Język:
PL
| Data publikacji:
15-05-2023
|
Abstrakt
| s. 264-275
W Jk 2, 21 nazywa się Abrahama „Ojcem naszym [w wierze], który przez czyny [z niej płynące] został usprawiedliwiony”. Konieczność wiązania ze sobą wiary i czynów, które muszą iść z nią w parze, stanowi podstawę dowodzenia Jakuba. Autor Listu Jakuba wykazuje że wiara Abrahama została poparta czynami. Jednym z nich była ofiara, jaką złożył Abraham ze swego syna Izaaka. Tak wypełniło się Pismo, a wiara osiągnęła swój cel, stając się doskonałą i dojrzałą, czyli doprowadzającą do zbawienia (Jk 2, 21-23). W ten sposób jest wzorem do naśladowania. Jakub stara się wykazać, że również adresatów Listu Bóg usprawiedliwia przez wiarę popartą uczynkami. „Wypełnienie się Pisma” dotyczy bowiem nas, którym zawierzenie Bogu na wzór Abrahama zostaje zaliczone ku usprawiedliwieniu, czyli przynosi nam zbawienie. Takie stanowisko Jakuba wobec wiary, która musi być poparta czynami, absolutnie nie stoi w opozycji do nauki Pawła o wierze, która usprawiedliwia. Paweł bowiem również mówi o wierze potwierdzonej czynami miłości (por. Ga 5, 6).
2023-05-15
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
10-01-2022
|
Abstrakt
| s. 265-284
Dokumenty wydawane przez Papieża Franciszka są w pełnym tego słowa znaczeniu tekstami teologicznymi. Franciszek pisze w pierwszej osobie. Jest to nie tylko zabieg retoryczny, ale świadectwo „autorskiego” charakteru tych tekstów. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia Franciszkowej koncepcji teologii. Jego teologia jest oparta na wierze, która jest wcześniejsza od wszelkiego rozumowania. Rozumowanie, czyli teologia jest tylko służebnicą wiary, służebnicą, która zawsze jakoś pozostaje na zewnątrz tajemnicy wiary, spotkania człowieka z Bogiem. Dlatego dwie pierwsze części artykułu zostały poświęcone Franciszkowemu rozumieniu wiary.
Przekaz wiary, ewangelizacja, dzieje się w głoszeniu kerygmatu. Tu również teologia pozostaje w roli służebnej. Kościół żyje w świecie, pośród ludzi stworzonych i ogarniętych łaską Boga. To podstawowe spojrzenie w wierze na świat wyznacza kolejne zadania teologii: ma ona pomagać w zrozumieniu tej sytuacji, odpowiadać na pytanie: co to znaczy być chrześcijaninem tu i teraz. Dlatego zadaniem teologii jest studiowanie w świetle wiary różnych aspektów naszej egzystencji, a zwłaszcza kultur. Natomiast Franciszek z dużą rezerwą odnosi się do związków teologii i nauki współczesnej.
Uznanie uprzedniości łaski Boga prowadzi Franciszka do podkreślenia istotnej roli dialogu w uprawianiu teologii. Bardzo ciekawe jest Franciszkowe ujęcie roli Magisterium Kościoła. Jest ono służebne nie tylko wobec wiary, ale – w pewnym stopniu – także wobec teologii. Co więcej, jak się okazuje, tak rozumiana teologia obficie korzysta z dorobku współczesnej filozofii: egzystencjalizmu oraz filozofii dialogu.
2022-01-10
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 266-277
Tekst teologiczny powinien być świadectwem wiary teologa. W artykule rozpatrzone zostały trzy możliwe sposoby takiego świadectwa. Przede wszystkim tekst powinien spełniać kryterium ortodoksji. Musi zatem respektować Objawienie Boże przekazane w Piśmie Świętym oraz zachowywane w Tradycji. Zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego autorytatywną wykładnię Tradycji daje Urząd Nauczycielski Kościoła. Jednak zarówno interpretacja Pisma Świętego, jak i odczytywanie Tradycji wymaga umiejętności teologicznej. Inaczej grozi popadnięcie w fundamentalizm. Ten fundamentalizm w odniesieniu do Magisterium Kościoła wyraża się często na dwa przeciwstawne sposoby: albo w unikaniu odwołań, albo w nadmiernym odwoływaniu się do wypowiedzi Magisterium. Drugi potencjalny sposób świadectwa wiary to powoływanie się na osobiste świadectwo wiary, swoje przeżycia. Takie „naiwne”, bezpośrednie świadectwo nie powinno mieć miejsca w tekście teologicznym. To twierdzenie zostało poparte dwoma argumentami: wymogu krytyki niemożliwego do spełnienia wobec własnego osobistego świadectwa i różnicy między słowem mówionym a pisanym. Natomiast – i to jest trzeci sposób obecności – tekst teologiczny powinien być przeniknięty duchem wiary, czyli wyrastać z osobistego doświadczenia wiary, ale nie poprzez „dawanie świadectwa”, lecz poprzez wewnętrzną wierność temu doświadczeniu. W artykule podjęto próbę opisania doświadczenia wiary w oparciu o filozofię Levinasa.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 111-126
Artykuł koncentruje się na relacji pomiędzy wiarą i rozumem w pismach bł. Johna Henry’ego Newmana, jednego z największych osobowości XIX-wiecznej Brytanii. Aktualność Newmana podkreśla się dzisiaj w kontekście rozważań społecznych, politycznych i teologicznych. Nazywany jest niewidzialnym rzeczoznawcą II Soboru Watykańskiego. W swoich kazaniach i esejach Newman pragnął pokazać, iż nie ma sprzeczności pomiędzy wiarą i rozumem, ponieważ na co dzień naturalnie działamy na gruncie wiary. Jeśli tak się sprawy mają, musimy znaleźć szerszy sens racjonalności. W tym szerszym sensie Newman odnajduje pewność osobową. Pewność ta jest inna niż pewność zdań logicznych, gdyż dotyczy konkretnych aktów. Pewność osobowa przypomina osobową dojrzałość, w której przyświadczamy pewnym prawdom oraz idziemy za tym, czemu przyświadczyliśmy. To pójście za, tę osobowa gotowość nazywa Newman realizowaniem. Zrealizować coś w wierze oznacza przekroczyć naturalne trudności i uchwycić prawdę.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 65-75
Historii myśli chrześcijańskiej towarzyszy przekonanie, że istnieją dwa różne porządki wiedzy: rozum i wiara. W trakcie tej historii zrodziły się liczne modele współpracy (interakcji) pomiędzy filozofią a teologią. Artykuł proponuje zobaczenie trzech modeli relacji «wiara – rozum» (teologia – filozofia). Przykładem pierwszej relacji, którą można odnaleźć w starożytności i średniowieczu, ukazują filozofię jako „służebnicę” teologii (philosophia: ancilla theologiae). W XX wieku relacja filozofia – teologia weszła w nową erę hermeneutyczną. Hermeneutyka filozoficzna (ars interpretandi) zaczęła funkcjonować jako filozofia hermeneutyczna, a zatem jej zadanie zawierało się w poszukiwaniu całościowego zrozumienia (sensu) ludzkiej historii. To zadanie stało się jednocześnie paradoksalne, ponieważ rozum musi zrozumieć tę całościowość i jednocześnie nie może tego uczynić. To właśnie nie co innego jak ten paradoks, działający w relacji dialogicznej pomiędzy rozumem i wiedzą wypływającą z wiary, może pomóc rozumowi zrealizować jego własne zadanie. Teologia (ancilla hermeneuticae) może także stać się «służebnicą» filozofii (theologia: ancilla philosophiae). Nadzieje rozumu mogą uczestniczyć w nadziei chrześcijańskiej. Dzięki objawieniu Bożemu człowiek jest w stanie zrozumieć swoją obiecaną tożsamość. Ta tożsamość («tożsamość narratywna») interpretowainterpretowana jako obiecana i zadana wymaga współpracy rozumu i wiary. To właśnie w kontekście tej koniecznej współpracy trzeba rozważyć problematykę wspólnej służby filozofii i teologii zaangażowanych w proces stwórczej aktualizacji (dialogicznej) i tożsamości człowieka (theologia et philosophia: ancillae hominis).
