Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Autyzm kluczem do zrozumienia zwierząt? [Recenzja książki: Temple Grandin, Catherine Johnson: Zrozumieć zwierzęta. Wykorzystywanie tajemnic autyzmu do rozszyfrowania zachowań zwierząt. Tłum. K. Puławski. Media Rodzina. Poznań 2011, 429 stron]

Jacek Lejman

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | s. 283-286

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Homo inter pares. Szkic z etyki ewolucyjnej. Wokół książki Jacka Lejmana „Ewolucja moralności. Człowiek wobec zwierząt"

Antonina Szybowska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | s. 287-292

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Negatywny wpływ europejskiej filozofii na sposób traktowania zwierząt

Dorota Probucka

Język: EN | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. `155-162

W artykule analizuję poglądy Arystotelesa, Kartezjusza oraz Johna Rawlsa dotyczące moralnego statusu istot pozaludzkich i ukazuję ich negatywny wpływ na kształtowanie relacji człowiek – zwierzę w kulturze europejskiej. Celem mojego rozumowania jest wykazanie, że każde z tych stanowisk obciążone jest doborem subiektywnych kryteriów w jakościowym odróżnieniu moralnego statusu ludzi od innych zwierząt oraz wykorzystaniem takich przesłanek, które udowodnią uprzednio założony wniosek. Stanowisko tych trzech filozofów łączy wspólna konkluzja. Jest nią przekonanie o braku wystarczających podstaw do równego traktowania ludzi i istot pozaludzkich w sferze życia moralnego.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Blisko ziemi. Kilka lekcji jeża

Tadeusz Sławek

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 45-60

Reading Jacques Derrida’s essay Che cos’è la poesia? as well as poems by Rainer Maria Rilke, Thomas Hardy, and Tadeusz Kijonka, we want to argue that the animal helps us to redefine the human subject. When pondering the fuzzy boundary between the human and the non-human, man interprets himself/herself not as a subject isolated in its sublime aspirations but, rather, as a fragile connection, delicate relation with what begs for his/her protection and care.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Ludzkie owady” i człowiek – o dalekiej bliskości życia w niedoli i wspaniałości

Ireneusz Gielata

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 165-175

The author analyzes E.T.A. Hoffmann’s short story Master Flea, focusing mainly on the scene of the telescope duel between two biologists: Jan Swammerdam and Anton Leeuwenhoek. This scene triggers reflection on discovering the closeness between humans and insects – a closeness that became possible once man started to question the possibility of being different from animals. Even though Swammerdam equated human beings with insects, he never overcame the limitations of anatomic perception. It was only the generation of Romantics that discovered the similarity of fate between humans and insects – a similarity, as Maurice Maeterlinck called it, of “misery and greatness”. The author traces the evolution in the ways of perceiving insects and writing about them; an evolution which was initiated by Montaigne’s essay Apology for Raymond Sebond and later developed by E.T.A. Hoffmann, Henry David Thoreau and Maurice Maeterlinck.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Od teorii etycznej do politycznej [Sue Donaldson, Will Kymlicka: Zoopolis: A Political Theory of Animal Rights. Oxford University Press, 2011 (publikacja anglojęzyczna w miękkiej oprawie, 352 strony)]

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 327-328

 

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Trener psów nie jest wyspecjalizowanym mechanikiem VAB (opancerzonego pojazdu awangardy)!” Bycie w tandemie człowiek-pies prowadzącym poszukiwania węchowe we francuskiej armii

Stephanie Michenaud , Dalila Bovet , Thierry Lamour , Vanessa Laguette

Język: EN | Data publikacji: 23-06-2025 | Abstrakt | s. 1-28

Celem badania jest poznanie relacji i interakcji pomiędzy francuskimi wojskowymi zespołami ludzi i psów prowadzącymi poszukiwania węchowe. Analizę tematyczną treści przeprowadzono na podstawie 16 wywiadów z opiekunami armii francuskiej. Skupiono się na trzech wątkach 1) obsłudze psów, odrębnej specjalności; 2) misji - świecie rzeczywistym dla wojskowej drużyny psów; 3) szkoleniu psów. Relacje i interakcje między ludźmi i psami w psich zespołach są częściowo kształtowane przez kontekst misji, instytucję wojskową, a także specyfikę członków diady. Zdegradowane środowisko, ryzyko i śmierć to istotne czynniki warunkujące przygotowanie i wdrażanie zespołów psów, a także relacje nawiązywane w ramach partnerstwa.

