skutek rzeczowy. Sąd pyta, czy przepisy Rozporządzenia pozwalają odmówić uznania takiego skutku rzeczowego zapisu.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Związanie zapisem na sąd polubowny i orzeczeniem arbitrażowym członków zgrupowania spółek, ich wspólników i interesariuszy

Stanisław Sołtysiński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 9-28

W artykule omówiono orzecznictwo i opinie komentatorów prawnych na temat rosnącego zjawiska rozszerzania praw i obowiązków wynikających z umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na członków grupy spółek, ich udziałowców i interesariuszy, którzy nie są sygnatariuszami umowy arbitrażowej. Na początku artykułu autor twierdzi, że doktryna grupy spółek stanowi tylko jeden z przykładów liberalnego trendu poszerzania zakresu arbitrażowości i jurysdykcji trybunałów arbitrażowych. Autor wskazuje, że trend ten nie może być wyjaśniony wyłącznie w kategoriach wymagań współczesnego biznesu, ale — przynajmniej w pewnym stopniu — niezdolnością systemu sądowniczego do radzenia sobie z rosnącą liczbą sporów sądowych i interesami ekonomicznymi społeczności arbitrażowej (tj. arbitrów, radców prawnych i innych dostawców usług w zakresie prywatnego systemu rozstrzygania sporów). W artykule przeanalizowano teorie prawne mające na celu uzasadnienie rozszerzenia umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na osoby niebędące sygnatariuszami (tj. dorozumiana umowa, przebijająca zasłona korporacyjna, pozorny autorytet, doktryna alter ego itp.). Autor uważa, że żadna z tych teorii nie uzasadnia odejścia od podstawowej zasady, że kamieniem probierczym arbitrażu jest swobodnie wynegocjowana umowa stron o arbitraż. Zasada ta ma zastosowanie również w sytuacji, gdy osoba trzecia zamierza dołączyć do istniejącej umowy o arbitraż. Związanie osób niebędących sygnatariuszami umową o arbitraż jest możliwe w przypadku, gdy ustawodawca tak postanowi w uzasadnionych okolicznościach (np. art. 1163 Kodeksu postępowania cywilnego). Autor opowiada się również za wprowadzeniem koncepcji estoppelu ubocznego do polskiego Kodeksu postępowania cywilnego w celu rozszerzenia zasady res indicata na osoby mające wystarczającą wspólnotę interesów ze stronami ostatecznego orzeczenia sądowego lub arbitrażowego.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozszczepienie statutu kontraktowego w Konwencji rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 63-76

Artykuł analizuje zjawisko rozszczepienia statutu kontraktowego w Konwencji rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych. Autor omawia różne ujęcia tego pojęcia, koncentrując się na stanowisku liberalnym i restryktywnym. Krytycznie ocenia możliwość szerokiego rozwarstwienia kontraktu poprzez zastosowanie odrębnych systemów dla poszczególnych jego aspektów. Opierając się na analizie językowej przepisów Konwencji, autor opowiada się za restryktywnym rozumieniem dépeçage, dopuszczającym rozszczepienie jedynie w przypadku umów zawierających wyraźnie wyodrębnione, samodzielne części. W konkluzji autor podkreśla, że takie podejście zapewnia większą pewność prawa i jest zgodne z zasadą jednolitości statutu kontraktowego.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla umów wykorzystujących konstrukcję work made for hire w świetle rozporządzenia Rzym I