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 322-338
Celem prezentowanego artykułu jest synteza połączona z analizą przykładów nauczania Jana Pawła II ukazujących zagadnienie miłosierdzia jako serca życia i misji Kościoła. Zmierza do ukazania aktualności postulatu papieża, by z głoszenia i praktyki miłosierdzia uczynić oś misji Kościoła, a w dalszej konsekwencji, by miłosierdzie uczynić podstawą stosunków międzyludzkich. W dwóch częściach artykułu najpierw ukazane są wiara oraz świadectwo Kościoła, a następnie przedstawiona jest analiza miłosierdzia jako przedmiotu doświadczenia Kościoła, jego orędzia (głoszenia) i form świadectwa. W ramach części poświęconej wzywaniu miłosierdzia ukazane są najpierw potrzeby i problemy świata współczesnego, a następnie miłosierdzie jako zasadnicza odpowiedź n a n ie. Finalnie prezentowany jest problem stałego wysiłku nawrócenia jako przejawu miłosierdzia i gwaranta realizacji postulatów miłosierdzia. Przedstawiana analiza prowadzi do wniosku, że temat miłosierdzia obecny w nauczaniu Jana Pawła II stanowi stały i aktualny punkt odniesienia i powinien być realizowany poprzez wiarę i praktykę miłosierdzia w życiu i misji Kościoła.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 85-111
Sobór Watykański II w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum podał wskazówki egzegetyczne, które powinny być stosowane w interpretacji Pisma. Jedną z przywołanych zasad teologicznych jest „analogia wiary”. W praktyce egzegetycznej w zasadzie tej widzi się jedynie kryterium negatywne. Niestety tak pojmowana zasada nie daje się stosować w ramach tzw. hermeneutyki chalcedońskiej. Benedykt XVI postulował współistnienie w całym procesie egzegezy zasad naukowych i teologicznych. W artykule opisano relacje pomiędzy analogią wiary i zmysłem wiary. Właśnie sensus fidei sprawia, że analogia wiary odkrywa swój pozytywny charakter. Wtedy staje się właściwym narzędziem do interpretacji Bosko-ludzkich ksiąg natchnionych.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 415-430
Celem niniejszego studium nie jest opis doświadczeń, które dotknęły Kościół katolicki w Czechach podczas najsroższych komunistycznych prześladowań. Wydarzenia te są już bowiem zasadniczo omówione. O wiele mniej jest natomiast znany złożony i niejednoznaczny wizerunek samego Kościoła rzymskokatolickiego. Praca ta stanowi próbę przedstawienia tego wizerunku, a także przeprowadzenia namysłu nad nim i jego przemianą, do której doszło w latach 50. i 60. XX wieku. Paradygmatyczną zmianę czeskiego katolicyzmu można scharakteryzować jako proces personalizacji chrześcijańskiej egzystencji, czyli stopniowego przechodzenia od życia wiary opartego na akceptacji instytucjonalnie narzuconych wzorców moralnych i formalnym ich wypełnianiu do życia wiary, w którym chrześcijanin jest traktowany jako ktoś niezastąpiony a jego wiara jest osobista i wewnętrznie związana ze społecznością Kościoła.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 387–396
The subject of analysis is the problem of faith understanding presented by Anselm. The analysis refers to contemporary presentation of understanding as a set in motion process shut in a “parts - integrity” circle. The analysis allows to grasp the character of his reasoning without imposing that type of mental structure on Anselm: it allows to recognize the priority of the integrity in it. In this context, understanding of faith appears as capturing its integrity by logical inscribing of it (faith) in universal “ratio” – the basic of reality.
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2010
|
Abstrakt
| s. 263–274
The article raises a question of the process of origins underlying theological contents, that is, in other words, the individual stages of the theological cognition act. The basis of theology is philosophy, understood as a set of existential questions concerning happiness and immortality. God “touches” human hearts with His Grace, answering those questions, and this Grace is taken in faith. Whereas, theology is a “heart-seeking thought”, the heart having been moved by Divine revelation and faith itself. While developing throughout the space of thinking, theology looks for rational arguments for God’s answers given to existential questions. This is how theology gets to know reality and its epistemological acts are based on a source of the rationality of faith.
2010-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 317-336
Sobór Watykański II w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum podał wskazówki egzegetyczne, które powinny być stosowane w interpretacji Pisma. Posoborowa egzegeza skoncentrowała się głównie na metodzie historyczno-krytycznej badającej ludzki wymiar Pisma. W związku z tym Benedykt XVI przypominał o konieczności stosowania zasad teologicznych w egzegezie i ukazywał ich pogłębione teologicznie podstawy. Hermeneutyka wiary, którą postulował papież, obejmuje trzy kryteria pozwalające uchwycić Boski wymiar Biblii; dwa z nich omówiono w niniejszym artykule. „Egzegeza kanoniczna” uwzględnia jedność Pisma Świętego, a „analogia wiary” pozwala wierzącemu egzegecie prawidłowo interpretować tekst napisany przez autora wierzącego. W artykule uwzględniono również Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) rozumienie objawienia oraz różnicy między nim a Pismem Świętym. Właśnie hermeneutyka wiary pozwala wznieść się ponad „literę” i dotrzeć do „ducha” tekstów natchnionych.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-06-2020
|
Abstrakt
| s. 249-265
Proces dekonstrukcji filozofii, rozpoczęty przez myślicieli postmodernistycznych, jest wymierzony nie tylko przeciw filozofii, ale także przeciw europejskiej kulturze i roli, którą filozofia w jej formacji dotychczas odgrywała. Artykuł ma cztery części. W pierwszej – autor przytacza pewne przypadki, obrazujące, jak doszło do obecnego stanu współczesnej filozofii poprzez wzgardę i zawinioną ignorancję filozofii średniowiecznej przez filozofów uchodzących za chrześcijan (przykład Romana Ingardena). Autor przeciwstawia takiej postawie przykład Anzelma z Canterbury jako tego, który nie tylko szukał dogłębnego zrozumienia tego, co wiarą wyznawał, ale który również posługiwał się wolną spekulacją filozoficzną, aby to osiągnąć. W drugiej części rozważana jest próba zdemaskowania przez Rogera Scrutona zła w wywodach Jacques’a Derridy, pojęcia dekonstrukcji filozofii z uwzględnieniem roli, jaką nihilizm i relatywizm odgrywają w tej procedurze. W trzeciej części autor odnosi się do myśli G.K. Chestertona i współczesnych filozofów polskich: J.M. Bocheńskiego, S. Swieżawskiego, B. Skargi, którzy doceniając metafizykę, chrześcijańskie dziedzictwo Europy i myśl średniowieczną, podkreślają, jaką przynoszą one korzyść nie tylko dla duch ludzkiego, ale także dla uchronienia filozofii od grożącej jej dezintegracji obecnej w globalnej ideologii politycznej poprawności i w myśli postmodernistów. W czwartej części rozważana jest myśl Ludwiga Wittgensteina jako tego, którego radykalizm wymierzony jest w filozofię i religię; tego, który był obdarzony poczuciem misji w sprawie ratowania filozofii i religii od absurdów, które stoją na przeszkodzie właściwego funkcjonowania tych dwóch filarów kultury ludzkiej.