2025-06-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Reprezentacje

Redakcja Zoophilologica

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt

Wraz z rozwojem postkolonializmu, zwłaszcza jego drugiej generacji, wyraź- nie zwiększyła się tendencja do przełamywania hegemonii dominujących dyskursów, narzucających kulturowe znaczenia i budujących zideologizowane reprezentacje „Innego”. Choć centralnym „Innym” tej krytyczno-kulturowej orientacji był i nadal jest człowiek, to wywodząca się z derridiańskiej, dekonstruktywistycznej koncepcji „różni” idea podmiotu mówiącego i podmiotu mówionego, jak się zdaje, coraz skuteczniej może służyć też animal studies. W nich bowiem – właśnie szczególnie – niemożność wypowiedzenia się podmiotu (milczącego Innego), w dramatyczny i spektakularny sposób zyskuje swoisty kształt, bez mała nieprzezwyciężony. Dzięki radykalnej, inteligentnej i twórczej kry- tyce reprezentacji (od Frantza Fanona przez Edwarda Saida po Stuarta Halla i Homi Bhabhę), „dziki” – obiekt europocentrycznego dyskursu – przemówił wreszcie własnym głosem. Zyskał zdolność do działania, której nie można już lekceważyć; zdolność i możliwość wypowiadania, tworzenia kontr-reprezentacji przeciw produkowanej dotąd o nim (ale nie z nim) wiedzy. Stał się podmiotem mówiącym.

Mimo licznych i przekonujących danych o zdolnościach komunikacyjnych i symbolicznych zwierząt, wysuwanych zwłaszcza przez etologów (od Konrada Lorenza po Fransa de Waala), Animal – przedmiot animal studies – wciąż nie może liczyć na taką emancypację. W jego imieniu nieodmiennie mówią/ wypowiadają się humaniści, przedstawiciele, jak to ujął już ongiś Charles P. Snow, drugiej kultury. Mówią językiem prozaików, poetów, filozofów, plastyków, kulturoznawców, religioznawców, literaturoznawców, analizując, ale też budując i tak już gęstą, wręcz przytłaczającą warstwę dyskursu w „cudzym imieniu”. Nie można mieć złudzeń, że zapośredniczenie zapośredniczenia to głos równoważny głosowi podmiotu mówiącego, ale czy istnieje inna forma, w której zwierzęce mogłoby znaleźć język niezależny od jego ludzkich reprezentacji?

Oddajemy do rąk Czytelników drugi numer monograficzny interdyscyplinarnego czasopisma, zatytułowany Reprezentacje, który zawiera artykuły filo- logów i neofilologów (literaturoznawców i językoznawców), kulturoznawców, filmoznawców, filozofów i psychologów. Wszyscy oni próbują – każdy w inny sposób i na użytek własnej dyscypliny naukowej – penetrować, rozważać i ukazywać reprezentacje samych zwierząt bądź relacje człowiek – zwierzę(ta), zarówno w ludzkiej mentalności/mózgu/umyśle, jak i w szeroko rozumianej kulturze. Co więcej, niektórzy autorzy próbują głębiej wnikać w zagadnienia dotyczące sposobu rozumowania/myślenia i komunikacji w świecie zwierząt, poszukując odpowiedzi na pytanie, czy mają one umysł i „język”.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Kilka uwag o obecności zwierząt w filmie i literaturze science fiction

Agnieszka Nieracka

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 107-117

 Jednym z najważniejszych tematów literatury i filmu science-fiction jest spotkanie człowieka z inną, obcą istotą. Sens tego spotkania nie tylko ukazuje dylematy antropocentryzmu, ale także podkreśla samotność człowieka wobec innych, nie-ludzkich istot. Zarówno animal studies jak i wyobrażone światy science-fiction stawiają podobne podstawowe pytania o możliwość komunikowania się z przedstawicielami innych gatunków. Dlatego też w niniejszym artykule analizuję wybrane teksty literatury i filmów science-fiction, które rozważają konsekwencje wynikające ze spotkania człowieka i zwierzęcia. Wskazuję na prymat myśli feministycznej w tej dziedzinie technokultury (Donna Haraway) i jednocześnie przedstawiam przykłady zwierząt bio-technologicznych w cyberpunku. Przywołuję także postać King Konga, charakterystyczną dla gatunku filmu fantasy, aby podkreślić obecność dyskursu feministycznego w tym "spotkaniu Pięknej i Bestii".