Katarzyna Grzybczyk

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 45-67

Utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie (ang. "work made for hire") zgodnie z amerykańską ustawą o prawie autorskim z 1976 roku to — (1) utwór przygotowany przez pracownika w ramach zakresu jego obowiązków; lub (2) utwór specjalnie zamówiony lub zlecony do wykorzystania jako wkład do utworu zbiorowego, jako część filmu kinowego lub innego utworu audiowizualnego, jako tłumaczenie, jako utwór uzupełniający, jako kompilacja, jako tekst dydaktyczny, jako test, jako materiał odpowiedzi do testu lub jako atlas, jeśli strony wyraźnie uzgodnią na piśmie podpisanym przez nie, że utwór będzie uważany za utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie. (17 U.S.C. § 101) Pierwsza sytuacja ma zastosowanie tylko wtedy, gdy twórca utworu jest pracownikiem, a nie niezależnym wykonawcą (kontraktorem). Ustalenie, czy osoba fizyczna jest pracownikiem dla celów doktryny "work made for hire", określa się na podstawie common law dotyczącego przedstawicielstwa (agencyjności), w którym sąd bierze pod uwagę wiele czynników, aby ustalić, czy istnieje stosunek pracy między pracodawcą a pracownikiem. Z drugiej strony, jeśli utwór jest stworzony przez niezależnego wykonawcę lub freelancera, utwór może być uznany za "work for hire" tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie poniższe warunki: — utwór musi należeć do jednej z dziewięciu ograniczonych kategorii utworów wymienionych w powyższej definicji, a mianowicie (1) wkład do utworu zbiorowego, (2) część filmu kinowego lub innego utworu audiowizualnego, (3) tłumaczenie, (4) utwór uzupełniający, (5) kompilacja, (6) tekst dydaktyczny, (7) test, (8) materiał odpowiedzi do testu, (9) atlas; — utwór musi być specjalnie zamówiony lub zlecony; — musi istnieć pisemna umowa między stronami określająca, że utwór jest utworem stworzonym w ramach stosunku pracy lub na zamówienie. W Stanach Zjednoczonych utwór stworzony w ramach stosunku pracy lub na zamówienie (opublikowany po 1978 r.) podlega ochronie prawa autorskiego przez 120 lat od powstania lub 95 lat od publikacji, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Różni się to od standardowego amerykańskiego okresu ochrony prawa autorskiego wynoszącego życie autora plus 70 lat, ponieważ "autorem" utworu stworzonego w ramach stosunku pracy lub na zamówienie często nie jest rzeczywista osoba, w którym to przypadku standardowy okres byłby nieograniczony, co jest niezgodne z konstytucją (en.wikipedia.org/wiki/Work_for_hire — cite_note‑Circ09‑2).

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W odpowiedzi na ankietę skierowaną do państw członkowskich Unii, dotyczącą stosowania Rozporządzenia nr 864/2007 o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II)

Maksymilian Pazdan , Monika Jagielska , Witold Kurowski , Marek Świerczyński , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maciej Zachariasiewicz , Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 165-197

Rozporządzenie Rzym II z dnia 11 lipca 2007 r. zawiera przepisy kolizyjne dotyczące zobowiązań pozaumownych, takich jak czyny niedozwolone, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, culpa in contrahendo i odpowiedzialność za produkt. Niedawno Komisja rozpoczęła konsultacje dotyczące praktycznego stosowania tych przepisów w związku z obowiązkiem przedłożenia sprawozdania zgodnie z artykułem 30 rozporządzenia. Komisja zwraca się do Państw Członkowskich o opinię w celu rozważenia modyfikacji i sugestii na przyszłość. Niniejsza praca stanowi odpowiedź na Kwestionariusz Komisji przygotowany wspólnie przez grupę autorów pod przewodnictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Odpowiedź ta stanowiła podstawę odpowiedzi udzielonej przez Polski Komitet Kodyfikacyjny w imieniu polskiego rządu. W Kwestionariuszu Komisja zadała kilka ogólnych i kilka szczegółowych pytań. Zostały one omówione w odpowiedzi. Poniżej podsumowano niektóre z najważniejszych sugestii. Polska doktryna generalnie aprobuje Rozporządzenie i zawarte w nim przepisy. Niemniej jednak istnieją pewne rozwiązania, które można by ulepszyć, i luki, które można by wypełnić. W odpowiedzi przedstawiono następujące zalecenia: Po pierwsze, nadszedł czas, aby stworzyć nie tylko szczegółowe (jak to było dotychczas), ale także ogólne jednolite zasady prawa prywatnego międzynarodowego na poziomie europejskim. Po drugie, zasady zawarte w rozporządzeniu Rzym II powinny mieć zastosowanie do spraw objętych Konwencją haską z 1971 r. o wypadkach drogowych. Po trzecie, normy kolizyjne dotyczące naruszenia prywatności i praw związanych z osobowością powinny zostać dodane do rozporządzenia Rzym II, ponieważ stanowi to znaczną lukę w systemie europejskim.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ponownie o klauzuli ne exeat — cywilnoprawne aspekty uprowadzenia dziecka za granicę Sąd Najwyższy USA w sprawie Abbott v. Abbott