2020-06-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 256-263
Wiara Abrahama opierała się na bliskiej, osobowej relacji z Bogiem. Wyraźnie widoczne jest to w scenach opisujących objawianie się Wszechmogącego, gdy wydaje On patriarsze nakazy lub składa obietnice. Często te dwa wymiary są sprzężone w czasie i następują po sobie. Odpowiedzią Abrahama na Boże polecenia są konkretne czyny, jednak – co warto podkreślić – nie wykonuje ich bezrefleksyjnie, ale zadaje pytania i wchodzi z Bogiem w dialog, mając odwagę wyrażać swoje wątpliwości.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 337–353
Any cleansing from sin has its source in the sacrifice of Jesus – the Only Priest. The sacrifice is of double nature: carnal and spiritual, offered for people in Jerusalem and, at the same time, for heavenly beings in Heaven. The priestly work of Jesus gives validity to the offerings of the Old Testament, is the source of the power to cleanse form sin conferred on the Church, and it will only come to fulfilment with the cleansing of the worst sinner. Thus, the offerings of the Old Testament had the power to cleanse from sin. That power came to an end upon the death of Jesus. For a Christian, baptism is the fundamental, or even the only way to be cleansed. However, one also has a possibility to be cleansed after being baptised, as here, on earth, it is impossible to avoid sin. Origen recognises the cleansing power of all the acts of fulfilling the Gospel, particularly deeds of charity. He also mentions the confession of sins (regardless of canonical penance). Many times he points to the cleansing which can be granted to us as a result of listening to the Word of God. The cleansing can be gradual or instant. Origen discusses canonical penance separately, as something exceptional and difficult that is performed only once. That kind of penance is required in the cases of murder or denying one’s faith. However, Origen emphasises the superiority of spiritual penance over the canonical practice. Those who die in sin face eternal fire and punishment which will be very painful and will complete their cleansing. The homiletic teaching of Origen on sin and cleansing does not aim at full consistency, it’s style is, thus, vastly different from that of the Latin Fathers, who were his contemporaries.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
DE
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 70-84
W centrum wiary chrześcijańskiej znajduje się przekonanie o Krzyżu Chrystusa, pojmowanym jako odkupieńcza rzeczywistość dla wszystkich ludzi. Wydaje się, że centrum to stało się zupełnie niezrozumiałe. W jego świetle chrześcijańska wiara stała się dla wielu niezrozumiała i niewiarygodna. Artykuł szuka podstaw tego niezrozumienia w wewnętrznej niespójności logiki ekwiwalencji, która znajduje się u podstaw pospolitych wyobrażeń o ekspiacyjnej śmierci Jezusa na krzyżu. Proponuje natomiast – przez odwołanie się do danych Nowego Testamentu – koncepcję alternatywną, która próbuje konsekwentnie iść drogą „logiki nadmiaru” (P. Ricoeur).
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
IT
| Data publikacji:
26-01-2023
|
Abstrakt
| s. 54-68
I cristiani professano la fede in Dio Creatore, il quale nel suo amore ha messo al centro del Creato l’uomo perché ne prendesse cura. Professano la fede in Gesù Cristo il Redentore dell’universo: “Cristo è il Signore del cosmo e della storia. In Lui la storia dell’uomo come pure tutta la creazione trovano la loro «ricapitolazione», il loro compimento trascendente” (CCC, n. 668). A cavallo tra il XX e il XXI secolo si è presentata in modo pressante la questione ecologica in cui sembra essere svanito il disegno di Dio sul Creato e, in lui, sull’uomo. Affrontarla non è solo una questione tecnica ma richiede una giusta vision e, appunto, una conversione ecologica. Con la solita lungimiranza e parresía che lo caratterizza, Papa Francesco, confessando il proprio cammino di conversione ecologica – espressione appresa da san Giovanni Paolo II – , e ispirato al Cantico delle Creature di san Francesco d’Assisi, pubblica l’enciclica Laudato si’.
Con questo articolo si vuole introdurre il lettore alla lettura della Laudato si’, mettendo a fuoco la questione ecologica nella sua ampiezza di ecologia integrale, e lanciando l’invito ad una conversione ecologica che riporti l’uomo alla sua originaria relazione con sé stesso, con gli altri uomini, col Creato e con Dio.
2023-01-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2015
|
Abstrakt
| s. 343-355
Dziewięć Mów drugiego cyklu dzieła perskiego Mędrca rozpoczyna się od wykładu De circumcisione. Miały one być skierowane przeciw nauczaniu babilońskich Żydów. Naród Wybrany odszedł od prawdziwego Boga i stał się podobny do bezbożnych Amorytów oraz Sodomitów i Gomorytów. W kontekście antyjudaistycznej polemiki Afrahat opisuje istotę i znaczenie chrześcijańskiego obrzezania, którym jest chrzest jako znak wiary (signaculum fidei). W charakterystyczny sposób dla swojej skrypturystycznej argumentacji Pers podaje negatywne (Adam, Jeroboam, Manasses) i pozytywne (Abel, Henoch, Noe, Sem, Jafet, Abraham) przykłady znanych postaci biblijnych, w których życiu obrzezanie miało znaczenie względne, a jego wartość uzależniona była od wiary i przestrzegania nakazów Prawa.
2015-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 109 – 125
The Christian type of spirituality is defined by participation in God through Jesus, the incarnate Son of God. The attitude of a human being towards God, the world, other people and himself results from the degree of acceptance of the truth about God who reveled himself through Jesus. As a consequence, spirituality has its deep roots in the christological dogma. The fact that Jesus took on a human body and nature and became both a man and God lies in the centre of the New Testament proclamation. This reality makes Christianity peculiar as the divinity does not contradict the humanity; God does not pose a threat to a human being, to his freedom or identity. The difference between sacredness (sacrum) and profanity (profanum) virtually vanishes. In other words, sacred permeates secular thanks to the Incarnation, which materializes spirituality (this can be seen in the reality of Church, Sacraments, the service of love or iconography). In addition, the intimacy of ‘devine’ and ‘human’, profoundly fulfilled by the Incarnation of Logos (Word), underlines the beauty of a human body. Making an analogy between a human being and Jesus Christ, it can be said that there is one person and two quasi-natures: material-carnal and spiritual. They remain separate and do not constitute a third reality, but the Person is the one that unites them. In this way, the truth about the personal union and two natures of Christ becomes a model in finding out the truth about the human being. The Incarnation of Logos (Word) with the proclamation of the value of human life designates Christian model of spirituality as the incarnational spirituality. This model shows the necessity to strike an essential balance in life. At the same time, a certain outlook on life and world is created through the prism of the Incarnated. What is more, the Incarnation of Logos determines various spheres of life showing its purpose and forms of its recognition and expression (orthodoxy is connected with ortopraxy). Bearing a Christological model in mind, it is necessary to develop your faith everyday upon this model. What is meant here is having a purpose in life (theosis, eternity), experiencing everyday life properly (human culture, worldliness) and joining all these activities with the Christian cult. Incarnational spirituality is also connected with the relaxed attitude to the material world, where the human being has been placed (culture). Finally, incarnational and anthropological model gives direction to Christian piety, prayers and faith incorporating coexistence of spiritual and material aspects. Invisible and inner matters function together with the visible and outer ones.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2015
|
Abstrakt
| s. 283-303
Sobór Watykański II stał się ważnym światłem dla Kościoła w jego wewnętrznej odnowie oraz w ukierunkowaniu na wielowymiarowy świat. Wyrażają to 4 konstytucje, 9 dekrety i 3 deklaracje. Konstytucja Lumen gentium ukazuje Kościół w następujących kategoriach: misterium, sakrament zbawienia, Lud Boży, rzeczywistość boskoludzka, hierarchiczno-charyzmatyczna, o różnych stanach na drodze ku eschatologicznemu spełnieniu, gdzie ikoną wierzących jest Maryja. Sobór pokazał też ważną rolę świeckich w tożsamości Kościoła. Ta nowa wizja nie była jedynie kosmetyczną zmianą formy wyrażania treści wiary, lecz nowy samorozumieniem Kościoła, zakorzenionym na gruncie biblijnym i patrystycznym. Jednocześnie pewne kwestie domagają się dalszego pogłębienia i dookreślenia: relacja urząd Piotrowy a kolegium biskupów, kolegialność biskupów, relacja urząd a charyzmat w praktyce, forma odpowiedzialności świeckich w Kościele. Sobór Watykański II odważnie pokazał, że realną jest zasada Ecclesia semper reformanda. Kościół prowadzony przez Ducha Świętego przemienia się, udoskonala, nawraca, odrzuca to, co nie jest istotą wiary, a jedynie ludzką formą, dobrą w konkretnym czasie i miejscu. Nie ma więc zgody na rewolucję, ale na oczyszczanie i rozwój.