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bóg daje, człowiek wykorzystuje… [Recenzja monografii Zwierzę – człowiek – Bóg. Red. Grażyna Stanek-Czerny, Anna Piliszewska. Wydawnictwo WAM, Kraków 2017]

Krzysztof Małek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2021 | s. 1-6

2021-12-31



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Afekt i defekt atlasu zwierząt. Narracyjny wymiar historii naturalnej w malarstwie Waltona Forda

Justyna Schollenberger

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 139-149

This paper aims at the problem of realism in the artistic representation of animals. Contemporary animal studies recognize the problem of narratives in which animals serve as a negative point of reference to humans or as a symbol, always referring to some cultural story. In this context the anthropocentric art of Walton Ford is particularly interesting. The painter is openly enthusiastic about the symbolic and narrative uses of animals in culture, and yet in his paintings he manages to represent animals’ otherness, and their ability not to be „tamed” by our schemes.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ludzkie i Nie-ludzkie. Antropologia Czesława Miłosza: człowiek wobec zwierząt

Małgorzata Roeske

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 195-205

Considerations about the human condition and humankind’s place in nature are a vital part of the works of Czesław Miłosz. Miłosz’s cosmological vision is based on a deeply dualistic structure. On the one hand, we have got the human and civilisation – which is a synonym of purposefulness and divine order; on the other hand, there is the wild, cruel and untameable nature, whose activity is full of chaos and is meaningless from the metaphysical point of view. There is a sort of inconsistency in this seemingly ordered structure of reality, which seems to constitute the principle of Miłosz’s anthropology. The human in his essence is a “paradoxical being”; it is difficult to classify him in an unambiguous way. He is considered as the only creature that is composed of God’s elements – immortal soul, consciousness, and intellect. These properties detach him from nature and bring him closer to God in the hierarchy. Still, he is a biological creature and that disgraceful fact is difficult to accept for Miłosz; therefore, an attempt to draw a clear line between
man and nature is reflected so clearly in Miłosz’s works. The purpose of the article is to analyse a few works of Czesław Miłosz with regard to the issues mentioned above. Undeniably, the ideas presented by Miłosz are deeply rooted in Western philosophy.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Czy (też nie) zwierzęta. Rozważania nad zwierzęcością w poezji Lorny Crozier

Zuzanna Szatanik

Język: EN | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 251-261

Punktem wyjścia dla zaproponowanej tu analizy twórczości kanadyjskiej poetki Lorny Crozier jest dyskusja nad zmianami w postrzeganiu zwierząt, które zachodzą we współczesnej kulturze Zachodu. Granica między człowiekiem a zwierzęciem jest dzisiaj szczególnie płynna, czego dowodem są, między innymi, zmiany w zapisach prawnych regulujących status małp człekokształtnych. Tradycyjna dychotomia człowiek – zwierzę bądź kultura – natura wydaje się natomiast szczególnie interesująca w kontekście kanadyjskim, gdzie dzikość natury postrzegana była przede wszystkim jako zagrożenie, przed którym należy się bronić. Teoretycy „kanadyjskości” ustanawiali więc jednoznaczne granice między naturą a cywilizacją. Lorna Crozier – kanadyjska poetka prerii – postrzega jednak te granice nie jako linie rozłamu, ale jako miejsca spotkań człowieka i zwierzęcia, w których komunikacja między – lub ponad – gatunkowa staje się możliwa.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Człowiek, zwierzęta i moralność. [Recenzja książki: D. Dzwonkowska, M. Latawiec, D. Gzyra, J. Lejman, M. Twardowski, J. Tymieniecka-Suchanek: Filozofia wobec świata zwierząt. Wyd. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Warszawa 2015, 159 stron]

Anita Ganowicz-Bączyk

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | s. 265-281

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Gatunki stowarzyszone: ogary polskie i ich ludzie

Magdalena Dąbrowska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 221-236

Polish hounds, an old breed of hunting dogs reconstructed in the 50s, illustrate the history of naturoculture. Like Donna Haraway’s cyborgs, Polish hounds transgress three binary oppositions. Firstly, they transgress the boundary between reality and fiction, as the dogs’ physical bodies are co -created by cultural narrations. Secondly, Polish hounds are a product of selective breeding, so they transgress the boundary between nature and culture. Finally, the boundary between nature and technology is blurred. Their bodies are object of technological interventions and scientific research that are to enable their further existence. In addition, Polish hounds and their people encourage reflection on human -animal collectives, where human and non -human lives are interconnected. The dogs and humans provide example of co -existence and embodiment of trans -species solidarity and thus they create a starting point of thinking about post -humanist connections and collectives.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Święte zwierzęta (fragmenty)