Jacek Wierciński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 17-32

17 maja 2010 r. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wydał orzeczenie w sprawie Abbott v. Abbott,
2010 S.Ct 1983, przedstawiając swoją interpretację Konwencji haskiej z 1980 r. o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę. Sąd Najwyższy rozstrzygnął sprzeczne opinie sądów apelacyjnych w sprawie klauzuli „ne exeat”, argumentując, że prawa „ne exeat” to prawa związane z opieką nad osobą dziecka w rozumieniu artykułu 5(a) Konwencji haskiej i jeśli prawa te zostaną naruszone, dziecko powinno zostać odesłane do kraju stałego pobytu. Opinia mniejszości zawiera rozważania, że prawo „ne exeat” jest jedynie prawem dostępu. Zatem rodzic nieposiadający opieki nie może żądać środka zaradczego w postaci powrotu. Może on lub ona jedynie szukać pomocy w wykonywaniu swoich praw do widzenia dziecka. Mając na uwadze, że orzeczenie Sądu Najwyższego może mieć silny wpływ na odpowiednie orzecznictwo międzynarodowe, niniejszy artykuł analizuje fakty i orzeczenia w sprawie Abbott v. Abbott i stwierdza, że orzeczenie Sądu Najwyższego jest sprzeczne z przedmiotem i
celem Konwencji haskiej.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu prawa właściwego dla pracy zdalnej

Arkadiusz Gawron

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 125-146

Coraz częstsze zjawisko pracy zdalnej rodzi wyzwania dla pracodawców, legislatorów krajowych, a także dla prawa prywatnego międzynarodowego. Całkowite przeniesienie stosunku pracy na płaszczyznę zdalną odsuwa od siebie centra aktywności pracodawcy i pracownika, co widać zwłaszcza w stosunkach pracy z elementem obcym (np. zatrudnienie pracownika mieszkającego na stałe w innym państwie). Wówczas powstaje – doniosłe z punktu widzenia norm kolizyjnych – pytanie o prawo właściwe dla owego stosunku pracy. Odpowiedzi należy udzielić w świetle przepisów unijnych poświęconych prawu właściwemu dla indywidualnej umowy o pracę (art. 8 rozporządzenia „Rzym I”) oraz delegowaniu pracowników (dyrektywa 96/71). Ich zestawienie może skutkować koniecznością uwzględniania przez pracodawcę konkurujących ze sobą reżimów prawnych. W myśl bowiem art. 8 ust. 2 rozporządzenia „Rzym I” prawo właściwe dla indywidualnej umowy o pracę stanowi prawo państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę w wykonaniu umowy. Ustalenie tego państwa w epoce coraz powszechniejszej cyfryzacji może rodzić liczne trudności, także mimo pokaźnego dorobku orzeczniczego TSUE. Podobne wątpliwości mogą się pojawić przy ocenie, czy zostały spełnione przesłanki delegowania określone w dyrektywie 96/71. Analiza wypowiedzi przedstawicieli doktryny, zwłaszcza zagranicznej, oraz judykatury pozwoliła na ustalenie, że aktualne unormowania kolizyjne nie przystają do współczesnych potrzeb obrotu. Istnieje również nieścisłość pomiędzy unormowaniami międzynarodowego prawa pracy a przepisami dotyczącymi zabezpieczenia społecznego. Nasuwa się zatem konkluzja, że niezbędna jest interwencja ustawodawcy w celu wyważenia spornych oczekiwań pracodawców i pracowników. W tym kontekście artykuł ma charakter zarówno poznawczy (zawiera analizę obowiązujących regulacji), jak i teoretyczny. Zaprezentowane analizy i wnioski mogą się okazać przydatne również dla praktyki prawa.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2006 r., I ACa 1063/05

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 159-166

Sąd Apelacyjny w Poznaniu 10 stycznia 2006 r. (I ACa 1063/05) rozpatrywał sprawę cesji wierzytelności. Stwierdzono, że przelew wierzytelności podlega prawu właściwemu dla tej wierzytelności. W sporze dotyczącym sprzedaży sadzy technicznej między polską spółką Konimpex sp. z o.o. a rosyjską OAO Techuglerod, oraz polską Chemical Worldwide Business sp. z o.o., kluczowe było ustalenie skuteczności cesji. Umowa sprzedaży z 2003 r. zawierała klauzulę zakazującą cesji bez pisemnej zgody drugiej strony. Sąd uznał, że właściwe jest prawo rosyjskie, zgodnie z Umową między RP a FR o pomocy prawnej. Prawo rosyjskie wymaga zgody dłużnika na cesję, jeśli umowa to przewiduje. Pozwana spółka nie wyraziła pisemnej zgody na cesję. Sąd Apelacyjny potwierdził, że powódka nie nabyła skutecznie wierzytelności.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla formy Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2004 r., I CK 39/03