2015-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
16-07-2020
|
Abstrakt
| s. 352-372
Współczesne media masowe kształtują kulturę środowiska komunikacyjnego. Świat cyfrowy oferuje różne techniki komunikowania i determinuje jednocześnie konieczność poszukiwania nowych, skutecznych form wypowiedzi. Problem ten dotyczy także przestrzeni religii. Wobec tego rodzą się podstawowe pytania o możliwości wykorzystania potencjału cyberprzestrzeni w efektywnym wypełnianiu misji ewangelizacyjnej, aby skutecznie dotrzeć z treściami sakralnymi do współczesnego odbiorcy. Autorka analizuje szczególny gatunek wypowiedzi religijnej, jaką jest świadectwo doświadczenia wiary realizowane językiem i narzędziami charakterystycznymi dla kultury audiowizualnej i multimedialnej. W artykule ukazano ewolucję gatunku, wskazano także na tendencje profesjonalizacji w tym zakresie. Jednocześnie zasygnalizowano nie tylko szanse, ale i zagrożenia oraz dylematy związane z komunikowaniem sieciowym w procesie mediatyzacji treści religijnych.
2020-07-16
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
06-02-2018
|
Abstrakt
| s. 157-170
Jacek Krawczyk (1966–1991), studiujący teologię dla świeckich na KUL , osiągnął doskonałość w życiu wiarą, nadzieją i miłością, całym sercem angażując się w służę Bogu i człowiekowi. Otrzymał staranne wychowanie religijne w domu rodzinnym i przez pogłębione życie modlitwy odnalazł drogę swojego świeckiego powołania do świętości, które zostało potwierdzone przez jego heroiczną miłość w służbie chorym i ubogim. Dojrzałość wiary i głębia zaufania wobec Boga wyraziła się przez mężne znoszenie śmiertelnej choroby, w której karmiony sakramentami Kościoła, do końca okazał wierność Chrystusowi. Jacek jest wzorem młodego, nowoczesnego człowieka, który zachowując wrażliwość na piękno i dobro oraz krótko ciesząc się życiem w małżeństwie, konsekwentnie dojrzewał do wieczności.
2018-02-06
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2006
|
Abstrakt
| s. 105-117
The level of faith and religious practices in today’s Poland is uniquely stable. Even after 1989, after various political, economic, and social changes have been initiated, the mechanisms of secularization have not really taken root as they have in many Europeans where they made many quit their religious practices. Nevertheless, the symptoms of leaving the path of religion are being observed already among the younger generation living in big cities. What’s clear is that even though the level of religiousness has not changed over the last twenty years, it is more and more clear that the process of un-ecclesiastical attitudes is progressing. Already two-fifths of the entire population of adult Poles emphasizes privacy, selectivity, and independence of their faith. In that light, the existence and subsequent development of Light and Life Movement is a noteworthy phenomenon, as it expresses the opposite trend – namely that of ecclesiastically-oriented religiousness. In the article the author takes an attempt, based on empirical research conducted, to show a condition and level of ecclesiasticism of the members of Light and Life Movement. Ecclesiasticism of the members of Light and Life Movement studied in terms of religious practices, an attachment to a parish, an acceptance of a religious mission of a priest, and an acceptance of a religious doctrine, has appeared as a very vital one. Undoubtedly, the hard work to make members of Light and Life Movement into the faithful ones carried on in small parochial groups and during summer retreats is a very important factor. Studies confirm that ecclesiasticism of members of Light and Life Movement remains firm independently from time and level of initiation.
2006-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 291-311
Artykuł analizuje kilka tekstów Nowego Testamentu (Mt 9,1-8 || Mk 2,1-12 || Łk 5,17-26; Jk 5,13-18; 1 J 1,8-2,2) zawierających pewne warunki, które umożliwiają człowiekowi uzyskać odpuszczenie grzechów ze strony Boga. Są nimi: wiara, płynąca z wiary modlitwa, namaszczenie olejem w imię Pana przez prezbiterów i wyznanie grzechów. Wynika z tych tekstów, że Bóg jest gotów odpuścić grzechy człowiekowi, ale potrzebny jest też wkład ze strony grzesznika. Teksty te rzucają światło na wypowiedzi Nowego Testamentu, w których odpuszczenie grzechów nie jest obwarowane żadnymi warunkami i nie pozwalają zbyt łatwo twierdzić, że miłosierdzie Boże nie zakłada żadnych wymagań względem grzesznika.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
DE
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 62-70
The soteriology of Anselm of Canterbury had a strong influence on theological reflection in the past. In this article we have considered presumed main reason for this state. This major reason is an attempt to explain the salvific action of Christ in a precise and rational way. This account profoundly integrates the most significant elements of the faith of the Church: the radical and universal need for salvation, the unity of God’s justice and mercy, and the uniqueness of the Mediator of salvation. These elements are still relevant also in the contemporary, pluralistic expression of the faith in redemption, that is why Anselm’s teaching may retain its inspiring abilities.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
15-05-2023
|
Abstrakt
| s. 202-219
Współcześnie można zaobserwować niepokojące zjawisko, gdzie wiara traci swoją żywotność i ulega powolnej erozji. Dlatego też Kościół w obecnej sytuacji podejmuje się dzieła nowej ewangelizacji, troszcząc się o autentyczny przekaz wiary z nowym dynamizmem i za pomocą nowych środków. W związku z tym została powołana do istnienia Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie historii powstania oraz przebiegu inicjatyw ewangelizacyjnych tej dykasterii, ze szczególnym uwzględnieniem Jubileuszu Miłosierdzia. Dokonana analiza pozwoliła ustalić, że działania Papieskiej Rady są spójne z nauczaniem papieża na temat miłosierdzia Bożego. Podjęte inicjatywy są konkretnym przejawem nowej ewangelizacji, której jednym z wielu zadań jest także ogłaszanie światu miłosierdzia Boga, które staje się realnym doświadczeniem m.in. na drodze uczynków miłosierdzia, głoszenia słowa Bożego czy sprawowania sakramentów, szczególnie sakramentu pokuty i pojednania.