Tatiana Michajłowna Goriczewa , Alina Mitek-Dziemba , Ekaterina Nikitina

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 69-81

Fragment nietłumaczonej dotąd książki Tatiany M. Goriczewej pt. „Święte zwierzęta", wydanej w Sankt Petersburgu w 1993 roku. Jej autorka jest jedną z niewielu postaci obszaru rosyjskojęzycznego, zajmujących się łącznie prawosławiem i kwestią praw zwierząt. Dołączony we wcześniejszym artykule komentarz zawiera wprowadzenie do jej poglądów, przedstawiając je na tle panoramy myśli wschodniego chrześcijaństwa. W tradycji tej, odmiennie od teologii zachodniej, wskazuje się na kosmiczny wymiar chrześcijańskiej idei zbawienia oraz możliwość religijnej identyfikacji i uświęcenia zwierząt. Ta interpretacja chrześcijańskiego przesłania pozwala na odmienne spojrzenie na sytuację zwierząt i ich cierpienie we współczesnym świecie, oraz daje podstawy do działania na rzecz ich upodmiotowienia.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O posthumanistycznym i transhumanistycznym postrzeganiu świata [Магдалена Кожевникова: Гибриды и химеры человека и животного: от мифологии к биотехнологии. «ИФРАН». Москва 2017 (publikacja rosyjskojęzyczna, wydana w miękkiej oprawie, 151 stron)]

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 375-377

Justyna Tymieniecka-Suchanek's notes on Гибриды и химеры человека и животного: от мифологии к биотехнологии by Magdalena Kożewnikowa, Moscow 2017

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Groźne, przebiegłe i mściwe. Antropomorfizacja bezkręgowców w prozie Dina Buzzatiego

Dorota Karwacka-Pastor

Język: PL | Data publikacji: 24-09-2025 | Abstrakt | s. 1-12

Dino Buzzati, najbardziej znany przedstawiciel dwudziestowiecznego surrealizmu we włoskiej literaturze, był zafascynowany światem fauny i flory, a w swoich artykułach publikowanych na łamach włoskich opiniotwórczych gazet walczył o prawa zwierząt eksploatowanych przez człowieka. Zainteresowania Buzzatiego skupiały się nie tylko na psach i kotach, ssakach i gadach, ale nawet najmniejsze stworzenia, takie jak bezkręgowce, budziły jego szacunek i podziw, stając się tematem opowiadań, powieści, reportaży i felietonów.

2025-09-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wprowadzenie

Dobrosława Wężowicz‑Ziółkowska , Justyna Tymieniecka‑ Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 9-10

-

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O koniach i ludziach. Symboliczne znaczenie konia w sztuce islandzkiej

Emiliana Konopka

Język: EN | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 389-410

Konie stanowią jeden z najpopularniejszych tematów w sztuce islandzkiej. Figura konia islandzkiego (Icelandera) może być intepretowana jako część tożsamości narodowej Islandczyków: od czasów osiedlenia Islandii, konie były obecne podczas budowania państwa oraz tworzenia narodu. Stąd poniższy tekst przedstawia symboliczne znaczenie konia w Islandii poprzez przyjrzenie się dwóm strefom: sacrum (wierzenia oraz mitologia nordycka) i profanum (praca, życie codzienne). Motyw konia rozpatrywany jest tutaj zarówno w tradycyjnych przedstawieniach (w sztuce i literaturze), jak również we współczesnej narracji sztuk wizualnych (malarstwa i filmu). Wywód oparty jest na (ko)relacji konia i człowieka w Islandii, ze szczególnym uwzględnieniem tego jak człowiek traktował i przedstawiał konia, oraz jak blisko żyły ze sobą te dwa gatunku na przestrzeni lat.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Stosunek do problematyki psychologii interakcji międzygatunkowej ludzi i zwierząt jako wskaźnik dojrzałości badacza

Galina Shookova

Język: RU | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 97-105

 

Psychologia kontaktów ludzi ze zwierzętami domowymi (interakcja człowiek – zwierzę) to prężnie rozwijająca się na Zachodzie dziedzina psychologii. Natomiast we współczesnej psychologii rosyjskiej prace poświęcone aspektom psychologicznym komunikacji międzygatunkowej z udziałem człowieka nie stanowią odrębnego nurtu badawczego. W celu zbadania fenomenu relacji człowiek – zwierzę domowe z punktu widzenia ich przyczynowości i osobowościowej sfery psychicznej, przeprowadzono badania porównawcze właścicieli pupili (n = 44) i osób nieposiadających zwierząt (n = 39). U przedstawicieli pierwszej kategorii uczestników badań odkryto potrzebę upodmiotowienia zwierząt i dążenie do określonego typu komunikacji. Prezentacja wyników badań w gronie rosyjskich psychologów pozwoliła zwrócić uwagę na problem wyraźnego i aktywnego zróżnicowania stanowisk naukowców wobec modusu oceny aktualności i znaczenia badania problematyki międzygatunkowej. Może to być uwarunkowane nie tyle kwestiami teoretyczno-metodologicznymi, ile emocjonalnymi oraz osobistą dojrzałością jednostki.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta z Ukrainy w obliczu wojny. O działaniach polskich organizacji pozarządowych i administracji publicznej po agresji Federacji Rosyjskiej