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 177-187

Artykuł analizuje postanowienie Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2004 r. (I CK 39/03) dotyczące prawa właściwego dla formy czynności prawnej. Sprawa dotyczyła umowy sprzedaży udziałów w nieruchomości położonej w Polsce, zawartej w Republice Południowej Afryki. Sąd Najwyższy uznał, że umowa jest ważna, gdyż spełnia wymagania formy aktu notarialnego przewidziane prawem RPA. Autor glosy krytycznie ocenia stanowisko Sądu Najwyższego, wskazując na wątpliwości związane z legalizacją zagranicznego dokumentu oraz dopuszczalnością dopełnienia formy aktu notarialnego przed zagranicznym notariuszem.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zezwolenie na wykonanie w Polsce orzeczenia sądu francuskiego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2008 r. (II CSK 158/08)

Jan Ciszewski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 209-223

Komentarz odnosi się do orzeczenia wydanego w sprawie o zezwolenie na wykonanie w Polsce orzeczenia sądu francuskiego. Niniejszy artykuł ma na celu w szczególności analizę przepisów przejściowych zawartych w art. 54 Konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzonej w Lugano dnia 16.09.1988 r. oraz w art. 66 Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000 r. w sprawie jurysdykcji i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Potrzeba omówienia tych zagadnień wynika z faktu, że przepisy przejściowe Konwencji lugańskiej i Rozporządzenia Bruksela I dotyczące wykonywania orzeczeń sądowych budzą w praktyce wiele wątpliwości interpretacyjnych. Wreszcie, niniejszy komentarz odnosi się do prawnego charakteru postępowania przed sądem drugiej instancji, w szczególności do pojęcia «postępowanie sporne» (art. 43 ust. 3 Rozporządzenia Rady Bruksela I oraz art. 37 ust. 1, art. 40 ust. 2 Konwencji lugańskiej).

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Patent trolling w Wielkiej Brytanii

Katarzyna Kluczka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2018 | Abstrakt | s. 107-122

Głównym tematem niniejszego artykułu jest obecny stan spraw dotyczących trollingu patentowego w Wielkiej Brytanii. Istnieje możliwość, że kraj ten może stać się w przyszłości głównym celem działań trolli. Dlatego opis brytyjskiego systemu patentowego, wraz z porównaniem z systemem amerykańskim, miejmy nadzieję, pozwoli odpowiedzieć, dlaczego do tej pory trolle patentowe nie odniosły pełnego sukcesu w Wielkiej Brytanii. Ponadto artykuł krótko przedstawia najważniejszą dotychczasową sprawę w kwestii trollingu patentowego w Wielkiej Brytanii, która stanowi precedens mający zastosowanie do patentów kluczowych dla standardu (standard-essential patents) i zasad FRAND. Co więcej, pojawiają się problematyczne aspekty ustanowienia patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz jednolitego sądu patentowego. Nowy sąd może kusić trolle patentowe i uprościć ich działania. Jednak Wielka Brytania nie pozostaje bezczynna. Wprowadzono nowe prawo – Intellectual Property (Unjustified Threats) Act 2017. Celem ustawy jest zapewnienie ochrony przed bezzasadnymi groźbami postępowań o naruszenie.

2018-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — wybrane zagadnienia

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 59-79

Niniejszy artykuł stanowi próbę naświetlenia niektórych kwestii prawnych związanych z koncepcją międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie. Ta koncepcja prawna, znana również jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie, loi de police czy Eingriffsnormen, jest zdefiniowana w art. 9 ust. 1 rozporządzenia UE Rzym I jako przepisy, których przestrzeganie uważane jest przez państwo za tak istotne dla ochrony jego interesów publicznych, takich jak organizacja polityczna, społeczna lub gospodarcza, że znajdują one zastosowanie do każdej sytuacji objętej ich zakresem, bez względu na to, jakie prawo jest właściwe dla umowy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Niniejszy artykuł stanowi próbę wyodrębnienia i odróżnienia międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie od innych norm o charakterze imperatywnym. Uznano, że „interes publiczny” jest czynnikiem różnicującym o decydującym znaczeniu. W drugiej części tekstu międzynarodowe przepisy wymuszające swoje zastosowanie są konfrontowane z wymogami imperatywnymi interesu ogólnego (w rozumieniu doktryny prawa Unii Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) oraz z przepisami szczególnymi wprowadzającymi ograniczenia dotyczące dziedziczenia niektórych składników majątku lub wpływające na to dziedziczenie, ustanowionymi w art. 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Na koniec omówiony zostaje szczególny problem zgodności art. 359 § 2³ Kodeksu cywilnego* z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Rzym I.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przedawnienie i jego skutki w Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