2023-05-15
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 42-63
W swojej kaznodziejskiej działalności św. Zenon z Werony, jak wielu współczesnych mu duszpasterzy, wielokrotnie wykorzystywał fragmenty biblijne w celu pouczenia wiernych i przekazania najistotniejszych prawd wiary. W kontekst przygotowań katechumenów do chrztu wpisał także starotestamentalną historię o Judzie i Tamar. Artykuł stanowi próbę analizy egzegezy biblijnego fragmentu, dokonanej na użytek duszpasterski przez biskupa Werony. Wskazuje, w jaki sposób alegoryczne odczytanie tekstu pomogło kaznodziei zaprezentować najważniejsze zagrożenia religijności katechumenów oraz konieczność nawrócenia i przyjęcia sakramentów wiary. Prezentuje wreszcie wizję Kościoła – nowego ludu Bożego, który duszpasterz odkrył w biblijnej postaci Tamar.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2005
|
Abstrakt
| s. 63-80
In Novo millenio ineunte John Paul II shows us some concrete elements cura pastoralis for the Church on the beginning of third millenium. It consists of seven words – priorities: hollines, prayer, sacrament of reconciliation, priority of grace, listening to the word of God, preaching the word of God (NMI 30–40). One can say that those are some special words – keys as signs to „create Church a home and a school of communion”. Those „outer tools of communion” are rather useless, if any concret examples follow after them. That is why in searching the way for the Church in Poland, one can connect the following words – priorities: to remember with the perspective of prayer, to forgive with the sacrament of reconciliation to receive with listening to the Word of God, to be grateful with Sunday Holy Mass, to give with priority of grace, to go with preaching the word of God. The key word is faith, becouse without this fundament, there is no Church. Other words it is about transition in our ministry from ministry to evangelisation. That is why our contemporary pastoral theology, or better speaking, theology of evangelization shows „evangelization catechumenical” conception of evangelization, postulating to reread and undertake basic rules of life and christian development from catechumenal institution. Becouse of this, it is very important to understand its fundamental and basic statement of Council, that the whole Church is missionary. It is any surprise then, that in this context II Polish Plenar Council postulates to use already existing expieriences and parishal projects of renewal where a great part are church basic communities. But it is strictly connected – as John Paul postulates in Christifidelis laici – with more strict renewal of parishal structures. But before we start to programme some concrete enterprices, we – as pope says –should spread the spirituality of communion which is mainly „look lodged in Holy Trinity who lives in us and whose light should be seen in faces of people around us” (NMI 43). This look, or as – Holy Father says – contemplation of Christ visage, is able to create new energies, making us enthusiastic in concrete situations. It is also worth to say that contemplating of suffering visage of Jesus on the cross tree „seven words” were spoken. One can say that they are a specific testament giving us a programme of creating our spiritual way of life. That is why it can be very inspiriating to combine seven words of dying God – Man, with words – religious service priorities. It is important for outside tools of communion to not be soulless mechanisms or mistification of communion, but the ways of expressing and development. Celebration of Eucharisty, and mainly its top moment when Pascha of Jesus is personificated also consists those seven elements, which are somehow „shepherd’s heritage” of Jesus. This testament shows a way to christian adultery. It is also Jesus specific metodology making disciples, also strictly connected with „tools of communion” from Novo millenio ineunte, allowing us to spread the spirituality of communion.
2005-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 231-244
Traktat apologetyczny Euzebiusza z Cezarei Przeciwko Hieroklesowi zawiera krytykę filozoficzną i teologiczną determinizmu fatalistycznego, prezentowanego przez Apoloniusza z Tiany w jego nauczaniu o Mojrach i Konieczności. Według Euzebiusza, przypisując własne działanie przeznaczeniu i istotom wyższym, takim jak Mojry i Konieczność, neguje się Opatrzność Bożą, osobistą odpowiedzialność i wolną wolę człowieka. Zwolennik takich poglądów powinien być zatem uważany za bezbożnika i głupca, ale nie za prawdziwego filozofa. W koncepcji chrześcijańskiego autora, człowiek jest wolny w swoim wyborze rzeczy, „które od nas zależą”, i jest odpowiedzialny za swoje wybory.
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-01-2023
|
Abstrakt
| s. 69-89
W encyklice Laudato si’ papież Franciszek wyraża przekonanie, że aby zmierzyć się z kwestią ekologiczną dotyczącą troski o Ziemię, należy połączyć siły, działać wspólnotowo. Wspólnotowe działanie na rzecz ekologii można dostrzec w inicjatywach katolickiego Ruchu Focolare zarówno w zakresie refleksji naukowej, jak i edukacji. Celem badawczym artykułu jest ukazanie dwóch obszarów: pierwszy odnosi się do EcoOne – międzynarodowej sieci naukowców i praktyków podejmujących systematyczną, interdyscyplinarną refleksję na temat ekologii, drugi dotyczy edukacji ekologicznej, a zwłaszcza specyficznego środka dydaktycznego tak zwanej Kostki Ziemi (The Earth Cube). Na podstawie analizy teoretycznych założeń obu inicjatyw oraz ich aplikacji wykazano, że dialog pomiędzy wiarą i nauką, który prowadzi EcoOne, wpisuje się w istotę ekologii integralnej. Dydaktyka Kostki Ziemi budzi w dziecku miłość do tego, co je otacza, dotyka zatem swym przesłaniem wszystkich wymiarów życia człowieka. Opisane formy zaangażowania Ruchu wyznaczają drogę prowadzącą do odkrywania wciąż nowych możliwości twórczego odpowiadania na wyzwania encykliki Laudato si’.
2023-01-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 145-163
Kościół ufundowany jest na wyznaniu wiary w prawdziwego Boga. Z tego powodu ortodoksja, czyli poprawna wiara czy też poprawna chwała Boga, jest dla Kościoła kwestią fundamentalną. Tam zaś, gdzie ortodoksja jest czymś tak istotnym, tam pojawia się możliwość i ryzyko herezji. Tak też było w ciągu całej historii Kościoła, nie inaczej jest również dziś. Przez wieki Kościół zmienił swą praktykę w odniesieniu do szerzących nieprawowierną nauką. W artykule tym ukażemy przykład współczesnej interwencji Magisterium oraz przyjrzymy się poglądom, które zostały uznane za błędne. Przypadek Elizabeth A. Johnson, który poddamy analizie, jest dobrym przykładem tego, w jaki sposób współcześnie przebiegają spory na linii teolog – magisterium Eccelesiae z powodu obszernej dokumentacji tego wydarzenia. Z tego samego powodu (obszerności źródeł) tekst ograniczy się do niezbyt szczegółowego zreferowania poglądów amerykańskiej teolożki oraz ich oceny ze strony Episkopatu Stanów Zjednoczonych. Postaramy się jednak poddać pewnej analizie poglądy, który stały się szczególnym celem krytyki biskupów.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 142–148
The Bible in protestant tradition inherits exceptional meaning. There is nothing else along with The Bible that would present of equal or similar value for evangelical theology. Highest merits for elaborating such great respect to the Holy Scripture shall be awarded to the Father of Reformation – Martin Luther. In accordance with the sola scriptura reformative rule formed by him, the only normative value in the life and faith of Evangelical Churches is presented by the Bible. Such position is adopted by all post-Reformation Churches continuously. The rejection of Magisterium Ecclesiae may however lead to the risk of polysemantic and subjective interpretation of biblical chapters by the worshipers of evangelical denomination.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-12-2020
|
Abstrakt
| s. 315-328
Edyta Stein zaproponowała koncepcję filozofii, która znacząco różni się od innych. Wysunęła postulat, że filozofia powinna zaadaptować niektóre twierdzenia teologii, aby móc dokonać właściwego wyjaśnienia rzeczywistości, które sięgałoby do ostatecznych przyczyn. W tych badaniach przedstawiliśmy i przeanalizowaliśmy obecną w polskiej literaturze filozoficznej krytykę, jaką Josef Stallmach oraz Karl-Heinz Lembeck sformułowali wobec Edyty Stein koncepcji filozofii. Podjęliśmy się też obrony tej koncepcji i wskazania nowych sposobów rozumienia relacji pomiędzy filozofią i teologią oraz nowego spojrzenia na doświadczenie mistyczne i żywą wiarę jako źródła wiedzy.