Julia Klimczuk , Michał Pręgowski

Język: PL | Data publikacji: 02-04-2025 | Abstrakt | s. 1-22

Niniejszy artykuł został poświęcony międzygatunkowemu aspektowi konfliktów zbrojnych na przykładzie wojny w Ukrainie. Jego celem jest przybliżenie form pomocy niesionej ukraińskim zwierzętom przez polską administrację publiczną i organizacje trzeciego sektora, jak również przedstawienie administracyjno-prawnych uwarunkowań tej pomocy. Działania, o których mowa, dotyczyły przede wszystkim zwierząt towarzyszących przybywających do Polski wraz z rodzinami ukraińskich uchodźców wojennych, jak również zwierząt bezdomnych w Ukrainie. W pracy wykorzystano metodę desk research (analiza doniesień prasowych, analiza zawartości stron internetowych organizacji trzeciego sektora i administracji publicznej), jak również badanie jakościowe w formie 12 wywiadów częściowo ustrukturyzowanych z przedstawicielami organizacji biorących udział w niesieniu pomocy ukraińskim zwierzętom. Autorzy koncentrują uwagę na pierwszych miesiącach działań wojennych z 2022 roku, kiedy zarówno fala uchodźcza jak i zryw pomocowy były największe.

2025-04-02



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Recenzja książki: Małgorzata Rutkowska: Psy, koty i ludzie. Zwierzęta domowe w literaturze amerykańskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej. Lublin 2016

Magdalena Dąbrowska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | s. 251-254

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Co to znaczy być „dobrym wilkiem”? O dyskursach ogrodu zoologicznego

Katarzyna Szalewska

Język: PL | Data publikacji: 22-06-2022 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule idea ogrodu zoologicznego została odczytana w kontekście Foucaultowskiej koncepcji uprzestrzennienia dyskursu. Inspiracją do refleksji stała się książka Larsa Bergego Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo. Autorka tekstu odnosi się do historii ogrodów zoologicznych, starając się osadzić tę placówkę na tle historii idei, zwłaszcza dziewiętnastowiecznych konceptów ekonomizacji, scjentyzmu, kolekcjonowania i taksonomii. W dalszej części rozważań sytuuje ogród zoologiczny w kontekście praktyk wizualnych, zwłaszcza roli spojrzenia w dialektyce władzy/wiedzy. Pokazuje, że ogród zoologiczny, funkcjonując w odniesieniu do spojrzenia politycznego, hierarchizującego, zawsze pozostanie domeną tego, co kulturowe i antropocentryczne. Podejmuje również kwestie postrzegania ogrodów zoologicznych w dobie antropocenu jako nowoczesnych arek Noego i etycznego wymiaru „socjalizacji” zwierząt.

2022-06-22



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Problem dopuszczalności stosowania przemocy w obronie zwierząt w teorii praw zwierząt Toma Regana

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 71-82

The article analyzes the position of Tom Regan (the author of a theory of animal rights) toward the admissibility of the use of force in defense of animals. The key issue here is the definitional dispute about the legitimacy of violent actions directed towards things and defining the criteria that justify such violence. Regan’s conclusion is presented in the context of different forms of violence as well as its definition, the contemporary realities of animal exploitation, and the history of direct action in defense of animals.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Człowiek śmierć uczynił. Kilka uwag o zwierzętach, ludziach i śmierci

Tadeusz Sławek

Język: EN | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 167-183

Korzystając z tekstów tak różnych poetów jak William B. Yeats, Emily Dickinson czy Ted Hughes, esej próbuje ukazać różnice w sposobie rozumienia i przedstawiania śmierci zwierzęcia i człowieka. Tradycyjnie w naszych wyobrażeniach ta pierwsza wydaje się nie nastręczać problemów, wszak w przeciwieństwie do śmierci człowieka, która poprzez lęk i niepokój zjawia się w ludzkim czasie jakby „przed czasem”, zwierzę umiera nagle, nieoczekiwanym cięciem przecinającym nić jego życia. Koncypujemy, że zwierzę umiera, nie przeżywając niepokoju, jaki śmierć wprowadza w horyzont życia ludzkiego od samego jego początku. Dlatego kultura zawsze suponowała, dając temu wyraz w popularnych aforyzmach w rodzaju non omnis moriar, istnienie jakiejś „reszty”, której śmierć nie jest w stanie dotknąć. Zwierzę z kolei umierałoby niejako „całkowicie”, „bez reszty”. Esej stara się zdekonstruować te tradycyjne przekonania, przywracając życiu ludzkiemu „zwierzęcy” wymiar śmierci.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Żresz jak świnia! Jedz jak człowiek! – czyli o niektórych stereotypach językowych dotyczących jedzenia