Patryk Wydziałkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 117-135

Artykuł mówi o przedawnieniu roszczeń wynikających z przewozu zgodnie z regulacją Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) [dalej zwanej CMR lub Konwencją]. Przepisy CMR mają bezpośrednie zastosowanie w każdym z 55 krajów — części Konwencji i charakter cywilny. Konwencja została podpisana w dwóch autentycznych językach — angielskim i francuskim, ale istnieją oficjalne tłumaczenia na języki części Konwencji. Jak wskazuje autor, istnieją różne zasady interpretacji międzynarodowych przepisów prawnych i krajowych przepisów prawnych. Konwencję należy interpretować zgodnie z zasadami interpretacji określonymi w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Stąd interpretacja powinna być dokonywana w dobrej wierze, zgodnie z typowym znaczeniem słów i z uwzględnieniem kontekstu i celu interpretowanego aktu prawnego. Konwencja powinna być stosowana jednorodnie w każdym kraju. Przedawnienie roszczenia powoduje negatywny skutek dla osób fizycznych i prawnych, które nie skorzystały ze swoich praw przez określony czas. Chociaż przedawnienie powództwa jest znane w większości systemów prawnych, nie jest to identyczna instytucja prawna. W większości systemów prawnych jest to instytucja prawa materialnego, ale w niektórych systemach jest regulowana przez przepisy proceduralne. Istnieją trzy różne rodzaje skutków spowodowanych przedawnieniem powództwa, a mianowicie: wygaśnięcie prawa i powództwa, wygaśnięcie tylko powództwa i prawo do skorzystania z zarzutu przedawnienia prawa do powództwa. Zabrania się stosowania krajowych przepisów prawnych do aspektów regulowanych przez Konwencję. Instytucja przedawnienia powództwa jest uregulowana w art. 32 CMR, ale nie jest to wyczerpująca zasada. Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia powództw są regulowane przez prawo miejsca postępowania. Inne aspekty przedawnienia powództw, które nie są określone w CMR, są regulowane przez krajowe przepisy prawne. Katalog sytuacji, w których można zastosować Konwencję, nie jest zamknięty. Autor zauważa, że Konwencja jest stosowana do szerokiego zakresu przypadków, nawet w niewielkim stopniu związanych z międzynarodowym przewozem drogowym towarów i możliwe jest, że wystąpi kolizja prawa. Okres przedawnienia roszczeń wynikających z przewozu na podstawie Konwencji wynosi jeden rok, ale w przypadku umyślnego wykroczenia okres przedawnienia wynosi trzy lata. Istnieją trzy różne momenty, od których ten okres zaczyna biec, w zależności od tego, co się wydarzyło. Dzień, w którym okres przedawnienia zaczyna biec, nie jest wliczany do okresu. Wlicza się w niego niedziele i święta państwowe. Pozostałe aspekty są regulowane przepisami krajowymi. Pisemne roszczenie jest dobrowolne i zawiesza okres przedawnienia do dnia, w którym przewoźnik odrzuci roszczenie w drodze pisemnego powiadomienia i zwróci załączone do niego dokumenty. Istnieje problem ze zrozumieniem znaczenia „formy pisemnej”, ponieważ nie ma jej jednolitego znaczenia. Autor sugeruje, że Konwencja zawiera autonomiczne znaczenie formy pisemnej. Kolejnym problemem jest ustalenie momentu otrzymania roszczenia. Nie ma jednolitej praktyki. Z tego powodu istnieje potrzeba wykorzystania odpowiednich, obowiązujących przepisów krajowych. Autor wskazuje, że Konwencja ma inną treść w języku angielskim i francuskim. Znaczenie art. 32 pkt 4 CMR w języku francuskim prowadzi do wniosku, że prawo do powództwa wygasa. Jednak ten sam artykuł w języku angielskim mówi, że prawo do powództwa, które uległo przedawnieniu z powodu upływu czasu, nie może być wykonywane w drodze powództwa wzajemnego lub potrącenia. Wniosek z wersji angielskiej jest taki, że przedawnienie powództwa nie może być wykorzystane jako środek obrony, ale nie ma barier dla powództw o ograniczone roszczenia w innych postępowaniach prawnych. Interpretacja art. 32 pkt 4 CMR zgodnie z zasadami interpretacji międzynarodowej prowadzi do wniosku, że przedawnionych roszczeń nie można dochodzić przymusowo.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Znaczenie zarzutu nadużycia prawa w stosowaniu przepisów o umowie prorogacyjnej na tle Rozporządzenia Rady nr 44/2001