2020-12-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 76-92
Deformowane od czasów nowożytnych pojęcia prawdy i wolności zostały w światopoglądach ponowoczesnych radykalnie przeciwstawione, co w konsekwencji prowadzi do zatracania tych wartości: prawda zostaje zakwestionowana, a wolność zdeterminowana i ograniczona doczesnymi celami. Joseph Ratzinger/Benedykt XVI pokazuje, że pojęcia te mają w istocie znaczenie teologiczne (hermeneutyka teologiczna), to znaczy mogą być w pełni i właściwie rozumiane z wnętrza chrześcijańskiej wiary. Bóg jest właściwym gwarantem prawdy (istnienia obiektywnej i rozumnej rzeczywistości), a Wcielenie Bożego Syna, Logosu – ostatecznym argumentem za jej dosiężnością i poznawalnością. Wyznanie Jezusa: „Ja jestem prawdą” (J 14,6) przekonuje, że ma ona charakter Boski i uniwersalny. W związku z tym pozostaje powszechnie wiążąca – jest właściwą podstawą etosu. Prawda stanowi klucz interpretacji rzeczywistości i nadrzędne (niepodlegle) kryterium jej porządkowania (także w sensie społecznym i politycznym). Zadaniem chrześcijaństwa i teologii jest zatem przywrócenie światu właściwego, chrystologicznego rozumienia prawdy i wolności oraz ich nierozerwalnej, zbawczej więzi: „prawda was wyzwoli” (J 8,32).
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
16-07-2020
|
Abstrakt
| s. 393-410
Artykuł zawiera analizę historyczno-literacką powieści Ostatni mnich w Orłowej, wydanej w Cieszynie nakładem wydawnictwa im. bł. Jana Sarkandra w 1924 r. Autor, cieszyński duchowny, Dominik Ściskała, zaangażowany z ramienia Związku Śląskich Katolików w spór o granicę polsko-czeską w latach 1919–1920, po przegranej walce o ziemie zaolziańskie tworzy powieść historyczną „ku pokrzepieniu serc” dla współczesnych sobie rodaków znad Olzy. Niniejszy artykuł to próba odczytania powieści jako regionalnego, „cieszyńskiego Potopu”. W tym celu autorka przedstawia związki utworu z Sienkiewiczowskim dziełem, podobieństwa i różnice w kreacji świata przedstawionego, narracji, konstrukcji czasu, wykorzystania materiału historycznego, budowy planu rzeczywistego i fikcyjnego. Odkrywa też zawartą w powieści myśl historiozoficzną, ukazującą reformację jako zło, które spowodowało w przeszłości rozbicie jedności w wierze, a w czasach współczesnych podział ojczystej ziemi. Wskazuje również, na czym, mimo tragicznego finału powieści, opiera się myśl mająca dać „otuchę rodakom”. Przedstawiona przez autorkę analiza i interpretacja jest pierwszą próbą historycznoliterackiej oceny powieści ks. Ściskały, ponieważ nikt wcześniej się tym nie zajmował.
2020-07-16
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
07-04-2025
|
Abstrakt
| s. 10-30
W artykule zostało podjęte zagadnienie dwóch etapów wydania Proslogionu oraz ich znaczenie dla zrozumienia istoty przedsięwzięcia podjętego przez Anzelma w tym traktacie. We wprowadzeniu podkreślono znaczenie zrozumienia wyjątkowego połączenia w traktacie argumentacji i modlitwy. Zwrócono też uwagę na nowy, ważny artykuł R. Sharpe’a (2009), który w przekonywający sposób podważył materiał redakcyjny w wydaniu dzieł Anzelma zredagowanym przez F.S. Schmitta. W drugiej części krytycznie omówiono opinie Schmitta i Sharpe’a dotyczące pierwotnych wersji Proslogionu i Monologionu. W trzeciej części zbadano argumenty dotyczące historii publikacji Proslogionu, przekonując, że Anzelm wprowadził w tym samym czasie wszystkie dodatkowe elementy włącznie z wymianą zdań z Gaunilo. W celu wyjaśnienia wagi historii wydania Proslogionu dla interpretacji traktatu, w ostatniej części artykułu podjęto próbę wskazania, czym mógł się kierować Anzelm w dwóch etapach publikacji. Proponuje się by Proslogion był odczytywany jako subtelna próba obrony i uzasadnienia racjonalnej metody zastosowanej w Monologionie.
2025-04-07
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2007
|
Abstrakt
| s. 50-64
Contemporary homiletists in their works on priecher’s homilies stress a principle concentrating them round the main imperative – the Christocentrism. In Polish homiletics of the first half of 20th century under the influence of German homiletics and biblical and liturgical current one may see that the Christological sermons has been stressed. In turn – under the impact of kerygmatic revival – more and more the principle of the Christocentrism in the post-Vatican II theology and in homiletics based on it has been developped. The Christocentrism is then the main principle that allows to select and put the sermon in a right way. It has its deep biblical justification, arises from the teaching of the Second Vatican Council and post-Vatican II popes’ teaching – especially from the teaching of John Paul II (among others „Redemptor hominis”). The preacher should take under consideration the principle of the Christocentrism while teaching about the faith truths (e.g. about the Church, Virgin Mary and saints, liturgy) and about principles of Christian life. His word ministry will not be then only a dry and abstractive interpretation of doctrine, but through Christ in the Holy Spirit it will lead the listeners to unity with God the Father. The Christocentrism from its nature will force the priest to accentuate the truth about the influence of the Holy Trinity on people lives.
2007-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 58-69
Teologia w każdym czasie z jednej strony wyrasta z pewnych uwarunkowań swojej epoki, a z drugiej wywiera wpływ na życie chrześcijan. Teologie poszczególnych epok różnią się między sobą charakterem, który związany jest nie tylko z kontekstem filozoficznym, ale i z egzystencjalnym. Ponadto faktem jest, że w różnych epokach wyrastały różne modele teologiczne. Znamiennym przykładem takiego zjawiska jest współistnienie w średniowieczu równolegle scholastyki i teologii monastycznej. Bliższe przyjrzenie się teologii monastycznej, która jest mniej znana niż scholastyka, może dostarczyć nam cennych wskazówek na temat samego kształtowania się takiej teologii, która opierałaby się dominacji filozoficznego schematu myślowego, dowartościowywała aspekt doświadczalny, służyła integracji chrześcijańskiej praktyki z treścią wyznawanej wiary. Te aspekty wydają się bowiem z jednej strony charakteryzować średniowieczną teologię cysterską, a z drugiej stanowią swoisty katalog dolegliwości współczesnych sposobów uprawiania teologii.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
IT
| Data publikacji:
27-01-2023
|
Abstrakt
| s. 36-53
Il presente articolo propone un commento alle tre prime sezioni del secondo capitolo dell’enciclica Laudato si', intitolato Il Vangelo della creazione. Papa Francesco vuole offrire ad ogni lettore la grande ricchezza dell’esperienza di vita che emerge dalla Bibbia per metterla al servizio di «un’ecologia integrale» in un dialogo fecondo tra scienza e fede. Per la grande complessità della questione ecologica, è necessario un dialogo multiculturale e multidisciplinare, ricorrendo anche «alle diverse ricchezze culturali dei popoli, all’arte e alla poesia, alla vita interiore e alla spiritualità». Partendo dalla bellezza e bontà della creazione originaria, l’enciclica parla della frattura originatasi dalla disobbedienza primordiale che ha avuto delle conseguenze nella storia umana poiché il presente dell’umanità odierna si radica inscindibilmente nell’inizio e nella scelta tragica della prima coppia umana. In un excursus, che mira ad approfondire dal punto di vista esegetico la questione del dominium terrae cui si accenna nell’enciclica, si analizzano i quattro verbi che, nei due racconti della creazione, parlano dell’azione dell’uomo sulla natura: dominare e soggiogare, coltivare e custodire. Come umanità, siamo invitati da Papa Francesco a riconoscere il valore della creazione come dono e ad ascoltare la voce ferita di tutto il creato, ritrovando il coraggio di risanare le sue molteplici ferite. Così facendo, l’umanità odierna potrà anch’essa elevare inni di lode e di stupore a Dio per la bellezza della sua opera creatrice. Il Pontefice, riassumendo l’insegnamento biblico e teologico, afferma il fine ultimo della creazione: tutte le creature «avanzano, insieme a noi e attraverso di noi, verso la meta comune, che è Dio» (LS 83). Tale disegno è già realizzato in pienezza nel Cristo risorto «fulcro della maturazione universale» (LS 83) dell’intera creazione.