Agnieszka Gasz

Język: PL | Data publikacji: 14-12-2021 | Abstrakt | s. 1-18

Jedzenie (odżywianie się) to czynność (życiowa) właściwa zarówno ludziom, jak i zwierzętom. Wyznacza więc ono pewien wspólny obszar łączący dwie różne perspektywy interdyscyplinarnych badań, określanych odpowiednio jako: food studies i animal studies.  Celem niniejszego artykułu jest omówienie ważniejszych stereotypów językowych dotyczących jedzenia. Na podstawie analizy najczęściej używanych w polszczyźnie frazeologizmów zawierających komponenty jeść i żreć zostanie podjęta próba wykrycia podstawowych składników konotacyjnych ich znaczenia, a zarazem rekonstrukcji wyłaniającego się z nich obrazu jedzenia. W trakcie analizy zgromadzonego materiału językowego zostaną wykorzystane wybrane procedury badawcze wypracowane w obrębie semantyki kulturowej (elementy definicji kognitywnej, metafora pojęciowa, animalizacja).

2021-12-14



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O dawnych zwierzyńcach i menażeriach [Recenzja książki Aleksandry Jakóbczyk-Goli Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historii Polski, 2021]

Natalia Rezmer-Mrówczyńska

Język: PL | Data publikacji: 06-09-2024 | Abstrakt | s. 1-7

Najnowsza monografia Aleksandry Jakóbczyk-Goli pt. Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie omawia zwierzyńce i menażerie w czasach dawnej Rzeczypospolitej i u progu nowoczesności. Autorka osadziła swoje badania dotyczące historii kolekcji zwierząt w szerokim kontekście społecznym i historycznym, a także muzealnym i przyrodniczym. Prezentowana książka prezentuje wynik najnowszych badań rodzimej i pozaeuropejskiej fauny w epoce nowożytnej. Książka Aleksandry Jakóbczyk-Goli jest opracowaniem struktury i zasobów dawnych zwierzyńców, obejmującym analizę rozwoju i budowania relacji człowiek – zwierzę w perspektywie kulturowej, od czasów starożytnych. Zawiera historię zwierzęcych kolekcji z rejonów Mezopotamii, Chin, Afryki i Ameryk. 

2024-09-06



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Interdyscyplinarne podejście do zagadnienia dobrostanu zwierząt na przykładzie badań zaburzeń behawioralno-poznawczych u psów i kotów

Adriana Schetz

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2024 | Abstrakt | s. 1-27

Artykuł stanowi próbę zastosowania narzędzia nazywanego za Danielem Dennettem inżynierią odwróconą do próby odpowiedzi na pytanie, jak można opisać umysł zwierząt, wykorzystując pojęcia z zakresu filozofii umysłu i kognitywistyki. W związku z tym, że filozofia umysłu w centrum swoich dociekań umieściła człowieka, może się wydawać, że charakterystyczny dla niej system pojęciowy nie jest adekwatny do opisu stanów mentalnych istot pozaludzkich. Tymczasem, pokazując, jak kategorie stworzone do klasyfikacji ludzkich zaburzeń behawioralno-poznawczych sprawdzają się w wypadku opisu zaburzeń tego rodzaju u zwierząt domowych, a dokładniej psów i kotów, można przyjąć, że uprawnione jest rozszerzenie aplikacji teorii opracowanych na gruncie filozofii umysłu oraz kognitywistyki – jako dziedziny interdyscyplinarnej, w której skład wchodzi refleksja filozoficzna – tak, by obejmowały one swoim zakresem również umysły zwierząt innych niż człowiek.

2024-09-09



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Tematyka polowania w tekstach pieśni Włodzimierza Wysockiego

Margarita Nadel-Czerwińska

Język: RU | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 215-231

 

W tekstach W. Wysockiego został obszernie przedstawiony temat „polowania” – na zwierzynę i na człowieka jako zwierzynę. Niehumanitarność tropienia, pościgu i nagonki jest wszechstronnie omawiana. Postrzegana jest przez autora jako znak ustroju totalitarnego, w którym nie ma miejsca dla wolnej jednostki. Zarówno ludzie, jak i dzikie zwierzęta, są celowo unicestwiani, dla przyjemności możnych tego świata. Dokonywana jest paralela: człowiek sowiecki – zaszczute zwierzę.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Sen, śmierć i chart. Doświadczenie pasywności w obrazach Luciana Freuda