Katarzyna Sznajder

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 99-114

Artykuł analizuje kwestię zarzutu nadużycia prawa w kontekście umów prorogacyjnych na tle Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001. Autorka bada przesłanki skuteczności i dopuszczalności takich umów, w tym formalne wymogi i ograniczenia. Szczególna uwaga poświęcona jest zarzutowi nadużycia prawa, w tym wykorzystania przewagi ekonomicznej strony, oraz jego znaczeniu dla ważności umowy prorogacyjnej. W artykule omówiono orzecznictwo, w tym wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, dotyczące problematyki nadużycia prawa w umowach prorogacyjnych. Autorka konkluduje, że w obecnym stanie prawnym zarzut nadużycia prawa ma ograniczone znaczenie w kontekście umów prorogacyjnych, a rozporządzenie nr 44/2001 przewiduje wystarczającą ochronę słabszych stron umowy.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Sähköalojen ammattiliitto ry c/a Elektrobudowa Spółka Akcyjna (C‑396/13)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2019 | Abstrakt | s. 191-209

This paper aims to comment an important ruling concerning the Posted Workers Directive (Directive 96/71/EC). In the judgement C-396/13 (Sähköalojen ammattiliitto ry v. Elektrobudowa Spółka Akcyjna), the European Court of Justice provided
its pro-worker’s interpretation of Art 3 of Directive 96/71/EC concerning the scope of the "minimum pay rate". The second issue raised by the European Court of Justice was the assignability of pay claims governed by Polish law based on Art 14 (2) of Rome I Regulation and prohibited under that law. In commented judgement, the Court admitted the assignment of claims arising from employment relationships in light of article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union and accepted the trade union’s right to represent the posted workers.

2019-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Istotne naruszenie umowy w Konwencji wiedeńskiej jako przesłanka do odstąpienia od umowy

Bartosz Krupa

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 85-131

W artykule omówiono koncepcję podstawowego naruszenia umowy na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o stosunkach handlowych. Omówiono przesłanki podstawowego naruszenia określone w artykule 25 Konwencji Narodów Zjednoczonych o stosunkach handlowych. Ponadto, ogólniej rzecz biorąc, instytucja ta jest traktowana jako podstawa do odstąpienia od umowy na mocy artykułu 49 Konwencji Narodów Zjednoczonych o stosunkach handlowych. Autor wnioskuje, że podstawowe naruszenie umowy występuje tylko w nadzwyczajnych okolicznościach — gdy w wyniku naruszenia strona poszkodowana traci interes w dalszym wykonywaniu umowy. Naruszenie uzasadnionych oczekiwań strony poszkodowanej jest głównym czynnikiem przy ustalaniu, czy doszło do podstawowego naruszenia, czy nie. Podstawowe naruszenie umowy jest przede wszystkim określane przez wynik naruszenia w połączeniu z oczekiwaniami strony poszkodowanej, a nie przez rodzaj zobowiązania umownego naruszonego przez stronę niespełniającą zobowiązania. Zatem na mocy artykułu 25 Konwencji Narodów Zjednoczonych o stosunkach handlowych nie ma znaczenia, czy doszło do naruszenia podstawowego czy pomocniczego zobowiązania na mocy umowy. Jednakże, podczas gdy podstawowe naruszenie umowy jest na ogół związane z oczekiwaniami strony poszkodowanej, należy podkreślić, że chronione są jedynie oczekiwania, na które strona poszkodowana ma prawo powoływać się na mocy umowy (przy określaniu jej zakresu należy również wziąć pod uwagę artykuły 7–9 CISG). W drugiej części artykułu autor przedstawia przegląd orzecznictwa związanego z artykułem 25 CISG z trybunałów arbitrażowych i sądów państwowych z różnych krajów. Przegląd ten będzie pomocny dla czytelnika w zrozumieniu zastosowania koncepcji podstawowego naruszenia umowy na mocy CISG w większości typowych przypadków.

2013-06-30