2023-01-27
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 96–108
Similarly as all theological questions, an inquiry about God’s suffering constitutes a deeply existential question, relating to humans and touching their most sensitive aspects of life and faith. While searching for the truth, individually marked intuitions themselves are not sufficient. That is why theology constantly faces this questions in the light of the Holy Bible, Tradition, historical achievements of theologians and mystics, trying to open a way to cognition and understanding through accurate notions. The issue is visible in J. Ratzinger’s works / teachings of Benedict XVI. The Pope has been developing his theological reflection concerning God’s suffering, reaching back to anthropomorphisms from Old Testament, the consequences of Incarnation from New Testament, showing the core of confrontation between young Jewish Christianity and Hellenistic mentality and stoic philosophy. He then takes out the most significant answers from the treasure trove of Tradition to open modern perspectives, on the basis of such synthesis, answering questions of the contemporary world. The most characteristic feature of Pope’s deliberations links the category of God’s co-suffering developed by theology with the category of Divine con-solatio. He convinces that acceptance of someone’s pain involves the very essence of true consolation. As a result, the Christ’s cross – the most generous gesture of God’s co-suffering Love – is of a really consolationary nature. As such, it remains the only hope for those suffering.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 159-164
John Henry Newman troszczył się o formację świeckich katolików. Jego pragnieniem był wykształcony laikat. Stworzył więc ideę uniwersytetu. Chciał, aby Kościół miał świadomych swej wiary i zdrowo pobożnych świeckich. Newman zabiegał o ich „kulturę umysłu”. Budował miejsce wiernych w angielskim Kościele. Apelował o liczenie się „Kościoła nauczającego” (duchownych) z „Kościołem słuchającym” (laikatem) w sprawach doktrynalnych. Świeccy bowiem przeciwstawili się ariańskiej herezji.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2007
|
Abstrakt
| s. 5-23
In view of a synchronic analysis the Torah appears as a coherent and complete work, organized around its own message – the relationship between God and man, expressed as the Covenant. The composition involves two levels: 1) the concentric arch (the events on har Sinai; the road to Si ai and from Sinai; making the covenant in Gen and Deuteronomy) that underlines the multifaceted understanding of the Covenant as a gift and an obligation; 2) the narration (the story from the beginning of the world to the death of Moses) that allows to present human history as a place of epiphany of God. As a consequence the Torah introduced faith as a basic attitude towards God, an outstanding feature of the religion of Israel.
2007-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 45-57
Celem artykułu jest próba opisu liturgii chrzcielnej sprawowanej przez św. Augustyna w jego katedrze w Ipponie. W różnych pismach biskupa, zwłaszcza w Mowach wygłoszonych do kandydatów (catechumeni i competentes) do chrztu świętego, znajdują się pewne teksty pozwalające opisać, przynajmniej w sposób ogólny, poszczególne etapy przygotowania katechumenów do chrztu, jak i sam obrzęd liturgiczny. Analizując sformułowania biskupa, można stwierdzić, że przygotowanie obejmowało głównie katechezy, egzorcyzmy oraz pewien rodzaj egzaminów. W samym rycie chrztu świętego wyróżnia się natomiast: osobiste i indywidualne wyrzeczenie się szatana, wyznanie wiary w poszczególne Osoby Trójcy Przenajświętszej, zanurzenie w wodzie bądź polanie wodą głowy kandydata. Wydaje się, że w dziełach św. Augustyna nie ma dokładnie przedstawionej formuły chrzcielnej. Jest poniekąd rzeczą zaskakującą, że biskup Ippony, który w wielu pismach podejmuje różne tematy związane ze chrztem świętym, nie podaje słów wypowiadanych przez szafarza sakramentu, nawet jeśli mówi o potrzebie wody i słów do tego sakramentu.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 58-78
W nauczaniu papieża Franciszka szczególne miejsce zajmje refleksja nad rolą rodziny w procesie ewangelizacji i formacji wiary. Punktem wyjścia jest tutaj właściwa antropologia (komplementarność kobiety i mężczyzny, odpowiednie role w rodzinie) oraz teologiczne podstawy (doświadczenie Boga, rodzina zakorzeniona w łasce sakramentu małżeństwa). Świadomość tego fundamentu jest niezbędna w kontekście trudności i zagrożeń dotykających współczesne rodziny. Wśród tych negatywnych wpływów należy widzieć przede wszystkim konsumizm, materializm, bezbożny styl życia, współczesne bożki, problemy społeczne i ekonomiczne, jak również ideologie uderzające w rodzinę i wpływające na społeczny kształt rzeczywistości. W takiej perspektywie tym bardziej konieczne staje się wyeksponowanie zasadniczych zadań stojących przed rodziną. Rodzina jest więc szkołą człowieczeństwa, życia duchowego i eklezjalnego, życia społecznego i ewangelizacji. W realizacji tego szerokiego posłannictwa rodzina powinna mieć wielowymiarowe wsparcie od całego Kościoła, w szczególności od ruchów i stowarzyszeń katolickich.
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 511–528
Newman’s teaching of conscience unites originality and continuity. His originality manifests itself especially with regard to the Catholic theology of his era. Through his Anglican background, Newman belonged to a culture and the philosophical tradition, each of which was growing apart from the Catholic Church. Through dialogue – and often polemic – with his contemporaries, he was successful in handing on in a new language the contents of the faith and of religious experience, used concepts drawn from his own time, although not without renewing them profoundly.