Justyna Schollenberger

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 333-341

Artykuł poświęcony jest analizie doświadczenia pasywności w wybranych dziełach Luciana Freuda. Malarz przedstawia na swych obrazach postacie nagich ludzi oraz psów rasy whippet pogrążonych we śnie lub bezruchu. Ludzka nagość wydaje się bezwstydna, nieomal zwierzęca – jednocześnie jaskrawo kontrastuje ze swobodnymi pozami chartów. Freud twierdził, że w swych dziełach chce uchwycić zwierzęcość człowieka, przedstawić jego cielesność, nagość. W jego dziełach daje się uchwycić interesujące zaburzenia tradycyjnych dychotomii człowiek-zwierzę, kultura-natura. Pies i człowiek tworzą osobliwą wspólnotę pasywności, opartą na wspólnym bezruchu, wycofaniu się ze świata.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Językowy obraz świni w języku hiszpańskim. Analiza na podstawie materiału leksykograficznego

Barbara Mazurek

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja językowego obrazu świni w języku hiszpańskim na podstawie materiału językowego pochodzącego ze źródeł leksykograficznych. Analizie zostały poddane konotacje semantyczne utrwalone w definicji słownikowej oraz derywatach leksemu cerdo (‘świnia’) i bliskoznacznych mu chancho, cochino, guarro, marrano oraz puerco. Przedmiotem opisu są również związki wyrazowe zawierające jeden ze wymienionych komponentów. Językowy obraz świni w hiszpańszczyźnie opiera się na konotacjach semantycznych o zabarwieniu pejoratywnym. Ten sposób wartościowania dotyczy zarówno wyglądu, jak i natury tego zwierzęcia. Z zebranych danych językowych wyłania się antropocentryczna postawa człowieka wobec otaczającego go świata, oparta na opozycji człowiek «dobry» – zwierzę «zły».

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wybrane doświadczenia w realizacji przepisów dotyczących hodowli zawartych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt na przykładzie sprzedaży psów za pośrednictwem Internetu w województwie pomorskim

Lucyna Grzelec , Julia Knak

Język: PL | Data publikacji: 04-06-2025 | Abstrakt | s. 1-15

Poniższy tekst przedstawia badanie jakościowe przeprowadzone przy użyciu metody wielokrotnego studium przypadku, w którym za pomocą niejawnych wywiadów swobodnych próbowano ukazać występowanie nielegalnych praktyk związanych ze sprzedażą psów przez sieć Internet. W celu zobrazowania zjawiska posłużono się zapisami zawartymi w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt, która reguluje prawne aspekty sprzedaży zwierząt. Ponadto, odwołano się do zjawiska przedmiotowego traktowania zwierząt i miejsca psa w relacji pies-człowiek. Zdefiniowano pojęcie pseudohodowli jako miejsca nielegalnej i/lub nieetycznej sprzedaży i chowu zwierząt. W ramach badań ujawniono praktyki sprzedaży psów przez Internet: charakterystyczne zachowania, rys ogłoszeń oraz poziom zrozumienia psich potrzeb gatunkowych przez ogłoszeniodawców.

2025-06-04



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Śmierć zwierząt w barokowym emblemacie

Maria Nenarokova

Język: RU | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 321-332

Barokowy emblemat w alegorycznej formie przekazuje czytelnikowi pewne myśli. Człowiek epoki baroku postrzegał świat jako książkę. Wszystkie elementy wszechświata służyły jako znaki, przez które przekazywane były pewne idee. Barokowy emblemat jako kombinacja takich znaków reprezentował alegoryczny wizerunek. Śmierć, w szczególności śmierć zwierząt, może być dla człowieka lekcją moralną, więc w zbiorach emblematów barokowych dość szeroko przedstawiono temat śmierci zwierząt. Emblematy często zawierają pewną naukę lub pokazują wady, ale mogą również wskazywać na model do naśladowania. Najczęściej w emblematach przedstawiających śmierć zwierząt pojawiają się jelenie, lwy, feniks.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bezdomność psów w Polsce, Holandii i we Włoszech w ujęciu komparatystycznym

Hanna Mamzer , Paweł P. Nowak , Magdalena Ziółkowska

Język: PL | Data publikacji: 27-05-2025 | Abstrakt | s. 1-23

Tekst prezentuje porównawczą analizę sytuacji psów bezdomnych w trzech wybranych krajach: Polsce, Włoszech i Holandii. Celem artykułu jest przeanalizowanie sytuacji bezdomnych w relacji do specyfiki kulturowej danego kraju. Taka analiza ma pomóc zidentyfikować czynniki, jakie mogą pomagać w ograniczaniu zjawiska bezdomności zwierząt, które jest problemem nie tylko ze względu na dobrostan zwierząt, ale też ze względu na dobrostan ludzi. Zwierzęta bezdomne są narażone na choroby, śmierć w wypadkach komunikacyjnych, brak pożywienia, a także na nieżyczliwe podejście ze strony ludzi. Z kolei dla ludzi bezdomne psy generują zagrożenie pogryzieniami, rozprzestrzenianie się zoonoz, konieczność realizowania programów opłacanych ze środków publicznych, a mających na celu ograniczanie bezdomności zwierząt. Największym wyzwaniem w tej sytuacji jest zapewnienie dobrostanu zwierzętom – czy pozostawanie przez całe życie w schronisku jest dla zwierząt lepsze niż bytowanie jako zwierzę bezdomne? Holandia nie ma problemu bezdomnych zwierząt (wszystkie są wyłapywane, umieszczane w schroniskach i przekazywane do adopcji), w Polsce występują nieliczne zwierzęta wolno bytujące, ale jest potężny problem przepełnionych schronisk, w których zwierzęta są zamykane na całe życie. Włochy mają zwierzęta bezdomne wolno bytujące i schroniskowe. Porównanie sytuacji tych trzech krajów umożliwia powielenie dobrych praktyk w zapobieganiu bezdomności zwierząt.

2025-05-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Zdychanie” czy „umieranie”? – estetyczny i etyczny wymiar śmierci we współczesnej twórczości dramaturgicznej

Monika Błaszczak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 237-252

Niezwykle interesującym zagadnieniem na polu literatury okazują się estetyczne i etyczne wymiary śmierci zwierząt. Czy śmierć spokojna, we śnie, w przyjaznym otoczeniu, bez lejącej się krwi, przez to, że jest estetycznie „ładniejsza”, to jest też bardziej etyczna? Jak te dwie kategorie mają się do siebie w perspektywie śmierci zwierząt? Mówi się, że zwierzę „zdycha”, a człowiek „umiera”. Czy mamy poczucie wspólnoty losu ludzkiego i zwierzęcego w obliczu śmierci? Próby odpowiedzi na postawione pytania można znaleźć we współczesnych dramatach, wśród których jednym z najciekawszych z punktu widzenia poruszanego tutaj problemu jest Pawi tren Iwony Korszańskiej. W tekście autorki zwierzęta i ludzie ulegają zrównaniu we wspólnym losie, a ich śmierć nie ulega waloryzacji na zdychanie i umieranie, tylko jest równoważna i równoprawna. W przedstawionych w dramacie performansach społecznych nieodłączna para Eros i Thanatos naznacza życie człowieka i zwierzęcia w tym samym stopniu.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Obrazy zwierząt udomowionych i dzikich w paremiach polskich, rosyjskich i ukraińskich

Nadiia Melnyk

Język: RU | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 237-249

dów w paremiologii. Analiza porównawcza i kontrastywna animalizmów w składzie polskich, rosyjskich i ukraińskich paremii w ujęciu biocentrycznym pozwala opisać ogólne oraz szczegółowe cechy zachowania i charakteru, znajdujące się w najbardziej rozpowszechnionych obrazach paremiologicznych zwierząt dzikich i udomowionych. Obrazy animalistyczne typowe są dla każdej z kultur: polskiej, rosyjskiej bądź ukraińskiej. Opis specyfiki poszczególnych kategorii zwierząt występujących w jednostkach paremiologicznych wspiera próbę rekonstrukcji fragmentu językowego obrazu świata i pozwala na obserwację korelacji konceptów człowiek – zwierzę.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Etyka współpracy afirmatywnej. Studium przypadku społeczności kotów w miejskiej przestrzeni publicznej

Luiza Eirini Vergara Kesada

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2025 | Abstrakt | s. 1-21

Niniejszy tekst jest próbą włączenia niedawnej instytucjonalizacji relacji człowiek-zwierzę w domenę państwa greckiego, w szersze systemy władzy i technologie współczesnej wojny, które restrukturyzują miejską przestrzeń publiczną Aten. Koncentrując się na trzech rytuałach społecznych kociej społeczności w gaju Nea Philadelphia, przyglądam się etyce afirmatywnej współpracy, która nie została uwzględniona w humanistycznych kategoryzacjach zwierząt towarzyszących czy promowane przez prawo definicje dobrostanu (ustawa 4830/2019). Skupienie się na heterogenicznym zespole opiekunów i kotów oraz życiu społecznym kotów może przyczynić się do zrozumienia sprawczości w relacjach, post-humanistycznej konceptualizacji podmiotów i wyznaczenia społeczności zwierząt, która może dostarczać informacji podczas kształtowania polityki oraz wspomagać tworzenie nowej polityki wykraczającej poza binarność i hierarchizację form życia.

2025-06-30