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 337-351
J. Ratzinger/Benedykt XVI proponuje pneumatologię wyprowadzoną z dogmatu trynitarnego, powiązaną ściśle z chrystologią i mającą przełożenie antropologiczne, eklezjologiczne i pastoralne (duchowość). Wszelkie teologiczne subdyscypliny tylko we wzajemnym powiązaniu pozostają ortodoksyjne i prowadzą do prawdy, pneumatologia jednak jest „wiążąca” tym bardziej, że dotyczy Tego, który w swojej istocie jest komunią, jednością. Wewnątrztrynitarna „pozycja” Ducha Świętego wyjaśnia strukturę całej rzeczywistości (w tym rzeczywistości ludzkiej, osobowej, wraz z wiarą): to, co duchowe uspójnia byt, jednoczy, a nie dualizuje, dzieli. Jednoczy nie przez zaprzeczenie tożsamości (specyfiki doczesnej, cielesnej, historycznej), jak chciałyby niektóre herezje czy ideologie, lecz przez tworzenie więzi (komunii). Tak jak Duch zawsze działa w związku (komunii) ze Słowem Wcielonym, tak chrześcijańska duchowość pozostaje zawsze osadzona w historycznej postaci Kościoła, a charyzmat udzielony jest wewnątrz instytucjonalnych struktur. Bliskość z Chrystusem, pokora wobec pokornego Boga jest źródłem prawdziwej duchowości.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 11-25
Poprzez swoją wieloznaczność pojęcie „pasja” dobrze wyraża charakterystyczny dla chrześcijańskiej wiary, ale też antropologii i filozofii związek miłości z cierpieniem, pragnienia z wyrzeczeniem, życia ze śmiercią. Uniwersalizm chrześcijaństwa, jego modus vivendi, określany już w Nowym Testamencie, a potem przez Ojców Kościoła jako „droga”, jest przekroczeniem ekskluzywizmu poznawczych dróg starożytnej filozofii i gnozy. Prawda okazuje się dostępna nie przez oświecenie wybranych, lecz przez wolny wybór – zgodę na pasję. Na tym polega jej wyjątkowość, królewskość. Chrześcijanin jest zaproszony do współuczestnictwa w pasji życia przez współuczestnictwo w Pasji Chrystusa – Króla, jego cierpieniu i śmierci, gdyż te w istocie są uczestnictwem Boga w pasji człowieczeństwa. J. Ratzinger/Benedykt XVI przekonuje, że poznanie, miłość, wolność – największe egzystencjalne sprawy człowieka – dostępne są jedynie w pokornej zgodzie na to cierpienie. Ono je w doczesnym życiu umożliwia i jest poręką ich realności (prawdy).
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 100-119
Coraz częściej mówi się o pentekostalizacji chrześcijaństwa. Wyraża się ona w rozwoju zborów i Kościołów neopentekostalnych jak i w oddziaływaniu tych wspólnot na tradycyjne Kościoły, także katolicki. Na temat wartości tego zjawiska trwa dyskusja. Zwolennicy zarzutu o pentekostalizację widzą w niej źródło zgubnych dla Kościoła tendencji oraz drogę do zacierania różnic pomiędzy denominacjami. Przeciwnicy, nie negując gdzieniegdzie zaistniałych nadużyć, widzą wymianę duchowych darów. Niniejszy artykuł włącza się w powyższą dyskusję, szczególnie akcentując głos polskich teologów. Autor wyraża przekonanie, że otwartość na nowe wymiary duchowości i pobożności, jak również formy istnienia czy organizacji Kościoła nie oznacza sprzeciwu wobec Tradycji. Idea ciągłości tożsamości katolickiej zawiera bowiem zachowanie całego dziedzictwa wiary, przy jednoczesnym odważnym odnajdywaniu się w tym, co nowe, bardziej odpowiednie dla współczesnego człowieka. Taka nowość wpisuje się w samo jądro Ewangelii, a dla samego Kościoła stanowi możliwość rozwoju. Potrzebny jest tylko solidny fundament doktrynalny, troska o świętość oraz zdrowy rozsądek.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2005
|
Abstrakt
| s. 90-104
The 20th century may be called the age of debate over magisterium. One of the main figures and experts in this debate is an American theologian F. A. Sullivan. His works including Magisterium: Teaching Authority in the Catholic Church, New York 1983; The Church We Believe In: One, Holy, Catholic and Apostolic, New York 1988, and Creative Fidelity. Weighing and Interpreting Documents of the Magisterium, Dublin 1996 are considered classics in contemporary ecclesiology. This article presents Sullivan’s views on the issues of infallibility, ordinary magisterium, and the question of subsistit. The American theologian bases his approach on the historical-critical method and on fidelity of the teaching of Vaticanum II. Like most of the contemporary theologians, Sullivan does not believe in a systematic theology. His ecclesiology is deeply ecumenical and seeks to build bridges between the Church as known in the profession of faith, and the Church of our everyday experience.
2005-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2016
|
Abstrakt
| s. 311-331
Wśród wielu męczenników starożytności chrześcijańskiej szczególną czcią cieszył się diakon Szczepan, pierwszy męczennik za wiarę. Jego kult rozszerzył się zwłaszcza dzięki odnalezieniu jego ciała. Część jego relikwii dotarła także do afrykańskiej Hippony w czasie, gdy duszpasterzował tam święty Augustyn. Biskup, ostrożny wobec pojawiających się nowinek, polecił jednak zbudować męczennikowi kaplicę, pozwalając na kult jego relikwii oraz badając przypadki pojawiających się cudów przypisywanych męczennikowi. W swoim nauczaniu starał się jednak wskazywać na istotę kultu, koncentrować uwagę wiernych na Chrystusie działającym za wstawiennictwem Szczepana. Postać świętego diakona ukazywał jako naśladowcę Zbawiciela. Jego postawa służyła za przykład dla wiernych. Kult relikwii i zachwyt nad dokonującymi się cudami odnosił do działania samego Boga objawiającego swą moc wobec wiernego ludu.
2016-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 273-287
J. Ratzinger/Benedykt XVI traktuje słowa Prologu Ewangelii św. Jana: „Na początku było Słowo (Logos)” jako fundamentalną zasadę całej rzeczywistości, która to zasada decyduje o istotowej, ontycznej rozumności/sensowności wszechświata, gdyż wskazuje na jego początek – Stwórcę. Sens nie jest skutkiem istnienia czy działania, ale jego zasadą – już ze względu na stworzenie, zaś chrystologia uświadamia, że jest w istocie tożsamy z miłością i – konsekwentnie, dlatego – dosiężny w historii i poznawalny dla człowieka (wcielony). Utrzymanie tej „Logosowej” logiki chroni chrześcijańską wiarę przed mitycznością, przemocą, autosoteryzmem i moralizmem. Jedynie pokorne przyjęcie daru i kenotyczne, modlitewne zjednoczenie z Chrystusem – odwiecznym Logosem pozwala człowiekowi rozpoznać właściwy sens świata – cichą oczywistość Boga.
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2014
|
Abstrakt
| s. 256-266
Mowa O pokorze występuje w akrostychicznie uporządkowanym dziele Afrahata jako dziewiąta po omówieniu zagadnień wiary, miłości, postu, modlitwy, wojen, „synów przymierza”, pokuty i po wykładzie na temat ożywienia umarłych. W wydaniu krytycznym J.Parisot (Patrologia Syriaca I) nosi ona nazwę De humilitate. Redakcja tekstu przypada na lata 336-337. Ideałem pokory jest Chrystus, Jedyny Syn Ojca (īhīdāyā), i On stanowi dla „synów przymierza” wzór do naśladowania. Afrahat szeroko traktuje tutaj kluczowe w jego ascetycznym nauczaniu pojęcia niewinności i sprawiedliwości, identyfikując je z pokorą, umiarkowaniem i czystością.
2014-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 149 – 165
A good motivation is an important condition of fruitful proclaiming of God’s word – as listener to it should know why he should reach saintliness, choose virtue and avoid sin. Polish homilets of 19th century and the first half of 20th century paid attention to this problem writing about priest’s influence on the human will. This problem is still actual as the right motivation and reliable argumentation also determine worth of the sermon. The preacher should fully draw positive preternatural motives from Divine revelation which show that God loves us from the beginning and craves for our happiness (heaven). The response to God’s love should be the whole Chritian life. As people sin against God and deserve God’s punishment, there is also necessary the preternatural motivation in a negative aspect (hell). That is why the preacher should also praize the natural motivation – pointing at the fruits of virtuous life and the fatal effects of vices and sins. An abundant source of motivation is Bible and tradition of Church’s faith; helpful will also be examples drawn from hagiography, history and life experiences of people. So it is worth to study motivations of contemporary preaching to know its model and defy against errors that may be found as regards that matter.
2011-06-30
1 - 53 z 53 elementów
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Język Polski